Sự kiện 17 tháng 4 năm 1975 hay ngày Phnôm Pênh sụp đổ (Fall of Phnom Penh - theo báo chí phương Tây) là sự kiện chấm dứt Nội chiến Campuchia khi Quân đội Campuchia Dân chủ tiến vào Phnôm Pênh, thủ đô của Cộng hòa Campuchia, lật đổ chính phủ thân Mỹ của Sak Sutsakhan. Quân Khmer Đỏ tiến vào Phnôm Pênh mà không gặp quá nhiều kháng cự khi lực lượng quân đồn trú ở đây đã rút đi từ nhiều ngày trước, kể từ khi bắt đầu bị bao vây. Chính phủ Hoa Kỳ cũng đã mở Chiến dịch Eagle Pull, quyết định di tản toàn bộ người Mỹ và những người Campuchia làm việc cho họ.
Phần lớn sĩ quan cấp cao, tướng lĩnh quân đội trong Chính phủ Cộng hòa Campuchia mắc kẹt lại ở Phnôm Pênh đã bị chính quyền chiếm đóng đưa đi hành quyết tại Sân vận động Olympic. Lực lượng Khmer Đỏ cũng tiến hành việc di tản có hệ thống hầu hết dân cư thủ đô về vùng nông thôn, lập nên những trại lao động cưỡng bức. Đó mới chỉ là mở đầu cho những chuỗi ngày đen tối nhất trong lịch sử nước này.
Bối cảnh lịch sử
Đầu năm 1975, Cộng hòa Campuchia chỉ còn kiểm soát vỏn vẹn thủ đô Phnôm Pênh và một vài thị trấn nhỏ dọc theo sông Mê Kông, nơi có tuyến đường huyết mạch cung cấp phần lớn lương thực và đạn dược từ chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Đối với quân Khmer Đỏ, thay vì tiếp tục hành quân về Phnôm Pênh theo kế hoạch, họ quyết định tấn công vào những khu vực này nhằm cắt đứt con đường tiếp viện của địch. Ngày 12 tháng 1 năm 1975, quân Khmer Đỏ tấn công Neak Luong, tiền đồn phòng thủ chiến lược của Quân đội Hoàng gia Campuchia trên sông Mê Kông. Ngày 27 tháng 1, bảy chiếc tàu tan tác cập bến Phnôm Pênh, khi những thủy thủ đoàn tàu hộ tống còn sống sót sau một cuộc tấn công cách biên giới Việt Nam Cộng hòa 100 kilômét. Ngày 3 tháng 2 một chiếc tàu hộ tống khác đang xuôi dòng về cửa sông thì dính phải thủy lôi của Khmer Đỏ ở Phú Mỹ, cách Phnôm Pênh 74 kilômét. Mặc dù Hải quân Quốc gia Campuchia lúc bấy giờ hoàn toàn có khả năng gỡ thủy lôi, nhưng do quân Khmer Đỏ đang đóng quân dày đặc và kiểm soát hoàn toàn hai bờ sông nên việc gỡ mìn là bất khả thi, thêm nữa lại rất tốn kém. Lực lượng Hải quân Campuchia mất tới một phần tư số tàu chiến và có tới 70 phần trăm binh lính trên tàu bị thương hoặc bị giết.
Ngày 17 tháng 2, chính quyền Cộng hòa Khmer hủy bỏ hoàn toàn kế hoạch tái chiếm con đường tiếp viện trên sông Mê Kông. Như vậy, từ thời điểm đó trở đi, tất cả nhu yếu phẩm cung cấp cho chính quyền Phnôm Pênh đều được thực hiện bằng những chiến dịch không vận qua Sân bay Pochentong. Chính phủ Hoa Kỳ nhanh chóng triển khai kế hoạch không vận nhằm mang thức ăn, nhiên liệu và đạn dược đến Phnôm Pênh. Tuy nhiên, những hỗ trợ này gặp phải những giới hạn nhất định do vấp phải những điều khoản trong Tu chính án Case–Church, Bird Air, hãng hàng không có hợp đồng với quân đội Hoa Kỳ, đã điều động một đội bay hỗn hợp gồm nhiều máy bay vận tải C-130 và DC-8 tham gia hỗ trợ tiếp tế. Ước tính, những chiếc máy bay này đã bay đến Pochentong 20 lần một ngày từ sân bay U-Tapao.
Ngày 5 tháng 3, một lực lượng pháo binh Khmer Đỏ ở Toul Leap (tây bắc Phnôm Pênh) đã pháo kích vào sân bay Pochentong, nhưng Quân đội Hoàng gia đã đánh bật họ đồng thời tái chiếm Toul Leap vào ngày 15 tháng 3. Tuy vậy, lực lượng Khmer Đỏ vẫn tiếp tục tiến gần hơn về phía tây bắc thủ đô và nhanh chóng lên kế hoạch pháo kích phi trường Pochentong một lần nữa. Ngày 22 tháng 3, một loạt đạn rocket nã xuống sân bay đã bắn hạ hai chiếc phi cơ tiếp tế của Mỹ, buộc Đại sứ quán Mỹ phải ra tuyên bố tạm ngưng chiến dịch hỗ trợ kể từ ngày 23 tháng 3 cho đến khi tình hình an ninh được đảm bảo. Ở chiều ngược lại, nhận thấy rõ nguy cơ chính phủ Campuchia sẽ nhanh chóng sụp đổ nếu không có viện trợ từ Hoa Kỳ, ngày 24 tháng 3, chiến dịch không vận tiếp tục được thực hiện bất chấp tuyên bố trước đó của Đại sứ quán Hoa Kỳ. Họ cũng tăng cường thêm số lượng máy bay sẵn có cho chiến dịch. Cả chính phủ Hoa Kỳ và chính quyền Phnôm Pênh đều nuôi hy vọng cố gắng kiểm soát tình hình với mục đích kéo dài thời gian sang mùa mưa khi giao tranh trở nên ít căng thẳng hơn.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Sự kiện 17 tháng 4 năm 1975** hay **ngày Phnôm Pênh sụp đổ** (_Fall of Phnom Penh_ - theo báo chí phương Tây) là sự kiện chấm dứt Nội chiến Campuchia khi Quân đội Campuchia
phải|Một nhà sư bước đi qua trước Vương cung Campuchia ở Phnôm Pênh **Phnôm Pênh** hay **Phnom Penh** (tiếng Khmer: ភ្ន៓ពេញ; chuyển tự: _Phnum Pénh_; IPA: ), trong tiếng Việt còn gọi là **Nam Vang**,
**Tòa nhà Trắng** (), ban đầu mang tên **Căn hộ Đô thành**, là một tòa chung cư lớn và nổi bật ở thủ đô Phnôm Pênh của Campuchia, một trong những tòa nhà trong khu
**Khmer Đỏ** (tiếng Campuchia: ខ្មែរក្រហម, ) là tên gọi dành cho thế lực và tổ chức chính trị cực tả cầm quyền tại Campuchia từ 1975 đến 1979 dưới sự lãnh đạo công khai của
**Chiến tranh biên giới Việt Nam – Campuchia**, hay còn được gọi là **Chiến tranh biên giới Tây Nam**; , UNGEGN: _Sângkréam Kâmpŭchéa-Viĕtnam_; Những người theo chủ nghĩa dân tộc Khmer gọi là **Việt
Vào ngày 18 tháng 8 năm 2024, một nỗ lực biểu tình đã được diễn ra tại Phnôm Pênh, Campuchia nhằm phản đối sáng kiến Tam giác Phát triển giữa ba quốc gia Campuchia, Lào
**Choeung Ek** ( ) là địa điểm có một khu vườn cũ ở Phnôm Pênh, Campuchia, hiện có ngôi mộ tập thể của nạn nhân bị Khmer Đỏ giết hại từ năm 1975 đến 1979.
**Vann Nath** (; 1946 – 5 tháng 9 năm 2011) là một họa sĩ, nghệ sĩ, nhà văn và nhà hoạt động nhân quyền người Campuchia, thuộc về một trong những nhóm nhà văn đa
**Hok Lundy** () (3 tháng 2 năm 1950 – 9 tháng 11 năm 2008), cũng được phiên âm là **Hok Lundi** và **Hoc Lundy**, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Quốc gia Campuchia từ
**Hồ Tonlé Sap** (, _Boeng Tonle Sap_) hay **Biển Hồ Campuchia** là một hồ nước ngọt ở phía tây bắc Campuchia. Hồ thông với sông Mê Kông qua sông Tonlé Sap, hợp lưu tại thủ
thumb|Các vùng tại Campuchia thumb| **Khmer Tự do** (nguyên gốc: _Khmer Serei_, đọc là _Khơme Xơrây_) là lực lượng vũ trang chống chế độ quân chủ và kể cả cộng sản do chính trị gia
**Hội nghị Thành Đô** (hay gọi là **Mật ước Thành Đô**) là cuộc hội nghị thượng đỉnh Việt-Trung trong hai ngày 3-4 tháng 9 năm 1990, tại Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên (Trung
**Pierre Sophal Tonlop** (; sinh năm 1953) là một linh mục Công giáo Rôma Campuchia nổi tiếng là người bản địa đầu tiên được thụ phong linh mục sau khi Khmer Đỏ sụp đổ năm
**Tep Vattho** (1963 – 2016) là kiến trúc sư, chủ khách sạn, nhà quy hoạch đô thị và giám đốc bộ phận quy hoạch đô thị của Cơ quan Apsara (Cơ quan Bảo vệ Di
**Ung Huot** (; sinh ngày 2 tháng 3 năm 1945) là cựu chính khách Campuchia, từng giữ chức Thủ tướng Campuchia từ năm 1997 đến năm 1998, cùng với Hun Sen. Là thành viên của
Dòng sông Mê kông Sông **Mê Kông** là một trong những con sông lớn nhất trên thế giới, bắt nguồn từ cao nguyên Thanh Tạng nơi sông bắt nguồn thuộc tỉnh Thanh Hải, chảy qua
**Chiến dịch Eagle Pull** (tạm dịch: _Chiến dịch Đại Bàng Quắp_) là chiến dịch di tản trên không do Mỹ tiến hành ở thủ đô Phnôm Pênh, Campuchia vào ngày 12 tháng 4 năm 1975.
**Hiệp định Hòa bình Paris** (, ), có tiêu đề chính thức là **Hiệp định Hòa bình Toàn diện Campuchia**, được ký kết vào ngày 23 tháng 10 năm 1991, nhằm mục đích chấm dứt
Hoàng thân **Rajavong Sisowath Sirik Matak** (1914 – 1975) là chính trị gia và Phó Thủ tướng Cộng hòa Khmer, xuất thân từ hoàng tộc Campuchia thuộc vương triều Varman dưới sự trị vì của
**Chính phủ Hoàng gia Liên minh các Dân tộc Campuchia** (, **GRUNK**; ) là một chính phủ lưu vong của Campuchia, có trụ sở tại Bắc Kinh, tồn tại từ năm 1970 đến năm 1976,
**Đế quốc Khmer** hay **Đế quốc Angkor** (tiếng Khmer cổ: ; chuyển tự Latinh: **Kambuja**) là một cựu đế quốc rộng lớn nhất Đông Nam Á với diện tích lên đến 1 triệu km², từ
**Nuon Chea**, cũng gọi là **Long Bunruot**, (tên lúc sinh **Lau Ben Korn**, 7 tháng 7 năm 1926, tại làng Voat Kor, tỉnh Battambang – 4 tháng 8 năm 2019 tại Phnôm Pênh), là một
**Sơn Ngọc Thành** (; 1908 – 1977) là chính trị gia và nhà dân tộc chủ nghĩa Campuchia, từng giữ chức Bộ trưởng và Thủ tướng trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Campuchia và
**Khang Khek Ieu** hay **Kaing Guek Eav** hoặc **Khương Khắc Du** (), còn gọi là Đồng chí **Duch** hay **Deuch** (មិត្តឌុច), hay Hang Pin, (17 tháng 11 năm 1942 – 2 tháng 9 năm 2020)
**Binh chủng Hải quân Đánh bộ** là một binh chủng thuộc Quân chủng Hải quân Việt Nam có nhiệm vụ đóng quân bảo vệ các đảo, đá hoặc tấn công, đổ bộ bằng đường biển
Cuộc **diệt chủng Campuchia** là cuộc diệt chủng mà chế độ Khmer Đỏ do Pol Pot lãnh đạo, thực hiện tại Campuchia từ giữa năm 1975 đến 1979. Đặc điểm kỳ dị của cuộc diệt
**Người Chăm**, **người Chăm Pa** hay **người Degar-Champa** (tiếng Chăm: ꨂꨣꩃ ꨌꩌꨛꨩ, اوراڠ چامفا, _Urang Campa_; tiếng Khmer: ជនជាតិចាម, _Chónchèat Cham_; ; ), còn gọi là **người Chàm**, **người Chiêm**, **người** **Chiêm Thành**, **người Hời**,
nhỏ|[[Chợ Bến Thành về đêm, nơi đây là biểu tượng không chính thức của Thành phố Hồ Chí Minh.]] **Thành phố Hồ Chí Minh **là tên gọi chính thức từ tháng 7 năm 1976 khi
**Đặng Trần Đức** (19 tháng 10 năm 192226 tháng 3 năm 2004; sinh tại Thanh Trì, Hà Nội), bí danh **Ba Quốc** – **3Q**, tên công khai khi hoạt động tình báo tại Sài Gòn
phải|Đền Cây Nuốt **Đền Trapeang Ropeak**, nơi thờ thần Indra - là một trong nhóm 7 ngôi đền còn nguyên vẹn trong quần thể cố đô cố đô Sambor Prei Kuk được xây dựng vào
**Ta Mok** (1926 – 21 tháng 7 năm 2006) là cựu tư lệnh quân Khmer Đỏ kiêm Bí thư quân khu Tây Nam. Thời kỳ Khmer Đỏ cầm quyền tại Campuchia (1975 – 1979) thì
**Trảng Bàng** là một thị xã cũ nằm ở phía nam tỉnh Tây Ninh, Việt Nam. ## Địa lý Thị xã Trảng Bàng nằm ở phía đông nam của tỉnh Tây Ninh, có tuyến quốc
**Pháo đài Jaisalmer** nằm ở thành phố Jaisalmer, thuộc bang Rajasthan của Ấn Độ. Người ta tin rằng nó là một trong số rất ít các "pháo đài sống" (có lẽ chỉ có duy nhất)
**Nội chiến Campuchia** là cuộc chiến giữa lực lượng của Đảng Cộng sản Campuchia (được biết đến với tên gọi Khmer Đỏ) và đồng minh của họ, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Mặt
**Lực lượng Vũ trang Quốc gia Khmer** hoặc **Quân lực Quốc gia Khmer** (tiếng Pháp: _Forces Armées Nationales Khmères_ - FANK), là lực lượng quốc phòng vũ trang chính thức của nước Cộng hòa Khmer,
## Dân tộc lớn nhất ở Campuchia là người Khmer chiếm khoảng 90% tổng dân số, họ chủ yếu sinh sống ở tiểu vùng đất thấp sông Mekong và đồng bằng trung tâm. Trong lịch
**Cộng hòa Khmer** (, ) là một nước cộng hòa đầu tiên của Campuchia. Thời Việt Nam Cộng hòa thường được gọi là _Cộng hòa Cao Miên_ hay _Cao Miên Cộng hòa_, được thành lập
**Campuchia** là một đất nước ở bán đảo Đông Dương, có lịch sử lâu đời và ảnh hưởng nền văn minh Ấn Độ. ## Các vương quốc đầu tiên Người ta biết về nước Phù
**Sihanoukville** (tiếng Khmer: ក្រុងព្រះសីហនុ), phiên âm tiếng Việt là **Xi-ha-núc-vin**, tên khác: **Kampong Som**, **Kampong Saom**, **Kâm Póng Sao**, là một thành phố cảng ở phía nam Campuchia và là thủ phủ của tỉnh Sihanoukville
Giai đoạn từ năm 1431 đến năm 1863 trong lịch sử Campuchia được gọi là **thời kỳ Hậu Angkor** hoặc **thời kỳ Đen Tối, thời kỳ Trung Đại****.** Năm 1431, quân Ayutthaya của người Thái
**Hủ tiếu Nam Vang** là món hủ tiếu do người Khmer chế biến, có nguồn gốc từ Nam Vang (là tên phiên âm của Phnôm Pênh). Hủ tiếu Nam Vang có tên gọi trong tiếng
**Người Campuchia gốc Hoa**(, ;) là những công dân Campuchia có nguồn gốc Hoa. Từ "Khmer-Chen" trong tiếng Khmer được sử dụng để chỉ những người lai Khmer và Hoa hay người có quốc tịch
**Chiến tranh biên giới 1979**, hay thường được gọi là **Chiến tranh biên giới Việt – Trung năm 1979**, là một cuộc chiến ngắn nhưng khốc liệt giữa Trung Quốc và Việt Nam, diễn ra
**Lon Nol** (tiếng Khmer: លន់នល់, 1913 - 1985) là chính trị gia Campuchia giữ chức Thủ tướng Campuchia hai lần cũng như đã liên tục giữ chức Bộ trưởng Bộ Quốc phòng dưới thời vua
**Sak Sutsakhan** (8 tháng 2 năm 1928 – 29 tháng 4 năm 1994) là chính trị gia Campuchia kiêm sĩ quan cấp cao trong Lực lượng Vũ trang Quốc gia Khmer. Ông là vị Tổng
**Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam** (thường được biết đến với tên gọi: _Vietnam Airlines_) là hãng hàng không quốc gia của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Vietnam Airlines có
**Cộng hòa Nhân dân Campuchia** là một chính thể của Campuchia được thành lập tháng 1 năm 1979 trong chương trình cách mạng của Mặt trận Đoàn kết Dân tộc Cứu nước Campuchia (tiếng Anh:
**Chiến tranh Việt – Xiêm** (1833–1834) là một cuộc chiến gồm hai đợt tấn công của quân Xiêm vào lãnh thổ Việt Nam thời Nhà Nguyễn của vua Minh Mạng, đợt thứ nhất khởi đầu
**Quan hệ Việt Nam - Campuchia** là mối quan hệ song phương giữa 2 nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và Vương quốc Campuchia. Đây cũng đồng thời là mối quan hệ
nhỏ|Trụ sở chính của Tòa đặc biệt **Tòa đặc biệt Tòa án Campuchia** (tiếng Anh: ; tiếng Pháp: , **CETC**; tiếng Khmer: , _angk chomnoumchomreah visaeamonhnh knong tolakar kampouchea_), còn được gọi là **Tòa án