nhỏ|Làm pháo đất
Pháo đất, còn gọi là pháo nổ, pháo nang, phết, đánh đườn theo câu nói hay được dùng khi chơi, là một trò chơi dân gian của Việt Nam sử dụng một loại pháo làm bằng đất.
Lịch sử
Trò pháo đất đã có lịch sử lâu đời, các câu truyện lưu truyền ở đồng bằng Bắc Bộ cho biết pháo đất được hình thành trong quá trình đắp đê ngăn lũ. Hay truyền thuyết về lịch sử hội thi pháo đất ở xã An Thái, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình kể rằng năm 1288, trong khi đang đi đánh trận Bạch Đằng, con voi của Trần Hưng Đạo sa lầy ở khúc sông Hóa chảy qua đây. Nhân dân quanh vùng đã dùng đất ném xuống sông cho voi thoát lên. Từ đó, khi nông nhàn, nhân dân thường tụ tập diễn lại cảnh này và dần dần hình thành nên hội thi pháo đất. Cổ xưa hơn, truyền thuyết của người dân ở xã Hồng Phong, huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương nói rằng trò chơi này có ở đây từ thời Hai Bà Trưng khi nữ tướng Lê Chân dùng pháo đất với mục đích nghi binh và chơi trong những ngày hội hè nhằm xua tan âm khí, dịch bệnh.
Công cụ và sân chơi
Công cụ để chơi pháo đất được làm từ các loại đất có độ quánh cao như đất sét, đất thịt... Pháo thường có dạng như hình cái chảo không có tay cầm hoặc hình bầu dục có thành dày hơn đáy với kích thước linh hoạt và nhiều khi phụ thuộc vào lượng đất nguyên liệu mà trẻ em kiếm được. Ở các lễ hội thi, pháo đất được chế tác rất to, gọi là mâm pháo và có thể dùng từ 20 kg đến 50 kg đất. Sân chơi thường là một mặt bằng càng phẳng càng tốt để vành pháo có thể tiếp xúc khít nhằm gây tiếng nổ to. Đất được sử dụng để nặn pháo nhiều lần do đó mặt bằng được làm sạch bụi để bụi không làm khô đất.
Kỹ thuật
Kỹ thuật làm pháo đất: đất được làm tăng độ dẻo và nhuyễn bằng cách nhào nặn nhiều lần để khi nặn thì độ bền của thành hoặc đáy ở những chỗ có độ dày giống nhau tương đối đồng đều. Trường hợp đất quá khô phải cho thêm nước khi nhào, nặn. Độ dày của đáy phải ở mức độ phù hợp với diện tích của nó thì khi nổ mới tạo thành tiếng kêu to và vết phá ở đáy vừa phải. Vành của pháo đất phải được làm sao cho nó tạo thành một mặt phẳng có thể úp khít xuống mặt sân chơi. Ở những hội thi, khi làm pháo lớn, người ta làm vành pháo giống như cạp của rổ, rá.
Kỹ thuật nổ pháo: người chơi cho pháo nổ bằng cách cầm pháo theo cách đáy pháo tiếp xúc với lòng bàn tay rồi ụp mạnh xuống để vành pháo tiếp xúc với bề mặt sân chơi. Kỹ thuật này đòi hỏi độ chính xác cao để mặt phẳng của vành pháo tiếp xúc đều với bề mặt sân chơi mới có thể tạo ra tiếng nổ to, nếu góc tiếp xúc không chuẩn, pháo sẽ vón thành một cục đất chứ không nổ. Khi pháo đập xuống mặt sân chơi, áp suất cao của không khí trong lòng pháo khi bị nén sẽ phá vỡ đáy của nó tạo thành tiếng nổ.
Luật chơi
Luật chơi pháo đất rất đơn giản, những người chơi sẽ được chia những phần đất đều nhau để làm quả pháo đất của mình. Những người chơi sẽ lần lượt cho pháo nổ, pháo của ai nổ to được coi là thắng cuộc. Ở các cuộc thi, pháo đất ngoài nổ to phải kèm theo yêu cầu vết phá ở đáy pháo càng rộng càng tốt. Ở một số địa phương (Tứ Kỳ - Hải Dương), kiểu chơi pháo này còn gọi là pháo Nồ (pháo Nồi). Pháo đất cũng có thể chia nhiều người chơi thành hai phe và cử đại diện cho pháo nổ.
Một loại pháo đất khác có hình bầu dục, thường do người lớn tuổi chơi thì khi chơi (gieo pháo), vành pháo sau khi nổ phải tách rời ra và nằm vắt ngang thân mà không bị đứt đoạn. Kết quả (thành tích) mà mỗi pháo thủ đạt được được tính là đội dài vành pháo bung ra, thường được đo bằng đơn vị "thước" (do từng địa phương quy định).
Một số tập quán của trò chơi
Để thử độ dẻo, nhuyễn của đất, trẻ em thường đứng thẳng và vo tròn đất vật liệu lại rồi thả cho rơi tự do xuống nền sân chơi. Nếu đất sau khi rơi xuống tạo thành một hình tròn có độ dày tương đối đồng đều thì được coi là đã đạt chất lượng.
Trước khi cho pháo đất của mình nổ, trẻ em thường hô to pháo nổ, pháo nang, cả làng chịu chưa? rồi hà hơi vào miệng pháo đất trước khi cho nổ. Động tác hà hơi nhằm cầu mong cho pháo đất của mình nổ to. Trong trường hợp cuộc chơi được chia làm hai phe, sau khi một bên đã hô như trên, khi đến lượt, bên kia sẽ hô "chưa chịu!" hàm ý pháo của mình sẽ nổ to hơn.
Trẻ em khi chơi với nhau thường quy định phần thưởng là người thua cuộc sau mỗi lần cho pháo nổ phải dùng một lượng đất vật liệu mà khi dàn mỏng ra có thể phủ kín diện tích đáy pháo đã bị phá vỡ của người thắng cuộc để "đền" cho người đó. Nếu nhiều hơn hai người chơi có thể thỏa thuận người xếp cuối cùng "đền" cho người thứ nhất, người xếp ngay trước người cuối cùng "đền" cho người thứ hai... Những người thua cuộc nhiều lần sẽ rơi vào tình trạng đất vật liệu ít dần dẫn đến pháo không thể nổ to được nữa và phải bỏ cuộc.
Đất làm pháo khi tàn cuộc chơi hay được trẻ em dùng để nặn các con giống, bi đất... để tiếp tục những trò chơi mới.
Một số lễ hội pháo đất
Ở vùng đồng bằng Bắc Bộ, một số địa phương (Thái Bình, Hải Phòng, Hải Dương) tổ chức lễ hội thi pháo đất. Đất làm pháo được lựa chọn và luyện công phu. Quả pháo đất rất to, thường nặng từ 30–50 kg, có vành và phải nhiều người khiêng khi cho pháo nổ. Ngoài tiếng nổ to, pháo đất thắng giải còn phải đáp ứng một số yêu cầu khác như lỗ thủng, vị trí của vành pháo sau khi nổ, ... Lễ hội truyền thống nhất và cổ xưa nhất là ở các vùng của Ninh Giang, Hải Dương. Một số làng pháo nổi tiếng như Nghĩa An, Ứng Hoè, Tân Hương, ...
Hội truyền thống thường tổ chức vào dịp 30/4 và 1/5 dương lịch. Ngoài ra còn thi đấu giữa các làng rồi các xã với nhau.
Thành ngữ
- Pháo nổ nồi rang, cả làng nghe thấy.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Làm pháo đất **Pháo đất**, còn gọi là **pháo nổ, pháo nang, phết, đánh đườn** theo câu nói hay được dùng khi chơi, là một trò chơi dân gian của Việt Nam sử dụng một
**Pháo đài Kleparz**, hay còn được biết đến là Pháo đài III Kleparz, là một pháo đài kiểu Redita (được xây dựng chủ yếu bằng gạch, với các boongke và trạm pháo đặt ở trung
nhỏ|Một quả pháo đang nổ **Pháo** được sử dụng trong các lễ hội (ngày lễ, ngày tết, sinh hoạt dân gian bản địa) tại các nước trên thế giới là các loại pháo dựa vào
nhỏ|Một khẩu pháo 122mm **Pháo** hay **đại pháo**, **đại bác**, **hỏa pháo** (tiếng Anh: _artillery_), là tên gọi chung của các loại hỏa khí tập thể có cỡ nòng từ 105mm trở lên, có tầm
**61-K** (tiếng Nga: **37-мм автоматическая зенитная пушка образца 1939 года (61-К)**) là một loại pháo phòng không tự động có cỡ nòng 37 mm được Liên Xô sản xuất từ cuối năm 1939. Được dùng chủ
**Pháo đài Provintia** hay **Providentia** là một tiền đồn của người Hà Lan trên đảo Đài Loan, hiện nay tọa lạc ở Quận Trung Tây của thành phố Đài Nam thuộc Trung Hoa Dân Quốc.
**Pháo 5 inch/38 caliber Mark 12** là một kiểu hải pháo của Hải quân Hoa Kỳ. Chúng được lắp đặt trên nhiều lớp thiết giáp hạm, tàu sân bay, tàu tuần dương và tàu khu
**Lực lượng Phòng vệ Mặt đất Nhật Bản** (tiếng Anh: _Japan Ground Self-Defense Force_, , Hán-Việt: _Lục thượng tự vệ đội_), thường được gọi tắt là **JGSDF** (, Hán-Việt: _Lục tự_), là lực lượng lục
**Binh chủng Pháo binh** của Quân đội nhân dân Việt Nam là binh chủng hỏa lực chủ yếu của Quân chủng Lục quân và đặt dưới sự chỉ đạo của Bộ Tổng Tham mưu Quân
**Trận phòng thủ pháo đài Brest** là một trận đánh diễn ra giữa quân đội phát xít Đức với lực lượng Hồng quân Xô Viết đồn trú trong pháo đài Brest. Về cơ bản, trận
phải|nhỏ|Hai chiếc PTHCT M10 của quân [[Mỹ tại Pháp]] **Pháo chống tăng** (tiếng Anh: **tank destroyer** hay **tank hunter**) là một loại chiến xa được thiết kế riêng để chống lại các phương tiện cơ
nhỏ|Pháo tự động cỡ nòng 30mm kiểu [[Shipunov 2A42|2A42 trên xe chiến đấu bộ binh BMP-2 của Quân đội nhân dân Việt Nam]] **Pháo tự động** () là một loại súng tự động có khả
thumb|Một khẩu pháo dã chiến của Đức sử dụng trong thế chiến thứ Nhất **Pháo dã chiến** là các loại pháo nhỏ có thể di chuyển nhanh chóng bởi một nhóm các pháo thủ hay
**Đạn pháo** là loại đạn được bắn từ các loại pháo để tiêu diệt các mục tiêu như sinh lực, phương tiện, trang bị; phá hủy nhà cửa, các công trình quân sự, sở chỉ
nhỏ|350x350px|Pháo tự hành [[Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga|Nga 2S19 Msta]]Một khẩu đội pháo tự hành [[Quân đội Anh|Anh AS-90 đang khai hỏa tại Basra, Iraq, 2006. ]] **Pháo tự hành** (tiếng Anh là
**Pháo đài Brest** (tiếng Belarus: Брэсцкая крэпасць, Brestskaya krepasts '; tiếng Nga: Брестская крепость, Brestskaya krepost '; tiếng Ba Lan: Twierdza brzeska), trước đây gọi là Pháo đài Brest-Litovsk, là một pháo đài của Nga
**Pháo M-46 130 mm** là loại pháo dã chiến nòng dài (dã pháo hạng nặng) do Nhà máy Pháo binh số 9 của Liên Xô thiết kế từ năm 1947, đến năm 1951 thì bắt đầu
**Pháo tự hành M12** 155 mm là một loại pháo tự hành do quân đội Mỹ phát triển và được sử dụng trong chiến tranh thế giới lần thứ 2. ## Sản xuất Chỉ có khoảng
**Pháo đài V Toruń** là một pháo đài pháo bình, là pháo đài thứ 5 trong tổ hợp 15 pháo đài của hệ thống pháo đài Toruń. Đây là pháo đài nằm ở vòng ngoài
phải|Dàn pháo phản lực [[Kachiusa (Liên Xô-Thế chiến 2)]] **Pháo phản lực** là một trong bốn loại hoả pháo cơ bản của pháo binh (pháo nòng dài, lựu pháo, súng cối và pháo phản lực).
**Thành phố pháo đài Carcassonne** hay **thành Carcassonne** (tiếng Pháp: _Cité de Carcassonne_) là một quần thể kiến trúc thời Trung Cổ nằm ở bờ phải của sông Aude tại thành phố Carcassonne thuộc tỉnh
**Bofors 40 mm** là loại pháo tự động do nhà thầu quốc phòng Bofors tại Thụy Điển thiết kế. Đây là một trong các loại pháo có trọng lượng trung bình được dùng nhiều nhất chiến
nhỏ|300x300px| Dự án từ giữa thế kỷ 17 nhỏ|300x300px| Một trong những mảnh còn sót lại của Pháo đài; ngày nay là một bảo tàng. **Pháo đài Zamość** () là một tập hợp các công
thumb|[[Pháo 5-inch/38-caliber|Pháo lưỡng dụng Mark 37 Modification 6 5-inch được trưng bày tại Bảo tàng Quốc gia Chiến tranh Thái Bình Dương. Pháo có tầm bắn hơn và có thể đạt tốc độ bắn 22
nhỏ|phải|Sơn pháo 94 mm của [[Anh]] nhỏ|phải|Quân [[Ấn Độ thuộc Anh năm 1895, đang nhồi đạn vào sơn pháo]] nhỏ|phải|Máy bắn đá cố định, sơn pháo cổ trong ngôn ngữ phương Đông **Sơn pháo** là
**Jagdpanther**(tiếng Anh:_"hunting panther"_-tạm dịch:báo săn) là một tên của một loại pháo tự hành chống tăng của Đức Quốc xã trong thế chiến II. Jagdpanther được lắp trên khung tăng Panther. Nó tham gia cuộc
**Lựu pháo D-20 152 mm** (Tiếng Nga: 152-мм пушка гаубица Д-20 обр 1955 г) là loại lựu pháo hạng nặng do Liên Xô nghiên cứu thiết kế từ năm 1947 đến năm 1949. Liên Xô bắt
**Panzerjäger Tiger Ausf. B Jagdtiger (Sd. Kfz. 186)** là tên một loại pháo tự hành hạng nặng thuộc sư đoàn Jagdpanzer phục vụ lực lượng quân đội Đức Quốc xã từ năm 1944 đến cuối
**Pháo đài Wisłoujście** () là một pháo đài lịch sử nằm ở Gdańsk bên sông Martwa Wisła, bên cạnh một cửa cũ của sông Vistula, chảy vào Vịnh Gdańsk. Pháo đài nằm gần quận Wisłoujście,
right|thumb|Một khẩu **[[Canon d'Infanterie de 37 modèle 1916 TRP** 37mm của Pháp (có loa che tia lửa đầu nòng).]] **Pháo hỗ trợ bộ binh **(_Infantry support guns_ hay còn gọi là _battalion guns_ - pháo
nhỏ|Bộ cầu phao PMP bắc qua sông Hồng tại bến Mễ Sở, giải tỏa ách tắc giao thông phục vụ SEAGAME 22Bộ cầu phao PMP là bộ cầu phao do Liên Xô chế tạo dùng
nhỏ|300x300px|Sư đoàn 1 kỷ niệm 51 năm thành lập tại trại Nerima (14 tháng 4 năm 2013) **Sư đoàn 1 (**第1師団, だいいちしだん、JGSDF 1st Division) là một sư đoàn trực thuộc lực lượng phòng vệ mặt
**Pháo đài Julien** (một số nguồn chép là **Pháo đài Jullien**), hay còn được gọi là **Pháo đài Qaitbey** (tiếng Ả Rập: قلعة قايتباي), là một pháo đài nằm ở bờ tây của sông Nin,
thumb|Pháo đài Phân Lưu (phía dưới bên trái) và khu vực xung quanh. **Pháo đài Phân Lưu** () là một pháo đài quân sự cổ nằm trên đảo Lạn Đầu của Hồng Kông. Được đặt
**Pháo đài VII Toruń** (hay Pháo đài VII Tadeusz Kościuszko) là một loại pháo đài pháo binh, là pháo đài thứ 7 trong số 15 pháo đài của hệ thống pháo đài Toruń. Nó được
nhỏ|trái|Hoàng hôn nhìn từ Tiểu pháo đài Đông Dũng, ở đằng xa có thể thấy [[Sân bay quốc tế Hồng Kông và hệ thống cáp treo Ngang Bình 360, thậm chí còn có thể thấy
**Pháo đài Masmak** (, ), còn được gọi là **Pháo đài Masmak** hoặc **Cung điện Masmak**, là một pháo đài bằng đất sét và gạch bùn ở thành phố cổ Riyadh, nằm ở quận Deira
phải|Một băng pháo được treo trước khi đốt **Bánh pháo**, **băng pháo**, **dây pháo** hay **tràng pháo** là một loại pháo được tết hoặc kết từ nhiều quả pháo, thường quấn bằng giấy điều (màu
Khẩu **Vickers 14 inch 45 li** được thiết kế và chế tạo bởi Vickers và ban đầu được lắp đặt trên thiết giáp-tuần dương _Kongō _được chế tạo cho Hải quân Đế quốc Nhật Bản.
**Bảo tàng Pháo binh** trực thuộc Cục Chính trị, Binh chủng Pháo binh, Quân đội nhân dân Việt Nam thành lập ngày 08/05/1981 theo Quyết định số: 182/QĐ-TM của Bộ Tổng Tham mưu Quân đội
nhỏ|Một góc trên đồi Partyzantów **Pháo đài Sakwowy** là một phần thuộc hệ thống bức tường phòng thủ của thành phố Wrocław, vị trí nằm ở phía đông nam của thành phố, được ghi danh
**Pháo 6 inch/47 caliber Mark 16** là kiểu hải pháo được sử dụng cho dàn pháo chính của nhiều lớp tàu tuần dương hạng nhẹ của Hải quân Hoa Kỳ vào giai đoạn trước và
**Trường Đại học Sĩ quan Pháo binh (PBH)** là một trường đào tạo sĩ quan chỉ huy chiến thuật cấp phân đội chuyên ngành pháo binh trực thuộc Binh chủng Pháo binh của Bộ Quốc
**Pháo 37 mm M3** là pháo chống tăng đầu tiên của Hoa Kỳ. Nó cũng được sử dụng như một pháo hỗ trợ bộ binh. ## Lịch sử phát triển Giữa những năm 1930, quân đội
**Pháo đài VI Toruń** là một pháo đài bộ binh, được biết đến với tên gọi khác là pháo đài VI Jarema Wiśniowiecki. Đây là pháo đài thứ 6 trong số 15 pháo đài nằm
**Pháo 6-inch/53-caliber** là một kiểu hải pháo của Hải quân Hoa Kỳ. Chúng được lắp đặt trên một số tàu tuần dương hạng nhẹ và ba tàu ngầm vào những năm 1920. ## Mô tả
**Pháo đài Delhi**, còn gọi là **Lal Qil'ah**, hay **Lal Qila** (Tiếng Hindu: लाल क़िला, Urdu: لال قلعہ) có nghĩa là **Pháo đài Đỏ**, là một pháo đài lịch sử nằm tại thành phố Delhi,
**Vườn quốc gia pháo đài đồi Brimstone** là một vườn quốc gia nằm trên đảo Saint Kitts thuộc Saint Kitts và Nevis, đông Caribe. Nó được thiết kế bởi các kĩ sư quân sự người
**Pháo đài Zegrze** () là một cấu trúc quân sự nằm ở Zegrze, Ba Lan, trên một vách núi cao trên sông Narew. Được xây dựng vào cuối thế kỷ 19 bởi Đế quốc Nga,
**Pháo đài Toruń** (Festung Thorn), được xây dựng từ năm 1872-1874, bởi quốc vương Phổ và nằm ở Thorn (Toruń, nay là Ba Lan), là một trong những pháo đài lớn nhất ở Trung và