Phân loại là khái niệm được sử dụng rất phổ biến trong các lĩnh vực hoạt động của xã hội loài người. Phân loại là sự phân chia sắp xếp các sự vật hiện tượng, khái niệm theo một trật tự nhất định ở những cấp độ nhất định dựa vào những dấu hiệu giống nhau và khác nhau giữa chúng để phân chia, sắp xếp các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội theo một trật tự nhất định tùy thuộc vào mục đích phân loại.
Qua phân loại, loài người tổ chức được các sự vật, vật chất, hiện tượng, con người, động vật, thực vật,… thành các lớp. Lớp chính là một tập hợp các đơn vị, thành tố có chung một, hoặc một số đặc điểm, ví dụ sắt, đồng chì, kẽm có chung đặc đặc điểm là kim loại. Cơ sở để chia lớp là những đặc tính giống nhau của sự vật và hiện tượng. Dựa vào phương pháp đó, người ta có thể phân chia tiếp theo thành các lớp con hoặc phân lớp khác nhau của một trật tự đẳng cấp.
Lịch sử
Mục đích
- Giúp người đọc tra cứu tài liệu dễ dàng theo chuyên ngành và phân ngành.
- Giúp bài viết mới được quảng bá nhanh hơn khi được xếp vào thể loại chứa các bài liên quan.
Các loại Phân loại
- Phân loại tự nhiên là dựa vào đặc điểm vốn có của sự vật và hiện tượng để phân loại.
- Phân loại nhân tạo là kiểu phân loại theo mục đích sử dụng của loài người.
- Phân loại khoa học là sự phân chia và sắp xếp các lĩnh vực tri thức theo một trật tự nhất định dựa trên những nguyên tắc nhất định.
- Phân loại tài liệu là quá trình phân tích tài liệu nhằm xây dựng nội dung chủ yếu và thể hiện nội dung bằng các kí hiệu của khung phân loại cụ thể
*Phân loại người dùng trên mạng xã hội: là sự phân chia, sắp xếp các người dùng mạng xã hội theo một trật tự nhất định theo một cách thức phân loại nào đó tùy thuộc vào mục đích phân loại.
Khung phân loại
Khung phân loại ám chỉ việc phân loại đã được thu gọn hoặc phản ánh vào một giản đồ, bảng (Scheme, Table) nhất định theo chủ ý của người phân loại.
Khung phân loại tài liệu khác với khung phân loại đã dẫn ở chỗ, công việc phân loại gắn liền với giá trị vật phẩm trí tuệ của con người, đó là tài liệu. Tài liệu, sản phẩm thư viện, hoặc tài liệu lưu trữ vừa là kết quả hoạt động của con người, vừa là phương tiện không thể thiếu được cho các hoạt động đó. Các khung phân loại tài liệu đã có trong lịch sử từ khởi nguồn đến hiện đại thường được áp dụng phổ biến cho các thư viện hoặc tư liệu nghiên cứu tổng hợp. Trong công tác lưu trữ, các khung phân loại chuyên cho tài liệu lưu trữ không được xây dựng phổ biến, vì nguyên tắc nổi trội trong việc tổ chức, quản lý tài liệu lưu trữ là nguyên tắc xuất xứ. Theo nguyên tắc này, tài liệu lưu trữ được thu thập, quản lý theo các phông riêng biệt. Việc khai thác, sử dụng tài liệu lưu trữ cũng phần nhiều tra tìm trên các công cụ được xây dựng theo các phông lưu trữ với các mục lục hồ sơ. Khi có yêu cầu tra tìm tài liệu theo chuyên đề xuyên phông, thì Khung phân loại thông tin tài liệu lưu trữ có vai trò tích cực hơn và thay thế cho khung phân loại tài liệu. Nhưng một số nước, đặc biệt là các nước châu âu, đã xây dựng các khung phân loại tài liệu có cả chức năng phân loại thông tin trong đó. Riêng ở Việt Nam, Khung phân loại Paul Boudet cũng đã đáp ứng yêu cầu này.
Một số khung phân loại trong lịch sửː
- Khung phân loại của Lê Quý Đôn (1726-1784)
- Khung phân loại của Phan Huy Chú (1872-1840)
- Khung phân loại Lưu Hướng (Trung Quốc)
- Khung phân loại Tuân Húc (Trung Quốc)
- Khung phân loại DDC
- Khung phân loại UDC
- Khung phân loại LCC (LC)
- Khung phân loại Paul Boudet
Tính chất
- Đặc tính lớp là tập hợp các phần tử có chung một hoặc một số tính chất, đặc tính nhất định. Các đơn vị trong cùng một lớp thường tồn tại có chung mục đích và có mối quan hệ trong không gian như là toán học, thiên văn học, vật lý học, hóa học đều có đặc tính chung là ngành khoa học tự nhiên.
- Cơ sở phân chia lớp là dựa vào sự vật hiện tượng người ta phân chia thành những lớp, những điểm giống nhau và khác nhau của sự vật hiện tượng. Chia ra thành lớp mẹ và các lớp con. Trong đó các lớp được phân loại thành lớp khởi đầu và lớp phát sinh. Như là Khoa học tự nhiên là lớp mẹ gồm các lớp con khởi đầu là Toán học, Vật lý học, Sinh học,....Trong lớp con Toán học lại phát sinh thêm các lớp con nữa.
- Tính đẳng cấp trong phân loại là sự phân chia các lớp từ khái quát đến cụ thể, từ lớn đến nhỏ, từ chung đến riêng, thực chất là phân chia theo thứ tự bậc hoặc là phân chia theo đẳng cấp. Quan hệ đẳng cấp được phân chia theo nguyên tắc bao trùm và phụ thuộc.
Ký hiệu phân loại
Ký hiệu phân loại do các thư viện lập ra và quy ước để biểu đạt các khái niệm trong quá trình biên soạn các khung phân loại. Ký hiệu phân loại thể hiện các lớp trong hệ thống phân loại, đây là dạng ngôn ngữ tư liệu dùng để mô tả một tài liệu theo dấu hiệu của môn ngành tri thức và là ngôn ngữ kết hợp có cấu trúc theo thứ bậc bao gồm các từ, các cặp từ, các khái niệm được xây dựng từ trước được gắn với các ký hiệu để thể hiện nội dung chính của tài liệu.
Các ký hiệu phân loại cần phải đơn giản, dễ hiểu, dễ nhớ, tiện lợi linh hoạt khi sử dụng, mang tính phổ biến, thuận tiện, phạm vi sử dụng rộng không bị gò bó về ngôn ngữ và văn tự. Tuy nhiên nhược điểm của ký hiệu phân loại đó là phân loại một vấn đề cụ thể bao nhiêu thì ký hiệu càng phải kéo dài bấy nhiêu.
Ký hiệu phân loại bao gồmː
- Chữ số, chữ cái, các dấu quy ước.
- Ký hiệu đồng nhất
- Ký hiệu hỗn hợp
- Ký hiệu theo số thứ tự
- Ký hiệu đẳng cấp
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Trong phân loại sinh học, **Phân loại giới Động vật** cũng như phân loại sinh học là khoa học nghiên cứu cách sắp xếp các động vật sống thành các nhóm khác nhau dựa vào:
**Phân loại** là khái niệm được sử dụng rất phổ biến trong các lĩnh vực hoạt động của xã hội loài người. Phân loại là sự phân chia sắp xếp các sự vật hiện tượng,
**Khung phân loại** hay còn gọi là **Bảng phân loại** ám chỉ việc phân loại đã được thu gọn hoặc phản ánh vào một giản đồ, bảng (Scheme, Table) nhất định theo chủ ý của
phải|nhỏ|350x350px|Hình minh họa các "con đường" mà mỗi nhóm Baltimore trải qua để tổng hợp mRNA. **Hệ thống phân loại Baltimore** là một hệ thống được sử dụng để phân loại virus dựa trên cách
Trong thiên văn học, **phân loại sao** là phân loại của các sao ban đầu dựa trên nhiệt độ quang quyển và các đặc trưng quang phổ liên quan của nó, rồi sau đó chuyển
**Hệ thống kiểm duyệt và phân loại phim điện ảnh** có vai trò kiểm duyệt, chỉnh sửa và sắp xếp các phim điện ảnh sao cho phù hợp từng đối tượng khán giả dựa trên
**Phân loại Động vật chân bụng** dựa theo Philippe Bouchet và Jean-Pierre Rocroi hiện là bảng phân loại được cập nhật mới nhất trong hệ thống phân loại của về các loài động vật chân
thumb|452x452px|Biểu đồ thể hiện các bậc phân loại chính: vực, giới, ngành, lớp, bộ, họ, chi, và loài. Ở đây nó minh họa cách bậc phân loại được dùng để phân loại động vật các
nhỏ|Phân loại virus **Phân loại virus** là quá trình đặt tên virus và đặt chúng vào một hệ thống phân loại, tương tự như các hệ thống phân loại được sử dụng cho các sinh
**Phân loại nhị phân** (tiếng Anh: _Binary classification_) là nhiệm vụ phận loại các phần tử của một tập hợp các đối tượng ra thành 2 nhóm dựa trên cơ sở là chúng có một
**Phân loại khoa học** có thể chỉ: * Phân loại hoá học * Phân loại học, ngành khoa học về cách xếp thể loại ## Sinh học * Phân loại khoa học trong sinh học
thumb|Các bậc phân chia **Phân loại sinh học** là một phương pháp theo đó các nhà sinh học gom nhóm và phân loại các loài sinh vật. Phân loại sinh học cũng có thể được
[[Tập tin:Köppen-Geiger Climate Classification Map.png|thumb|upright=2.5|Bản đồ khí hậu Köppen–Geiger được cập nhật ]]**Phân loại khí hậu Köppen** là một trong những hệ thống phân loại khí hậu được sử dụng rộng rãi nhất. Nó được
**Phân loại Bằng sáng chế Quốc tế** (**IPC**, **International Patent Classification**) là một hệ thống phân loại bằng sáng chế theo cấu trúc cây được xây dựng sau Hiệp định Phân loại Sáng chế Quốc
Việc **phân loại ô tô** thông thường dựa vào cỡ thân xe và dung tích khí thải động cơ. Những quốc gia có nền công nghiệp ô tô phát triển lớn là Nhật Bản, Hoa
**Họ Lan** (danh pháp khoa học: **Orchidaceae**) được nhiều nhà phân loại học phân chia khác nhau, liên tục thay đổi cả về sắp xếp và số lượng chi, loài. Nhà khoa học người Thụy
**Phân loại Sibley-Ahlquist** là một hệ thống phân loại chim do Charles Sibley và Jon E. Ahlquist đề xuất. Hệ thống này dựa trên các nghiên cứu lai DNA-DNA tiến hành vào cuối những năm
nhỏ|270x270px|[[Voi châu Phi tạo thành chi _Loxodonta_, một đơn vị phân loại được chấp nhận rộng rãi.]] **Đơn vị phân loại** (tiếng Anh: _taxon_, số nhiều: _taxa_, tiếng Hán: 分類單元 / 分类单元, Hán - Việt:
Biểu trưng của Ủy ban Quốc tế về Phân loại Virus **Ủy ban Quốc tế về Phân loại Virus** (**ICTV**) () là cơ quan ủy quyền tổ chức phân loại và danh pháp cho virus.
**Phân loại bằng thống kê** là một thủ tục thống kê trong đó các thể riêng biệt sẽ được sắp vào từng nhóm dựa trên số lượng thông tin về một hay nhiều tính chất
Trong toán học, một **phân loại** là một ánh xạ từ một không gian của các đặc trưng _X_ (rời rạc hay liên tục) vào một nhóm rời rạc của các nhãn _Y_. Phân loại
thumb|upright=1.3|Sơ đồ hình cái dĩa của chuỗi Hubble **Phân loại hình thái của thiên hà** là một hệ thống được sử dụng bởi các nhà thiên văn học để chia các thiên hà thành các
**Phân loại học thực vật** hay **phân loại thực vật** là ngành khoa học tìm kiếm, xác định, miêu tả, xếp loại và đặt tên cho thực vật. Ngành khoa học này là một trong
**Hệ thống phân loại trò chơi điện tử** là một hệ thống sử dụng để phân loại video game thành các nhóm phù hợp có liên quan (phân hạng). Hầu hết hệ thống có liên
**Hệ thống hóa sinh học** và **phân loại động vật không xương sống** đề xuất bởi **Richard C. Brusca và Gary J. Brusca vào năm 2003** là một hệ thống phân loại sinh học của
nhỏ|Hệ thống phân loại rượu vang Bordeaux 1855 **Hệ thống phân loại rượu vang Bordeaux 1855** (tiếng Pháp: Classification officielle des vins de Bordeaux de 1855) là hệ thống phân loại chất lượng và giá
**Hệ thống phân loại giải phẫu - điều trị - hoá học** được dùng để phân loại thuốc. Hệ thống phân loại này được kiểm soát bởi Trung tâm hợp tác về phương pháp thống
**Phân loại theo ngoại hình** là cố gắng để phân loại các sinh vật dựa vào sự tương đồng tổng thể, chủ yếu là các đặc điểm ngoại hình trong hình thái học hay các
The **Library of Congress Classification** (Viết tắt là LCC - **Khung phân loại Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ**) là một hệ thống phân loại thư viện được phát triển bởi Thư viện Quốc hội
**Hệ thống Thông tin Phân loại Tích hợp** (, được viết tắt là **ITIS**) là một đối tác được thiết kế để cung cấp các thông tin phù hợp và đáng tin cậy về phân
**Hệ thống hài hoà toàn cầu về phân loại và ghi nhãn hoá chất - Globally Harmonized System of Classification and Labeling of Chemicals** (viết tắt GHS) là hệ thống toàn cầu được xây đựng
nhỏ|350x350px| Phép phân loại Danis-Weber các loại gãy xương mắt cá chân (Loại A, B và C) **Phân loại Danis-Weber** (thường được gọi rút gọn là **phân loại Weber**) là một phương pháp mô tả
**Phân loại thống kê quốc tế về các bệnh tật và vấn đề sức khỏe liên quan** (tiếng Anh: _International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems_), gọi tắt là **Phân loại quốc tế
**Phân loại Strunz** là sự sắp xếp các khoáng vật thành các nhóm dựa trên thành phần hóa học của chúng do nhà khoáng vật học người Đức Karl Hugo Strunz (1910-2006) đề xuất trong
_Phân loại học động vật có xương sống_' được trình bày bởi John Zachary Young trong quyển sách_ The Life of Vertebrates_ (1962) là hệ thống phân loại tập trung vào nhóm động vật này.
**Phân loại học động vật** được trình bày bởi Hutchins _cộng sự_ vào 2003 trong các tập sách _Grzimek's Animal Life Encyclopedia_ là hệ thống phân loại bao gồm tất cả Động vật, từ các
phải|nhỏ|Bộ sưu tập xương rồng Danh sách liệt kê **các cấp phân loại dưới họ của họ Xương rồng _Cactaceae**_ ## Lịch sử nghiên cứu phân loại ## Phân họ Cactoideae ### Tông Browningieae *
_[[Micropterix aureatella_, a micropterigid moth.]] Danh sách phân loại bộ Cánh vẩy đến cấp họ. Bộ Cánh vẩy gồm các loài ngài (46 liên họ) và bướm; (3 liên họ; Hedyloidea, Hesperioidea và Papilionoidea). ##
**Ủy ban phân loại điện ảnh Vương quốc Anh** (tiếng Anh: _British Board of Film Classification_ hay _British Board of Film Censors_) là một tổ chức phi chính phủ, thành lập bởi ngành công nghiệp
**Chi Cáng lò** _Betula_ hiện được công nhận rộng rãi là bao gồm 5 phân chi. ## Danh sách chi Cáng lò
**Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ** - Motion Picture Association of America (MPAA) đưa ra **Hệ thống phân loại phim của MPAA** và áp dụng trên toàn lãnh thổ Hoa Kỳ để phân loại phim
thumb|[[Thùng rác tái chế ở Singapore]] thumb|Phân loại rác thủ công để tái chế thumb|right|Thùng container tái chế rác tư nhân ở [[Portovenere, Italy]] thumb|right|Thùng container chứa rác ở [[Fuchū, Tokyo, Nhật Bản]] thumb|Các rác
nhỏ|Một hệ thống phân loại nhạc cụ dựa trên cơ sở vật lý. Trong lịch sử nghiên cứu về các loại nhạc cụ, đã có nhiều ý kiến khác nhau và nhiều khi mâu thuẫn
Thảm thực vật rừng ở đai cao 1000m thuộc xã Mường Khoa, huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu, Việt Nam Các đặc điểm của rừng như thành phần loài cây, cấu trúc sinh thái, năng
Trong học máy, một bộ **phân loại xác suất** là một bộ phân loại có khả năng dự đoán, dựa trên việc quan sát một đầu vào, một **phân phối xác suất** trên tập hợp
**Chiến lược phân loại** được sử dụng bởi các nhà bán lẻ ngoại tuyến và thương mại điện tử để quyết định trên cơ sở hàng ngày như thế nào để phân bổ hàng tồn
**Các sắc tộc không được phân loại tại Trung Quốc** (; Hán-Việt: Vị thức biệt dân tộc) là các nhóm sắc tộc tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa không được nước này công nhận
nhỏ|[[Hổ Bengal (Panthera tigris tigris) là một phân loài của Hổ (Panthera tigris).]] Trong phân loại học sinh vật cũng như trong các nhánh khác của sinh học, **phân loài** (_subspecies_) hay còn gọi là
**Phân loại rừng** là một công tác rất quan trọng trong quản lý tài nguyên rừng của mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, công tác phân loại rừng gắn liền với lịch sử phát triển
Xe là phương tiện hỗ trợ hoạt động của con người, tác động thay đổi vị trí địa lý của người, vật, phương tiện, thiết bị,... Có rất nhiều tiêu chí để phân loại phương