Ngũ Tổ Pháp Diễn (zh: 五祖法演; ja. Goso Hōen; 1024-1104) là Thiền sư Trung Quốc đời Tống. Sư thuộc Lâm tế Tông đời thứ 10, phái Dương Kỳ. Sư là đệ tử nối pháp của Thiền sư Bạch Vân Thủ Đoan. Dưới sư có nhiều vị pháp tử có công phát triển Tông Lâm Tế như Viên Ngộ Khắc Cần, Thanh Viễn Phật Nhãn, Huệ Cần Phật Giám và Khai Phúc Đạo Ninh (Thiền sư Vô Môn Huệ Khai - Tác giả tập Vô môn quan thuộc dòng pháp của vị này).
Cơ duyên và hàng trạng
Sư họ Đặng, sinh năm 1024, quê ở Ba Tây, Miên Châu (nay là Miên Dương, Tứ Xuyên). Năm 35 tuổi, sư xuất gia và thọ giới Cụ túc. Sau đó sư đến Thành Đô học luận Bách Pháp và Duy thức tông. Nhân một hôm nghe vị pháp sư giảng giáo nghĩa của Pháp tướng tông, sư thắc mắc hỏi pháp sư, vị pháp sư không trả lời được nên chỉ sư đến phương Nam yết kiến các vị Thiền sư.
Sư đến yết kiến Thiền sư Viên Chiếu Tông Bản (Tông Vân Môn) liền có hiểu về chổ nghi ngày trước. Một hôm, sư xem công án về việc tăng hỏi Thiền sư Hưng Hóa Tồn Tưởng, liền tự khởi nghi tình, đến hỏi Thiền sư Viên Chiếu thì Viên Chiếu chỉ sư tới tham học với các Thiền sư Lâm Tế tông.
Kế đến, sư tham vấn Thiền sư Phù Sơn Pháp Viễn (Tông Lâm Tế). Sư đem chổ nghi ngày trước ra hỏi, Thiền sư Pháp Viễn nói: "Ta có một thí dụ nói tương tợ cho ông. Ông giống như kẻ bán củi trong ba thôn, gánh một gánh đến chữ thập (+) đầu đường đứng hỏi người, ở trong nhà ngày nay thương lượng việc gì?". Sau Thiền sư Pháp Viễn vì thấy mình đã già, không còn đủ sức dạy chúng nên chỉ sư qua yết kiến Thiền sư Bạch Vân Thủ Đoan.
Tới pháp hội của Thiền sư Bạch Vân Thủ Đoan, sư chuyên cần tinh tấn tham Thiền. Một hôm, sư đến tham vấn Bạch Vân và nhắc lại công án về việc vị tăng hỏi Nam Tuyền về châu ma-ni. Bạch Vân nạt sư, sư ngay đó lãnh hội bèn làm bài kệ:
:山 前 一 片 閑 田 地
:叉 手 叮 嚀 問 祖 翁
:幾 度 賣 來 還 自 買
:為 憐 松 竹 引 清 風
:Sơn tiền nhất phiến nhàn điền địa
:Xoa thủ đinh ninh vấn tổ ông
:Kỷ độ mãi lai hoàn tự mại
:Vi lân tùng trúc dẫn thanh phong.
:Trước non một mảnh nhàn điền địa
:Tay chấp tận tình hỏi Tổ ông
:Mấy độ bán ra rồi mua lại
:Vì thương tùng trúc dẫn gió lành.
Sư được Thiền sư Bạch Vân Thủ Đoan ấn khả và cho đảm nhận công việc trồng gai trong chùa. Một hôm, Thiền sư Thủ Đoan đến bảo sư: "Có một số Thiền khách từ Lô Sơn đến đều có chỗ ngộ nhập, bảo y nói cũng nói được rõ ràng, cử nhân duyên hỏi y cũng hiểu được, bảo y hạ ngữ cũng hạ được, chỉ là chưa hiện tiền". Khi ấy Sư khởi nghi, thầm nghĩ: "Đã ngộ rồi nói cũng nói được, rõ cũng rõ được, tại sao chưa hiện tiền?". Sư tham cứu mối nghi tình này nhiều ngày, bỗng nhiên đại ngộ triệt để, mọi kiến giải trước kia đều dứt sạch. Sư liền chạy đến yết kiến Bạch Vân. Bạch Vân thấy sư bèn tay múa, chân đạp. Sư chỉ cười mà thôi. Sau này khi ra hoằng pháp, sư nhận xét về chổ ngộ này như sau: "Tôi nhân đây khắp thân xuất mồ hôi, liền rõ được dưới chỗ gió lành".
Sau khi đắc pháp, đầu tiên sư đến hoằng pháp ở chùa Tứ Diện, sau lại dời về núi Bạch Vân. Cuối cùng, sư trụ trì ở núi Ngũ Tổ, Đông Sơn nên người đời gọi sư là Ngũ Tổ Pháp Diễn (Thiền sư Pháp Diễn ở núi Ngũ Tổ).
Niên hiệu Sùng Ninh thứ 3, đời vua Tống Huy Tông nhà Bắc Tống (1104), ngày 25 tháng 6, sư thượng đường từ biệt chúng: "Hòa thượng Triệu Châu có câu rốt sau, các ông làm sao lãnh hội, thử ra nói xem? Nếu lãnh hội được chẳng ngại sống thong dong tự tại, bằng chưa được thế, việc tốt này làm sao nói?". Sư im lặng giây lâu nói: "Nói thì nói rồi, chỉ là các ông chẳng biết. Cần hiểu chăng? Giàu hiềm ngàn miệng ít, nghèo hận một thân nhiều. Trân trọng!". Sư rời pháp tòa về trượng thất tắm gội sạch sẽ, nằm tướng cát tường rồi thị tịch.
Pháp ngữ của sư được đệ tử ghi lại trong quyển Pháp Diễn Thiền Sư Ngữ Lục.
Pháp ngữ
Sư là nhân vật chính trong công án thứ 37 - " Con trâu qua cửa " tập Vô Môn Quan của Thiền Sư Vô Môn Huệ Khai. Trong Thiền Lâm Tế tại Nhật, người ta xếp công án này vào loại "Nan Thấu Công Án", tức là các công án rất khó lĩnh hội vì những sự đối nghịch ngay trong trường hợp được trình bày.
Trích nguyên bản trong Vô Môn Quan (Dương Đình Hỷ dịch Việt):
Cử: Ngũ tổ Diễn nói: "Tỷ như con trâu qua cửa, đầu, sừng, bốn chân đều qua, tại sao cái đuôi lại không qua được".
Bình: Nếu các ông mở một con mắt mà hiểu được chỗ này, hạ được một chuyển ngữ thì có thể trên báo tứ ân, dưới độ 3 cõi. Nếu chưa thì phải để ý đến cái đuôi này.
Tụng:
:過 去 墮 坑 塹
:回 來 卻 被 壞
:者 些 尾 巴 子
:直 是 甚 奇 怪
:Quá khứ đọa khanh tiệm
:Hồi lai khước bị hoại
:Giả ta vĩ ba tử
:Trực thị thậm kỳ quái.
:Quá bước lọt hố
:Lùi lại hại thân
:Cái đuôi trâu đó
:Có thấy lạ chăng?
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ngũ Tổ Pháp Diễn** (zh: 五祖法演; ja. _Goso Hōen_; 1024-1104) là Thiền sư Trung Quốc đời Tống. Sư thuộc Lâm tế Tông đời thứ 10, phái Dương Kỳ. Sư là đệ tử nối pháp của
**Tiếng Pháp** (, IPA: hoặc , IPA: ) là một ngôn ngữ Rôman (thuộc hệ Ấn-Âu). Giống như tiếng Ý, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, România, Catalonia hay một số khác, nó xuất phát
**Tiếng Pháp New England** () là phương ngữ tiếng Pháp Canada được nói ở khu vực New England của Hoa Kỳ. Tiếng Pháp New England là một trong những dạng chính của tiếng Pháp phát
1. Sữa rửa mặt tác động képĐây là loại sữa rửa mặt tẩy tế bào chết sinh học với thành phần chính từ HA, tổ yến và chiết xuất enzym từ quả đu đủ và
nhỏ|Biểu tượng của nguyên tố Thủy trong giả kim thuật.**Thủy** (tiếng Anh: Water) là một trong bốn nguyên tố cổ điển cùng với thổ, hỏa và không khí trong triết học, giả kim thuật, chiêm
**Ngôn ngữ** là một hệ thống giao tiếp có cấu trúc được sử dụng bởi con người. Cấu trúc của ngôn ngữ được gọi là ngữ pháp, còn các thành phần tự do của nó
**Viện Ngôn ngữ học** (tên tiếng Anh: _Institute of Linguistics_) là một viện nghiên cứu khoa học chuyên ngành thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Viện có chức năng nghiên cứu
**Pháp** (; ), tên chính thức là **Cộng hòa Pháp** ( ) (), là một quốc gia có lãnh thổ chính nằm tại Tây Âu cùng một số vùng và lãnh thổ hải ngoại. Phần
**Pháp thuộc** là một giai đoạn trong lịch sử Việt Nam kéo dài 61 năm, bắt đầu từ 1884 khi Pháp ép triều đình Huế kí Hòa ước Giáp Thân cho đến 1945 khi Pháp
Tòa nhà Institut de France trong đó có trụ sở của Viện hàn lâm Pháp [[Hồng y Richelieu người sáng lập Viện hàn lâm Pháp ]] **Viện Hàn lâm Pháp** (tiếng Pháp:**L'Académie française**) là thể
**Trận Điện Biên Phủ** (; ), còn gọi là **Chiến dịch Điện Biên Phủ**, là trận đánh lớn nhất trong Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất diễn ra tại lòng chảo Mường Thanh, châu
**Binh đoàn Lê dương Pháp** (tiếng Pháp: _Légion étrangère,_ tiếng Anh_:_ _French Foreign Legion-FFL_) là một đội quân được tổ chức chặt chẽ, kỷ luật, chuyên môn cao, tinh nhuệ trực thuộc Lục quân Pháp.
**Pháp luật** là một tập hợp các quy tắc được tạo ra và có thể thi hành bởi các cơ sở xã hội hoặc chính phủ để điều chỉnh hành vi, với định nghĩa chính
**Điện ảnh Việt Nam** hay **phim điện ảnh Việt Nam** (tức **phim lẻ Việt Nam**) là tên gọi ngành công nghiệp sản xuất phim của Việt Nam từ 1923 đến nay. Điện ảnh Việt Nam
Tượng Pháp Vũ tại [[chùa Keo (Hà Nội)]] Tượng Pháp Vân, ở [[Chùa Dâu, Bắc Ninh]] **Tứ Pháp** (Chữ Hán: 四法) là các vị Phật - Bồ Tát có nguồn gốc từ các nữ thần
**Trận chiến nước Pháp** (), còn được gọi là **Chiến dịch phía Tây** (**'), **Chiến dịch nước Pháp** (, ) và **Nước Pháp thất thủ''', là cuộc xâm lược của Đức nhằm vào Pháp, Bỉ,
**Ngữ dụng học (pragmatics)** là một chuyên ngành thuộc ngôn ngữ học và tín hiệu học nghiên cứu về sự đóng góp của bối cảnh tới nghĩa. Ngữ dụng học bao hàm cả Lý thuyết
**Chiến tranh Pháp – Thanh** là cuộc chiến giữa Đệ tam Cộng hòa Pháp và Đế quốc Đại Thanh, diễn ra từ tháng 9 năm 1884 tới tháng 6 năm 1885. Cuộc chiến nổ ra
**Giang Tô** (江苏) là một tỉnh ven biển ở phía đông Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Giản xưng của Giang Tô là "Tô" (苏, sū), tức chữ thứ hai trong tên tỉnh. Năm 2018,
nhỏ|430x430px|BrdU (màu đỏ), thể hiện quá trình neurogenesis trong trung khu dưới hạt (SGZ) của vùng DG hồi hải mã. Hình ảnh minh họa này của Faiz và cộng sự, năm 2005. **Khoa học thần
**Ngữ hệ Nam Á** () là một ngữ hệ lớn ở Đông Nam Á lục địa, phân bố rải rác ở Ấn Độ, Bangladesh, Nepal và miền nam Trung Quốc, được nói bởi khoảng 117
**Trò chơi điện tử độc lập** (tiếng Anh: **Independent video game**, viết tắt: **indie game**, tiếng Việt: _trò chơi độc lập_) là trò chơi điện tử do những cá nhân hoặc nhóm phát triển trò
nhỏ|Tòa Hoàng gia, biểu tượng cho Hệ thống pháp luật Anh quốc **Pháp luật Anh** là hệ thống pháp luật được áp dụng cho toàn xứ Anh và xứ Wales được xây dựng cơ sở
**Kinh điển Phật giáo sơ kỳ** (thuật ngữ tiếng Anh: _Early Buddhist texts_ - **EBT**), hay **Kinh văn Phật giáo sơ kỳ**, là một khái niệm học thuật để chỉ hệ thống các kinh văn
**Tiếng Latinh cổ điển** (tiếng Latinh: _Latinitas_ "thiện ngữ" hoặc _Sermo latinus_ "tiếng nói tốt", tiếng Anh: _Classical Latin_) là hình thức ngôn ngữ Latinh được các tác gia thời hậu kỳ Cộng hòa La
thumb|[[Bảng tuần hoàn]] **Nguyên tố hóa học**, thường được gọi đơn giản là **nguyên tố**, là một chất hóa học tinh khiết, bao gồm một kiểu nguyên tử, được phân biệt bởi số hiệu nguyên
**Tẩu pháp** (_fugue_) là tiến trình nhạc Phức điệu trong đó một chủ đề được trình bày lúc ban đầu bằng mối tương quan chủ âm/át âm, sau đó được khai triển bằng kỹ thuật
Từ điển [[tiếng Latin nhiều tập trong thư viện của Đại học Graz]] thumb| **Từ điển** là danh sách các từ, ngữ được sắp xếp thành các từ vị chuẩn (_lemma_). Một từ điển thông
**Trung tâm ngữ** là thành phần trung tâm bị tu sức ngữ tu sức và giới hạn trong đoản ngữ, quyết định từ loại của đoản ngữ. Ví dụ, trung tâm ngữ của đoản ngữ
**_Mass Effect_** là một trò chơi điện tử nhập vai hành động phát triển bởi BioWare cho Xbox 360 sau đó được chuyển đến Microsoft Windows bởi Demiurge Studios. Phiên bản Xbox 360 đã được
**Chiến tranh Pháp – Đại Nam** hoặc **chiến tranh Pháp – Việt**, hay còn được gọi là **Pháp xâm lược Đại Nam** là cuộc xung đột quân sự giữa nhà Nguyễn của Đại Nam và
**Viện Pháp tại Hà Nội** (tiếng Pháp: _Institut Français de Hanoï_) là một bộ phận trực thuộc Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, do Bộ Ngoại giao và Phát triển Quốc tế Pháp làm
Trong ngôn ngữ học, **kết trị**, **ngữ trị**, hay **diễn trị** () là số lượng và các loại diễn tố phụ thuộc vào một đơn vị ngôn ngữ nào đó, chẳng hạn một động từ.
nhỏ|Một [[Tranh khảm|bức tranh khảm đại diện cho cả khía cạnh tư pháp và lập pháp của luật pháp. Người phụ nữ trên ngai vàng cầm kiếm để trừng phạt người có tội và một
**Viện Trao đổi Văn hoá với Pháp**, tiếng Pháp **_Institut d'Echanges Culturels avec la France_** tại Thành phố Hồ Chí Minh, được biết đến nhiều hơn với tên gọi tắt là **IDECAF**, là một cơ
**La Francophonie** (tên chính thức: _Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ_, _Organisation internationale de la Francophonie_) là cộng đồng các quốc gia và vùng lãnh thổ có sử dụng tiếng Pháp hay gọi tắt là
**Kinh doanh điện tử**, hay còn gọi là "**eBusiness**" hoặc "**e-business**" (viết tắt từ chữ _Electronic business_), hay _Kinh doanh trên Internet_, có thể được định nghĩa như là một ứng dụng thông tin và
Tiếng Nhật có một hệ thống các hậu tố để diễn tả sự tôn kính và sự trang trọng khi gọi tên hoặc ám chỉ đến người khác, chẳng hạn như -san trong Yukino-san. Về
**Xuất bản điện tử** (tiếng Anh: **electronic publishing,** viết tắt là e-publishing; cũng được gọi là **digital publishing** hoặc **online publishing**) là việc sử dụng các thiết bị kỹ thuật số trong hoạt động xuất
**Công án** (zh. _gōng-àn_ 公案, ja. _kōan_) cố nguyên nghĩa là **một án công khai, quyết định phải trái trong quan phủ**. Trong Thiền tông, thuật ngữ quan trọng này chỉ một phương pháp tu
[[Auguste và Louis Lumière, "cha đẻ" của nền điện ảnh]] **Lịch sử điện ảnh** là quá trình ra đời và phát triển của điện ảnh từ cuối thế kỉ 19 cho đến nay. Sau hơn
_Nguyên bản [[Hiến pháp Hoa Kỳ]]_ **Hiến pháp** là một hệ thống cao nhất của pháp luật quy định những nguyên tắc chính trị căn bản và thiết lập thủ tục, quyền hạn, trách nhiệm
thumb|Phân bố năm 2005 của các ngữ hệ chính trên thế giới (vài trường hợp là nhóm ngôn ngữ địa lý, không dựa trên "di truyền"). Các nhánh con của các ngữ hệ được lược
**Đế quốc thực dân Pháp** bao gồm các thuộc địa hải ngoại, xứ bảo hộ và lãnh thổ ủy thác nằm dưới sự cai trị của Pháp từ thế kỷ 16 trở đi. Các nhà
**Thư pháp gia** (Hán văn: 書法家, Hi văn: _Καλλιγράφος_) được hiểu là những người thạo thư pháp và có khả năng đẩy văn tự lên tầm nghệ thuật. ## Lịch sử Bút tích _Thanh Hư
**Kiểm ngư Việt Nam** (**KNVN**), gọi tắt là **Kiểm ngư** (**KN**), là lực lượng chuyên trách thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, được thành lập ngày 25 tháng 01 năm
**Đăk Tô cũ** là một huyện thuộc tỉnh Kon Tum cũ, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Đăk Tô nằm ở phía bắc tỉnh Kon Tum, có vị trí địa lý: *Phía tây giáp huyện
**Kinh tế Pháp** là nền kinh tế phát triển cao và định hướng thị trường tự do. Pháp là quốc gia có nền kinh tế lớn thứ 7 trên thế giới vào năm 2020 tính
Trong văn hoá trò chơi điện tử, **cày** () là một thuật ngữ chỉ việc lặp đi lặp lại một hành động hoặc một chuỗi hành động, bao gồm cả những nhiệm vụ không giống
thế=A light red bar, 39% of which is filled with a darker shade of red|nhỏ| Một thanh HP biểu thị tình trạng sức khỏe của một nhân vật. **Health point** hoặc **hit point, HP, máu**