✨Nam Ả Rập

Nam Ả Rập

Nam Ả Rập là một khu vực lịch sử bao gồm phần miền nam của bán đảo Ả Rập, chủ yếu tập trung tại Yemen hiện nay, song theo lịch sử cũng gồm các vùng Najran, Jizan và 'Asir thuộc Ả Rập Xê Út ngày nay, và tỉnh Dhofar của Oman ngày nay.

Cư dân tại Nam Ả Rập có các quan hệ thân thuộc đặc trưng về ngôn ngữ và dân tộc, cũng như về truyền thống và văn hoá, vượt qua biên giới chính trị được vạch ra gần đây. Khu vực gần tương đương với Đại Yemen.

Ranh giới Nam Ả Rập theo quan điểm ngôn ngữ sẽ bao gồm các dân tộc lịch sử nói ngôn ngữ Nam Ả Rập cũng như các phương ngữ Ả Rập lân cận, và hậu duệ của họ. Trong thời cổ đại, từng tồn tại một ngôn ngữ Nam Ả Rập, được Ethiopia vay mượn.

Lịch sử

Ba nghìn năm trước, một vài nhà nước cổ đại chiếm cứ khu vực Nam Ả Rập, đó là M'ain, Qataban, Hadhramaut, và Saba. Trong thời cổ đại này, Nam Ả Rập được cho là có một số đặc điểm đáng chú ý: Đập nước tại Marib, mậu dịch trầm hương có tính quốc tế, cũng như Nữ vương Sheba theo thần thoại. Hai nghìn năm trước, người Himyar trở thành chủ nhân của Nam Ả Rập, chi phối khu vực trong vài thế kỷ. Vương quốc Aksum từ Ethiopia xâm chiếm Nam Ả Rập lần đầu vào thế kỷ 3-4, sau đó là vào thế kỷ 6 dưới quyền Quốc vương Kaleb vào khoảng năm 520. Thay thế họ là quân Ba Tư của Sassanid vào khoảng năm 575, họ cũng đến bằng đường biển. Nửa thế kỷ sau, đến năm 628, khu vực cải sang Hồi giáo.

;Cổ đại Các vương quốc và tên gọi cổ đại:

  • Saba'
  • Ma'īn
  • Qatabān
  • Ḥaḑramawt
  • Awsān
  • Himyar
  • Arabia Felix (thuật ngữ người La Mã (Roma) sử dụng để chỉ Nam Ả Rập) Những thế lực bên ngoài xâm chiếm thời kỳ tiền Hồi giáo
  • Axum (thế kỷ 3–4, 6)
  • Đế quốc Sasanid (thế kỷ 6–7).

;Vương triều Hồi giáo;

  • Umayyad 661–750
  • Abbas 750–897
  • Ziyad 819–1018
  • Sulayhi 1047–1138
  • Ayyub 1174–1228
  • Rasul 1229–1454
  • Tahir 1454–1526

;Cận đại và thuộc địa

thumb|Hiệu kỳ [[Liên bang Nam Ả Rập, lãnh thổ bảo hộ của Đế quốc Anh.]]

  • Miền bắc Eyalet Yemen, Đế quốc Ottoman (1517–1635) Vilayet Yemen, Đế quốc Ottoman (1849–, 1872–1918) ** Tiểu vương quốc Idrisi (1906–1934)
  • Miền nam Thành phố Aden ** Tỉnh Aden, Ấn Độ thuộc Anh (1839–1937) Thuộc địa Aden (1937–1963) Khu vực ** Lãnh thổ bảo hộ Aden (1874–1959) Liên bang Các Tiểu vương quốc Ả Rập Miền Nam (1959–1962) Liên bang Nam Ả Rập (1962–1967) Lãnh thổ bảo hộ Nam Ả Rập (1963–1967)

;Hiện đại Yemen độc lập:

  • Thống nhất ** Cộng hoà Yemen (1990–nay)
  • Miền bắc Tiểu vương quốc Idrisi (1906–1934) Vương quốc Mutawakkilite Yemen (1918–1962) ** Cộng hoà Ả Rập Yemen (1962–1990)
  • Miền nam Vương quốc Qu'aiti (1858–1967) Cộng hoà Nhân dân Nam Yemen (1967–1970) ** Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Yemen (1970–1990) Ả Rập Xê Út
  • Najran, Jizan, 'Asir Oman
  • Dhofar
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Nam Ả Rập** là một khu vực lịch sử bao gồm phần miền nam của bán đảo Ả Rập, chủ yếu tập trung tại Yemen hiện nay, song theo lịch sử cũng gồm các vùng
thumb|Bản đồ Liên bang Nam Ả Rập và [[Xứ bảo hộ Nam Ả Rập.]] thumb|Một sự kiện quân sự được tổ chức ở [[Fadhli.]] **Liên bang Nam Ả Rập** ( __) là nhà nước liên
thumbnail|Bán đảo Ả Rập năm 1914 **Xứ bảo hộ Nam Ả Rập** bao gồm nhiều tiểu bang nằm ở cuối phía nam của Bán đảo Ả Rập theo các hiệp ước bảo hộ với Anh
**Ả Rập Xê Út** (, "thuộc về Nhà Saud", cũng được viết là **Ả Rập Saudi**, **Arab Saudi**, **Saudi Arabia**), tên gọi chính thức là **Vương quốc Ả Rập Xê Út** , "Vương quốc Ả
**Bán đảo Ả Rập** ( __, "đảo Ả Rập") là một bán đảo nằm ở Tây Á, tọa lạc ở phía đông bắc châu Phi, trên mảng Ả Rập. Theo góc nhìn địa lý, đây
**Tiếng Ả Rập** (, **' hay **' ) là một ngôn ngữ Trung Semit đã được nói từ thời kỳ đồ sắt tại tây bắc bán đảo Ả Rập và nay là _lingua franca_ của
**Người Ả Rập** ( , phát âm tiếng Ả Rập ) là một cộng đồng cư dân sống trong thế giới Ả Rập. Họ chủ yếu sống trong các quốc gia Ả Rập tại Tây
**Cộng hòa Ả Rập Yemen**, (tiếng Ả Rập: الجمهوريّة العربية اليمنية [_al-Jamhūrīyah al-`Arabīyah al-Yamanīyah_]) còn được biết đến với cái tên **Bắc Yemen** hay **Yemen Sana'a**, là một quốc gia tồn tại từ năm 1962
**Faisal bin Abdulaziz Al Saud** ( __; 14 tháng 4 năm 1906 – 25 tháng 3 năm 1975) là quốc vương Ả Rập Xê Út từ năm 1964 đến năm 1975. Ông được cho là đã
**Tiếng Ả Rập Ta'izz-Aden** hoặc **tiếng Ả Rập Nam Yemen** () là một phương ngữ tiếng Ả Rập được nói chủ yếu ở Yemen và Djibouti lân cận. Ngoài ra, một số ít người nói
**Thống nhất Ả Rập Xê Út** là một chiến dịch quân sự và chính trị, trong quá trình này Nhà Saud chinh phục nhiều bộ lạc, tù bang, vương quốc trên hầu hết bán đảo
**Hạt Đại diện Tông tòa Nam Ả Rập** (; ) là một Hạt Đại diện Tông tòa của Giáo hội Công giáo Rôma, quản lí vùng Oman, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất
**Liên đoàn Ả Rập** ( **'), tên chính thức là **Liên đoàn các Quốc gia Ả Rập** ( **'), là một tổ chức khu vực của các quốc gia Ả Rập nằm tại và xung
**Chiến tranh Ả Rập – Israel năm 1948**, được người Do Thái gọi là **Chiến tranh giành độc lập** và **Chiến tranh giải phóng**, còn người Palestine gọi là **al Nakba** (tiếng Ả Rập: النكبة,
**Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất** () hay gọi tắt là **CTVQ Ả Rập Thống nhất** hay **UAE** (theo tên tiếng Anh là _United Arab Emirates_) là quốc gia Tây Á nằm về
thumb|right|[[Cờ của cuộc nổi dậy Ả Rập|Cờ của cuộc nổi dậy Ả Rập chống lại đế chế Ottoman là một biểu tượng nổi bật của chủ nghĩa dân tộc Ả Rập. Thiết kế của nó
**Văn hoá Ả Rập** được xem là văn hóa của các quốc gia có ngôn ngữ chính thức là tiếng Ả Rập (mặc dù ở một vài nước thì nó là ngôn ngữ thiểu số),
**Abdullah bin Abdulaziz Al Saud** (, __, phát âm Najd: ; 1 tháng 8 năm 1924 – 23 tháng 1 năm 2015) là quốc vương của Ả Rập Xê Út từ năm 2005 đến năm
**Thế giới Ả Rập** ( **'; chính thức: **quê hương Ả Rập**, **'), còn gọi là **dân tộc Ả Rập** ( **') hoặc **các quốc gia Ả Rập''', hiện gồm có 22 quốc gia nói
**Lịch sử Ả Rập Xê Út** là lịch sử của Ả Rập từ xa xưa đến nay. Khu vực lịch sử của Bán đảo Ả Rập ngày nay ở miền tây Ả Rập Xê Út,
**Quan hệ Ả Rập Xê Út – Canada** là mối quan hệ quốc tế giữa Canada và Vương quốc Ả Rập Xê Út. Hai quốc gia có mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ, với
**Các phương ngữ tiếng** **Ả Rập** ( __) là một cụm từ chỉ đến các phương ngữ tiếng Ả Rập, do "sự can nhiễu" ngôn ngữ giữa tiếng Ả Rập và các ngôn ngữ địa
**Nhóm ngôn ngữ Ả Rập** hoặc **nhóm ngôn ngữ Bắc bán đảo Ả Rập**, bao gồm các ngôn ngữ và phương ngữ được nói ở Bắc-Trung bán đảo Ả Rập và Nam Syria vào thời
**Tiếng Ả Rập Trung Á** hay **Tiếng Ả Rập Jugari** (Tiếng Ả Rập: العربية الآسيوية الوسطى‎) là một biến thể của Tiếng Ả Rập xong hiện tại được nói bởi Cộng đồng người Ả Rập
Một cuộc trình diễn được tổ chức tại Viện Thế giới Ả Rập **Viện Thế giới Ả Rập** (tiếng Pháp: _Institut du monde arabe_) là một trung tâm về văn hóa Ả Rập và Hồi
**Xung đột Ả Rập – Israel** (, ) là những hành vi thù địch và căng thẳng chính trị đã kéo dài khoảng một thế kỷ. Nó liên quan tới sự thành lập Nhà nước
**Chiến tranh Ả Rập-Đông La Mã** là một loạt các cuộc xung đột giữa các người Ả Rập Hồi giáo và Đế quốc Đông La Mã, kéo dài từ thế kỷ thứ 7 đến thế
**Cộng hòa Ả Rập Thống nhất** ( __; dịch tiếng Anh: _United Arab Republic_) là liên minh chính trị tồn tại trong thời gian ngắn giữa Cộng hòa Ai Cập (1953-1958) và Cộng hòa Syria
**Saud bin Abdulaziz Al Saud** ( ; 15 tháng 1 năm 1902 – 23 tháng 2 năm 1969) là quốc vương của Ả Rập Xê Út từ năm 1953 đến năm 1964. Sau một giai đoạn
right|thumb|Bản đồ hoang mạc Ả Rập. Các vùng sinh thái theo mô tả của [[WWF. Đường màu vàng bao quanh vùng sinh thái gọi là "vùng đất cây bụi rất khô hạn hoang mạc Ả
nhỏ|Một người Tunisia đến từ thị trấn [[Téboursouk nói tiếng Ả Rập Tunisia.]] **Tiếng Ả Rập Tunisia** hay đơn giản là **tiếng Tunisia**, là một nhóm phương ngữ tiếng Ả Rập Maghreb được nói ở
Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã thông báo vào tháng 8 năm 2020 rằng họ đang thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ trong một thỏa thuận do Hoa
**Mùa đông Ả Rập** là cụm từ để chỉ cho tình trạng trỗi dậy của chủ nghĩa chuyên chế và chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan tiến hóa từ các cuộc biểu tình Mùa xuân
**Đảng Xã hội chủ nghĩa Phục hưng Ả Rập** (tiếng Ả Rập: حزب البعث العربي الاشتراكي Ḥizb Al-Ba'th Al-'Arabī Al-Ishtirākī IPA: [ħɪzb albaʕθ alʕarabiː alʔɪʃtɪraːkiː]) hay còn gọi là **đảng Ba'ath** là một đảng chính
**Chiến tranh Lạnh Ả Rập** (tiếng Ả Rập:الحرب العربية الباردة al-Harb al-`Arabbiyah al-bārdah) là một loạt các cuộc xung đột trong thế giới Ả Rập xảy ra như một phần của Chiến tranh Lạnh rộng
**Cúp bóng đá vịnh Ả Rập** (, , _Kass Al-Khaleej Al-Arabi_), hay còn gọi là **Gulf Cup of Nations** và thường được gọi đơn giản là **Gulf Cup**, là một giải thi đấu bóng đá
thế=Các quốc gia đặt quan hệ ngoại giao với Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.|nhỏ|361x361px|Các quốc gia đặt quan hệ ngoại giao với [[Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.]] Quan hệ
Ả Rập Xê Út đã bắt đầu không kích nước láng giềng Yemen vào ngày 25 tháng 3 năm 2015, báo trước sự khởi đầu của **sự can thiệp quân sự ở Yemen**, có tên
**Người Mỹ gốc Ả Rập** , hoặc ) là người Mỹ có tổ tiên từ Ả Rập. Người Mỹ Ả Rập theo dõi tổ tiên của bất kỳ làn sóng người nhập cư khác nhau
phải|nhỏ|250x250px|[[Tiếng Ả Rập Bán đảo (Tiếng Ả Rập vùng Vịnh được biểu thị bằng màu hạt dẻ sẫm)]] **Tiếng Ả Rập vùng Vịnh** ( **' hoặc **') là phương ngữ tiếng Ả Rập được nói
**Tiếng Ả Rập Levant** (, , tên tự gọi: ) là một phương ngữ tiếng Ả Rập và thổ ngữ chính nói tại dải bờ biển phía đông của biển Levant bao gồm một phần
nhỏ|Cuộc phỏng vấn với [[Salma Rachid, một ca sĩ người Ma rốc trong khi cô nói tiếng Ả Rập Ma-rốc.]] nhỏ|Một người đang nói tiếng Ả Rập Maroc **Tiếng Ả Rập Maroc** (, ), còn
**Biển Ả Rập** (; chuyển tự: Baḥr al-'Arab; chữ Phạn: सिन्धु सागर; chuyển tự: Sindhu Sagar) là một vùng biển của Ấn Độ Dương có biên giới phía đông là Ấn Độ phía bắc giáp
**Cộng hòa Ả Rập Sahrawi Dân chủ**, cũng được gọi là **Cộng hòa Sahrawi** và **Tây Sahara**, là một quốc gia được công nhận hạn chế ở phía tây Maghreb. Quốc gia này tuyên bố
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Ả Rập Xê Út** () là đội tuyển bóng đá đại diện cho Ả Rập Xê Út và do Liên đoàn bóng đá Ả Rập Xê Út (SAFF) quản
**Mùa xuân Ả Rập** (, __; ) là làn sóng cách mạng với các cuộc nổi dậy, diễu hành và biểu tình phản đối chưa có tiền lệ tại các quốc gia ở thế giới
**Quân đội Ả Rập Xê Út** hay **Lực lượng Vũ trang Ả Rập Xê Út** () là lực lượng quân sự của Ả Rập Xê Út. Quân đội gồm 5 nhánh chính là: Lục quân
**Fahd bin Abdulaziz Al Saud** ( __; 1921 – 1 tháng 8 năm 2005) là quốc vương của Ả Rập Xê Út từ năm 1982 đến năm 2005. Ông là con trai của quốc vương
**Khalid bin Abdulaziz Al Saud** ( __; 13 tháng 2 năm 1913 – 13 tháng 6 năm 1982) là quốc vương của Ả Rập Xê Út từ năm 1975 đến năm 1982. Trong thời gian
**Vùng Đông** ( __) là vùng có diện tích lớn nhất của Ả Rập Xê Út. Thủ phủ của vùng là thành phố Dammam, đây cũng là nơi cư trú của đa số cư dân