✨Mikhael IV

Mikhael IV xứ Paphlagonia (, Mikhaēl ho Paphlagōn; 1010 – 10 tháng 12, 1041) là Hoàng đế Đông La Mã từ ngày 11 tháng 4 năm 1034 cho tới khi mất vào ngày 10 tháng 12 năm 1041. Chính Hoàng hậu Zoë, con gái của cố Hoàng đế Konstantinos VIII và là vợ của Romanos III Argyros đã đưa ông lên ngôi báu.

Thân thế và sự nghiệp

Mikhael xuất thân từ một gia đình nông dân miền Paphlagonia, một trong số đó là parakoimomenos Ioannes Orphanotrophos, đã từng làm chủ tọa khu nữ nhân tại hoàng cung. Ioannes bèn đưa mấy người em trai vào triều tìm kiếm công danh sự nghiệp và hoàng hậu Zoë đã say đắm đứa út tên là Mikhael, ít lâu sau ông trở thành quan thị vệ vào năm 1033. Trước khi thăng quan tiến chức, Mikhael lúc đầu chỉ là một người làm nghề đổi tiền, nhưng người ta tin rằng ông cũng là một thợ rèn chui chuyên đúc tiền giả.

Cả hai đã sớm trở thành nhân tình. Zoë bèn đem khoe Mikhael một cách công khai trước bàn dân thiên hạ và bàn về chuyện lập ông làm hoàng đế. Nghe được tin đồn, Romanos đã tỏ ra sốt sắng và sai người gọi Mikhael tới đối chất, Sau đó, vào ngày 11 tháng 4 năm 1034, chồng của Zoë là Romanos được mọi người phát hiện chết trong phòng tắm của mình. Nhằm tăng thêm trọng lượng cho những lời đồn được mọi người lan truyền chóng mặt là vào ngày Romanos III qua đời cũng chính là lúc Zoë và Mikhael tổ chức hôn lễ long trọng. Ban đầu ông từ chối hợp tác, mãi đến khi triều đình chịu ban thưởng 50 pound vàng mới khiến ông ta đổi ý.

Triều đại

Đối nội

thumb|left|Vụ sát hại hoàng đế [[Romanos III Argyros theo lệnh của Mikhael IV, lấy từ quyển Biên niên sử Konstantinos Manasses]] Mikhael IV khá điển trai, thông minh và hào phóng, nhưng ông không phải là người có học thức và hay bị cơn động kinh hành hạ. Điều này hàm ý rằng lúc ban đầu ông thường chịu sự phụ thuộc vào một người nào đó để cai quản chính quyền nhân danh mình, và mặc dù Zoë rất mực tin tưởng rằng Mikhael sẽ chứng tỏ bản thân là một người chồng tận tụy hơn Romanos, bà đã sai lầm một cách tai hại. Mikhael IV chỉ quan tâm đến Zoë y hệt như cách mà bà dành cho Romanos, chính vì lẽ đó mà ông cấm bà can dự chính sự. Do bối cảnh và bệnh tình như vậy, hoàng đế đã giao phó việc quốc chính vào tay hoàng đệ Ioannes, từng là một viên đại thần đầy quyền uy dưới thời Konstantinos VIII và Romanos III. Zoë bị hạn chế đi lại trong một khuê phòng nhỏ trong cung (gọi là gynaeceum) và bị canh giữ dưới sự giám sát nghiêm ngặt,

Những cải cách quân đội và hệ thống tài chính của Ioannes đã giúp hồi sinh được một phần uy lực của đế chế, khiến nó đủ sức chống lại các lân bang thù địch. Thế nhưng việc tăng thuế đã gây ra sự bất mãn cả trong giới quý tộc và thường dân. Sự độc đoán của Ioannes trong chính quyền và những chính sách của ông, chẳng hạn như sự ra đời của loại thuế Aerikon, dẫn đến một số mưu toan bất thành chống lại ông, và được sự mở rộng của chính Mikhael. Bất mãn địa phương ngày càng trầm trọng hơn bởi mùa màng thất bát và nạn đói do thời tiết xấu và dịch châu chấu gây ra vào năm 1035,

Năm 1034, Mikhael hạ lệnh bắt giữ Konstantinos Dalassenos vì nghi ngờ ông này có ý đồ mưu phản, rồi bị buộc tội xúi giục nổi loạn tại Antiochia. Tuy vậy, ông lại không thể bắt được strategos thành Theodosiopolis, kẻ tham gia cuộc nổi dậy và cố gắng chiếm lấy Thessaloniki. và cuối cùng đã phải nhượng lại cho đế chế vào năm 1037. Bắt đầu từ năm 1038, đương lúc lính đánh thuê Norman của ông, vì không hài lòng với mức lương của họ, đã bỏ mặc viên tướng Đông La Mã và kích động bạo loạn trên lục địa Ý, dẫn đến kết quả là để mất tạm thời thành Bari. và một cuộc viễn chinh tiếp theo nhằm thảo phạt người Norman cũng hứng chịu nhiều thất bại, mặc dù quan quân Đông La Mã đã chiếm lại được Bari. cũng như người Bulgaria ở phía Tây Bulgaria và Makedonia trong cùng năm đó. Sự biến này một phần là do sưu cao thuế nặng đổ lên đầu dân Bulgaria vào thời điểm đó, nhưng cũng nhằm mục đích khôi phục lại quốc gia Bulgaria dưới sự lãnh đạo của Petar Delyan. Nghĩa quân đánh chiếm Beograd và tôn Petar lên làm "Hoàng đế Bulgaria". Nghĩa quân mau chóng tiến đánh và lấy được thành Skopje. Mikhael IV đã làm cho mọi chuyện ngày càng rối bời hơn bằng cách tước quyền chỉ huy của doux thành Dyrrhachium, vốn đang tức tốc hành quân thảo phạt Petar Delyan, buộc ông tội mưu phản. Binh sĩ dưới trướng ông, phần lớn là người Bulgaria lập tức nổi loạn, và Mikhael IV liền bị đánh đuổi ra khỏi vùng phụ cận Thessaloniki. Mikhael IV ca khúc khải hoàn trở về Constantinopolis nhưng giờ đây ông bất chợt nhận ra rằng mình không còn sống được bao lâu nữa.

Qua đời

thumb|Lễ cạo đầu và cái chết của Mikhael IV, như mô tả trong quyển [[Madrid Skylitzes]] Ngay từ năm 1038, bệnh động kinh của Mikhael đã xấu dần đến mức biến tướng thành chứng phù thũng nghiêm trọng. Ông bèn cầu xin trời đất cứu giúp mình bằng cách viếng thăm mộ Thánh Demetrius ở Thessaloniki và cho xây dựng hoặc tu bổ một loạt nhà thờ. Năm 1039, ông ban tặng tiền bạc cho mọi tu sĩ và linh mục trên khắp đế chế, và đối với bất kỳ phụ huynh nào muốn ông trở thành cha đỡ đầu cho con cái họ, nhưng không có kết quả. Hoạn quan Ioannes vì nóng lòng muốn đảm bảo quyền lực vẫn nằm trong tay mình, đã buộc Zoë phải nhận nuôi Mikhael V, con của em gái Mikhael IV. Sau khi lấy được Chức Thánh vào ngày 10 tháng 12 năm 1041 thì Mikhael IV băng hà, từ chối gặp mặt vợ mình lần cuối mà bà đã phải năn nỉ rằng bà được phép gặp ông một lần nữa trước giây phút lâm chung.