Gián là một số loài côn trùng thuộc bộ Blattodea mà có thể mang mầm bệnh cho con người. Phổ biến nhất là loài gián Mĩ (Periplaneta americana), có chiều dài khoảng 30 mm (1.2 inch), gián Đức (Blattella germanica), dài khoảng 15 mm (0.59 inch), gián châu Á, Blattella asahinai, cũng khoảng 15 mm (0.59 inch), gián phương Đông (Blatta orientalis), khoảng 25 mm (.98 inch), gián vành nâu, Supella longipalpis (serville) dưới 1.2 cm, và gián xám Periplaneta fuliginosa (serville), khoảng 2.5 cm. Gián nhiệt đới thường lớn hơn nhiều, và ngược lại với quan điểm phổ biến, các loài gián đã tuyệt chủng và các loài 'roachoids' như Cacbon Archimylacris và Permi Apthoroblattina không lớn như các loài gián hiện đại.
Trong số 4600 loài gián có khoảng 30 loài sống trong môi trường gần con người. Khoảng bốn loài gián được biết đến là loài gây hại.
Lịch sử tiến hóa và quan hệ họ hàng
Những hóa thạch giống loài gián sớm nhất có từ kỷ Than Đá, vào khoảng 354–295 triệu năm trước đây. Tuy nhiên, những hóa thạch này khác so với những loài gián hiện đại ở chỗ chúng có cơ quan đẻ trứng dài và là tổ tiên của cả bọ ngựa lẫn gián hiện đại. Những hóa thạch đầu tiên của các loài gián hiện đại với cơ quan đẻ trứng nằm trong cơ thể xuất hiện vào đầu kỷ Creta.
Phân loài
;Dictyoptera Siêu bộ Cánh lưới
Blattodea Bộ Gián:
Siêu họ Blaberoidea
Họ Blaberidae
**Phân họ: Blaberinae - Diplopterinae - Epilamprinae - Gyninae - Oxyhaloinae - Panchlorinae - Panesthiinae - Perisphaeriinae - Pycnoscelinae - Zetoborinae - Blaberidae incertae sedis
Siêu họ Blattoidea
*Họ Blattellidae:
***Phân họ: Anaplectinae - Blattellinae - Ectobiinae - Nyctiborinae - Pseudophyllodromiinae
Họ Blattidae
**Phân họ: Archiblattinae - Blattinae - Lamproblattinae - Macrocercinae - Polyzosteriinae - Tryonicinae
Siêu họ Polyphagoidea
***Họ Polyphagidae
Sinh sản
File:Cockroach nymph australia.jpg|Gián non 3 millimet
File:Cockroach egglaying 1.jpg|_Periplaneta fuliginosa_ cái với bọc trứng
File:Captured roach with babies.jpg|Con trưởng thành và các con non xung quanh bọc trứng
File:Old Ootheca.jpg|Bọc trứng rỗng
File:Periplaneta-americana-Eier.jpg|Bọc trứng gián Mỹ
Hình ảnh
Tập tin:Blaberus giganteus MHNT.jpg
Tập tin:Cockroachcloseup.jpg
Tập tin:Madagascan.hissing.cockroach.750pix.jpg
Tập tin:Audubon Insectarium Roach Infestation.jpg
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
[[Đồng hồ cát]] **Thời gian** là một khái niệm để diễn tả trình tự xảy ra của các sự kiện nhất định, biến cố và thời gian kéo dài của chúng. Từ "thời gian" có
Trong vật lý, **không–thời gian** là một mô hình toán học kết hợp không gian ba chiều và 1 chiều thời gian để trở thành một không gian bốn chiều. Sơ đồ không–thời gian có
phải|Tên lửa [[Titan II phóng tàu vũ trụ Gemini vào những năm 1960.]] **Cuộc chạy đua vào vũ trụ** hay **cuộc chạy đua vào không gian** là cuộc cạnh tranh thám hiểm vũ trụ gay
**Chiến lược thời gian thực** (tiếng Anh là _Real-time strategy_; gọi tắt là **RTS**) là một thể loại trò chơi điện tử chiến lược mà người chơi không phải đi theo lượt như các trò
Trong toán học, **không gian Hilbert** (Hilbert Space) là một dạng tổng quát hóa của không gian Euclid mà không bị giới hạn về vấn đề hữu hạn chiều. Đó là một không gian có
Trong toán học, **không gian mêtric** là một tập hợp mà một khái niệm của khoảng cách (được gọi là mêtric) giữa các phần tử của tập hợp đã được định nghĩa. Không gian mêtric
**Du hành thời gian** là khái niệm về chuyển động được cho là (chuyển) một người hoặc cơ thể (vật thể) khác từ điểm này đến điểm khác của thời gian theo nghĩa tương tự
**Quản lý thời gian** là quá trình kế hoạch và thực hành việc kiểm soát một cách có ý thức một đơn vị thời gian dùng trong một hoặc một chuỗi các hoạt động cụ
**Gian lận ngân hàng** là việc sử dụng các phương tiện có khả năng bất hợp pháp để có được tiền, tài sản hoặc của cải khác được sở hữu hoặc nắm giữ bởi một
**Trung tâm Chuyến bay Không gian Goddard **(tiếng Anh: **Goddard Space Flight Center**) (**GSFC**) là một phòng thí nghiệm nghiên cứu không gian lớn của NASA nằm cách Washington, D.C. khoảng 6,5 dặm (10,5 km) về
thumbtime=6|nhỏ|_Original Films Of Frank B. Gilbreth (Part I)_ **Nghiên cứu thời gian và chuyển động** (hay **nghiên cứu chuyển động** **thời gian**) là một kỹ thuật hiệu quả kinh doanh kết hợp công việc Nghiên
phải|thumb|Minh họa về [[lãnh địa trên Mặt Trăng của con người]] **Thuộc địa hoá không gian** là việc tiến hành xây dựng các thuộc địa giúp con người có thể định cư bên ngoài Trái
phải|nhỏ|Một bàn [[cờ vua với đồng hồ thời gian]] Trong các giải đấu thi đấu trò chơi với bàn cờ hai người chơi, **thời gian thi đấu** (tiếng Anh: _time control_) là một hệ thống
thumb|Dòng thời gian bằng đồng "Mười lăm mét lịch sử" với bảng thông tin cơ bản, ở [[Örebro, Thụy Điển]] **Dòng thời gian** là hiển thị liệt kê các sự kiện theo thứ tự thời
nhỏ|300x300px|Biểu diễn hình học của góc giữa hai vectơ, được định nghĩa bởi tích trong. thế=Scalar product spaces, inner product spaces, Hermitian product spaces.|nhỏ|300x300px|Các không gian tích vô hướng trên một trường bất kỳ có
Trong ngành kinh tế học, **độ co giãn của cầu** (tiếng Anh: _elasticity of demand_) là đại lượng đặc trưng cho phản ứng của lượng cầu trước sự thay đổi của một số biến khác.
Trong toán học, **không gian Sobolev** là một không gian vectơ của các hàm số trang bị với một chuẩn là tổng của chuẩn _Lp_ của hàm số đó cùng với các đạo hàm cho
**_Vô gian đạo_** (chữ Hán phồn thể: 無間道, chữ Hán giản thể: 无间道, bính âm: _Wú Jiān Dào_, tựa tiếng Anh: **Infernal Affairs**) là một bộ phim hình sự, trinh thám của điện ảnh Hồng
Mọi điểm trong không gian Euclid ba chiều biểu hiện trong hệ quy chiếu [[Hệ tọa độ Descartes|Descartes]] Khoảng 300 năm TCN, nhà toán học Hy Lạp cổ đại Euclid đã tiến hành nghiên cứu
**Không gian tôpô** là những cấu trúc cho phép người ta hình thức hóa các khái niệm như là sự hội tụ, tính liên thông và tính liên tục. Những dạng thường gặp của **không
**Hội họa dân gian Việt Nam** là thuật ngữ mô tả một loại hình mỹ thuật dân gian đã hiện diện từ rất lâu đời tại Việt Nam và thường được sáng tác bởi các
thumb|[[Tàu con thoi Columbia đang được phóng lên.]] **Du hành không gian** hay **phi hành vũ trụ** là chuyến bay bằng cách phóng tên lửa đi vào không gian vũ trụ. Du hành không gian
Không gian Baire là một lớp không gian quan trọng, thuộc lĩnh vực Topo - một chuyên ngành của Toán học. Không gian Baire mang tên của nhà toán học người Pháp René-Louis Baire, với
Trong lĩnh vực tôpô của toán học, một **không gian mêtric hóa được** là một không gian tôpô đồng phôi với một không gian mêtric. Như thế, một không gian tôpô được gọi là
Trong quản lý thời gian, lên **khung thời gian** nghĩa là phân bổ khoảng thời gian cố định gọi là **khung thời gian**, cho mỗi hoạt động được lên kế hoạch. Một số phương pháp
Trong các ván cờ vua có tính thời gian, **áp lực thời gian** (hoặc _time trouble_ trong tiếng Anh, _zeitnot_ trong tiếng Đức) là tình huống mà một kỳ thủ có quá ít thời gian
**Giả thuyết nhà du hành thời gian**, còn gọi là **UFO viễn khách thời gian**, **con người tương lai**, **mô hình ngoài thời gian** và **thuyết Kẻ hủy diệt** là đề xuất cho rằng vật
thumb|[[Lăng Hoàng Đế|Miếu Hiên Viên thờ Hoàng Đế ở Hoàng Lăng, Thiểm Tây]] thumb|Miếu [[Thành hoàng ở Mã Công, Đài Loan]] thumb|Điện thờ trong Ngũ Công Tự ở [[Hải Khẩu, Hải Nam]] **Tín ngưỡng dân
Một **hệ thống thời gian chuyển động được xác định trước (PMTS)** thường được sử dụng để thực hiện Chi phí phút lao động để thiết lập tỷ lệ mảnh, mức lương và/hoặc khuyến khích
nhỏ|Một dấu bưu điện trên một lá thư, với dấu thời gian hiển thị ngày _(giữa)_ và thời gian bức thư được bưu điện nhận được. **Dấu thời gian** hay **tem thời gian** là một
**Gián nhà** (Danh pháp khoa học: _Periplaneta_) là một chi gián thuộc họ Blattidae, trong chi này có nhiều loài gián sống trong nhà của con người. ## Đặc điểm 260x260px|nhỏ|thế=|[[Gián Mỹ]] 260x260px|nhỏ|thế=|[[Gián Úc]] Gián
**_Mèo Oggy và những chú gián tinh nghịch: The Movie_** (, ) là một bộ phim điện ảnh hoạt hình Pháp thuộc thể loại hàiphiêu lưukỳ ảo do Olivier Jean-Marie viết kịch bản kiêm đạo
Đây là dòng thời gian các sự kiện chính trong đại dịch COVID-19 gây ra bởi SARS-CoV-2 tại Việt Nam năm 2021. ## Thống kê ## Dòng thời gian : _Trước đó: ****Năm 2020****_ ###
Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, người ta nói về **hệ thống thông tin thời gian thực** là khi hệ thống đó điều khiển một vật thể vật lý với một tốc độ phù
nhỏ|phải|Minh họa [[hệ tọa độ Descartes 3 chiều thuận tay phải sử dụng để tham chiếu vị trí trong không gian.]] **Không gian** là phạm vi ba chiều không biên giới trong đó các vật
**Gián** là một số loài côn trùng thuộc bộ Blattodea mà có thể mang mầm bệnh cho con người. Phổ biến nhất là loài gián Mĩ (_Periplaneta americana_), có chiều dài khoảng 30 mm (1.2
**Không gian công cộng** là không gian phục vụ chung cho nhu cầu của nhiều người. Có hai thể loại không gian công cộng chính: #Không gian "vật thể". Ví dụ: quảng trường, đường phố,
[[Đồng hồ Mặt Trời, như chiếc này ở Tử Cấm Thành của Bắc Kinh, đo thời gian Mặt Trời thực.]] **Thời gian Mặt Trời** là một loại thang đo thời gian dựa trên ý tưởng
**_Cỗ máy thời gian_** là bộ phim khoa học giả tưởng được công chiếu vào năm 2002 được dựa trên cuốn tiểu thuyết "Cỗ máy thời gian" bởi tác giả nổi tiếng H. G. Wells,
nhỏ|[[Đới tách giãn Đông Phi|Thung lũng tách giãn châu Phi. Từ trái qua phải: hồ Upemba, hồ Mweru, hồ Tanganyika (lớn nhất), và hồ Rukwa.]] [[Địa hào Ottawa-Bonnechere]] **Thung lũng tách giãn** (_rift valley_) hay
phải|Giàn khoan bán tiềm thủy _Deepsea Delta_ đang hoạt động ở [[Biển Bắc.]] So sánh giữa giàn khoan bán tiềm thủy nước sâu và [[tàu khoan.]] **Giàn khoan nửa chìm nửa nổi**, còn gọi là
''' **_Mèo Oggy và những chú gián tinh nghịch_** (tiếng Pháp: Oggy et les Cafards, tiếng Anh: Oggy and the Cockroaches) là một bộ phim hoạt hình của Pháp được phối hợp sản xuất bởi
thumb|
Giàn khoan dầu P-51 ngoài khơi [[Brazil là một giàn khoan nửa chìm nửa nổi.]] thumb|Giàn khoan dầu [[Mittelplate ở biển Bắc]] **Giàn khoan dầu** là một cấu trúc được dùng để khoan các giếng**Không gian compact địa phương** là một không gian tôpô mà mọi phần tử của có một lân cận của chứa trong một tập compact . ## Ví dụ
nhỏ|phải|Tiện nghi tối thiểu trong một căn nhà ở phương Tây **Sống đơn giản** (_Simple living_) đôi khi gọi là **sống tối giản** đề cập đến những việc làm gia tăng sự đơn giản, gọn
frame|Hình động về chuyển động luân chuyển cơ bản của khối lập phương bốn chiều, được gọi là một [[tesseract. Các tesseract được xoay trong bốn chiều, sau đó được chuyển thành ba chiều, và
Một **hệ điều hành thời gian thực** (tiếng Anh: _real-time operating system_, viết tắt: **RTOS**) là một hệ điều hành (OS) nhằm phục vụ các ứng dụng thời gian thực, với việc xử lý dữ
thumb|upright=1.2|Sự kiện phóng [[vệ tinh nhân tạo|vệ tinh Sputnik 1 đã đánh dấu sự mở đầu của Thời đại Không gian.thumb|upright=1.1|center|Các tín hiệu của _Sputnik 1_ vẫn tiếp tục trong 22 ngày nữa.]] thumb|[[Tàu con
**Lực lượng không gian** là một quân chủng thuộc lực lượng vũ trang của một quốc gia, có nhiệm vụ tiến hành các hoạt động quân sự ngoài không gian và chiến tranh không gian.
**_Mạng lưới giám sát Không gian Sâu** (**DSN**)_ hoặc _**Mạng lưới giám sát Sâu trong Không gian**_ là một mạng lưới các cơ sở giám sát thông tin liên lạc toàn cầu về các chương