Friedrich Engels (; phiên âm tiếng Việt: Phriđrich Ăngghen, 28 tháng 11 năm 1820 – 5 tháng 8 năm 1895) là một nhà tư tưởng, nhà giáo dục, nhà cách mạng, nhà lý luận chính trị, nhà triết học người Đức và là một người Cộng sản thế kỷ 19, cùng với Karl Marx đã sáng lập và phát triển chủ nghĩa Cộng sản, lãnh tụ của phong trào công nhân thế giới và Quốc tế Cộng sản 1. Ông cùng với Marx đồng tác giả của bản Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản (1848). Engels cũng biên tập đồng thời xuất bản quyển II và quyển III của bộ Tư bản sau khi Marx mất.
Ngoài những công trình chung với Marx, ông còn viết những tác phẩm khoa học như: "Nguồn gốc của gia đình, sở hữu tư nhân và nhà nước", "Về lịch sử người German cổ đại", "Chống Duhring", "Biện chứng của tự nhiên",... Ngoài ra, cuốn "Tác dụng của lao động chuyển hoá vượn thành người" cũng là một công trình khoa học góp phần giải thích nguồn gốc hình thành và phát triển của loài người.
Tiểu sử
1820–1837: Tuổi thơ
Friedrich Engels chào đời ngày 28 tháng 11 năm 1820 tại Barmen, tỉnh Rhine thuộc Vương quốc Phổ (nay là Wuppertal, Đức). Cha của Engels, người cũng có tên giống hệt con trai (1796–1860), là chủ quản một công xưởng sản xuất đăng ten và ruy băng lớn, kế thừa từ đời cụ cố Johann Caspar Engels (1715–1787) thông qua ông nội Caspar Engels (1753–1821). Bên cạnh tư chất kinh doanh, gia tộc Engels cũng hết sức mộ đạo Pietist, một nhánh Kitô chống đối Giáo hội Công giáo và Luther giáo. Thân mẫu của Engels, bà Elisabeth Francisca Mauritzia Engels (nhũ danh van Haar; 1797–1873), là con gái trong một gia đình giáo chức gốc gác Hà Lan. Bà không sùng đạo như bên họ chồng, thích đọc sách và yêu âm nhạc. Sau khi cưới, vợ chồng Engels sinh được tám người con sống tới tuổi trưởng thành, trong đó Friedrich là con cả.
Ngày 18 tháng 1 năm 1821, Engels được rửa tội tại Nhà thờ Tin Lành cải cách dưới sự mục kích của ông nội và bà ngoại Franciska Christina van Haar (nhũ danh Snethlage; sinh năm 1758). Ông theo học một ngôi trường tôn giáo tại Barmen cho tới năm 14 tuổi, sau chuyển sang gymnasium Elberfeld trong vòng 3 năm, tại đây phát triển niềm yêu thích đối với văn học Đức và nghiên cứu cổ điển châu Âu. Tuy gặt hái thành tích học tập xuất sắc, Engels buộc phải ra trường sớm 1 năm, không thi vào đại học, để được huấn luyện công tác quản trị kinh doanh theo ý cha.
1837–1842: Bremen, Berlin
Kể từ mùa thu năm 1837, Engels bắt đầu thực tập kinh doanh tại công ty len và bông Ermen & Engels tại Barmen. Hè năm 1838, ông theo cha đi Manchester bán lụa, rồi tạt qua London mua tơ sống. Trên đường về Đức, ông lưu lại cảng thị Bremen để học hỏi một đối tác xuất khẩu của cha. Trong vòng 2 năm rưỡi sống và làm việc tại đây, ông đọc Jacob Grimm, viết và xuất bản một số pam-fơ-lê chính trị. Tuy được giao phó phận sự sao chép thư từ và bảo quản hồ sơ, Engels giành khá nhiều thời gian để viết thư cho gia đình và uống bia cùng bạn bè đồng nghiệp. Giữa mỗi ca làm việc, ông tranh thủ đọc sách và học ngôn ngữ. Ngoài ra ông tiếp tục viết thơ, chịu ảnh hưởng của các văn sĩ người Đức như Friedrich von Schiller và Johann Wolfgang von Goethe. Cuối năm 1838, ông bắt đầu thử sức sáng tác nhạc, ngưỡng mộ các nhạc sĩ như Bach, Handel, Haydn, Mozart và Beethoven.
Hình ảnh
Tập tin:Stamps of Germany (BRD) 1970, MiNr 657.jpg|Hình của ông trên một con tem
Tập tin:Engels-1836.jpg|Bức họa về ông năm 1836
Tập tin:FriedrichEngelsBerlinGraff.jpg|Berlin 2010.
Tập tin:Marx+Family and Engels.jpg|Với gia đình Marx
Tập tin:Marx Engels Denkmal Berlin.jpg|Tượng đài của hai người đồng chí
Tập tin:Dresden Engels Mauer.jpg|Tượng của ông tại Dresden
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Friedrich Engels** (; phiên âm tiếng Việt: **Phriđrich Ăngghen**, 28 tháng 11 năm 1820 – 5 tháng 8 năm 1895) là một nhà tư tưởng, nhà giáo dục, nhà cách mạng, nhà lý luận chính
nhỏ|phải|Bộ _C.Mác và Ph. Ăng-ghen toàn tập_ (_Marx-Engels-Gesamtausgabe_) gồm 2 cuốn đóng bìa **Marx và Engels toàn tập** (_Marx/Engels Collected Works_/_Marx-Engels-Gesamtausgabe_/_MEGA_, tên tiếng Việt: **C.Mác và Ph. Ăng-ghen toàn tập**) là bộ sưu tập sách
**Friedrich II** (24 tháng 1 năm 171217 tháng 8 năm 1786) là vua nước Phổ trị vì từ ngày 31 tháng 5 năm 1740 cho đến khi qua đời vào ngày 17 tháng 8 năm
**Eduard Bernstein** (; phiên âm tiếng Việt: **Bécxtanh**; 6 tháng 1 năm 1850 – 18 tháng 12 năm 1932) là một chính trị gia, chính khách, nhà lý luận, thành viên của đảng SPD và
nhỏ|phải|Hình Engels cùng với tác phẩm Chống Dühring trên con [[tem ra đời vào năm 1970]] **_Chống Dühring_** (tiếng Đức: _Anti-Dühring_), hay phiên âm tiếng Việt là **Chống Đuy-rinh** hoặc tên khác là **_Ông Eugen
**Karl Johann Kautsky ** (16 tháng 10 năm 1854 - 17 tháng 10 năm 1938) là một triết gia Séc-Đức, nhà báo, và lý thuyết gia Mác-xít. Kautsky được công nhận là một trong những
**Mary Burns** (29 tháng 9 năm 1821 – 7 tháng 2 năm 1863) là một nữ công nhân người Ailen. Bà là vợ không kết hôn chính thức của Friedrich Engels. Mary Burns là con
**29829 Engels** (tên chỉ định: **1999 EK3**) là một tiểu hành tinh vành đai chính. Nó được phát hiện bởi Matteo M. M. Santangelo ở Osservatorio Astronomico di Monte Agliale in Italy ngày 14 tháng
**Georg Wilhelm Friedrich Hegel** (; Ludwig Fischer và mẹ cậu bé vẫn sống ở Jena. thumb|upright=0.7|[[Friedrich Immanuel Niethammer (1766–1848) rộng lượng hỗ trợ tài chính cho Hegel và giúp ông có được nhiều chức vụ.]]
Tri Thức Kinh Điển Bằng Tranh - Tư Bản Các bạn nhỏ đã bao giờ tìm hiểu về Tư bản cũng như tư tưởng mà Karl Marx và Friedrich Engels theo đuổi chưa Có thể
thumb|Nguyên bản của [[Quốc kì Đức: Cổ vũ cho cuộc cách mạng ở Berlin, ngày 19 tháng 3, 1848]] **Cách mạng 1848 – 1849** tại các bang nói tiếng Đức, giai đoạn mở đầu còn
**Karl Heinrich Marx** (phiên âm tiếng Việt: **Các Mác**; 5 tháng 5 năm 1818 – 14 tháng 3 năm 1883) là một nhà triết học, kinh tế học, sử học, xã hội học, lý luận
**Chủ nghĩa Marx** hay **Mác-xít** (phiên âm từ Marxist) là hệ thống học thuyết triết học, lịch sử và kinh tế chính trị dựa trên các tác phẩm của Karl Marx (1818 - 1883) và
thumb|upright|right|Chân dung Jenny von Westphalen những năm 1830 **Johanna Bertha Julie Jenny von Westphalen** (12 tháng 2 năm 1814 - 2 tháng 12 năm 1881) là vợ của nhà triết học, nhà cách mạng người
right|Biểu tình của những người theo chủ nghĩa xã hội vào [[Ngày Quốc tế Lao động 1912 tại Union Square ở Thành phố New York]] **Chủ nghĩa xã hội** (; ; Hán: 社會主義; Nôm: 主義社會)
**Chủ nghĩa Marx–Lenin** hay **chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin** là thuật ngữ chính trị để chỉ học thuyết do Karl Marx và Friedrich Engels sáng lập và được Vladimir Ilyich Lenin phát triển kế thừa, được coi
**Phép biện chứng** hay **phương pháp biện chứng** là một phương pháp luận triết học tồn tại ở cả phương Đông lẫn phương Tây thời cổ đại. Từ "dialectic" tiếng Anh (tức "biện chứng" trong
**Lịch sử tư tưởng kinh tế** là lịch sử của các nhà tư tưởng và học thuyết kinh tế chính trị và kinh tế học từ thời cổ đại đến ngày nay. Lịch sử tư
**Chủ nghĩa cộng sản nguyên thủy** là một khái niệm xuất phát từ Karl Marx và Friedrich Engels, những người đã lập luận rằng các xã hội săn bắt và hái lượm truyền thống dựa
Đây là **danh sách bao gồm các triết gia từ vùng tiếng Đức đồng văn**, các cá nhân có những công trình triết học được xuất bản bằng tiếng Đức. Nhiều cá nhân được phân
**Chủ nghĩa duy vật**, còn gọi là **thuyết duy vật ** hay **duy vật luận** (), là một trường phái triết học, một thế giới quan, một hình thức của chủ nghĩa triết học nhất
**_Tình cảnh giai cấp công nhân Anh_** (tiếng Đức: _'Die Lage der arbeitenden Klasse in England_, tiếng Anh: _The condition of Working Class in England_) là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất trong
**Thomas Carlyle** (sinh ngày 4 tháng 12 năm 1795 – mất ngày 5 tháng 2 năm 1881) là một nhà triết học, nhà châm biếm, nhà văn, nhà sử học và giáo viên người Scotland. Ông cũng
**Manchester** (phát âm ) là một thành phố và khu tự quản vùng đô thị thuộc Đại Manchester, Anh, có dân số là 552.000 vào năm 2021. Thành phố nằm trong vùng đô thị đông
nhỏ|phải|Hoa hồng đỏ, biểu trưng của phong trào dân chủ xã hội. **Dân chủ xã hội** là một hệ tư tưởng kinh tế, triết lý chính trị xã hội của chủ nghĩa xã hội ủng
nhỏ|phải|Triết gia [[Friedrich Engels|F. Engels với các tác phẩm của mình đã đặt nền tảng cho Lý luận của Chủ nghĩa Marx – Lenin về nhà nước.]] **Học thuyết về Nhà nước của Chủ nghĩa
[[Tập tin:Socialist states by duration of existence.png|Đây là danh sách nước tự tuyên bố là nước xã hội chủ nghĩa dưới bất kỳ định nghĩa nào, số năm được mã màu khác nhau: Nhấn vào
phải|nhỏ|Ấn bản đầu tiên bằng tiếng Đức của Tuyên ngôn Đảng cộng sản **_Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản_** (tiếng Đức: _Das Manifest der Kommunistischen Partei_; tiếng Anh: _The Communist Manifesto_), là một tài liệu
:_Bài này nói về chủ nghĩa cộng sản như một hình thái xã hội và như một phong trào chính trị. Xin xem bài hệ thống xã hội chủ nghĩa, đảng cộng sản và chủ
**Phương pháp duy vật biện chứng** hay **chủ nghĩa duy vật biện chứng** là một bộ phận của học thuyết triết học do Karl Marx và Friedrich Engels đề xướng. Cốt lõi của chủ nghĩa
nhỏ|Bìa cuốn sách do Nhà xuất bản Sự thật dịch từ tiếng Nga, ấn hành năm 1971 **_Biện chứng của tự nhiên_** () là một tác phẩm chưa được hoàn thành của Friedrich Engels. Trong
[[Caspar David Friedrich, _Kẻ lãng du trên biển sương mù,_ 38.58 × 29.13 inches, 1818, tranh sơn dầu, Kunsthalle Hamburg]] [[Eugène Delacroix, _Nữ thần Tự do dẫn dắt nhân dân_ 1830]] Théodore Géricault, _[[Chiếc bè
Karl Marx, người sáng lập ra học thuyết kinh tế chính trị Marx - Lenin **Kinh tế chính trị Marx-Lenin** hay **kinh tế chính trị học Marx-Lenin** là một lý thuyết về kinh tế chính
**Chủ nghĩa duy tâm Đức** là một trong những trào lưu triết học quan trọng nhất của thời kỳ Khai sáng. Triết học cổ điển Đức cùng chủ nghĩa xã hội không tưởng của Pháp
nhỏ|269x269px|Ảnh chụp từ trên không (2008) **Công viên Memento**, hay **Memento Park** (tiếng Hungary: _Szoborpark_) là một công viên rộng lớn, đồng thời là một bảo tàng ngoài trời nổi tiếng với những tác phẩm
**Chủ nghĩa vô thần**, **thuyết vô thần** hay **vô thần luận**, theo nghĩa rộng nhất, là sự "thiếu vắng" niềm tin vào sự tồn tại của thần linh. Theo nghĩa hẹp hơn, chủ nghĩa vô
[[Eduard Bernstein (1850-1932), người khởi xướng việc xét lại học thuyết Marx.]] Trong chủ nghĩa Marx, từ **chủ nghĩa xét lại** được dùng để nói tới những ý tưởng, nguyên tắc hay lý thuyết khác
nhỏ|Hình ảnh bìa cuốn sách "Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội từ không tưởng đến khoa học" xuất bản năm 1880 **Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội từ không tưởng đến
**Kinh tế chính trị** là một môn khoa học xã hội nghiên cứu việc sản xuất và trao đổi hàng hóa đặt trong mối quan hệ với chính trị dưới nhãn quan của chính trị
**Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen** (1 tháng 4 năm 1815 – 30 tháng 7 năm 1898) là một chính trị gia người Đức, ông là người lãnh đạo nước Đức và châu Âu từ năm
thumb|Quốc huy của Liên Xô có khẩu hiệu được trang trí trên những dải ruy-băng trong 15 ngôn ngữ được nói trong liên bang **_"Vô sản toàn thế giới, đoàn kết lại!"_** là một trong
**Quốc hữu hóa** (tiếng Anh: Nationalization) là việc đưa các tài sản (động sản và bất động sản) từ sở hữu tư nhân thành sở hữu nhà nước..
Ngược lại, quá trình chuyển đổi
**Chủ nghĩa xã hội nhà nước** là một cách gọi cho tất cả các tư tưởng kinh tế và chính trị ủng hộ việc quốc hữu hóa phương tiện sản xuất vì bất kì mục
thumb|Một cảnh khiêu dâm từ một bức [[bích họa của Pompeii, -50 sau Công nguyên, Bảo tàng bí mật, Napoli]] Hoạt động Mại dâm đã tồn tại trong các nền văn hóa từ thời kỳ
**Chủ nghĩa nhân bản Marxist** là một trường phái tư tưởng chính trị bắt nguồn từ sự diễn giải các tác phẩm của Karl Marx. Trường phái này tìm lời giải đáp cho những câu
**Viện Đại học Humboldt Berlin** (tiếng Đức: _Humboldt-Universität zu Berlin_), còn gọi là **Viện Đại học Humboldt** hay **Đại học Humboldt**, là một trong những viện đại học lâu đời nhất tại Berlin, thành lập
Mô hình [[động cơ hơi nước của James Watt. Sự phát triển máy hơi nước khơi mào cho cuộc cách mạng công nghiệp Anh.]] **Cuộc cách mạng công nghiệp** hay còn gọi là **Cách mạng
**Vật chất** theo định nghĩa của Vladimir Ilyich Lenin là cái có trước, vật chất là cái tồn tại khách quan bên ngoài ý thức và không phụ thuộc vào ý thức và là cái
nhỏ|Chủ nghĩa xã hội khoa học **Chủ nghĩa xã hội khoa học** là thuật ngữ được Friedrich Engels nêu ra để mô tả các lý thuyết về kinh tế-chính trị-xã hội do Karl Marx và
Dưới đây là **danh sách các nhà kinh tế học** nổi bật được xếp theo thứ tự chữ cái, đây được xem là các chuyên gia về kinh tế ### A *Diego Abad de Santillán