nhỏ|Bìa cuốn sách do Nhà xuất bản Sự thật dịch từ tiếng Nga, ấn hành năm 1971
Biện chứng của tự nhiên () là một tác phẩm chưa được hoàn thành của Friedrich Engels. Trong tác phẩm này, Engels đã áp dụng phép biện chứng duy vật để diễn giải bản chất và các quy luật của giới tự nhiên. Tác giả cũng đứng trên lập trường của chủ nghĩa duy vật biện chứng để phê phán các quan điểm tư sản trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa duy vật biện chứng.
Bối cảnh tác phẩm
"Biện chứng của tự nhiên" được F. Engels viết trong giai đoạn 1870 đến 1882, nhưng chưa hoàn thành và không được xuất bản khi tác giả còn sống. Tác phẩm ra đời trong khoảng thời gian ít năm sau sự kiện Công xã Paris. Lúc đó, giai cấp tư sản tích cực tấn công vào phong trào của giai cấp công nhân, tấn công vào chủ nghĩa Mác. Các nghiên cứu về khoa học tự nhiên bị xuyên tạc và lợi dụng để đả phá phép biện chứng duy vật và chủ nghĩa duy vật lịch sử, phủ nhận đấu tranh giai cấp và chuyên chính vô sản. Nhiều học thuyết mang đậm tính duy tâm, siêu hình như "chủ nghĩa Darwin xã hội", "thuyết chiết nhiệt", chủ nghĩa duy tâm trong toán học, sinh học lúc đấy đang thịnh hành. Ngoài ra ở châu Âu lúc đấy còn thịnh hành tệ nạn đồng bóng, bói toán, mê tín dị đoan, và vào thập niên 1870 cũng xuất hiện chủ nghĩa cơ hội.
Trong tình hình như vậy, tác phẩm "Biện chứng tự nhiên" được viết với các mục đích sau:
Nhiều học giả đã đánh giá cao tác phẩm "Biện chứng của tự nhiên". Nhà sinh học J. B. S. Haldane cho rằng giá như phương pháp luận của Engels được biết rộng rãi hơn thì quá trình phát triển của vật lý học đã trở nên thông suốt hơn và nếu nhận xét của Engels về thuyết tiến hoá Darwin được biết sớm hơn những suy nghĩ sai lầm về vấn đề này sẽ bớt đi ít nhiều. Nhà cổ sinh học Stephen Jay Gould rất ấn tượng về cách Engels luận chứng về bàn tay vừa là phương tiện lao động vừa là sản phẩm của lao động. Nhà khoa học Joseph Needham nhận định rằng Engels đã đúng khi ông phê phán sự cứng nhắc, máy móc của khoa học thời đó không thể ứng phó với các nội dung mang tính biện chứng cao của tự nhiên. Paul McGarr đã nói rằng, tác phẩm "Biện chứng của tự nhiên" cho thấy những lời phê phán Engels "thô thiển", "máy móc", "duy tâm" là không đúng sự thực.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Bìa cuốn sách do Nhà xuất bản Sự thật dịch từ tiếng Nga, ấn hành năm 1971 **_Biện chứng của tự nhiên_** () là một tác phẩm chưa được hoàn thành của Friedrich Engels. Trong
**Tự nhiên** hay **thiên nhiên**, theo nghĩa rộng nhất, là thế giới hay vũ trụ mang tính vật chất. "Tự nhiên" nói đến các hiện tượng xảy ra trong thế giới vật chất, và cũng
**Môi trường tự nhiên** bao gồm tất cả các sinh vật sống và không sống có trong tự nhiên, có nghĩa là không phải là nhân tạo. Thuật ngữ này thường được áp dụng cho
**Phép biện chứng** hay **phương pháp biện chứng** là một phương pháp luận triết học tồn tại ở cả phương Đông lẫn phương Tây thời cổ đại. Từ "dialectic" tiếng Anh (tức "biện chứng" trong
Ph.Ăng-ghen, người đã kiến giải các nguyên lý của phép biện chứng duy vật **Hai nguyên lý của phép biện chứng duy vật** là hai nguyên lý cơ bản và đóng vai trò cốt lõi
**Ba quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật** trong triết học Mác - Lênin là các quy luật cơ bản trong phương pháp luận của triết học Mác - Lênin và được
Dk Betics - Giúp giảm đường huyếthạn chế biến chứng của bệnh tiểu đườngTHÀNH PHẦN:Mỗi viên nang có chứa:• Cao Dây thìa canh (Extractum Gymnematis sylvestris): 150mg• Cao Dây thìa canh lá to (Extractum Gymnematis
Dk Betics - Giúp giảm đường huyếthạn chế biến chứng của bệnh tiểu đườngTHÀNH PHẦN:Mỗi viên nang có chứa:• Cao Dây thìa canh (Extractum Gymnematis sylvestris): 150mg• Cao Dây thìa canh lá to (Extractum Gymnematis
**Biến chứng thai nghén** là các vấn đề về sức khỏe xảy ra trong thai kỳ. Biến chứng xảy ra chủ yếu trong quá trình sinh con còn được gọi là biến chứng chuyển dạ,
Dk Betics - Giúp giảm đường huyếthạn chế biến chứng của bệnh tiểu đườngTHÀNH PHẦN:Mỗi viên nang có chứa:• Cao Dây thìa canh (Extractum Gymnematis sylvestris): 150mg• Cao Dây thìa canh lá to (Extractum Gymnematis
thumb|[[Băng đục lỗ với từ "Wikipedia" được biên mã theo ASCII. Sự xuất hiện và không xuất hiện một lỗ lần lượt tượng trưng cho 1 và 0; ví dụ, "W" được biên mã thành
**Từ hóa dư tự nhiên** (viết tắt tiếng Anh là **NRM**, Natural remanent magnetization) là từ hóa vĩnh cửu của những khoáng vật từ tính có trong đá hay trầm tích _ở tự nhiên_. Nó
Bệnh tiểu đường là kết quả của quá trình rối loạn chuyển hóa cacbohydrat khi Hormone insulin của tuyến tụy bị thiếu hoặc giảm tác động đối với cơ thể người. Khi tình trạng này
thumb|upright=1.5|Các quốc gia có ca nhiễm biến thể Beta tính đến ngày 25 tháng 6 năm 2021 còn gọi là **dòng B.1.351**, là một [[Các biến chủng của SARS-CoV-2|biến chủng của SARS-CoV-2, virus gây bệnh
**Tai biến tự nhiên** là một mối đe dọa của các sự kiện xảy ra một cách tự nhiên mà nó có những tác động tiêu cực đến con người hoặc môi trường. Một số
Thanh đường Gamosa là sản phẩm dạng viên uống có tác dụng hỗ trợ cho người bị tiểu đường (đái tháo đường), ổn định đường huyết, giảm biến chứng tiểu đường. Sản phẩm đạt hiệu
Thanh đường Gamosa là sản phẩm dạng viên uống có tác dụng hỗ trợ cho người bị tiểu đường (đái tháo đường), ổn định đường huyết, giảm biến chứng tiểu đường. Sản phẩm đạt hiệu
phải|nhỏ|Các số tự nhiên dùng để đếm (một quả táo, hai quả táo, ba quả táo....). Trong toán học, các **số tự nhiên** được sử dụng để đếm (như trong "có _sáu_ đồng xu trên
phải|nhỏ|Không ảnh cửa Tư Hiền **Cửa Tư Hiền**, tục gọi là **cửa Ông** hay **cửa Biện** là cửa biển thông đầm Cầu Hai với Biển Đông. Đây là một trong hai cửa biển chính của
nhỏ|Bản đồ các khu vực địa lý của Ba Lan, phân chia các khu vực theo từng màu khác nhau nhỏ|Bản đồ đặc điểm tự nhiên trên nền các dạng địa hình và các khu
Viên Uống Giảm Tiểu Đường Diagold Extra- Giúp Giảm Cholesterol Máu, Cải Thiện Biến Chứng Tiểu Đường,Điều Hòa Huyết Áp- Hộp 30 viênChiết xuất dây thìa canh, cát căn, khổ qua... hoàn toàn từ thiên
**Nhập nhằng** trong ngôn ngữ học là hiện tượng thường gặp, trong giao tiếp hàng ngày con người ít để ý đến nó bởi vì họ xử lý tốt hiện tượng này. Nhưng trong các
nhỏ|Sinh học hiện đại bắt đầu vào thế kỷ 19 với công trình của [[Charles Darwin về sự tiến hóa bằng chọn lọc tự nhiên.]] nhỏ|Một số loài sẻ ở Ga-la-pa-gôt có nguồn gốc từ
AN DƯƠNG HUYẾT có thành phần 100% thảo dược tự nhiên kết hợp từ các loại thảo dược quý (Khổ qua, dây thìa canh, cao lá xoài, giảo cổ lam, tinh dầu tỏi) có tác
**Đất rừng tự nhiên** - một đơn vị phân chia vùng của một quốc gia được sử dụng trong lâm nghiệp. Đây là những khu vực có điều kiện địa văn mà một loại môi
nhỏ|Các công viên tự nhiên là nơi thường áp dụng nhiếp ảnh thiên nhiên. Công viên Quốc gia L[[Lahemaa National Park|ahemaa ơ Estonia.]] nhỏ|Nhiếp ảnh phong cảnh vào năm 1873-1883 **Nhiếp ảnh tự nhiên **là
Nhuận táo Ngũ lão là sản phẩm giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh táo bón. Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh trĩ, cải thiện các triệu chứng của bệnh trĩ
Nhuận táo Ngũ lão là sản phẩm giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh táo bón. Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh trĩ, cải thiện các triệu chứng của bệnh trĩ
Nhuận táo Ngũ lão là sản phẩm giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh táo bón. Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh trĩ, cải thiện các triệu chứng của bệnh trĩ
**Xử lý ngôn ngữ tự nhiên** (_natural language processing_ - NLP) là một nhánh của trí tuệ nhân tạo tập trung vào các ứng dụng trên ngôn ngữ của con người. Trong trí tuệ nhân
Sách Trái Đất - Sự Vận Hành Tự Nhiên Our Earth MÔ TẢ SẢN PHẨM Hãy theo dõi thế giới của chúng ta trên hành trình biến đổi liên tục của chính nó. Cuốn sách
nhỏ|269x269px|Một góc của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên cơ sở 227 Nguyễn Văn Cừ **Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh** ( – **VNUHCM-US**
Son Dưỡng Môi Căng Mọng Cùng YNM Candy Honey Lip Balm #PK001: màu hồng tự nhiên Giá: #170k/spXuất sứ: Hàn Quốc. Chiếc son dưỡng bé nhỏ nhưng mang trong mình công năng 2 trong 1
**Vin vào tự nhiên** (tiếng Anh: appeal to nature) là lập luận hoặc lối tu từ cho rằng "_bởi_ _vì_ thứ nào đó 'tự nhiên' nên nó tốt", hay "_bởi vì_ thứ nào đó 'không
thumb|Biến thể Omicron và các biến thể chính khác hoặc các biến thể trước đó của SARS-CoV-2 được mô tả trong một cây được chia tỷ lệ tỏa tròn theo khoảng cách di truyền, có
nhỏ|Ảnh [[Hiển vi điện tử truyền qua độ phân giải cao|hiển vi điện tử một biến thể gây COVID-19]] **Biến thể đáng lo ngại** (tiếng Anh: variant of concern, viết tắt là **VOC**) của SARS-CoV-2,
phải|[[Sao Hải Vương (trên cùng) và Triton (ở giữa), 3 ngày sau khi _Voyager 2_ bay qua]] Tính đến tháng 2 năm 2024, Sao Hải Vương có 16 vệ tinh, được đặt tên theo các
nhỏ|phải|Tín ngưỡng thờ cúng ở Nam Á với lễ vật thờ gồm đá và đốt lửa **Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên** (_Nature worship_/_Naturism_/_Physiolatry_) là bất kỳ thực hành tôn giáo, tâm linh, tín ngưỡng
“E’ZIE” Là một trong những thương hiệu mỹ phẩm tên tuổi từ Hàn Quốc. Ngay từ những ngày đầu tiên thương hiệumỹ phẩm E’ZIEvới các dòng sản phẩm Make up & chăm sóc da cao
nhỏ| A [[skylight cung cấp chiếu sáng nội bộ]] **Chiếu sáng tự nhiên** là sự thực hành của việc đặt cửa sổ hoặc mở khác và phản xạ]] bề mặt để ánh sáng tự nhiên
NGUY CƠ ĐỘT QUỴ KHI THỜI TIẾT CHUYỂN LẠNH Thời tiết thay đổi, lạnh đột ngột làm cho các mạch máu co lại, dẫn tới tăng huyết áp, gây xuất huyết não. Nhiều người trời
nhỏ| Đầm lầy ngập mặn tại đảo Iriomote, Nhật Bản, cung cấp các dịch vụ có lợi cho tích tụ trầm tích, bảo vệ bờ biển, vườn ươm và bãi đẻ cá có thể hỗ
**Cảnh quan thiên nhiên** là cảnh quan nguyên thủy tồn tại trước khi nó bị tác động bởi văn hóa con người. Cảnh quan thiên nhiên và cảnh quan văn hóa là những bộ phận
Nấm linh chi Thiên nhiên nhiêncó xuất xứ từ Korea, được trồng tự nhiêntrên đảo Jeju. Nơi đây nổi tiếng khí hậu trong lành, nấm linh chi được trồng 6 năm tuổi nêntai nấmdày và
100% Organic | An toàn cho phụ nữ mang thai và cho con bú.Living Nature Manuka Honey Gel là loại gel giảm mụn 100% tự nhiên có khả năng giải quyết mụn, kháng khuẩn và
Ngừa đột quỵ tai biến An Cung Ngưu Hoàng chính hãng Hàn QuốcXuất xứ : Korea Hàn QuốcQuy cách : Hộp 60 viên x 3,75grHạn sử dụng : 2 nămAn Cung Ngưu Hoàng hộp gỗ
Trong cơ thể thì gan là cơ quan lớn thứ hai trong cơ thể sau da, có vai trò quan trọng đối với sức khỏe. Khi bị tổn thương, các chức năng sẽ bị suy
nhỏ|phải|Một thau [[mực sim tươi rói đánh bắt từ biển lên, với nguyên liệu tươi ngon này chỉ cần hấp hoặc luộc]] **Thực phẩm tự nhiên** (_Natural food_) hay còn gọi là **thực phẩm hoàn
MÔ TẢ SẢN PHẨMKEM DƯỠNG DA BAN ĐÊM TÁI TẠO CHUYÊN SÂU LUMINESCE TỪ MỸ“Khơi dậy nét thanh xuân rạng rỡ trên làn da bạn”❤️Bổ sung và phục hồi làn da của bạn trong khi
**Eo biển Malacca** (phiên âm tiếng Việt: **Ma-lắc-ca**) là eo biển nằm giữa bán đảo Mã Lai và đảo Sumatra, nối Biển Đông và Ấn Độ Dương. Eo biển có tọa độ là 1,43° vĩ