✨Đĩa tiền hành tinh

Đĩa tiền hành tinh

nhỏ|Đĩa tiền Hành Tinh [[HL Tauri chụp bởi Atacama Large Millimeter Array]] thumb|Đĩa tiền hành tinh [[Herbig–Haro object|HH-30 trong chòm Kim Ngưu, cách chúng ta khoảng 450 năm ánh sáng.]] thumb|Tỉ lệ các sao có bằng chứng về việc có đĩa tiền hành tinh theo tuổi sao. Đĩa tiền hành tinh (tiếng Anh: protoplanetary disk) là một đĩa chứa khí đặc quay xung quanh một ngôi sao trẻ mới hình thành, có thể là một sao T Tauri hoặc một sao Herbig Ae/Be. Đĩa tiền hành tinh có thể xem như một dạng đĩa bồi tụ bởi vì vật chất dạng khí của nó từ rìa trong của nó cũng rơi vào bề mặt ngôi sao giống như đĩa bồi tụ. Tuy nhiên, theo giả thuyết tinh vân, một quá trình nữa xảy ra trong đĩa tiền hành tinh là sự kết tụ khí, bụi, các hạt băng nhỏ đã hình thành nên vi thể hành tinh và cuối cùng trở thành các hành tinh, đây được cho là nguồn gốc hình thành nên các hành tinh trong Hệ Mặt Trời.

Một số lý thuyết gần đây, dựa trên quan sát và cả mô phỏng máy tính, cho rằng các phân tử hữu cơ phức tạp, những viên gạch cơ bản của sự sống, có thể hình thành trong các đĩa tiền hành tinh chứa bụi vũ trụ trước khi hình thành Trái Đất.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Đĩa tiền Hành Tinh [[HL Tauri chụp bởi Atacama Large Millimeter Array]] thumb|Đĩa tiền hành tinh [[Herbig–Haro object|HH-30 trong chòm Kim Ngưu, cách chúng ta khoảng 450 năm ánh sáng.]] thumb|Tỉ lệ các sao có
thế=Tinh vân Westbrook, một tinh vân tiền hành tinh.|nhỏ|[[Tinh vân Westbrook, một tinh vân tiền hành tinh.]] **Tinh vân tiền hành tinh** là một thiên thể tồn tại chóng vánh ở giai đoạn trước khi
phải|nhỏ|250x250px|[[253 Mathilde, một tiểu hành tinh kiểu C.]] **Tiểu hành tinh** là một hành tinh vi hình—một vật thể không phải là hành tinh thực sự hay sao chổi—ở vòng trong hệ Mặt Trời. Chúng
thumb|Video mô tả một hành tinh lang thang tên là [[CFBDSIR 2149-0403|CFBDSIR J214947.2-040308.9. ]] Một **hành tinh lang thang** (còn được gọi là **hành tinh trôi nổi tự do**, **hành tinh mồ côi**, **hành tinh
nhỏ| So sánh trực quan về kích thước của [[Trái Đất và Mặt Trăng (phía trên bên phải) và Sao Diêm Vương - Charon (phía dưới bên phải)]] Trong thiên văn học, **hành tinh đôi**
thumb|right|Biểu diễn mô phỏng hệ hành tinh [[PSR B1257+12]] **Hành tinh sao xung** là hành tinh quay quanh các sao xung, hoặc quanh nhanh quanh các sao neutron. Hành tinh đầu tiên được khám phá
thumb|upright=1.35|right|Ảnh từ vệ tinh [[Apollo 15 đơn vị quỹ đạo của rille lân cận với miệng núi lửa Aristarchus trên Mặt Trăng.]] **Khoa học hành tinh** là ngành khoa học nghiên cứu về các hành
Trong địa chất hành tinh, một **corona** (số nhiều: **_coronae_**) là một đặc điểm hình bầu dục. Coronae xuất hiện trên cả hành tinh của sao Kim và vệ tinh Miranda của sao Thiên vương
thumb|right|Các đĩa vẫn tinh do ảnh từ [[Kính viễn vọng Không gian Hubble về các ngôi sao trẻ _HD 141943_ và _HD 191089_, ngày 24 tháng 4 năm 2014).]] Lý thuyết về sự hình thành
Hình ảnh mô phỏng của một đám mây bụi tiền hành tinh. **Sự hình thành và tiến hóa của Hệ Mặt Trời** bắt đầu từ cách đây khoảng 4,6 tỷ năm với sự suy sụp
Một [[đĩa tiền hành tinh đang được hình thành ở tinh vân Orion.]] Trong quan niệm của nghệ sĩ này, về một hành tinh quay qua một khoảng trống trong đĩa hình thành hành tinh
nhỏ|Bốn ngoại hành tinh quay quanh ngược chiều kim đồng hồ với ngôi sao chủ của chúng ( [[HR 8799|HR 8977 ). Lưu ý rằng đây không phải là video quan sát theo thời gian
**_Hành tinh khỉ: Vương quốc mới_** (tên tiếng Anh: **_Kingdom of the Planet of the Apes_**) là bộ phim điện ảnh thuộc thể loại hành động khoa học viễn tưởng của Hoa Kỳ ra mắt
thumb|Ảnh của Sao Hải Vương hình [[trăng lưỡi liềm (ở trên) và vệ tinh nhân tạo của nó Triton (ở giữa), được chụp bởi Voyager 2 trong chuyến bay quanh nó vào năm 1989]] **Định
Bản đồ Mặt Trăng từ [[Andrees Allgemeiner Handatlas được ấn bản lần đầu tiên trước hội nghị của IAU vào năm 1881.]] Ảnh chụp chi tiết về [[Tombaugh Regio, một bức tranh khảm được dựng
Percival Lowell, người đưa ra giả thuyết về **Hành tinh X** **Hành tinh X** là một hành tinh giả thuyết lớn vận động theo một quỹ đạo nằm ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương.
**136199 Eris** (trước đây được gọi là **2003 UB313**, biểu tượng: ⯰) là hành tinh lùn lớn nhất trong Thái Dương hệ và là thiên thể thứ 11 quay quanh Mặt Trời (tính theo khoảng
right|thumb|Minh họa hệ hành tinh. **Hệ hành tinh** là tập hợp các thiên thể liên kết hấp dẫn với nhau trong quỹ đạo quanh một ngôi sao hoặc hệ sao. Nói chung, hệ hành tinh
**_Dune: Hành tinh cát_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Dune_**, hay còn gọi là **_Dune: Phần một_**) là phim điện ảnh sử thi khoa học viễn tưởng của Mỹ năm 2021 do Denis Villeneuve làm đạo
phải|nhỏ|350x350px|Biểu đồ Euler biểu diễn các loại thiên thể trong Hệ Mặt Trời. Liên minh Thiên văn Quốc tế (IAU) đã định nghĩa vào tháng 8 năm 2006 rằng, trong Hệ Mặt Trời, một hành
phải|nhỏ|250x250px| Hình ảnh về [[COROT-7b. ]] phải|nhỏ|219x219px| Hình ảnh về [[HD 209458 b quá cảnh ngôi sao của nó. ]] **Hành tinh Chthon** (, đôi khi 'cthon') hay **hành tinh địa phủ** là một loại
thumb|upright=1.6|Vệ tinh của các [[hành tinh trong hệ Mặt Trời so với Trái Đất]] **Vệ tinh tự nhiên** là vật quay quanh hành tinh hoặc hành tinh lùn mà không phải do con người chế
nhỏ|389x389px|Các tiểu hành tinh trong [[Hệ Mặt Trời và Sao Mộc. Vành đai tiểu hành tinh tạo thành vòng tròn giữa Sao Hỏa và Sao Mộc ]] thumb|299x299px|Khối lượng tương đối của mười hai tiểu
thumb|Trang bìa của tạp chí khoa học viễn tưởng _[[Planet Comics_ (số tháng 7 năm 1948) có hình ảnh những người ngoài hành tinh thù địch đang đuổi theo một cô gái trẻ.]] **Người ngoài
**Thực thể ngoài hành tinh bắt cóc** là những thực thể bị tố bí mật bắt cóc và khiến người trải nghiệm phải kiểm tra y tế bắt buộc, điều này thường nhấn mạnh đến
**Tinh vân Boomerang** là một tinh vân tiền hành tinh lưỡng cực nằm trong chòm sao Bán Nhân Mã, cách Trái Đất 5.000 năm ánh sáng. Nó còn được biết đến với tên gọi **tinh
thumb|upright=1.4|[[Đất xấu khắc vào đá phiến sét dưới chân cao nguyên Bắc Caineville, Utah, trong đèo được khắc bởi sông Fremont và được gọi là the Blue Gate. Grove Karl Gilbert đã nghiên cứu các
Tranh chấp địa giới hành chính là hành vi tranh chấp quyền quản lý đất đai, mặt nước, đảo, hải đảo liên quan đến địa giới hành chính của các đơn vị hành chính liền
Thăm dò **Địa chấn phản xạ** (Seismic Reflection), là một phương pháp của _địa vật lý thăm dò_, phát sóng đàn hồi vào môi trường và bố trí thu trên mặt các _sóng phản xạ_
**Hành tinh khỉ** là một tiểu thuyết do Pierre Boulle, xuất bản lần đầu vào năm 1963 bằng tiếng Pháp có tên là _La Planète des Singes_. Nghĩa của từ _singe_ bao gồm cả "vượn"
**_Valerian và thành phố ngàn hành tinh_** (tên gốc ) là phim điện ảnh phiêu lưu khoa học viễn tưởng không gian của Pháp năm 2017 sử dụng ngôn ngữ nói là tiếng Anh. Phim
**_Hành trình đến hành tinh chết_** (tựa tiếng Anh: _Prometheus_) là một bộ phim điện ảnh thuộc thể loại khoa học viễn tưởng – kinh dị – kỳ ảo công chiếu vào năm 2012 do
**_Dawn of the Planet of the Apes_** (tựa Việt: _Sự khởi đầu của hành tinh khỉ_) là một bộ phim khoa học viễn tưởng Mỹ công chiếu năm 2014. Phim được đạo diễn bởi Matt
**Skathi** còn có tên là **Saturn XXVII,** ban đầu có tên gọi là **Skadi**, là một vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ. Skathi là một trong những vệ tinh dị hình của Sao Thổ,
**Thiên hà Tiên Nữ**, hay **tinh vân Tiên Nữ**, **thiên hà Andromeda** và các tên như **Messier 31**, **M31** hay **NGC 224**, là thiên hà xoắn ốc có vị trí biểu kiến thuộc chòm sao
**Người ngoài hành tinh xâm lược Jafr** là một trò đùa ngày Cá tháng Tư được công bố trên trang nhất của tờ báo Jordan _Al-Ghad_ vào ngày 1 tháng 4 năm 2010. Bài báo
**Sao Diêm Vương** (**Pluto**) hay **Diêm Vương tinh** (định danh hành tinh vi hình: **134340 Pluto**) là hành tinh lùn nặng thứ hai đã được biết trong Hệ Mặt Trời (sau Eris) và là vật
phải|nhỏ|181x181px| Mô phỏng [[Sao Hỏa sau khi địa khai hóa qua bốn quá trình phát triển.]] **Địa khai hóa** là quá trình giả thiết biến đổi bầu khí quyển, nhiệt độ, địa hình bề mặt
**Địa chất học** là môn khoa học nghiên cứu về các vật chất rắn và lỏng
**Tiền Giang** là một tỉnh cũ ven biển thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long, miền Nam Việt Nam. Tỉnh nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Tỉnh lỵ của tỉnh là thành
**Tinh vân Lạp Hộ** hay **Tinh vân Orion** (**Messier 42**, **M42** hay **NGC 1976**) là tinh vân phát xạ có vị trí biểu kiến nằm trong chòm sao Lạp Hộ, được nhà thiên văn học
**Sao Hải Vương** (tiếng Anh: **Neptune**), hay **Hải Vương Tinh** (chữ Hán: 海王星) là hành tinh thứ tám và xa nhất tính từ Mặt Trời trong Hệ Mặt Trời. Nó là hành tinh lớn thứ
**Địa vật lý** là một ngành của _khoa học Trái Đất_ nghiên cứu về các quá trình vật lý, tính chất vật lý của Trái Đất và môi trường xung quanh nó. Phạm trù địa
**55 Cancri** là một hệ sao đôi cách Mặt Trời 41 năm ánh sáng trong chòm sao cung hoàng đạo Cancri. Nó có ký hiệu Bayer Rho 1 Cancri (ρ1 Cancri); **55 Cancri** là tên
**Địa chấn học** là một lĩnh vực quan trọng của địa vật lý, là khoa học nghiên cứu về _động đất_ và sự lan truyền _sóng địa chấn_ (Seismic waves) trong Trái Đất hoặc hành
**Tinh vân Mắt Mèo** (**NGC 6543**) là một tinh vân hành tinh trong chòm sao Thiên Long. Về mặt cấu trúc, nó là một trong những tinh vân phức tạp nhất đã được quan sát,
**Tính dục nữ của con người** bao gồm một loạt các hành vi và quá trình, trong đó có: xu hướng tính dục và hành vi tình dục của nữ, các khía cạnh sinh lý,
**1RXS J160929.1-210524** là một sao tiền dải chính nằm cách xa xấp xỉ 470 năm ánh sáng trong chòm sao Thiên Hạt. Ngôi sao này được xác định là một thành viên 5 triệu năm
**Đám mây Oort** (), đôi khi được gọi là **đám mây Öpik – Oort**, và được nhà thiên văn học người Hà Lan Jan Oort mô tả lần đầu tiên vào năm 1950. Nó được
nhỏ|250x250px| [[Sao Hỏa bằng kính viễn vọng. ]] **Địa hình albedo** là một khu vực rộng lớn trên bề mặt của một hành tinh (hoặc thiên thể hệ mặt trời khác) cho thấy sự tương