nhỏ| So sánh trực quan về kích thước của [[Trái Đất và Mặt Trăng (phía trên bên phải) và Sao Diêm Vương - Charon (phía dưới bên phải)]]
Trong thiên văn học, hành tinh đôi (hay còn gọi là hành tinh kép) là một hệ đôi trong đó cả hai vật thể đều có khối lượng hành tinh.
Các tiểu hành tinh đôi có khối lượng gần bằng nhau đôi khi được gọi là hành tinh vi hình đôi, ví dụ như các tiểu hành tinh đôi 69230 Hermes và 90 Antiope và các vật thể vành đai Kuiper đôi 79360 Sila – Nunam và .
Định nghĩa về "hành tinh đôi"
Có một cuộc tranh luận về tiêu chí nào nên được sử dụng để phân biệt "hành tinh đôi" với "hệ hành tinh - vệ tinh". Sau đây là những sự cân nhắc.
Tại buổi họp Đại hội đồng năm 2006, Liên đoàn Thiên văn Quốc tế đã xem xét một đề xuất rằng Sao Diêm Vương và Charon được phân loại lại là một hành tinh đôi, nhưng đề xuất này đã bị hủy bỏ theo định nghĩa hiện tại của IAU về hành tinh. Trong các tài liệu quảng cáo cho sứ mệnh SMART-1, Cơ quan Vũ trụ châu Âu đã gọi hệ thống Trái Đất - Mặt Trăng là một hành tinh đôi.
Cả hai vật thể đều đáp ứng tiêu chí hành tinh
Một định nghĩa được đề xuất trong Tạp chí Thiên văn cho rằng cả hai thiên thể phải thỏa mãn một cách riêng rẽ tiêu chí làm sạch quỹ đạo thì mới được gọi là hành tinh đôi.
Tỷ lệ khối lượng gần 1
Một cân nhắc quan trọng trong việc định nghĩa "hành tinh đôi" là tỷ lệ khối lượng của hai thiên thể. Tỷ lệ khối lượng bằng 1 tức là các vật thể có khối lượng bằng nhau và các vật thể có tỷ lệ khối lượng gần 1 hơn sẽ hấp dẫn hơn khi được gắn nhãn là "hành tinh đôi". Với định nghĩa này thì các vệ tinh của Sao Hỏa, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương đều có thể dễ dàng bị loại trừ; tất cả chúng đều có khối lượng ít hơn 0,00025 khối lượng của các hành tinh chúng xoay quanh. Một số hành tinh lùn cũng vậy, có các vệ tinh nhỏ hơn đáng kể so với các hành tinh lùn đó.
Ngoại lệ đáng chú ý nhất là hệ thống Sao Diêm Vương–Charon. Tỷ lệ khối lượng Charon-trên-Sao Diêm Vương là 0,117 (≈), gần bằng 1 đủ để khiến các nhà khoa học thường xuyên mô tả chúng là "hành tinh lùn đôi" (trước định nghĩa "hành tinh" năm 2006 thì là "hành tinh đôi"). Liên đoàn Thiên văn Quốc tế (IAU) hiện gọi Charon là vệ tinh của Sao Diêm Vương, nhưng đã bày tỏ rõ ràng sẵn sàng cân nhắc lại việc các thiên thể có phải là hành tinh lùn đôi hay không vào một thời điểm trong tương lai.
Tỷ lệ khối lượng Mặt Trăng-trên-Trái Đất là 0,01230 (≈1⁄81) cũng gần bằng 1 một cách đáng lưu ý khi so sánh với tất cả các tỷ lệ vệ tinh-trên-hành tinh khác. Do đó, một số nhà khoa học cũng coi hệ thống Trái Đất-Mặt Trăng là một hành tinh đôi, mặc dù đây là quan điểm thiểu số. Dysnomia, vệ tinh duy nhất của hành tinh lùn Eris thì có bán kính bằng khoảng bán kính Eris; giả sử chúng có mật độ tương tự (thành phần của Dysnomia có thể khác đáng kể hoặc không so với của Eris), tỷ lệ khối lượng sẽ là gần , một giá trị nằm ở giữa tỷ lệ Mặt Trăng-Trái Đất và Charon-Sao Diêm Vương.
Cả hai tiêu chí tiếp theo đều cố gắng trả lời câu hỏi "Tỷ lệ khối lượng phải gần bằng 1 như thế nào?"
trái|nhỏ|200x200px| Hệ thống [[Sao Diêm Vương - Charon: khối tâm hệ thiên thể nằm bên ngoài Sao Diêm Vương.]]
Vị trí trung tâm của khối lượng
Hiện tại, định nghĩa phổ biến nhất được đề xuất cho hệ hành tinh đôi nêu rằng: khối tâm hệ thiên thể - vị trí mà cả hai thiên thể đều quay quanh - phải nằm bên ngoài cả hai thiên thể. Theo định nghĩa này thì Sao Diêm Vương và Charon là hành tinh lùn đôi, vì chúng quay quanh một điểm rõ ràng nằm bên ngoài Sao Diêm Vương, có thể nhìn thấy trong hình ảnh động được tạo ra từ hình ảnh của tàu thăm dò không gian New Horizons vào tháng 6 năm 2015.
Theo định nghĩa này, hệ thống Trái Đất-Mặt Trăng hiện không phải là một hành tinh đôi; mặc dù Mặt Trăng đủ lớn để khiến Trái Đất quay quanh trung tâm khối lượng này một cách đáng kể nhưng điểm này vẫn nằm trong lòng Trái Đất. Tuy nhiên, Mặt Trăng hiện đang di chuyển ra ngoài Trái Đất với tốc độ xấp xỉ mỗi năm; trong một vài tỷ năm nữa, khối tâm của hệ Trái Đất-Mặt trăng sẽ nằm bên ngoài Trái Đất, điều này sẽ khiến nó trở thành một hệ hành tinh đôi.
Tâm khối lượng của hệ Sao Mộc-Mặt Trời nằm bên ngoài bề mặt Mặt Trời, mặc dù lập luận rằng Sao Mộc và Mặt Trời là một ngôi sao đôi không giống với lập luận Sao Diêm Vương-Charon là một hành tinh lùn đôi. Sao Mộc quá nhẹ để trở thành một fusor; nếu nó nặng gấp mười ba lần, nó sẽ đạt được phản ứng tổng hợp đơteri và trở thành một ngôi sao lùn nâu.
Sự hình thành của hệ thống
Sự cân nhắc cuối cùng là cách thức mà hai vật thể hình thành nên một hệ thống. Cả hai hệ thống Trái Đất-Mặt Trăng và Sao Diêm Vương-Charon được cho là đã được hình thành do các vụ va chạm khổng lồ: một thiên thể bị thiên thể thứ hai va chạm vào, gây ra một đĩa mảnh vỡ và thông qua sự bồi tụ, hoặc là hai thiên thể mới được hình thành hoặc một thiên thể mới được hình thành còn thiên thể lớn hơn thì vẫn còn (nhưng đã bị thay đổi). Tuy nhiên, một cú va chạm khổng lồ không phải là điều kiện đủ để hai thiên thể trở thành "hành tinh đôi" vì những va chạm đó cũng có thể tạo ra những vệ tinh nhỏ, chẳng hạn như bốn vệ tinh nhỏ bên ngoài của Sao Diêm Vương.
Một giả thuyết hiện đã bị loại bỏ về nguồn gốc của Mặt Trăng thực ra được gọi là "giả thuyết hành tinh đôi"; giả thuyết này cho rằng Trái Đất và Mặt Trăng hình thành trong cùng một vùng của đĩa tiền hành tinh của Hệ Mặt Trời, được tạo nên dưới sự tương tác hấp dẫn. Ý tưởng này cũng là một điều kiện không chắc chắn để xác định hai thiên thể có là "hành tinh đôi" hay không vì các hành tinh có thể "bắt giữ" các vệ tinh thông qua tương tác hấp dẫn. Ví dụ, các vệ tinh của Sao Hỏa (Phobos và Deimos) được cho là những tiểu hành tinh bị Sao Hỏa bắt giữ lại từ lâu. Định nghĩa như vậy cũng sẽ liệt Sao Hải Vương-Triton thành một hành tinh đôi, vì Triton là một thiên thể thuộc vành đai Kuiper có cùng kích thước và thành phần tương tự như Sao Diêm Vương, sau này bị Sao Hải Vương bắt giữ.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ| So sánh trực quan về kích thước của [[Trái Đất và Mặt Trăng (phía trên bên phải) và Sao Diêm Vương - Charon (phía dưới bên phải)]] Trong thiên văn học, **hành tinh đôi**
thumb|upright=1.0|right|DART **Double Asteroid Redirection Test** (viết tắt tiếng Anh: **DART**) (Thử nghiệm chuyển hướng tiểu hành tinh kép) là một chuyến bay không gian của NASA nhằm thử nghiệm phương pháp bảo vệ hành tinh
phải|nhỏ|350x350px|Biểu đồ Euler biểu diễn các loại thiên thể trong Hệ Mặt Trời. Liên minh Thiên văn Quốc tế (IAU) đã định nghĩa vào tháng 8 năm 2006 rằng, trong Hệ Mặt Trời, một hành
Danh sách các tiểu hành tinh **Chú thích:** **AMR** - Nhóm Amor, **APL** - Nhóm Apollo, **ATN** - Nhóm Aten, **BIN** - tiểu hành tinh đôi, **CBW** - kubewano, **CNT** - Centauri, **HLD** - Nhóm
nhỏ|[[Dactyl của 243 Ida]] **Vệ tinh hành tinh vi hình** là các thiên thể quay quanh các hành tinh vi hình như một vệ tinh tự nhiên của nó. Các nhà khoa học cho rằng
nhỏ|Bốn ngoại hành tinh quay quanh ngược chiều kim đồng hồ với ngôi sao chủ của chúng ( [[HR 8799|HR 8977 ). Lưu ý rằng đây không phải là video quan sát theo thời gian
phải|nhỏ|250x250px|[[253 Mathilde, một tiểu hành tinh kiểu C.]] **Tiểu hành tinh** là một hành tinh vi hình—một vật thể không phải là hành tinh thực sự hay sao chổi—ở vòng trong hệ Mặt Trời. Chúng
thumb|upright=1.35|right|Ảnh từ vệ tinh [[Apollo 15 đơn vị quỹ đạo của rille lân cận với miệng núi lửa Aristarchus trên Mặt Trăng.]] **Khoa học hành tinh** là ngành khoa học nghiên cứu về các hành
thumb|Ảnh của Sao Hải Vương hình [[trăng lưỡi liềm (ở trên) và vệ tinh nhân tạo của nó Triton (ở giữa), được chụp bởi Voyager 2 trong chuyến bay quanh nó vào năm 1989]] **Định
Mô tả của một họa sĩ về một hành tinh siêu sống được, trong đó màu sắc chủ đạo của [[thảm thực vật là màu đỏ.]] **Hành tinh siêu sống** là một loại hành tinh
**136199 Eris** (trước đây được gọi là **2003 UB313**, biểu tượng: ⯰) là hành tinh lùn lớn nhất trong Thái Dương hệ và là thiên thể thứ 11 quay quanh Mặt Trời (tính theo khoảng
Percival Lowell, người đưa ra giả thuyết về **Hành tinh X** **Hành tinh X** là một hành tinh giả thuyết lớn vận động theo một quỹ đạo nằm ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương.
nhỏ|389x389px|Các tiểu hành tinh trong [[Hệ Mặt Trời và Sao Mộc. Vành đai tiểu hành tinh tạo thành vòng tròn giữa Sao Hỏa và Sao Mộc ]] thumb|299x299px|Khối lượng tương đối của mười hai tiểu
thế=Tinh vân Westbrook, một tinh vân tiền hành tinh.|nhỏ|[[Tinh vân Westbrook, một tinh vân tiền hành tinh.]] **Tinh vân tiền hành tinh** là một thiên thể tồn tại chóng vánh ở giai đoạn trước khi
phải|nhỏ|240x240px| Ý tưởng giả thuyết về [[COROT-7b, có khả năng là một ngoại hành tinh dung nham ]] Một **hành tinh dung nham** là một loại giả thuyết của hành tinh trên mặt đất, với
thumb|Video mô tả một hành tinh lang thang tên là [[CFBDSIR 2149-0403|CFBDSIR J214947.2-040308.9. ]] Một **hành tinh lang thang** (còn được gọi là **hành tinh trôi nổi tự do**, **hành tinh mồ côi**, **hành tinh
thumb|Người ngoài hành tinh xâm lược đến từ [[Sao Hỏa trong truyện _The War of the Worlds_ của H. G. Wells, tranh minh họa do Henrique Alvim Corrêa vẽ.]] **Người ngoài hành tinh xâm lược**
**Lịch sử những vụ người ngoài hành tinh bắt cóc** mô tả khẳng định hoặc tuyên bố rằng mọi người đã trải qua vụ bắt cóc của người ngoài hành tinh. Những tuyên bố như
thumb|Hình thái cổ điển của các hệ hành tinh sao đôi (không theo tỷ lệ), trong đó A và B là các sao chính và sao phụ, còn ABb là hành tinh sao đôi. **Hành
**Thực thể ngoài hành tinh bắt cóc** là những thực thể bị tố bí mật bắt cóc và khiến người trải nghiệm phải kiểm tra y tế bắt buộc, điều này thường nhấn mạnh đến
thumb|Trang bìa của tạp chí khoa học viễn tưởng _[[Planet Comics_ (số tháng 7 năm 1948) có hình ảnh những người ngoài hành tinh thù địch đang đuổi theo một cô gái trẻ.]] **Người ngoài
Bản đồ Mặt Trăng từ [[Andrees Allgemeiner Handatlas được ấn bản lần đầu tiên trước hội nghị của IAU vào năm 1881.]] Ảnh chụp chi tiết về [[Tombaugh Regio, một bức tranh khảm được dựng
Một **hành tinh ngoài dải Ngân Hà**, hay **ngoại** **hành tinh** **bên ngoài dải Ngân Hà**, là một hành tinh lang thang hoặc gắn với một ngôi sao, nằm bên ngoài Dải Ngân hà. Do
**Hành tinh đại dương,** **thế giới đại dương,** **thế giới nước,** **aquaplanet** hoặc **hành tinh panthalassic** là một loại hành tinh đất đá có chứa một lượng đáng kể nước hoặc ở trên bề mặt
**_Dune: Hành tinh cát_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Dune_**, hay còn gọi là **_Dune: Phần một_**) là phim điện ảnh sử thi khoa học viễn tưởng của Mỹ năm 2021 do Denis Villeneuve làm đạo
**Người ngoài hành tinh bắt cóc**, đôi khi được gọi là "kẻ bắt cóc" mô tả "trải nghiệm thực tế một cách chủ quan" về việc bị bắt cóc bí mật bởi các thực thể
**Bạo hành tình dục** hay **bạo lực tình dục** là bất kỳ hành vi tình dục hoặc cố gắng để có được một hành vi tình dục bằng bạo lực hoặc cưỡng chế, hành vi
thumb|alt=The image's organization is similar to that of a cat's eye. A bright almost pinpoint white circle in the center depicts the central star. The central star is encapsulated by a purple and red irregularly
Trong suốt lịch sử, một số người đã tuyên bố những trải nghiệm được cho là kết quả của **sự viếng thăm từ người ngoài hành tinh**. Trong khi một số yếu tố của các
thumb|Vị trí của "các tiểu hành tinh Apollo'' so với các quỹ đạo của các [[hành tinh kiểu Trái Đất của hệ Mặt Trời ]] **Các tiểu hành tinh Apollo** là một nhóm các tiểu
thumb|280x280px|Bốn hành tinh khổng lồ trong Hệ Mặt Trời, đặt so sánh với Mặt Trời theo đúng tỷ lệ thumb|Tỷ lệ khối lượng của các hành tinh phần ngoài Hệ Mặt Trời Một **hành tinh
**Người bị người ngoài hành tinh bắt cóc** (còn gọi là **người bị bắt cóc** và **người trải nghiệm**) là những người tuyên bố mình đã bị người ngoài hành tinh bắt cóc. Thuật ngữ
nhỏ|Ấn tượng của nghệ sĩ về một sự kiện tác động lớn. Vụ va chạm giữa Trái Đất và một tiểu hành tinh có đường kính vài km sẽ giải phóng một nguồn năng lượng
nhỏ|329x329px|Thứ tự của 8 hành tinh trong hệ Mặt Trời, gồm có cả [[Mặt Trời. Trái Đất ở vị trí thứ ba so với Mặt Trời, vì vậy so với Trái Đất, có 2 hành
thumb|right|
Minh hoạ về một hành tinh hycean giả thuyết với các [[vệ tinh tự nhiên quay quanh
]] Một **hành tinh hycean** - ghép từ chữ _hydrogen_ (nghĩa là hiđrô) và _ocean_ (đại dương)
Hành tinh vòng trong Hệ Mặt trời. **Hành tinh đất đá** (hay còn gọi là **hành tinh kiểu Trái Đất**, tuy rằng không nhất thiết phải có thủy quyển) là các hành tinh có cấu
**Hành tinh vi hình** là cách dịch không chính thức của thuật ngữ tiếng Anh "_minor planet_" và đôi khi "_planetoid_". Cách dùng thuật ngữ "minor planet" trong tiếng Anh có nghĩa hơi khác so
right|thumb|Minh họa hệ hành tinh. **Hệ hành tinh** là tập hợp các thiên thể liên kết hấp dẫn với nhau trong quỹ đạo quanh một ngôi sao hoặc hệ sao. Nói chung, hệ hành tinh
Một **hành tinh nhỏ ở xa**, hay vật thể ở xa, là bất kỳ hành tinh nhỏ nào được tìm thấy ngoài Sao Mộc trong Hệ Mặt trời bên ngoài thường không được coi là
**_Hành tinh khỉ: Vương quốc mới_** (tên tiếng Anh: **_Kingdom of the Planet of the Apes_**) là bộ phim điện ảnh thuộc thể loại hành động khoa học viễn tưởng của Hoa Kỳ ra mắt
**_Cao bồi và Quái vật ngoài hành tinh_** (tựa gốc: **_Cowboys & Aliens_**) là một bộ phim khoa học viễn tưởng Viễn Tây của Mỹ năm 2011 do Jon Favreau đạo diễn và có sự
**Bắt giữ tiểu hành tinh** là việc một tiểu hành tinh tiến vào trong một quỹ đạo của một vật thể hành tinh lớn hơn. Vật thể lớn hơn lúc đó được coi là đã
**Ceres** (tiếng Latin: **Cerēs)** còn gọi _sao Cốc Thần_ hay _Cốc Thần Tinh_; biểu tượng: ⚳) là hành tinh lùn nhỏ nhất được biết trong Hệ Mặt Trời và là hành tinh lùn duy nhất
phải|nhỏ|250x250px|
Khái niệm ý tưởng về một vật thể hành tinh đá bị ngôi sao mẹ của nó bốc hơi Trong thiên văn học, một **hành tinh bị phá vỡ** là một hành tinh,phải|nhỏ|250x250px| Hình ảnh về [[COROT-7b. ]] phải|nhỏ|219x219px| Hình ảnh về [[HD 209458 b quá cảnh ngôi sao của nó. ]] **Hành tinh Chthon** (, đôi khi 'cthon') hay **hành tinh địa phủ** là một loại
thumb|right|Các đĩa vẫn tinh do ảnh từ [[Kính viễn vọng Không gian Hubble về các ngôi sao trẻ _HD 141943_ và _HD 191089_, ngày 24 tháng 4 năm 2014).]] Lý thuyết về sự hình thành
Dưới đây là các "**danh sách hành tinh**": ## Trong Hệ Mặt Trời * Để biết danh sách các hành tinh địa vật lý trong Hệ Mặt trời, xem: Danh sách hành tinh hệ Mặt
**Danh sách các ngoại hành tinh được phát hiện trước năm 2000** là danh sách các ngoại hành tinh lần đầu được xác nhận là được quan sát trước năm 2000. Đối với các ngoại
[[Sao Mộc được chụp bởi tàu thăm dò _New Horizons_ vào tháng 1 năm 2007]] [[Sao Thổ tại điểm phân được chụp bởi tàu thăm dò _Cassini_ vào tháng 8 năm 2009]] **Hành tinh khí
Trong khoa học hành tinh, thuật ngữ **hành tinh nhỏ bất thường**, hoặc vật thể bất thường, được sử dụng cho một hành tinh nhỏ sở hữu một đặc điểm vật lý hoặc quỹ đạo