✨Danh pháp hành tinh
Bản đồ Mặt Trăng từ [[Andrees Allgemeiner Handatlas được ấn bản lần đầu tiên trước hội nghị của IAU vào năm 1881.]] Ảnh chụp chi tiết về [[Tombaugh Regio, một bức tranh khảm được dựng lên từ các bức ảnh đơn sắc do tàu New Horizons chụp.]] Danh pháp hành tinh là một hệ thống những đặc trưng duy nhất được xác định trên bề mặt của một hành tinh hoặc một vệ tinh tự nhiên để xác định vị trí, mô tả và thảo luận những đặc trưng đó một cách dễ dàng. Kể từ khi phát minh ra kính viễn vọng, các nhà thiên văn học đặt tên những đặc trưng bề mặt mà họ đã nhận ra, đặc biệt là trên bề mặt của Mặt Trăng và Sao Hỏa. Để thành lập một cơ quan có thẩm quyền về danh pháp hành tinh, Liên đoàn Thiên văn Quốc tế (IAU) được thành lập vào năm 1919 để định danh và tiêu chuẩn hóa tên gọi cho những đặc trưng trên các thiên thể trong Hệ Mặt Trời.
Các quy tắc và quy ước của IAU
Những cái tên được IAU thông qua phải tuân theo nhiều quy tắc và quy ước khác nhau được Hiệp hội thiết lập và sửa đổi qua nhiều năm. Chúng bao gồm:
Danh pháp là một công cụ và điều cần cân nhắc đầu tiên khiến trở nên đơn giản, rõ ràng và không mơ hồ.
Nhìn chung, tên chính thức sẽ không được đặt tên cho các đặc trưng (feature) có kích thước dài dưới 100 mét, mặc dù có khả năng ngoại lệ đối với các đặc trưng nhỏ hơn có được sự quan tâm đặc biệt về mặt khoa học.
Số lượng tên gọi được chọn cho mỗi vật thể nên được giữ ở mức tối thiểu. Chỉ nên đặt tên cho các đặc trưng địa lý khi chúng có được sự quan tâm đặc biệt về mặt khoa học và khi việc đặt tên cho các đặc trưng địa lý đó hữu ích cho cộng đồng khoa học và bản đồ nói chung.
Không cho phép dùng chung một tên gọi đặc trưng bề mặt trên hai hoặc nhiều vật thể và trùng tên với các vệ tinh và hành tinh vi hình. Có thể cho phép khi tên gọi đặc biệt trở nên phù hợp và khả năng gây nhầm lẫn là rất nhỏ.
Tên riêng được chọn cho mỗi vật thể phải được thể hiện bằng ngôn ngữ xuất xứ. Nên cung cấp phiên âm cho nhiều bảng chữ cái khác nhau, nhưng sẽ không có bản dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác.
Nếu có khả năng thì nên sử dụng và mở rộng các chủ đề được thiết lập trong danh pháp Hệ Mặt Trời sơ khai (early solar system nomenclature).
Danh pháp Hệ Mặt Trời phải mang tính quốc tế trong việc lựa chọn tên gọi. Những đề nghị được đệ trình lên Ủy ban Quốc gia của IAU (IAU national committee) sẽ được xem xét, nhưng việc lựa chọn tên gọi cuối cùng là trách nhiệm của Hiệp hội Thiên văn Quốc tế. Khi thích hợp, WGPSN sẽ ủng hộ mạnh mẽ việc lựa chọn tên gọi công bằng từ các nhóm dân tộc, quốc gia và giới tính trên mỗi bản đồ. Tuy nhiên, khả năng tên gọi từ quốc gia dự định hạ cánh được cho phép cao hơn trên bản đồ địa điểm hạ cánh.
Không được sử dụng tên gọi có ý nghĩa chính trị, quân sự hoặc tôn giáo (trong thời hiện đại), ngoại trừ tên gọi của các nhân vật chính trị trước thế kỷ 19.
Việc tưởng nhớ những người trên các thiên thể hành tinh (planetary body) thường không phải là một mục tiêu mà có thể được thực hiện trong những trường hợp đặc biệt và chỉ dành cho những người có địa vị cao và lâu dài trên trường quốc tế. Người được vinh danh như vậy phải mất ít nhất ba năm.
Khi có nhiều cách viết tên gọi đặc trưng thì nên sử dụng cách viết mà người đó ưa thích hoặc sử dụng trong tài liệu tham khảo có thẩm quyền. Dấu phụ là một phần cần thiết của tên gọi đó và sẽ được sử dụng.
Danh pháp về vành đai hành tinh và danh pháp về khoảng trống vành đai cũng như tên gọi cho các vệ tinh mới được phát hiện được phát triển trong sự cân nhắc chung giữa WGPSN và Ủy ban IAU 20 (IAU Commission 20). Tên gọi sẽ không được dùng cho các vệ tinh cho đến khi các thành phần quỹ đạo của chúng được biết đến một cách hợp lý hoặc các đặc trưng xác định đã được xác định trên chúng.
Các nguồn có thể truy cập và có thẩm quyền, bao gồm các nguồn Internet, là bắt buộc đối với tên gọi được sử dụng. Wikipedia không đủ làm nguồn nhưng có thể hữu ích trong việc xác định các nguồn thích hợp.
Ngoài các quy tắc chung này, mỗi nhóm nhiệm vụ (task group) còn phát triển các quy ước bổ sung khi xây dựng một danh pháp thú vị và có ý nghĩa cho từng thiên thể.
Thuật ngữ mô tả
Danh mục đối với đặc trưng bể mặt trên các hành tinh và vệ tinh tự nhiên
Sao Thủy
trái|Ảnh ví dụ về danh pháp các đặc trưng bề mặt trên Sao Thủy nhìn từ vùng [[tứ giác Kuiper.]]
Sao Kim
Tất cả đặc trưng bề mặt trên Sao Kim đều được đặt theo tên của các nhân vật nữ (nữ thần và phụ nữ trong sử sách hoặc thần thoại). Có ba trường hợp ngoại lệ này đã được đặt tên trước khi quy ước trên được thông qua, đó là Alpha Regio, Beta Regio, và Maxwell Montes được đặt theo tên của nhà vật lý học người Scotland James Clerk Maxwell.
Mặt Trăng
Sao Hỏa và các vệ tinh tự nhiên
Bản đồ Sao Hỏa thời đầu của [[Giovanni Schiaparelli, mô tả đặc trưng suất phản chiếu cổ điển.]]
Khi các tàu thăm dò không gian hạ cánh trên Sao Hỏa, các đặc trưng nhỏ riêng lẻ như đá, cồn cát và vùng trũng thường được đặt những cái tên không chính thức. Nhiều trong số các đặc trưng này rất phù phiếm: các đặc trưng được đặt theo tên của các loại kem (chẳng hạn như Cookies N Cream), nhân vật hoạt hình (chẳng hạn như SpongeBob và Patrick), và các vở nhạc kịch vào thập niên 1970 (chẳng hạn như ABBA và Bee Gees).
Vệ tinh tự nhiên của Sao Mộc
Vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ
nhỏ|Ảnh minh họa danh pháp các hố va chạm trên Phoebe.
Vệ tinh tự nhiên của Sao Thiên Vương
Vệ tinh tự nhiên của Sao Hải Vương
Sao Diêm Vương và các vệ tinh tự nhiên
trái|Các đặc trưng địa lý được đặt tên không chính thức trên Sao Diêm Vương.
Không có đặc trưng bề mặt nào trên hành tinh lùn Sao Diêm Vương được đặt tên vì cực kỳ khó phân biệt từng đặc trưng bề mặt này qua quan sát bằng kính viễn vọng. Nếu được phát hiện, các đặc trưng bề mặt trên Sao Diêm Vương sẽ được đặt tên theo những vị thần cai quản cõi âm phủ.
Tiểu hành tinh
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Bản đồ Mặt Trăng từ [[Andrees Allgemeiner Handatlas được ấn bản lần đầu tiên trước hội nghị của IAU vào năm 1881.]] Ảnh chụp chi tiết về [[Tombaugh Regio, một bức tranh khảm được dựng
Trong địa chất hành tinh, một **corona** (số nhiều: **_coronae_**) là một đặc điểm hình bầu dục. Coronae xuất hiện trên cả hành tinh của sao Kim và vệ tinh Miranda của sao Thiên vương
**Danh pháp** có thể chỉ tới một hệ thống các tên gọi hay thuật ngữ, các quy tắc hay quy ước được sử dụng để tạo ra các tên gọi, khi được cá nhân hay
nhỏ|Bốn ngoại hành tinh quay quanh ngược chiều kim đồng hồ với ngôi sao chủ của chúng ( [[HR 8799|HR 8977 ). Lưu ý rằng đây không phải là video quan sát theo thời gian
phải|nhỏ|250x250px|[[253 Mathilde, một tiểu hành tinh kiểu C.]] **Tiểu hành tinh** là một hành tinh vi hình—một vật thể không phải là hành tinh thực sự hay sao chổi—ở vòng trong hệ Mặt Trời. Chúng
right|Số các hành tinh được khám phá cho đến năm 2023. Màu tương ứng với [[Phương pháp phát hiện ngoại hành tinh|phương pháp phát hiện. ]] Từ tổng số 4.089 ngôi sao đã biết được
thumb|Video mô tả một hành tinh lang thang tên là [[CFBDSIR 2149-0403|CFBDSIR J214947.2-040308.9. ]] Một **hành tinh lang thang** (còn được gọi là **hành tinh trôi nổi tự do**, **hành tinh mồ côi**, **hành tinh
**136199 Eris** (trước đây được gọi là **2003 UB313**, biểu tượng: ⯰) là hành tinh lùn lớn nhất trong Thái Dương hệ và là thiên thể thứ 11 quay quanh Mặt Trời (tính theo khoảng
**Danh sách các ngoại hành tinh được phát hiện trước năm 2000** là danh sách các ngoại hành tinh lần đầu được xác nhận là được quan sát trước năm 2000. Đối với các ngoại
**Ceres** (tiếng Latin: **Cerēs)** còn gọi _sao Cốc Thần_ hay _Cốc Thần Tinh_; biểu tượng: ⚳) là hành tinh lùn nhỏ nhất được biết trong Hệ Mặt Trời và là hành tinh lùn duy nhất
Percival Lowell, người đưa ra giả thuyết về **Hành tinh X** **Hành tinh X** là một hành tinh giả thuyết lớn vận động theo một quỹ đạo nằm ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương.
thumb|Trang bìa của tạp chí khoa học viễn tưởng _[[Planet Comics_ (số tháng 7 năm 1948) có hình ảnh những người ngoài hành tinh thù địch đang đuổi theo một cô gái trẻ.]] **Người ngoài
**Thực thể ngoài hành tinh bắt cóc** là những thực thể bị tố bí mật bắt cóc và khiến người trải nghiệm phải kiểm tra y tế bắt buộc, điều này thường nhấn mạnh đến
**_Cao bồi và Quái vật ngoài hành tinh_** (tựa gốc: **_Cowboys & Aliens_**) là một bộ phim khoa học viễn tưởng Viễn Tây của Mỹ năm 2011 do Jon Favreau đạo diễn và có sự
nhỏ|Nhóm _Tiểu hành tinh Atira (Apohele)_ khi so sánh với quỹ đạo của các [[hành tinh đất đá trong Hệ Mặt Trời. ]] **Tiểu hành tinh Atira** hay **tiểu hành tinh Apohele**, cũng được biết
**_Valerian và thành phố ngàn hành tinh_** (tên gốc ) là phim điện ảnh phiêu lưu khoa học viễn tưởng không gian của Pháp năm 2017 sử dụng ngôn ngữ nói là tiếng Anh. Phim
Đây là danh sách các chiến thuật và phương pháp biểu tình liên quan đến cuộc biểu tình tại Hồng Kông năm 2019. ## Nguyên tắc chính ### Lãnh đạo phi tập trung Không giống
**_Hành trình đến hành tinh chết_** (tựa tiếng Anh: _Prometheus_) là một bộ phim điện ảnh thuộc thể loại khoa học viễn tưởng – kinh dị – kỳ ảo công chiếu vào năm 2012 do
**Hành tinh khỉ** là một tiểu thuyết do Pierre Boulle, xuất bản lần đầu vào năm 1963 bằng tiếng Pháp có tên là _La Planète des Singes_. Nghĩa của từ _singe_ bao gồm cả "vượn"
**_Shaun the Sheep Movie: Người bạn ngoài hành tinh_** (tựa gốc tiếng Anh: _A Shaun the Sheep Movie: Farmageddon_) là một bộ phim điện ảnh hoạt hình tĩnh vật thuộc thể loại hài - phiêu
[[Tập_tin:Confirmed_exoplanets_by_methods_EPE.svg|nhỏ|400x400px|Số lần phát hiện ngoại hành tinh mỗi năm cho đến năm 2022, với màu sắc biểu thị phương pháp phát hiện: ]] Bất kỳ hành tinh nào cũng là nguồn sáng cực kỳ yếu
Việt Nam có 63 đơn vị hành chính cấp một, bao gồm 58 tỉnh, 05 thành phố trực thuộc trung ương. Việt Nam chia thành 07 khu vực bao gồm Đồng bằng sông Hồng, Đồng
**Tác động văn hóa của việc tiếp xúc người ngoài hành tinh** là tập hợp những thay đổi đối với khoa học, công nghệ, tôn giáo, chính trị và hệ sinh thái Trái Đất do
**_Sự trỗi dậy của hành tinh khỉ_** hay **_Sự nổi dậy của bầy khỉ_** (tựa tiếng Anh: _Rise of the Planet of the Apes_) là bộ phim khoa học viễn tưởng 2011 của đạo diễn
Vận Hành Tinh Gọn Vận hành tinh gọn là một bộ công cụ lý tưởng dành cho các quản lý doanh nghiệp, CEO, chủ doanh nghiệp nhỏ, các nhà phát triển và lập trình và
Vận Hành Tinh Gọn Vận hành tinh gọn là một bộ công cụ lý tưởng dành cho các quản lý doanh nghiệp, CEO, chủ doanh nghiệp nhỏ, các nhà phát triển và lập trình và
thumb|right|Hình bìa VHS của bộ phim _Alien Autopsy: Fact or Fiction_ **Khám nghiệm tử thi người ngoài hành tinh** là một bộ phim đen trắng dài 17 phút khả nghi mô tả nhóm nhân viên
Vận hành tinh gọn là một bộ công cụ lý tưởng dành cho các quản lý doanh nghiệp, CEO, chủ doanh nghiệp nhỏ, các nhà phát triển và lập trình và bất cứ ai hứng
alt=A small model of a grey/green humanoid figure with enlarged head, black almond-shaped eyes, and long appendages with right hand raised in greeting among representations of plants is enclosed in a plexiglass museum display case.|thumb|Mô
: _Đối với chi của con bướm tơ nhện cánh, xem_ Facula (bướm). nhỏ| Điểm sáng trong Chiếm trên hành tinh lùn [[Ceres (hành tinh lùn)|Ceres ]] **Facula** (số nhiều: **faculae** ), Latin nghĩa là
**Trận chiến nước Pháp** (), còn được gọi là **Chiến dịch phía Tây** (**'), **Chiến dịch nước Pháp** (, ) và **Nước Pháp thất thủ''', là cuộc xâm lược của Đức nhằm vào Pháp, Bỉ,
**Tiếu ngạo giang hồ** được coi là một trong những tiểu thuyết đặc sắc nhất của Kim Dung, với nhiều thành công về nội dung, cốt truyện, thủ pháp văn học. _Tiếu ngạo giang hồ_
Sở Tư pháp tỉnh Kiên Giang là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban Nhân dân tỉnh Kiên Giang, có chức năng tham mưu và giúp Ủy ban Nhân dân tỉnh thực hiện quản lý
**_Genshin Impact_** là một trò chơi hành động nhập vai sinh tồn phiêu lưu trong thế giới mở do miHoYo của Trung Quốc phát triển. Genshin Impact là IP được miHoYo phát triển tiếp nối
**Pháp** (; ), tên chính thức là **Cộng hòa Pháp** ( ) (), là một quốc gia có lãnh thổ chính nằm tại Tây Âu cùng một số vùng và lãnh thổ hải ngoại. Phần
**Đồng tính luyến ái** là sự hấp dẫn lãng mạn, sự hấp dẫn tình dục hoặc hành vi tình dục giữa những người cùng giới tính hoặc giới tính xã hội. Là một xu hướng
thumb|right|Hai người đồng tính nam hôn nhau trong một buổi diễu hành đồng tính. thumb|right|Biểu tượng đại diện cho người đồng tính nam được tạo nên từ hai biểu tượng của [[sao Hỏa lồng vào
**Chiến tranh Pháp – Phổ** (19 tháng 7 năm 1870 – 28 tháng 1 năm 1871), thời hậu chiến còn gọi là **chiến tranh Pháp – Đức** (do sự kiện thống nhất nước Đức ở
**Lịch sử hành chính An Giang** được xem là bắt đầu từ cuộc cải cách hành chính của Minh Mạng năm 1832, khi thành lập 12 tỉnh từ các dinh trấn ở miền Nam. Sau
**Chiến tranh Pháp – Đại Nam** hoặc **chiến tranh Pháp – Việt**, hay còn được gọi là **Pháp xâm lược Đại Nam** là cuộc xung đột quân sự giữa nhà Nguyễn của Đại Nam và
**Đánh giá hiệu suất**, còn được gọi là **thảo luận phát triển** hoặc **đánh giá nhân viên** là phương pháp mà hiệu suất công việc của nhân viên được ghi lại và đánh giá. Đánh
nhỏ|phải|Chọn lọc các nhân vật chính và phụ của _Fairy Tail_, tính cả các thành viên của hội tiêu đề. Bộ manga và anime _Fairy Tail_ có sự tham gia của một dàn nhân vật
nhỏ|263x263px|Một hiện vật kinh Diệu Pháp Liên Hoa bằng tiếng Phạn ([[Thế kỷ 5|thế kỉ V) được lưu giữ ở bảo tàng Lăng mộ Triệu Văn Đế]] **Kinh Diệu Pháp Liên Hoa** (sa. Saddharma Puṇḍarīka
thumb|right|Giới tính và xu hướng tính dục khác nhau của mỗi người **Tính dục ở loài người** là năng lực giới tính, thể chất, tâm lý, và sinh dục, bao gồm mọi khía cạnh đặc
Tượng Pháp Vũ tại [[chùa Keo (Hà Nội)]] Tượng Pháp Vân, ở [[Chùa Dâu, Bắc Ninh]] **Tứ Pháp** (Chữ Hán: 四法) là các vị Phật - Bồ Tát có nguồn gốc từ các nữ thần
thumb|[[A-di-đà và hai Bồ Tát Quán Thế Âm (phải) và Đại Thế Chí (trái)|262x262px]] **Tịnh độ tông** hay **Tịnh thổ tông** (zh. _jìngtǔ-zōng_ 淨土宗, ja. _jōdo-shū_), có khi được gọi là **Liên tông** (zh. 蓮宗),
Trong ngữ cảnh về cách phân chia địa chính trị của Pháp và nhiều thuộc địa của Pháp, một **tỉnh** (, ) là một đơn vị hành chính tương đương với một quận (_district_) của
**Xu hướng tính dục** là một loại hấp dẫn về mặt tình cảm hoặc tình dục (hoặc cả hai) một cách lâu dài đối với những người thuộc giới tính hoặc giới khác, thuộc cùng
**Khủng hoảng hiến pháp Nga năm 1993** là một cuộc cạnh tranh chính trị giữa phe phái của Tổng thống Nga với nghị viện Nga và phe cánh tả thân Cộng sản, rồi cuối cùng
(viết tắt là **_Madoka Magica_**) là loạt anime truyền hình năm 2011 do Magica Quartet sáng tạo và Shaft vẽ hoạt hình. Bộ phim kể về 1 nhóm nữ sinh trung học với nhân vật