✨Hành tinh bên trong và hành tinh bên ngoài
nhỏ|329x329px|Thứ tự của 8 hành tinh trong hệ Mặt Trời, gồm có cả [[Mặt Trời. Trái Đất ở vị trí thứ ba so với Mặt Trời, vì vậy so với Trái Đất, có 2 hành tinh bên trong và 5 hành tinh bên ngoài.]] Trong hệ Mặt Trời, một hành tinh được gọi là hành tinh bên trong so với một hành tinh tham chiếu khác nếu quỹ đạo của nó nằm bên trong quỹ đạo của hành tinh tham chiếu xung quanh Mặt Trời. Tương tự, hành tinh có quỹ đạo nằm bên ngoài được gọi là hành tinh bên ngoài so với hành tinh tham chiếu. Trong hệ quy chiếu Trái Đất, nơi những thuật ngữ này ban đầu được sử dụng, các hành tinh bên trong là Thủy Tinh và Kim Tim, trong khi các hành tinh bên ngoài là Hỏa Tinh, Mộc Tinh, Thổ Tinh, Thiên Vương Tinh, và Hải Vương Tinh. Các hành tinh lùn như Ceres hay Diêm Vương Tinh và đa số tiểu hành tinh nằm "bên ngoài" theo nghĩa là chúng luôn chuyển động theo quỹ đạo bên ngoài quỹ đạo Trái Đất.
Lịch sử
Các thuật ngữ này được sử dụng lần đầu trong hệ thống vũ trụ địa tâm (lấy Trái Đất làm trung tâm) của Claudius Plotemy để phân biệt các hành tinh hạ hay bên trong (inferior) gồm Sao Thủy và Sao Kim chuyển động trên các vòng tròn phụ (ἐπίκυκλος) thẳng hàng với Trái Đất và Mặt Trời, và các hành tinh thượng hay bên ngoài (superior) gồm Sao Hoả, Sao Mộc, và Sao Thổ không chuyển động như vậy.
Tới thế kỷ thứ 16, các thuật ngữ này mới được chỉnh sửa bởi Copernicus, người bác bỏ mô hình thuyết địa tâm của Plotemy, để phân biệt độ lớn của quỹ đạo của một hành tinh so với quỹ đạo Trái Đất.
Các hành tinh
Khi Trái Đất được nêu hoặc hiểu ngầm là được chọn làm hệ quy chiếu:
- "Hành tinh bên trong" nói đến Sao Thủy và Sao Kim, có quỹ đạo gần hơn với Mặt Trời so với Trái Đất.
- "Hành tinh bên ngoài" nói đến Sao Hỏa, Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương (hai hành tinh cuối cùng được phát hiện và bố sung thêm sau), các hành tinh xa hơn với Mặt Trời so với Trái Đất.
Thuật ngữ này đôi khi cũng được sử dụng tổng quát hơn; ví dụ, Trái Đất là một hành tinh bên trong so với Sao Hỏa.
Các thuật ngữ hành tinh khác: vòng trong và vòng ngoài
Hành tinh bên trong hiện nay dường như đã trở thành thuật ngữ phổ biến trong giới thiên văn. "Bên trong" và "bên ngoài" khác so với các thuật ngữ hành tinh vòng trong và hành tinh vòng ngoài, dùng để chỉ tương ứng các hành tinh nằm bên trong và bên ngoài so với vành đai tiểu hành tinh. Hành tinh bên trong (inferior) cũng không mang nghĩa là "phụ", vì vậy cũng khác với hành tinh vi hình (minor planet) hoặc hành tinh lùn (dwarf planet). Hành tinh bên ngoài (superior) cũng khác với hành tinh khí khổng lồ, bởi nó còn chỉ Sao Hỏa.
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Percival Lowell, người đưa ra giả thuyết về **Hành tinh X** **Hành tinh X** là một hành tinh giả thuyết lớn vận động theo một quỹ đạo nằm ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương.
thumb|right|
Minh hoạ về một hành tinh hycean giả thuyết với các [[vệ tinh tự nhiên quay quanh
]] Một **hành tinh hycean** - ghép từ chữ _hydrogen_ (nghĩa là hiđrô) và _ocean_ (đại dương)Sau đây là danh sách các nhân vật của loạt manga và anime **_Enen no Shouboutai_**. ## Thế giới ### Hoàng quốc Tokyo Mặc dù được mệnh danh như là một "quốc gia" hay "đế
**Phần mềm xử lý bảng tính** hay **Bảng tính** (tiếng Anh**: Spreadsheet**) là một phần mềm ứng dụng dùng để tổ chức, phân tích và lưu trữ dữ liệu thông qua các bảng tính (gọi
thumb|Một tấm lọc khí thông thường, đang được làm sạch bằng máy hút bụi **Chất lượng không khí trong nhà** (**IAQ**) là thuật ngữ nói đến chất lượng không khí bên trong và xung quanh
**Sự sống ngoài Trái Đất** là những sinh vật hay giống loài, trên các giả thuyết, tồn tại và phát triển bên ngoài Trái Đất. Hầu hết các nhà khoa học cho rằng sự sống
nhỏ| [[Boris Karloff trong bộ phim _Frankenstein_ năm 1931 của James Whale, dựa trên cuốn tiểu thuyết năm 1818 của Mary Shelley. Con quái vật được tạo ra bởi một thí nghiệm sinh học không
Dưới đây là danh sách nhân vật xuất hiện trong bộ manga và anime _Mirai Nikki_ của tác giả Esuno Sakae. ## Chủ nhân Nhật ký ***Amano Yukiteru**(天野 雪 輝/_Amano Yukiteru_) (Số 1) Lồng tiếng
**Song tính luyến ái** (tiếng Anh: **Bisexuality**) chỉ sự hấp dẫn hoặc hành vi tình cảm hoặc tình dục với giới nam và nữ hoặc nhiều hơn một giới. "Song tính" cũng có thể được
**Máy tính bảng** (Tiếng Anh: Tablet computer hay tablet PC), là một thiết bị di động, thông thường có hệ điều hành di động và mạch xử lý, màn hình cảm ứng và viên pin
**Hành tinh thứ chín** là giả thuyết về một hành tinh lớn phía rìa ngoài hệ Mặt Trời được đề cập đến vào năm 2014, giải thích về quỹ đạo bất thường của một nhóm
thumb|upright=1.6|Vệ tinh của các [[hành tinh trong hệ Mặt Trời so với Trái Đất]] **Vệ tinh tự nhiên** là vật quay quanh hành tinh hoặc hành tinh lùn mà không phải do con người chế
**Việt Nam** thống kê về **GRDP bình quân đầu người** dựa vào Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP). Bởi vì giữa Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) và Tổng sản phẩm nội địa
thumb|right|Hai người đồng tính nam hôn nhau trong một buổi diễu hành đồng tính. thumb|right|Biểu tượng đại diện cho người đồng tính nam được tạo nên từ hai biểu tượng của [[sao Hỏa lồng vào
**Anh hùng xạ điêu** là phần mở đầu trong bộ tiểu thuyết võ hiệp Xạ điêu tam bộ khúc của nhà văn Kim Dung. Trong truyện có nhiều nhân vật có tiểu sử riêng. Dưới
nhỏ|phải|Những con lợn thư giãn bằng cách đằm mình trong bùn **Các hành vi thư giãn** (_Comfort behaviour_) ở động vật là những hoạt động, hành vi, động tác, sự vận động nhằm tạo ra
**Con rắn** là một trong những biểu tượng thần thoại lâu đời nhất và phổ biến nhất của thế giới loài người. Loài rắn này đã được kết hợp với một số các nghi lễ
**Tuần hành phụ nữ** (tên gốc: **Women's March**, **Women's March Movement**, **Women's Marches**, **Women's March on Washington**, **Sister Marches**) là cuộc biểu tình chính trị diễn ra tại nhiều thành phố khắp thế giới từ
**Proteus** ( **_PROH**-tee-əs_; tiếng Hy Lạp: _Πρωτεύς_), cũng được biết đến là **Neptune VIII**, là vệ tinh tự nhiên lớn thứ hai của Sao Hải Vương, và là vệ tinh bên trong
Một **vệ tinh tạm thời** là một tiểu hành tinh bị trường hấp dẫn của một hành tinh bắt giữ và do đó trở thành vệ tinh tự nhiên của hành tinh chủ, nhưng, không
**Trận Tulagi và Gavutu–Tanambogo** là một trận chiến diễn ra trên đất liền thuộc chiến dịch Thái Bình Dương, Thế chiến II, giữa lực lượng Hải quân Đế quốc Nhật Bản và Đồng Minh (chủ
**Larissa** ( _lə-**RISS**-ə_; Greek: _Λάρισσα_), còn được biết đến là **Neptune VII**, là vệ tinh bên trong gần thứ năm của Sao Hải Vương. Nó được đặt tên theo thần Larissa, một
**Tình trạng tra tấn tại Hoa Kỳ** bao gồm hồ sơ và các trường hợp tra khảo, đánh đập, hành hạ cả bên trong Hoa Kỳ và bên ngoài biên giới của nó bởi các
Một bữa tiệc lõa thể **Nữ thể thình** (_thình_ có nghĩa là mâm đựng; tiếng Nhật: 女体盛り _nyotaimori_, tiếng Anh: **body sushi**), hay còn gọi là **tiệc nhân thể** hoặc **tiệc lõa thể**, là những
nhỏ|phải|Hai phụ nữ tham gia phong trào tích cực tình dục nhỏ|phải|Tham gia phong trào tự do tình dục và quyền tự quyết cơ thể **Phong trào ủng hộ tình dục** hay **Phong trào tích
nhỏ|329x329px|Thứ tự của 8 hành tinh trong hệ Mặt Trời, gồm có cả [[Mặt Trời. Trái Đất ở vị trí thứ ba so với Mặt Trời, vì vậy so với Trái Đất, có 2 hành
**Siêu tân tinh** (chữ Hán: 超新星) hay **sao siêu mới** (; viết tắt là **SN** hay **SNe**) là một sự kiện thiên văn học biến đổi tức thời xảy ra trong giai đoạn cuối của
Hình ảnh mô phỏng của một đám mây bụi tiền hành tinh. **Sự hình thành và tiến hóa của Hệ Mặt Trời** bắt đầu từ cách đây khoảng 4,6 tỷ năm với sự suy sụp
Trong thiên văn học, một **bầu trời ngoài Trái Đất** là hình ảnh của không gian bên ngoài từ bề mặt của một hành tinh (hoặc vật thể ngoài không gian) ngoài Trái Đất. Bầu
thế=An angle ε is drawn between two straight lines from Earth to the Sun, and from Earth to the planet. This is demonstrated for different positions along circular orbits, both for planets closer to the
Bộ light novel và anime _Date A Live_ gồm dàn nhân vật phong phú được sáng tạo bởi Tachibana Kōshi và thiết kế bởi Tsunako. ## Nhân vật chính ### Itsuka Shido Lồng tiếng: Nobunaga
Một [[đĩa tiền hành tinh đang được hình thành ở tinh vân Orion.]] Trong quan niệm của nghệ sĩ này, về một hành tinh quay qua một khoảng trống trong đĩa hình thành hành tinh
**Trà Vinh** là một tỉnh cũ ven biển thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam. Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp
**Bến Tre** là một tỉnh cũ thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam. Tính đến năm 2021, Bến Tre đứng thứ 28 về dân số trong các đơn vị hành chính Việt Nam,
Hai con sư tử đang giao cấu ở [[Maasai Mara, Kenya]] phải|nhỏ| "Sự giao hợp giữa nam và nữ" (tranh [[Leonardo da Vinci vẽ khoảng 1492), mô tả những gì xảy ra bên trong cơ
nhỏ|Một chiếc laptop [[Lenovo "thời hiện đại"]] **Máy tính xách tay** hay **máy vi tính xách tay** (Tiếng Anh: **laptop computer** hay **laptop PC**) là một chiếc máy tính cá nhân nhỏ gọn có thể
Một [[bản đồ não tướng học về bộ não người có từ năm 1894. Não tướng học là một trong những nỗ lực đầu tiên liên hệ những chức năng tinh thần với những phần
**_Voyager 2_** là tàu thăm dò không gian được NASA phóng vào ngày 20 tháng 8 năm 1977, để nghiên cứu các hành tinh bên ngoài và không gian giữa các vì sao bên ngoài
**Android** là một hệ điều hành dựa trên nền tảng Linux được thiết kế dành cho các thiết bị di động có màn hình cảm ứng như điện thoại thông minh và máy tính bảng.
phải|[[Sao Hải Vương (trên cùng) và Triton (ở giữa), 3 ngày sau khi _Voyager 2_ bay qua]] Tính đến tháng 2 năm 2024, Sao Hải Vương có 16 vệ tinh, được đặt tên theo các
Đây là danh sách về các nhân vật trong tác phẩm _Urusei Yatsura_ của Takahashi Rumiko. Bộ truyện tranh _Urusei Yatsura_ có dàn nhân vật đông đảo do Rumiko Takahashi tạo ra. Kể về câu
**Biểu tình bài Nhật tại Trung Quốc năm 2012** là một loạt các cuộc biểu tình bài Nhật Bản được tổ chức ở các thành phố lớn tại Trung Quốc và Đài Loan trong khoảng
thumb|Biểu ngữ 「Cuộc xâm lược [[quần đảo Senkaku của Trung Quốc! Hành động đoàn kết dân tộc quốc gia」 tại Shibuya ngày 2 tháng 10 năm 2010.]] **Biểu tình phản đối quần đảo Senkaku năm
**_Đào, phở và piano_** () là một bộ phim điện ảnh chiến tranh tuyên truyền Việt Nam năm 2023, thuộc thể loại sử thi lãng mạn do Phi Tiến Sơn viết kịch bản kiêm đạo
**Biểu tình Tây Nguyên 2004** (còn được biết đến với tên gọi **Bạo loạn Tây Nguyên 2004 hoặc **Thảm sát Phục Sinh''') là một cuộc biểu tình của người Thượng xảy ra vào Lễ Phục
nhỏ|phải|Con [[tê giác là thần thú huyền thoại trong truyền thuyết, chúng được ví như linh vật kỳ lân]] nhỏ|phải|Các loài [[côn trùng có vai trò thầm lặng nhưng thiếu yếu]] nhỏ|phải|Tôm hùm [[BBQ, trong
**Đợt sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính tại Việt Nam 2023–2030** đề cập đến cuộc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính (ĐVHC) các cấp tại Việt Nam thực hiện trong
**Các cuộc biểu tình về cải cách tư pháp Israel năm 2023** là một loạt các cuộc biểu tình trên đường phố ở Israel bắt đầu vào đầu năm 2023. Các cuộc biểu tình đều
**_Star Wars: Thần lực thức tỉnh_** (tên gốc tiếng Anh: **_Star Wars: The Force Awakens_**, hoặc **_Star Wars: Episode VII – The Force Awakens_**) là một bộ phim điện ảnh thuộc thể loại sử thi
**_Hành trình đến hành tinh chết_** (tựa tiếng Anh: _Prometheus_) là một bộ phim điện ảnh thuộc thể loại khoa học viễn tưởng – kinh dị – kỳ ảo công chiếu vào năm 2012 do