:Đối với thực thể hiện tại có tên Hợp chủng quốc México, hãy xem México.
Đệ Nhất Cộng hòa México (), tên chính thức Hợp chúng quốc México (, (), là một nước cộng hòa và liên bang cầm quyền ở México từ năm 1824 đến 1835. Phía bắc giáp Hoa Kỳ và Xứ Oregon; về phía nam và phía tây giáp Thái Bình Dương; về phía đông nam giáp Cộng hòa Liên bang Trung Mỹ, và vùng biển Caribê, và về phía đông giáp vịnh México.
Nước cộng hòa được công bố vào ngày 1 tháng 11 năm 1823 bởi Hội nghị Lập hiến, vài tháng sau sự sụp đổ của Đệ nhất đế quốc México của Agustín de Iturbide. Liên bang được thành lập chính thức và hợp pháp trên 04 tháng 10 năm 1824 khi Hiến pháp liên bang của México Thống nhất đến có hiệu lực.
Cộng hòa Liên bang kéo dài gần mười hai năm với cuộc đấu tranh liên tục giữa các đảng chính trị chính: đảng Bảo thủ, các địa chủ và những người bảo hoàng cũ, ủng hộ một chính quyền trung ương mạnh và tình trạng giải tội; và đảng Tự do, đảng Cộng hòa ủng hộ một sức mạnh chính phủ hạn chế chia giữa các quốc gia liên và một quốc gia thế tục Cuộc xung đột gây ra sự bất ổn chính trị nghiêm trọng và bạo lực.
Nước nước cộng hòa đã được cai trị bởi hai tam hùng và chín Chủ tịch. Guadalupe Victoria là tổng thống duy nhất đã hoàn thành đầy đủ nhiệm kỳ của ông trong giai đoạn này và trong gần 30 năm độc lập México.
Trên 23 tháng 10 năm 1835, sau khi bãi bỏ Hiến pháp 1824, Cộng hòa Liên bang đã được thay đổi thành một nước Cộng hoà Tập trung. Chế độ đơn nhất được chính thức thành lập vào ngày 30 tháng 12 năm 1836, với việc ban hành trong bảy pháp luật hiến pháp.
Lịch sử
Hình thành
Vào tháng 12 năm 1822, các tướng Antonio López de Santa Anna và Guadalupe Victoria đã viết và ký kết bản kế hoạch Casa Mata, một thỏa thuận để bãi bỏ chế độ quân chủ và thay thế nó bằng một nước cộng hòa. Nhiều cuộc nổi dậy đã xảy ra tại các tỉnh của México bắt đầu vào tháng 12, nhưng tất cả đều bị quân đội Hoàng gia đặt xuống, trừ các lực lượng của Santa Anna tại Veracruz.
Điều này là do Santa Anna trước đây đã có một thỏa thuận bí mật với Tướng Echávarri, chỉ huy của lực lượng hoàng gia. Theo thỏa thuận này, kế hoạch của Casa Mata đã được tuyên bố khắp México vào ngày 1 tháng 2 năm 1823, và Echávarri đã chuyển sang hai bên. Kế hoạch này đã không công nhận đế chế Mê-hi-cô đầu tiên và kêu gọi tổ chức một Quốc hội Lập hiến mới. Những người nổi dậy đã gửi đề nghị tới các đoàn của tỉnh và yêu cầu họ tuân thủ kế hoạch. Chỉ trong vòng 6 tuần, kế hoạch của Casa Mata đã đi đến những nơi hẻo lánh như Texas, và gần như tất cả các tỉnh đều ủng hộ kế hoạch.
Độc lập và đế quốc
Vào ngày 27 tháng 9 năm 1821, sau ba thế kỷ trị vì Tây Ban Nha và cuộc chiến giành độc lập kéo dài 11 năm, México đã giành được chủ quyền. Hiệp ước Córdoba công nhận Tân Tây Ban Nha như một đế chế độc lập, lấy tên Đế quốc México.
Một thiểu số của Quốc hội Lập hiến để tìm kiếm sự ổn định đã chọn làm quốc vương Agustín de Iturbide, người đã lãnh đạo cuộc chiến chống lại Tây Ban Nha. Ông được tuyên bố là Hoàng đế México vào ngày 18 tháng 5 năm 1822. Ngay sau đó, các vấn đề nảy sinh giữa hoàng đế và Quốc hội Lập hiến. Một số thành viên bị tống giam chỉ đơn giản vì đã bày tỏ sự không đồng ý với Iturbide, và cuối cùng Iturbide quyết định loại bỏ Quốc hội được bầu, thành lập Ban chỉ đạo Quốc gia được bổ nhiệm vào vị trí của nó.
Việc bãi nhiệm Quốc hội, phong cách độc tài của chính phủ được Hoàng đế thông qua, và việc không có giải pháp cho những vấn đề nghiêm trọng mà đất nước đang trải qua đã làm gia tăng các kế hoạch để thay đổi hệ thống đế quốc. Antonio López de Santa Anna đã tuyên bố kế hoạch của Casa Mata, sau đó là Vicente Guerrero và Nicolás Bravo. Iturbide buộc phải phục hồi Quốc hội, và trong một nỗ lực vô ích để cứu vãn trật tự và giữ tình hình tốt đẹp cho những người ủng hộ ông, ông đã từ bỏ ngày 19 tháng 3 năm 1823.
Tuy nhiên, Quốc hội khôi phục tuyên bố việc bổ nhiệm Iturbide void ab initio, và do đó từ chối nhận thức về việc thoái vị. Vào ngày 8 tháng 4, Quốc hội đã tuyên bố Kế hoạch Iguala và Hiệp ước Córdoba. Với việc Đế quốc tan rã và đất nước tuyên bố quyền tự do thành lập chính nó khi nó được thấy phù hợp.
Đại hội thành viên mới
Sự căng thẳng trong nền cộng hoà và nội chiến
Những thách thức của nước Cộng hòa mới
nhỏ|Bản đồ México năm 1824 với 19 tiểu bang và 5 lãnh thổ|300x300px
Apache Theo Luật Tây Ban Nha
Cộng hòa sẽ chủ yếu áp dụng chính sách của Tây Ban Nha (xem) đối với Apache, thành lạp, hoặc hệ thống mà người Tây Ban Nha đã cố gắng giải quyết Apache và làm cho họ lưu động bằng cách đưa ra Apaches de Paz tiên tiến hàng hóa và đất đai để đổi lấy hòa bình và từ bỏ lối sống du mục.
Sự chấm dứt của sự thành lập Apache và tồi tệ hơn của Raids người Mỹ Bản địa.
Kể từ khi giành được độc lập vào năm 1821, México đã phải đối mặt với một hệ thống phòng thủ không đủ để lại bởi người Tây Ban Nha chống lại các Comanches và Apach ở miền Bắc Hoa Kỳ. Ngay cả khi đi kèm với một chữ ký hoàng gia, tiền Cộng hòa México đã khôi phục các chính sách Tây Ban Nha của Tây Ban Nha cho bức thư. Trong khi một số hiệp ước hòa bình đã tồn tại giữa người dân địa phương và người lạc lõng, hòa bình không kéo dài lâu, vì Apaches thường chỉ đơn giản là lấy bạo lực của họ ở nơi khác khi các làng tỏ ra quá khó để tấn công. Với những chính sách không hiệu quả này, kết hợp với Đế quốc Comanche đang phát triển và đang phát triển, Cộng hòa sớm đã đối mặt với một kẻ thù ghê gớm với cơ sở hạ tầng không đầy đủ. Việc thiếu biện pháp phòng thủ phù hợp chống lại các cuộc không kích có thể không quá lớn đối với cộng hòa, nếu thành lập không phải tất cả mà đã được tha thứ vào năm 1830, với sự bất ổn kinh tế sau năm 1820 gây ra nhiều vùng giảm đáng kể khẩu phần kinh tế cho Apaches de Paz.
Cộng hòa sẽ chủ yếu áp dụng chính sách của Tây Ban Nha (xem) đối với Apache, establicimiento, hoặc hệ thống mà người Tây Ban Nha đã cố gắng giải quyết Apache và làm cho họ lưu động bằng cách đưa ra Apaches de Paz tiên tiến hàng hóa và đất đai để đổi lấy hòa bình và từ bỏ lối sống du mục.
Sự tham gia của Mỹ và mở đầu chiến tranh
Trong khi Hoa Kỳ làm trầm trọng thêm các quan hệ biên giới với México là một minh chứng rõ nét cho các đơn kiện của México đối với chính phủ Hoa Kỳ, họ cũng sẽ làm trầm trọng thêm mối quan hệ với México bằng cách vượt qua biên giới và trao quyền cho những kẻ thù của México: Apache. Cùng với các cuộc đột kích của Comanche, biên giới phía bắc của nước Cộng hoà thứ nhất bị cản trở bởi những cuộc tấn công vào biên giới phía bắc của nó từ Apache, những người buôn bán Mỹ cung cấp súng. Hàng hoá bao gồm súng và giày đã được bán cho Apache, loại thứ hai được phát hiện bởi quân đội México khi họ tìm thấy các con đường Apache truyền thống với các bản in giày của Mỹ thay vì các bản in bằng da cao cấp. Chu trình luẩn quẩn của bạo lực gia tăng giữa người México và Apache làm cho Cộng hòa bị tàn phá hơn, với các vụ thảm sát đẫm máu và thường xuyên tàn bạo của Apach. Sự bất mãn giữa các bang miền Bắc đã lên tới đỉnh điểm năm 1837, khi thống đốc bang Sonora tuyên bố rằng "Hoa Kỳ đã tuyên bố tình trạng chiến tranh giữa hai quốc gia của chúng ta" với cả việc sáp nhập Texas và việc nhập trái phép vũ khí của công dân Hoa Kỳ.
Chiến tranh giành độc lập ở Texas
Vào tháng 5 năm 1835, Santa Anna đã tàn phá một cuộc nổi dậy ở Zacatecas và hành quân tới Coahuila y Tejas. Tháng 4 năm 1836, ông bị đánh bại ở Texas, nơi mà những người Texan giữ được độc lập và thành lập một nước cộng hòa riêng biệt.
Chiến tranh Liên bang México
Có những chiến tranh tiếp theo vào năm 1839: Acajete (3 tháng 5), Alcantra (3-4 tháng 10), và cuộc bao vây Tampico (26 tháng 5 - 4 tháng 6); và hai trận nữa vào năm 1840 tại Santa Rita de Morelos hoặc Morales (24-25 tháng 3), và Saltillo (25 tháng 10).
Tan rã
Antonio López de Santa Anna, cựu chủ nghĩa liên bang chuyển nhà độc tài trung tâm và cuối cùng, đã đình chỉ Hiến pháp năm 1824 và thay thế nó bằng Siete Leyes năm 1835, một sự sửa đổi căn bản đã thể chế hoá hình thức chính quyền tập quyền.
Một số bang đã công khai chống lại những thay đổi này. Bắc Coahuila y Tejas, San Luis Potosí, Querétaro, Durango, Guanajuato, Michoacán, Yucatán, Jalisco, Nuevo León, Tamaulipas và Zacatecas đều không được chấp thuận. Cuộc nội chiến đã nhanh chóng lan rộng khắp các bang của México, và ba chính phủ mới tuyên bố độc lập: Cộng hòa Texas, Rio Grande và Yucatán.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
:_Đối với thực thể hiện tại có tên Hợp chủng quốc México, hãy xem México_. **Đệ Nhất Cộng hòa México** (), tên chính thức **Hợp chúng quốc México** (, (), là một nước cộng hòa
**Đệ nhất Cộng hoà Bồ Đào Nha** () kéo dài 16 năm trong thời kỳ hỗn độn của Lịch sử Bồ Đào Nha, giữa sự chấm dứt giai đoạn nhà nước quân chủ lập hiến
:_Đối với pháp nhân hiện tại có tên Hợp chủng quốc México, hãy xem México_. **Đệ Nhị Cộng hòa Liên bang México** () là tên gọi được đặt cho các nỗ lực thứ hai để
**Danh sách các nước cộng hòa** là danh sách liệt kê các quốc gia có chính phủ theo thể chế cộng hòa. ## Các quốc gia cộng hòa theo từng thời kỳ ### Cổ đại
**Cộng hòa Yucatán** (tiếng Tây Ban Nha: _República de Yucatán_) là một nhà nước có chủ quyền trong hai giai đoạn của thế kỷ 19. Cộng hòa Yucatán đầu tiên, được thành lập ngày 29
**Đế quốc México** () là một chế độ quân chủ ngắn ngủi và nhà nước thuộc địa sau độc lập đầu tiên ở México. Đây là thuộc địa duy nhất của Đế quốc Tây Ban
**Cộng hòa Tập quyền México** (), tên chính thức **Cộng hòa México** () là một chế độ chính trị đơn nhất thành lập ở México vào ngày 23 Tháng 10 năm 1835, sau khi bãi
**Cộng hòa Texas** là một cựu quốc gia có chủ quyền tại Bắc Mỹ, nằm giữa Hoa Kỳ và México. Cộng hòa Texas tồn tại từ năm 1836 đến năm 1845. Nó được thành lập
**Cộng hòa Dominicana** (tiếng Tây Ban Nha: _República Dominicana_, Tiếng Việt: **Cộng hòa Đô-mi-ni-ca-na**) là một quốc gia nằm trên đảo Hispaniola thuộc quần đảo Đại Antilles của vùng Caribe. Quốc gia này chiếm giữ
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam Cộng hòa** là đội tuyển bóng đá đại diện cho Quốc gia Việt Nam, sau đó là Việt Nam Cộng hòa, thi đấu quốc tế từ năm
**México** ( , phiên âm: "Mê-hi-cô", tiếng Nahuatl: _Mēxihco_), cũng thường viết không dấu là **Mexico**, tên chính thức là **Hợp chúng quốc México** (, ), là một nước cộng hòa liên bang thuộc khu
nhỏ|Bản đồ của Cục Điều tra Dân số Hoa Kỳ mô tả sự mở rộng lãnh thổ của Hoa Kỳ và thời điểm gia nhập liên bang của các tiểu bang. Bản đồ có thể
Các quốc gia trên thế giới có đặt căn cứ quân sự của Hoa Kỳ. **Chủ nghĩa đế quốc Mỹ** () là một thuật ngữ nói về sự bành trướng chính trị, kinh tế, quân
**Chiến tranh thế giới thứ nhất**, còn được gọi là **Đại chiến thế giới lần thứ nhất**, **Đệ nhất Thế chiến** hay **Thế chiến I**, là một cuộc chiến tranh thế giới bắt nguồn tại
**Tổng thống Hợp chúng quốc México** () là nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ của México. Theo Hiến pháp México, tổng thống là tư lệnh tối cao các lực lượng vũ
**Đế quốc Brasil** là một nhà nước tồn tại vào thế kỷ 19, có chủ quyền đối với các lãnh thổ tạo thành Brasil và Uruguay (cho đến năm 1828). Đế quốc Brasil là một
**Molossia**, tên chính thức **Cộng hòa Molossia** (tiếng Anh: Republic of Molossia, tiếng Quốc Tế Ngữ: Respubliko de Molossia, tiếng Tây Ban Nha: República de Molossia), là một vi quốc gia giáp với Hoa Kỳ,
**Maximiliano I của México** (tiếng Đức: _Ferdinand Maximilian Joseph Maria von Habsburg-Lothringen_; tiếng Tây Ban Nha: _Fernando Maximiliano José María de Habsburgo-Lorena_; 6 tháng 7 năm 1832 - 19 tháng 6 năm 1867) là một
nhỏ|519x519px| Chương trình lễ hội trăm năm độc lập của Mexico vào tháng 9 năm 1910, khẳng định tính liên tục lịch sử của [[Miguel Hidalgo y Costilla|Miguel Hidalgo, "Luật" của Benito Juárez và Porfirio
Cuộc **bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 1844** là cuộc bầu cử tổng thống bốn năm một lần thứ 15, được tổ chức từ thứ sáu, ngày 1 tháng 11 đến thứ tư ngày
nhỏ|phải|Một nữ tu đang truyền đạo cho thanh niên người bản xứ ở [[Guadulupe]] **Công giáo tại Mexico** (**Giáo hội Công giáo Mễ Tây Cơ** hay **Nhà thờ Công giáo ở Mexico**) là một phần
**Philippines** (, tiếng Tagalog/tiếng Filipino: _"Pilipinas"_ hoặc _"Filipinas"_, Hán-Việt: _"Phi Luật Tân"_)_,_ tên gọi chính thức là **Cộng hòa Philippines** (tiếng Tagalog/tiếng Filipino: _Republika ng Pilipinas_; tiếng Anh: _Republic of the Philippines_) là một đảo
**Đế chế thứ hai** hay **Đệ Nhị đế chế** là vương triều Bonaparte được cai trị bởi Napoléon III từ 1852 đến 1870 tại Pháp. Đế quốc này được bắt đầu sau Đệ Nhị Cộng
**Cộng hòa Liên bang Trung Mỹ** (), còn gọi là **Liên hiệp tỉnh Trung Mỹ** () trong năm đầu tiên hình thành, là một quốc gia có chủ quyền tại Trung Mỹ, bao gồm các
**Đảng Cộng sản Trung Quốc** (; Hán-Việt: Trung Quốc Cộng sản Đảng), một số văn kiện tiếng Việt còn gọi là **Đảng Cộng sản Tàu**, là đảng chính trị thành lập và điều hành Cộng
**Guadalupe Victoria** (, 29 tháng 9 năm 1786 - 21 tháng 3 năm 1843), tên lúc sinh là **José Miguel Ramón Adaucto Fernández y Félix**,, là một nhà lãnh đạo chính trị và chính trị
**Hoàng đế México** (Tây Ban Nha: **_Emperador de México_**) là người đứng đầu nhà nước và cai trị México trong hai lần không liên tiếp vào thế kỷ 19. Với Tuyên ngôn Độc lập của
**Hợp chúng quốc** là chỉ quốc gia thể chế liên bang lấy đoàn kết dân chúng, thực hiện dân chủ làm ý nghĩa cốt lõi. Ví dụ Hợp chúng quốc Hoa Kỳ và Hợp chúng
**Đế quốc thực dân Pháp** bao gồm các thuộc địa hải ngoại, xứ bảo hộ và lãnh thổ ủy thác nằm dưới sự cai trị của Pháp từ thế kỷ 16 trở đi. Các nhà
thế=Membership of the Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination|phải|nhỏ|400x400px| Tư cách thành viên của Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc: **Công ước quốc tế về
**USS _Sutton_ (DE-771)** là một tàu hộ tống khu trục lớp _Cannon_ từng phục vụ cùng Hải quân Hoa Kỳ trong Chiến tranh Thế giới thứ hai. Nó là chiếc tàu chiến duy nhất của
**Công ước về ngăn ngừa và trừng trị tội diệt chủng** hay **Công ước về tội diệt chủng** là một điều ước quốc tế quy định diệt chủng là một tội phạm và ràng buộc
**Trần Văn Dĩnh** (1923 – 4 tháng 10 năm 2011) là nhà ngoại giao, tác giả, giáo sư môn chính trị quốc tế và truyền thông người Việt Nam tại Đại học Temple, Philadelphia, Pennsylvania.
**Đội tuyển bóng đá U-20 nữ quốc gia Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên** do DKFA quản lý đại diện Bắc Triều Tiên tại các giải bóng đá nữ cho độ tuổi dưới
**Công ước Viên về quan hệ lãnh sự** là một điều ước quốc tế quy định về quan hệ lãnh sự giữa các quốc gia có chủ quyền. Công ước hệ thống hóa những tập
**Công ước Meter** (tiếng Pháp: Convention du Mètre), còn được gọi là Hiệp ước Meter, là một hiệp ước quốc tế được ký kết tại Paris ngày 20 tháng 5 năm 1875 bởi các đại
**Phó vương quốc Río de la Plata** (tiếng Tây Ban Nha:_Virreinato del Río de la Plata_) là đơn vị hành chánh phó vương quốc thành lập sau chót và có thời gian tồn tại ngắn
**Kinh tế Mexico** là một trong những nền kinh tế lớn nhất thế giới, đứng thứ 15 trên thế giới. Kể từ cuộc khủng hoảng 1994, chính phủ México đã có những cải cách đáng
**Chiến tranh ma túy Mexico** (, hay còn được biết đến với tên gọi **Chiến tranh chống _narco**_; ) Mặc dù các tổ chức buôn lậu ma túy ở Mexico đã tồn tại trong nhiều
**Nhà thờ chính tòa Đức Mẹ Maria hồn xác lên trời** () là trụ sở của Tổng giáo phận Công giáo México. Nhà thờ tọa lạc trên đỉnh khu vực linh thiêng của người Aztec
**Cuộc chinh phục Đế quốc Aztec của Tây Ban Nha**, còn gọi là **Cuộc chinh phục Mexico** hay **Chiến tranh Aztec-Tây Ban Nha** (1519-1521) là một trong những sự kiện quan trọng nhất của quá
Lịch sử thuộc địa của Hoa Kỳ bao gồm lịch sử thực dân châu Âu tại châu Mỹ từ khi bắt đầu thuộc địa hóa vào đầu thế kỷ 16 cho đến khi sáp nhập
**Đế quốc Tây Ban Nha** () là một trong những đế quốc lớn nhất thế giới và là một trong những đế quốc toàn cầu đầu tiên trên thế giới. Đạt tới thời kỳ cực
**Bang México** (tiếng Tây Ban Nha: Estado de México) là một bang nằm ở trung tâm của đất nước México. Thủ phủ của bang là Toluca. Lãnh thổ của bang xưa kia từng hình thành
**Đế quốc México** () hay **Đệ nhị Đế quốc México** () là tên của México dưới chế độ quân chủ cha truyền con nối giới hạn được tuyên bố bởi Hội đồng Notables vào ngày
Hôn nhân cùng giới được công nhận hợp pháp trên toàn bộ México kể từ 31 tháng 12, 2022. Kết hợp dân sự đã được thực hiện hợp pháp tại Thành phố México và ở
**Cuba** (), tên gọi chính thức là **Cộng hòa Cuba** (tiếng Tây Ban Nha: _República de Cuba_) là một quốc đảo có chủ quyền nằm ở vùng Caribe. Cuba bao gồm đảo Cuba (hòn đảo
thumb|Đội tuyển quốc gia Mexico trước trận đấu đầu tiên tại World Cup với [[Đội tuyển bóng đá quốc gia Pháp|Pháp vào năm 1930.]] **Đội tuyển bóng đá quốc gia México** () là đội tuyển
**Cuộc cách mạng Philippines** (tiếng Filipino: Himagsikang Pilipino), hay còn được gọi là **Chiến tranh Tagalog** (tiếng Tây Ban Nha: _Guerra Tagalog_) bởi người Tây Ban Nha, là một cuộc cách mạng và các cuộc
nhỏ|FRENA (Mặt trận Quốc gia Chống AMLO) ngồi tại thủ đô Zócalo, Thành phố Mexico **Chính trị México** theo khuôn khổ của một nhà nước liên bang Tổng thống dân chủ đại nghị Cộng hòa