✨Amaravati

**Amaravati** (Phạn ngữ: अमरावती / _Amarāvati_) là một tiểu quốc Champa tồn tại trong giai đoạn 657 - 1471, địa bàn tương ứng với vùng Quảng Nam - Đà Nẵng hiện nay. Từ _Amarāvati_ có

**Amaravati** là một thành phố thủ phủ trên thực tế (_de facto_) của bang Andhra Pradesh, Ấn Độ.

**Amaravati**, **Amaravathi** hoặc **Amravati** trong tiếng Pali có nghĩa là "cảnh giới tối cao", gấn tương ứng với nghĩa Niết-bàn trong Phật giáo. Thuật ngữ này cũng được dùng đặt tên cho khá nhiều địa

**Trà Kiệu** tên một làng thuộc xã Duy Xuyên, thành phố Đà Nẵng là một địa danh lịch sử nằm cách trung tâm thành phố khoảng 38 km, gần thánh địa Mỹ Sơn. Trước năm

**Vijaya** (Phạn văn: विजय) là tên gọi của một trong bốn địa khu/vùng/tiểu quốc của người Chăm Pa, và đồng thời cũng là tên của kinh đô Chămpa nằm trong địa khu này, Kinh đô

**Thành cổ Châu Sa** hay **Amaravati** là thủ đô của Vương quốc Amaravati, được người Chăm Pa xây dựng bằng đất vào thế kỷ thứ 9 tại xã Tịnh Châu, TP.Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi,

**A-ma-la-bà-đề** (tiếng Anh: _Amaravathi,_ zh. 阿摩羅婆提, sa. _amāravatī_) là tên một thành phố miền Nam Ấn Độ thời cổ đại, nằm bên bờ sông Krishna, thuộc quận Palnadu của bang Andhra Pradesh, Ấn Độ. Đây

**Champa** (tiếng Phạn: चम्पा, Tiếng Trung: 占婆 _Chiêm Bà_, tiếng Chăm: ꨌꩌꨚ) hay **Chiêm Thành** (占城) là một quốc gia cổ từng tồn tại độc lập liên tục qua các thời kỳ từ năm 192

phải|Phù điêu nữ thần Srasvati, phát hiện tại tháp Chánh Lộ phải|Phù điêu thần sáng tạo Bharma, phát hiện tại Chánh Lộ **Tháp Chánh Lộ** là tên của một thánh đường Chăm Pa lớn nằm

**Chiêm Thành** () là tên gọi của vương quốc Chăm Pa (tiếng Phạn: _Campanagara_) trong sử sách Việt Nam từ 877 đến 1693. Trước 859 Việt Nam gọi vương quốc này là Hoàn Vương. Đầu

**Thánh địa Mỹ Sơn** thuộc xã Duy Phú, thành phố Đà Nẵng, cách trung tâm thành phố khoảng 69 km và gần thành cổ Trà Kiệu, bao gồm nhiều đền đài Chăm Pa, trong một thung

**Lịch sử Chăm Pa** là lịch sử các quốc gia của người Chăm gồm: Hồ Tôn, Lâm Ấp, Hoàn Vương, Chiêm Thành (_Campanagara_) và Thuận Thành (_Nagar Cam_), thành lập từ năm 192 và kết

**Panduranga** (tiếng Chăm cổ: _Paṅrauṅ_ / _Panrāṅ_; tiếng Phạn: पाण्डुरङ्ग / _Pāṇḍuraṅga_; chữ Hán: 潘朧 / **Phan-lung**, 潘郎 / **Phan-lang**) là một tiểu quốc của Champa tồn tại trong giai đoạn 757 - 1832. Lãnh

**Lâm Ấp** (Chữ Hán: 林邑; Bính âm: _Lin Yi_) là một vương quốc cổ tồn tại từ khoảng năm 192 đến năm 605, với lãnh thổ ban đầu bao gồm vùng đất từ Quảng Bình

nhỏ|phải|Thai tạng giới [[Mạn-đà-la ()]] nhỏ|phải|Vòng Pháp luân **Nghệ thuật Phật giáo** là sự phản ánh các khái niệm trong đạo Phật dưới các hình thức nghệ thuật khác nhau – nhất là các lĩnh

phải|Hoa văn trang trí tại thân tháp **Tháp Khương Mỹ** là di tích văn hóa Chăm pa còn sót lại thuộc thôn 4 (Khương Mỹ), xã Tam Xuân I, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam.

**Tháp Bằng An** là một trong những tháp Chăm cổ còn sót lại ở tỉnh Quảng Nam. Tháp thuộc địa phận phường Điện An, thị xã Điện Bàn; cách thành phố Đà Nẵng khoảng 30 km,

**Người Êđê** (tiếng Êđê: **Anak Rađê** hay được dùng phổ biến theo cộng đồng là **Anak Đê** hay **Đê-Ga**) là một dân tộc có vùng cư trú truyền thống là miền trung Việt Nam và

**Nam Ấn Độ** () là một khu vực của Ấn Độ gồm các bang Andhra Pradesh, Karnataka, Kerala, Tamil Nadu và Telangana cùng các lãnh thổ liên bang Andaman và Nicobar, Lakshadweep và Puducherry, chiếm

Ấn Độ là một quốc gia liên bang bao gồm 28 bang và 8 lãnh thổ liên bang, với tổng số là 36 đơn vị hành chính cấp cao nhất. Các bang và lãnh thổ

**Thành Đồ Bàn** hay **Vijaya** (tiếng Phạn विजया, nghĩa Việt: Thắng lợi), còn gọi là **thành cổ Chà Bàn (Trà Bàn)** là kinh đô của người Degar thuộc Chăm Pa, nay thuộc địa phận xã

Tiểu quốc **J'rai** (_Ala Car P'tao Degar_, _Dhung Vijaya_, **Nam Bàn**) là một tiểu quốc cổ của các bộ tộc Nam Đảo ở Tây Nguyên, Việt Nam với bộ tộc nòng cốt là người Gia

phải|Phù điêu vũ nữ Aspara, phát hiện tại Trà Kiệu **Simhapura** (hoặc **Sinhapura**, nghĩa là _Kinh đô Sư tử_) là kinh đô của Chăm Pa thời kỳ Lâm Ấp tại vị trí mà ngày nay

phải|Phù điêu tại chân tháp, miêu tả sinh động về sử thi Ramayana. **Tháp Chiên Đàn** là một trong những ngôi tháp cổ của Champa, hiện còn tồn tại ở làng Chiên Đàn, xã Tam

nhỏ|Kaveri chảy qua miền Nam Karnataka và sau đó vào Tamil Nadu. **Kaveri** là một sông lớn tại Ấn Độ. Nơi khởi nguồn của sông theo quan niệm truyền thống là Talakaveri, Kodagu thuộc dãy

**Tadepalli** là một thị trấn municipality thuộc huyện Guntur, bang Andhra Pradesh, Ấn Độ. The town lies on the south bank of the Krishna river and is the headquarters of Tadepalle mandal of Guntur revenue

**Thullur** là một mandal thuộc huyện Guntur, bang Andhra Pradesh, Ấn Độ. The mandal is situated on the banks of Krishna River, bounded by Amaravathi, Tadikonda, Tadepalle and Mangalagiri mandals. The mandal is also a

**Chăm Pa** độc lập được từ năm 192, phát triển cho đến thế kỷ thứ 10 thì bắt đầu suy yếu, đến năm 1832 thì hoàn toàn mất nước. ## Thất thủ và bỏ kinh

**Người Rang Đê** hay **Đêgar**, theo tiếng Phạn Ấn Độ là **Radaya**, là một khối tộc người nói tiếng Ê Đê, Jarai thuộc Ngữ tộc Malay-Polynesia. Dân số của khối tộc người này tại Việt

**Magnesi Faure-Vidot** (đôi khi là **Mrs. Maggie Vijay-Kumar** hoặc **Magic Mags**) là một nhà thơ tiếng Pháp đến từ Seychelles, người cũng đã xuất bản tác phẩm bằng tiếng Anh và tiếng Creole Seychelles. ##

**Kazimierz Kwiatkowski** (1944 - 1997), còn được biết tới tại Việt Nam với tên gọi thân mật **kiến trúc sư Kazik** và **Thầy lang** (tiếng Ba Lan: _Znachor_), là một kiến trúc sư, nhà bảo

**Indravarman VI** (Phạn văn: इन्द्रवर्मन्, chữ Hán: 巴的吏 / **Ba Đích Lại**, 占巴的賴 / **Chiêm Ba Đích Lại**, phiên âm Zhan-ba Di-lai, Champathirat;? - 1441) là quốc vương Champa, trị vì trong giai đoạn 1400

nhỏ|phải|Tượng thần bò trong bảo tàng văn hóa Lưỡng Hà **Tục thờ Bò** hay **tín ngưỡng thờ Bò** hay còn gọi là **thờ Thần Bò** hay **đạo thờ Bò** là việc thực hành các tín

**Ngựa Kiền Trắc** hay **Kiền Trắc Mã** (tiếng Phạn: _Kanthaka_) hay còn gọi là **ngựa Kiền** là con ngựa trắng ưa thích của thái tử gia Tất Đạt Đa (Siddhartha) tức là Phật Thích Ca

Tiếng Chăm có lịch sử văn học lâu đời nhất so với bất kỳ ngôn ngữ Nam Đảo nào. Bản khắc Đông Yên Châu, viết bằng chữ Chăm cổ, có từ cuối thế kỷ thứ

**Bia Võ Cạnh** là tấm bia cổ nhất được tìm thấy của Vương quốc Chăm Pa và một trong những tấm bia cổ nhất Đông Nam Á. Tấm bia được Thủ tướng Chính phủ công