Amaravati (Phạn ngữ: अमरावती / Amarāvati) là một tiểu quốc Champa tồn tại trong giai đoạn 657 - 1471, địa bàn tương ứng với vùng Quảng Nam - Đà Nẵng hiện nay. Từ Amarāvati có nghĩa là "nơi ở của các vị thần". Ngoài ra, Sử ký Trung Hoa thường gọi xứ này là Cựu Châu phân biệt với Tân Châu nhằm đánh dấu sự kiện dời đô của quốc gia Champa.
Lịch sử
Ban đầu, Amaravati chỉ bao gồm khu vực Quảng Nam, Đà Nẵng hiện nay, tuy nhiên sự phát triển lãnh thổ về phía bắc sau sự suy yếu của nhà Đường (Trung Quốc) đang cai trị An Nam đô hộ phủ, người Chăm đã có thêm các châu Ulik, Vuyar, Jriy và Traik (tương đương với khu vực Bình Trị Thiên) vào lãnh thổ của mình, vì thế mà Amaravati còn có lúc bao gồm cả khu vực từ Quảng Bình vào Quảng Nam. Từ thế kỷ 11 đến năm 1306, Chăm Pa mất khu vực từ đèo Ngang đến đèo Hải Vân. Địa khu Amaravati lại chỉ còn bao gồm lãnh địa Đà Nẵng, Quảng Nam như buổi đầu. Từ đầu thế kỷ 15, thành Châu Sa cũng như châu Amaravati chứng kiến nhiều cuộc chiến tranh. Theo sách Đại Nam nhất thống chí, năm 1402, nhà Hồ chiếm vùng đất này. Nhưng đến năm 1407, nhân lúc nhà Minh đem quân diệt nhà Hồ, vua Champa giành lại vùng đất Amaravati (Quảng Nam, Quảng Ngãi). Sau chiến tranh Việt – Chiêm (1471), cả Amaravati và Vijaya đều bị sáp nhập vào Đại Việt.
Đặc điểm
Đặc điểm của xã hội chăm là tính phân chia vùng miền rõ rệt, mỗi một địa khu thường do những tiểu vương đứng đầu. Tiểu vương nào chinh phục được các tiểu vương ở các địa khu còn lại sẽ thống nhất trên danh nghĩa và lên ngôi của Chăm Pa tại địa khu của mình. Đối với vùng Amaravati cũng vậy, tại đây có ít nhất 2 vương triều là thời kỳ Lâm Ấp và thời kỳ Indrapura đã đặt kinh đô tại vùng này.
Trong lịch sử có 3 kinh đô đặt tại vùng Amaravati là Điển Xung (thuộc TP.Huế), Simhapura (thuộc Duy Xuyên, Quảng Nam) và Indrapura (thuộc Thăng Bình, Quảng Nam).
Phân chia theo dân tộc và ảnh hưởng tôn giáo, cùng với Vijaya đều thuộc vùng bắc Chăm nơi cư trú từ ban đầu của bộ tộc Dừa, đây cũng là nơi phát hiện ra nền văn hóa cổ của Chăm Pa là văn hóa Sa Huỳnh. Và cũng gần với biên giới của nhà Đường từ thế kỷ 7 - thế kỷ 10 nên đã có những ảnh hưởng của phật giáo Đại thừa từ phía bắc tác động vào.
Amaravati được xem là trung tâm của vương quốc Chăm-pa trong nhiều thế kỷ, nơi sở hữu một cảng-thị sầm uất trên “con đường tơ lụa trên biển” với hai cửa biển lớn là Đại chiêm Hải Khẩu (nay là Cửa Đại) và Cửa Hàn.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Amaravati** (Phạn ngữ: अमरावती / _Amarāvati_) là một tiểu quốc Champa tồn tại trong giai đoạn 657 - 1471, địa bàn tương ứng với vùng Quảng Nam - Đà Nẵng hiện nay. Từ _Amarāvati_ có
**Vijaya** (Phạn văn: विजय) là tên gọi của một trong bốn địa khu/vùng/tiểu quốc của người Chăm Pa, và đồng thời cũng là tên của kinh đô Chămpa nằm trong địa khu này, Kinh đô
**Champa** (tiếng Phạn: चम्पा, Tiếng Trung: 占婆 _Chiêm Bà_, tiếng Chăm: ꨌꩌꨚ) hay **Chiêm Thành** (占城) là một quốc gia cổ từng tồn tại độc lập liên tục qua các thời kỳ từ năm 192
**Lịch sử Chăm Pa** là lịch sử các quốc gia của người Chăm gồm: Hồ Tôn, Lâm Ấp, Hoàn Vương, Chiêm Thành (_Campanagara_) và Thuận Thành (_Nagar Cam_), thành lập từ năm 192 và kết
**Chăm Pa** độc lập được từ năm 192, phát triển cho đến thế kỷ thứ 10 thì bắt đầu suy yếu, đến năm 1832 thì hoàn toàn mất nước. ## Thất thủ và bỏ kinh
**Thánh địa Mỹ Sơn** thuộc xã Duy Phú, thành phố Đà Nẵng, cách trung tâm thành phố khoảng 69 km và gần thành cổ Trà Kiệu, bao gồm nhiều đền đài Chăm Pa, trong một thung
phải|Phù điêu vũ nữ Aspara, phát hiện tại Trà Kiệu **Simhapura** (hoặc **Sinhapura**, nghĩa là _Kinh đô Sư tử_) là kinh đô của Chăm Pa thời kỳ Lâm Ấp tại vị trí mà ngày nay
phải|Phù điêu tại chân tháp, miêu tả sinh động về sử thi Ramayana. **Tháp Chiên Đàn** là một trong những ngôi tháp cổ của Champa, hiện còn tồn tại ở làng Chiên Đàn, xã Tam
phải|Hoa văn trang trí tại thân tháp **Tháp Khương Mỹ** là di tích văn hóa Chăm pa còn sót lại thuộc thôn 4 (Khương Mỹ), xã Tam Xuân I, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam.
**Thành cổ Châu Sa** hay **Amaravati** là thủ đô của Vương quốc Amaravati, được người Chăm Pa xây dựng bằng đất vào thế kỷ thứ 9 tại xã Tịnh Châu, TP.Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi,
**Amaravati**, **Amaravathi** hoặc **Amravati** trong tiếng Pali có nghĩa là "cảnh giới tối cao", gấn tương ứng với nghĩa Niết-bàn trong Phật giáo. Thuật ngữ này cũng được dùng đặt tên cho khá nhiều địa
**Lâm Ấp** (Chữ Hán: 林邑; Bính âm: _Lin Yi_) là một vương quốc cổ tồn tại từ khoảng năm 192 đến năm 605, với lãnh thổ ban đầu bao gồm vùng đất từ Quảng Bình
**Chiêm Thành** () là tên gọi của vương quốc Chăm Pa (tiếng Phạn: _Campanagara_) trong sử sách Việt Nam từ 877 đến 1693. Trước 859 Việt Nam gọi vương quốc này là Hoàn Vương. Đầu
**Thành Đồ Bàn** hay **Vijaya** (tiếng Phạn विजया, nghĩa Việt: Thắng lợi), còn gọi là **thành cổ Chà Bàn (Trà Bàn)** là kinh đô của người Degar thuộc Chăm Pa, nay thuộc địa phận xã
**Trà Kiệu** tên một làng thuộc xã Duy Xuyên, thành phố Đà Nẵng là một địa danh lịch sử nằm cách trung tâm thành phố khoảng 38 km, gần thánh địa Mỹ Sơn. Trước năm
**Tháp Bằng An** là một trong những tháp Chăm cổ còn sót lại ở tỉnh Quảng Nam. Tháp thuộc địa phận phường Điện An, thị xã Điện Bàn; cách thành phố Đà Nẵng khoảng 30 km,
**Panduranga** (tiếng Chăm cổ: _Paṅrauṅ_ / _Panrāṅ_; tiếng Phạn: पाण्डुरङ्ग / _Pāṇḍuraṅga_; chữ Hán: 潘朧 / **Phan-lung**, 潘郎 / **Phan-lang**) là một tiểu quốc của Champa tồn tại trong giai đoạn 757 - 1832. Lãnh
**Indravarman VI** (Phạn văn: इन्द्रवर्मन्, chữ Hán: 巴的吏 / **Ba Đích Lại**, 占巴的賴 / **Chiêm Ba Đích Lại**, phiên âm Zhan-ba Di-lai, Champathirat;? - 1441) là quốc vương Champa, trị vì trong giai đoạn 1400
phải|Phù điêu nữ thần Srasvati, phát hiện tại tháp Chánh Lộ phải|Phù điêu thần sáng tạo Bharma, phát hiện tại Chánh Lộ **Tháp Chánh Lộ** là tên của một thánh đường Chăm Pa lớn nằm
Tiểu quốc **J'rai** (_Ala Car P'tao Degar_, _Dhung Vijaya_, **Nam Bàn**) là một tiểu quốc cổ của các bộ tộc Nam Đảo ở Tây Nguyên, Việt Nam với bộ tộc nòng cốt là người Gia
**Người Êđê** (tiếng Êđê: **Anak Rađê** hay được dùng phổ biến theo cộng đồng là **Anak Đê** hay **Đê-Ga**) là một dân tộc có vùng cư trú truyền thống là miền trung Việt Nam và
**Bia Võ Cạnh** là tấm bia cổ nhất được tìm thấy của Vương quốc Chăm Pa và một trong những tấm bia cổ nhất Đông Nam Á. Tấm bia được Thủ tướng Chính phủ công
**Người Rang Đê** hay **Đêgar**, theo tiếng Phạn Ấn Độ là **Radaya**, là một khối tộc người nói tiếng Ê Đê, Jarai thuộc Ngữ tộc Malay-Polynesia. Dân số của khối tộc người này tại Việt