✨Trận Borneo (1941-1942)

Trận Borneo là một chiến dịch thành công của các Lực lượng Đế quốc Nhật Bản nhằm kiểm soát hòn đảo Borneo và tập trung chủ yếu vào việc chinh phục Raj Sarawak, Brunei, Bắc Borneo và phần phía tây của Kalimantan là một phần của Đông Ấn Hà Lan. Đơn vị chủ lực của Nhật Bản cho nhiệm vụ này là Lữ đoàn Bộ binh 35 do Thiếu tướng Kiyotake Kawaguchi chỉ huy.

Hoàn cảnh

Năm 1941, Borneo được phân chia giữa Đông Ấn Hà Lan và các vùng bảo hộ của Anh (Bắc Borneo, Sarawak và Brunei) và các thuộc địa vương thất (Labuan).

Cái gọi là "Rajah trắng", gia đình Brooke, đã cai trị Sarawak, ở phía tây bắc Borneo, trong gần một thế kỷ, đầu tiên là Rajahs dưới thời Hồi quốc Brunei (một quốc gia nhỏ bé nhưng từng hùng mạnh hoàn toàn nằm trong biên giới Sarawak), và từ năm 1888 trở thành khu vực bảo hộ của Đế quốc Anh. Phía đông bắc của hòn đảo bao gồm Bắc Borneo, kể từ năm 1882 một vùng bảo hộ khác của Anh thuộc Công ty Bắc Borneo thuộc Anh. Ngoài khơi đặt Labuan thành thuộc địa vương thất nhỏ của Anh.

Phần còn lại của hòn đảo-được gọi chung là Kalimantan-nằm dưới sự kiểm soát của Hà Lan. Hà Lan bị Đức Quốc xã xâm chiếm vào năm 1940. Tuy nhiên, các Lực lượng Hà Lan Tự do-chủ yếu là Hải quân Hoàng gia Hà Lan và Quân đội Đông Ấn Hoàng gia Hà Lan (KNIL, bao gồm cả một dịch vụ không quân nhỏ) gồm 85,000 người, đã chiến đấu, lan rộng ra khắp Đông Ấn Hà Lan, và đến tháng 12 năm 1941 dưới sự chỉ huy chung phôi thai và có phần hỗn loạn của Đồng minh đã trở thành Bộ Tư lệnh Mỹ-Anh-Hà Lan-Úc (ABDACOM) tồn tại trong thời gian ngắn.

Hiệp ước Tam cường-giữa ba cường quốc phe Trục là Đức, Nhật Bản và Ý-đảm bảo sự hỗ trợ lẫn nhau, và điều này đã được đền đáp cho Nhật Bản vào tháng 7 năm 1941 khi sự yếu kém của Pháp sau khi nước Pháp thất thủ trước Đức Quốc xã cho phép Nhật Bản chiếm đóng Đông Dương thuộc Pháp (ngày nay là Việt Nam, Lào và Campuchia). Điều này đã chặn được một tuyến đường tiếp tế cho Quốc dân đảng, mà Nhật Bản đã tuyên chiến từ năm 1937, Chiến tranh Trung-Nhật lần thứ hai. Nó cũng trao cho Đế quốc Nhật Bản một bờ biển đối diện với Sarawak và Bắc Borneo qua biển Đông. Vào tháng 12 năm 1941, Nhật Bản tấn công Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ ở Hawaii, chính thức tuyên chiến với người Mỹ và cuối cùng thúc đẩy Đức chính thức tuyên chiến với Mỹ, theo đúng Hiệp ước.

Với khả năng khai thác dầu mỏ phong phú, ví dụ như tại Tarakan, Balikpapan và Banjarmasin, Borneo là mục tiêu hàng đầu của Nhật Bản, và là một mục tiêu được bảo vệ rất kém. Do thiếu hụt tài nguyên thiên nhiên, Nhật Bản cần một nguồn cung cấp nhiên liệu đảm bảo để đạt được mục tiêu dài hạn là trở thành một cường quốc ở Thái Bình Dương. Borneo cũng đứng trên các tuyến đường biển chính giữa Java, Sumatra, Malaya và Celebes. Kiểm soát các tuyến đường này là rất quan trọng để bảo vệ lãnh thổ.

== Lực lượng hai bên Hai chiếc còn lại, được hưởng lợi do máy che phủ, không bao giờ được người Nhật nhìn thấy. Một thuỷ phi cơ đã bắn trúng 2 quả bom 200 kg vào Shinonome, gây ra một vụ nổ lớn, trong khi một quả suýt trúng làm vỡ lớp mạ thân tàu. Đuôi tàu khu trục bị vỡ và con tàu chìm trong vòng vài phút. Chiếc thuỷ phi cơ cuối cùng đã thả bom xuống một tàu chở hàng, nhưng bị trượt. Các máy bay ném bom B-10 thực hiện các cuộc tấn công tại Miri vào các ngày 18 và 19 tháng 12, nhưng sau đó rút lui về Sumatra vào ngày 23 tháng 12 kể từ khi sân bay Singkawang II bị người Nhật phát hiện, và bắt đầu tấn công nó cùng ngày.

Vào ngày 22 tháng 12, một đoàn tàu vận tải Nhật Bản rời Miri đi Kuching, nhưng bị phát hiện bởi thuỷ phi cơ Hà Lan X-35, chiếc thuỷ phi cơ này đã phát đi tín hiệu cảnh báo cho tàu ngầm Hà Lan HNLMS K XIV, dưới quyền chỉ huy của Thiếu tá Hải quân Carel A. J. van Groeneveld. Lúc 20:40 ngày 23 tháng 12, K XIV xâm nhập vào đoàn tàu vận tải và bắt đầu tấn công. Các tàu vận tải quân sự Hiyoshi Maru và Katori Maru bị đánh chìm với tổn thất hàng trăm quân. Hokkai Maru bị mắc cạn để tránh bị chìm, và một tàu vận tải khác ít bị hư hại nghiêm trọng hơn. Phần còn lại của quân đội đã có thể đổ bộ. Mặc dù Tiểu đoàn 2, Trung đoàn Punjab 15, chống lại cuộc tấn công, họ nhanh chóng bị áp đảo về quân số và rút lui trên sông. Đến chiều, Kuching đã rơi vào tay người Nhật.

Trong đêm 23-24 tháng 12, HNLMS K XVI phóng ngư lôi vào khu trục hạm Nhật Bản Sagiri cách Kuching 30 dặm (48 km) về phía bắc, trở thành tàu ngầm Đồng minh đầu tiên tại Thái Bình Dương đánh chìm một tàu chiến. K XVI bị mất tất cả trong ngày bởi một quả ngư lôi từ tàu ngầm Nhật I66.

Trong các ngày 24 và 28 tháng 12, các máy bay ném bom B-10 từ một đơn vị khác đã thực hiện các phi vụ tấn công Kuching từ Singapore, Sembawang. Vào ngày 26 tháng 12, những chiếc B-10 hoạt động ngoài khơi Samarinda đã đánh chìm một tàu quét mìn Nhật Bản và một tàu tiếp than.

Trong khi đó, vào ngày 31 tháng 12 năm 1941, lực lượng dưới quyền Trung tá Watanabe di chuyển lên phía bắc để đánh chiếm Brunei, đảo Labuan, và Jesselton (ngày nay là Kota Kinabalu). Ngày 18 tháng 1 năm 1942, sử dụng thuyền đánh cá nhỏ, quân Nhật đổ bộ lên Sandakan, trụ sở chính phủ Bắc Borneo thuộc Anh. Lực lượng vũ trang Bắc Borneo, chỉ với 650 người, hầu như không thực hiện bất kỳ sự kháng cự nào để làm chậm bước tiến của quân Nhật. Sáng ngày 19 tháng 1, Thống đốc Bắc Borneo Charles Robert Smith đầu hàng quân Nhật và bị giam giữ cùng với các nhân viên khác.

Vào khoảng 16:40 ngày 25 tháng 12, quân Nhật đã đánh chiếm thành công sân bay Kuching. Trung đoàn Punjab rút lui qua rừng rậm đến khu vực Singkawang. Sau khi Singkawang được bảo đảm an toàn vào ngày 29 tháng 12, phần còn lại của quân đội Anh và Hà Lan rút lui về phía nam sâu hơn vào rừng rậm, cố gắng đến Sampit và Pangkalanbun, nơi có một sân bay của Hà Lan tại Kotawaringin. Nam và Trung Kalimantan bị Hải quân Nhật Bản chiếm giữ sau các cuộc tấn công từ phía đông và tây. Thị trấn Pontianak cuối cùng đã bị quân đội Nhật Bản chiếm đóng vào ngày 29 tháng 1 năm 1942. Sau 10 tuần ở vùng rừng núi, quân Đồng minh đầu hàng vào ngày 1 tháng 4 năm 1942.