✨Tiếng Ireland nguyên thủy

Tiếng Ireland nguyên thủy

Tiếng Ireland nguyên thủy () là dạng cổ nhất được biết đến của tiếng Ireland và cũng là ngôn ngữ Goidel cổ nhất. Những vết tích ghi nhận ngôn ngữ này chủ yếu chỉ có tên riêng, được đục trên đá bằng chữ ogham ở Ireland và mạn tây đảo Anh trong quãng thời gian từ thế kỷ IV đến VII-VIII.

Đặc điểm

Sự giải mã Ogham cho thấy sự tương đồng về hình thái và sự biến tố với những ngôn ngữ Ấn-Âu cổ khác như tiếng Gaul, tiếng Latinh, tiếng Hy Lạp cổ đại hay tiếng Phạn. Nhiều nét của tiếng Ireland hiện đại (và trung đại), như sự biến đổi phụ âm đầu, sự phân biệt phụ âm "rộng" và "hẹp" cũng như cụm phụ âm đều chưa xuất hiện.

Hơn 300 bản khắc ogham có mặt ở Ireland, trong đó 121 ở hạt Kerry và 81 ở hạt Cork và trên 75 bản khác nằm ngoài Ireland tại tây đảo Anh và đảo Man, gồm 40 ở Wales, nơi người Ireland di cư đến vào thế kỷ III, và chừng 30 ở Scotland, dù một vài trong số này khắc tiếng Pict. Những bản khắc ở đảo Anh thường song ngữ Latinh-Ireland; tuy vậy, không có bản nào có thấy sự ảnh hưởng của Kitô giáo, nên nhiều khả năng chúng đều được khắc trước năm 391, khi Kitô giáo trở thành quốc giáo của Đế quốc La Mã.

Đa số bản khắc ogham là bia tưởng niệm, gồm tên người đã khuất được biến cách theo cách sở hữu, theo sau là , "con trai của" (tiếng Ireland hiện đại mic), rồi tên cha anh ta, hoặc , "cháu của", (tiếng Ireland hiện đại ) rồi tên của ông anh ta: ví dụ , "[hòn đá] của Dalagnos con trai Dalos". Đôi khi dùng cụm từ ("con trai bộ tộc") để thể hiện sự gắn kết với bộ tộc.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tiếng Ireland nguyên thủy** () là dạng cổ nhất được biết đến của tiếng Ireland và cũng là ngôn ngữ Goidel cổ nhất. Những vết tích ghi nhận ngôn ngữ này chủ yếu chỉ có
**Tiếng Ireland** (), hay đôi khi còn được gọi là **tiếng Gael** hay **tiếng Gael Ireland** là một ngôn ngữ Goidel thuộc hệ ngôn ngữ Ấn-Âu, có nguồn gốc ở Ireland và được người Ireland
**Tiếng Ireland cổ** (_Goídelc_; ; ; ; có lúc gọi là **tiếng Gael cổ**) là dạng ngôn ngữ Goidel cổ nhất có khối văn liệu đáng kể. Nó tồn tại từ 600 đến 900. Văn
**Ireland** (phiên âm: "Ai-len"; phát âm tiếng Anh: ; ), hay còn được gọi chi tiết là **Cộng hòa Ireland** (, ), là một quốc gia ở tây bắc châu Âu, chiếm khoảng 5/6 diện
**Ireland** (phiên âm: "Ai-len", tiếng Anh: ; ; Ulster-Scots: ) là một hòn đảo tại Bắc Đại Tây Dương. Đảo này tách biệt với Đảo Anh ở phía đông qua Eo biển Bắc, Biển Ireland
**Tiếng Wales** (__ hay _,_ phát âm ) là một thành viên của nhóm ngôn ngữ Britton của ngữ tộc Celt. Nó được sử dụng tại Wales, vài vùng của Anh, và ở _Y Wladfa_
**Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland**, còn được biết đến với tên gọi **Vương quốc Liên hiệp Đại Anh và Bắc Ireland** hoặc **Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland** (), hay
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Thụy Sĩ** (; ; ; ), gọi tắt là "Nati", là đội tuyển của Liên đoàn bóng đá Thụy Sĩ và đại diện cho Thụy Sĩ trên bình diện
**Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland** hoặc **Vương quốc Liên hiệp Đại Anh và Ireland** () là quốc gia được thành lập ngày 1 tháng 1 năm 1801 khi Vương quốc Đại Anh và
thumb|316x316px|Bầu trời xanh biếc trên thảo nguyên Ukraina. **_*Dyḗus_** (nghĩa đen: "thần-bầu trời-ban ngày") hoặc **_*Dyḗus ph₂tḗr_** (nghĩa đen: "cha thần-bầu trời-ban ngày"), là tên gọi của vị thần ban ngày-bầu trời trong thần thoại
right|thumb|Trạm điện thủy triều Sihwa Lake, nằm ở [[Gyeonggi, Hàn Quốc, là công trình thủy điện lớn nhất thế giới, với tổng công suất đầu ra là 254 MW.]] **Năng lượng thủy triều** hay **Điện
thế=This is a 1750 map of the islands of Britain and Ireland produced by cartographer Didier Robert de Vaugondy. It is titled and labeled in Latin.|phải|nhỏ| “Brittanicae Insulae” của Didier Robert de Vaugondy, 1750 Tên
**_Harry Potter và Hòn đá Phù thủy_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Harry Potter and the Philosopher's Stone_**, phát hành ở Hoa Kỳ, Ấn Độ và Philippines với tên gọi **_Harry Potter and the Sorcerer's Stone_**)
**Thor** (, **Thórr**, "lôi thần") là một thần nhân trứ danh trong hệ thống thần thoại Bắc Âu và trong cựu giáo German. Tín niệm cổ trung đại Âu châu thường hình dung là một
thumb|Vị trí của biển Ireland thumb|Bản đồ _[[Solar eclipse of ngày 3 tháng 5 năm 1715|Solar eclipse_ (1715) của Edmond Halley cho thấy biển Ireland]] **Biển Ireland** (tiếng Anh: _Irish Sea_, , , , ,
Triều lên (nước lớn) và triều xuống (nước ròng) tại [[vịnh Fundy.]] **Thủy triều** là hiện tượng nước biển, nước sông... lên xuống trong một chu kỳ thời gian phụ thuộc biến chuyển thiên văn.
**Biểu tình Tây Nguyên 2004** (còn được biết đến với tên gọi **Bạo loạn Tây Nguyên 2004 hoặc **Thảm sát Phục Sinh''') là một cuộc biểu tình của người Thượng xảy ra vào Lễ Phục
[[Tập tin:Germany Name European Languages.svg|thumb|Các ngôn ngữ châu Âu – tên có nguồn gốc từ: ]] Do vị trí địa lý của nước Đức ở trung tâm châu Âu, cũng như lịch sử lâu dài
**James Augustine Aloysius Joyce** (2 tháng 2 năm 1882 – 13 tháng 1 năm 1941) là một tiểu thuyết gia, nhà văn viết truyện ngắn, nhà thơ và nhà phê bình văn học người Ireland,
**Charles I của Anh** (19 tháng 11 năm 1600 – 30 tháng 1 năm 1649) là vua của ba vương quốc Anh, Scotland, và Ireland từ 27 tháng 3 năm 1625 đến khi bị hành quyết
nhỏ|Một lá shamrock **Shamrock** là một từ ngữ dùng để chỉ một nhánh nhỏ còn non của cỏ ba lá, được sử dụng như một biểu tượng của Ireland. Thánh Patrick, thánh bảo trợ của
**New Zealand** (, ) là một đảo quốc nằm tại khu vực phía tây nam của Thái Bình Dương. Trên phương diện địa lý, New Zealand bao gồm hai vùng lãnh thổ chính là đảo
**_Harry Potter và Hòn đá Phù thủy_** (tiếng Anh: _Harry Potter and the Philosopher's Stone_) là ấn phẩm đầu tay và là phần đầu tiên của bộ tiểu thuyết Harry Potter của nhà văn người
**Rắn** là tên gọi chung để chỉ một nhóm các loài động vật bò sát ăn thịt, không có chân và thân hình tròn dài (hình trụ), thuộc phân bộ **Serpentes**, có thể phân biệt
**Halloween** (viết rút gọn từ từ "**All Hallows' Eve**" - _Đêm trước Lễ các Thánh_) là một lễ hội truyền thống được tổ chức vào ngày 31 tháng 10 hàng năm, vào buổi tối trước
**Papua New Guinea** (; Hiri Motu: _Papua Niu Gini_, phiên âm tiếng Việt: _Pa-pu-a Niu Ghi-nê_), tên đầy đủ là **Nhà nước Độc lập Papua New Guinea** là một quốc gia quần đảo ở châu
**Ngữ hệ Ấn-Âu** là một ngữ hệ lớn có nguồn gốc từ Tây và Nam đại lục Á-Âu. Nó bao gồm hầu hết ngôn ngữ của châu Âu cùng với các ngôn ngữ ở sơn
**Dublin** () (, ) là thành phố lớn nhất ở Ireland và là thủ đô của Cộng hòa Ireland. Thành phố tọa lạc gần trung điểm của bờ biển Đông Ireland, tại cửa sông Liffey
**Anh hoá** () là một quá trình mang tính chất đồng hóa (tự nguyện và cưỡng ép) một địa điểm, một người vào nền văn hóa Anh, hoặc thay đổi ngôn ngữ không phải tiếng
**Quốc hội Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland** là cơ quan lập pháp tối cao của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland và các lãnh thổ hải ngoại thuộc Anh. Quốc
là một phim điện ảnh hoạt hình kỳ ảo của Nhật Bản, do Studio Ghibli thực hiện với kịch bản, sản xuất và đạo diễn bởi Miyazaki Hayao. Truyện phim xoay quanh một nữ phù
**Dame Angela Brigid Lansbury** DBE (16 tháng 10 năm 1925 – 11 tháng 10 năm 2022) là một nữ diễn viên kiêm ca sĩ người Ai len - Anh - Mỹ. Bà xuất hiện rất
thumb|[[Đảo Anh vào khoảng đầu giữa thiên niên kỷ 1, trước khi thành lập các vương quốc Anglo-Saxon. ]] **Briton** là một nhóm người Celt cổ đã từng sống tại Đảo Anh từ thời đại
**Brasil**, quốc hiệu là **Cộng hòa Liên bang Brasil**, là quốc gia lớn nhất Nam Mỹ. Brasil là quốc gia lớn thứ năm trên thế giới về diện tích và lớn thứ bảy về dân
nhỏ|Giấy bìa từ một cuốn sách xuất bản ở Scotland năm 1842. _Encyclopædia Britannica_, ấn bản thứ 7 **Thủy ấn họa** (tiếng Anh: _Paper marbling_) là một phương pháp thiết kế hoa văn trên bề
**Việt Nam**, quốc hiệu đầy đủ là **Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam**, là một quốc gia nằm ở cực Đông của bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam Á, giáp
**Đội tuyển bóng đá nữ Olympic Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland** là đội tuyển đại diện cho Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland ở nội dung môn bóng đá nữ
**_Kẻ trộm giấc mơ_** (tựa tiếng Anh: **_Inception_**) là một bộ phim điện ảnh AnhMỹ thuộc thể loại hành độngkhoa học viễn tưởnggiật gân ra mắt vào năm 2010 do Christopher Nolan làm đạo diễn,
**_Ruby thủy quái tuổi teen_** (tiếng Anh: **_Ruby Gillman, Teenage Kraken_**) là một bộ phim hài hoạt hình máy tính do DreamWorks Animation sản xuất và được phân phối bởi Universal Pictures vào năm 2023.
**William McKinley, Jr.** (29 tháng 1 năm 1843 - 14 tháng 9 năm 1901) là Tổng thống thứ 25 của Hoa Kỳ tại nhiệm từ năm 1897 cho đến khi ông bị ám sát vào
thumb|Helvetia đang đứng ở mặt sau đồng bạc 2 [[franc Thụy Sĩ.]] **_Helvetia_** hay **Hiệu Vệ Tì** là nhân cách hóa quốc gia của Thụy Sĩ. Tên đầy đủ là _Confœderatio Helvetica._ Câu chuyện ngụ
**El Salvador** (tiếng Tây Ban Nha: _República de El Salvador_, IPA: , tiếng Việt: Cộng hòa En Xan-va-đo) là một quốc gia tại Trung Mỹ, giáp với Guatemala về phía tây bắc, Honduras về phía
**Thân vương xứ Wales** (, ), còn gọi là **Công tước xứ Wales** (tại Việt Nam thường dịch sai thành **Hoàng tử/Hoàng thân xứ Wales**), là một tước hiệu theo truyền thống thường được trao
nhỏ|279x279px| [[Thụy Sĩ được biết đến với tính bảo mật ngân hàng và bảo mật nghiêm ngặt đối với khách hàng của ngân hàng. _Ảnh_: dãy Alps của Thụy Sĩ, vị trí của nhiều hầm
**Lời tiên tri về các Giáo hoàng** là một loạt 112 cụm từ ngắn gọn, ẩn dụ trong tiếng Latinh, nhằm dự đoán các vị giáo hoàng của Giáo hội Công giáo Rôma (cùng với
**"Seasons in the Sun"** là một hit của Terry Jacks vào năm 1974. Nó dựa trên bài Chanson _Le Moribond_ („Người sắp chết") của ca sĩ người Bỉ Jacques Brel phát xuất từ năm 1961.
**Ngô Hồng Quang** (sinh ngày 14 tháng 12 năm 1983) là nhạc công và ca sĩ kiêm sáng tác nhạc người Việt Nam. Quang là một trong số những nghệ sĩ đương đại có công
**USS _Williamson_ (DD-244)** là một tàu khu trục lớp _Clemson_ được Hải quân Hoa Kỳ chế tạo vào cuối Chiến tranh Thế giới thứ nhất, được cải biến thành tàu tiếp liệu thủy phi cơ
**Đại học Ulster** (tên tiếng Anh: _The University of Ulster_, hay thường gọi là UU, tiếng Gaelic: _Ollscoil Uladh_) là trường đại học tổng hợp đa ngành tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc
nhỏ|phải|Xén lông cừu **Xén lông cừu** (_Sheep shearing_) là quá trình mà lông của những con cừu được cắt bỏ khỏi cơ thể chúng. Người thực hiện việc xén lông cừu được gọi là người