✨Thiên văn học Maya

Thiên văn học Maya

Thiên văn học Maya là những nghiên cứu về Mặt Trăng, hành tinh, Ngân Hà, Mặt Trời và những sự xuất hiện thiên văn khác được thực hiện bởi văn minh Maya. Đặc biệt là người Maya một vài trong hầu hết trong quan sát chinh xác thiên văn được hỗ trợ bởi Bản ghi chép Maya và Sô Maya, tất cả đều là bản xứ. Người Maya đã hiểu nhiều hiện tượng thiên văn. Ví dụ, họ đã ước đoán độ dài của một tháng mặt trăng chính xác hơn cách tính toán của Ptolemy. Đồng thời là sự tính toán độ dài của một năm mặt trời nhiệt đới đã chính xác hơn tính toán của những người Tây Ban Nha, những người đến châu Mỹ đầu tiên.

Lịch của châu Âu và Maya

Lịch châu Âu

Vào năm 46 TCN, Julius Caesar đã thiết kế một năm gồm 12 tháng với độ dài khoảng 30 ngày cho mỗi tháng. Tổng cộng có 365 ngày cho năm thường và 366 ngày cho năm nhuận. Một năm thương chính xác có đội dài 365,25 ngày. Đó chính là lịch Julius. Một năm mặt trời có 365,2422 ngày và đến năm 1582 và một sự khác biệt có thể thấy rõ giữa đông chí và Giáng sinh, giữa điểm phân và Phục sinh. Vì thế, Giáo hoàng Gregory XIII với sự giúp đỡ của nhà thiên văn học người Ý Aloysius Lilius, cải cách lịch bằng việc bãi bỏ các ngày 5 tháng 10 đến 14 tháng 10 năm 1582. Điều này đã biết năm thường và năm nhiệt đới trở về vạch xuất phát. Giáo hoàng cũng làm mất 3 ngày cho mỗi 4 thế kỷ bằng việc quy định những năm là năm nhuận là những năm có thể chia cho 400. Chính vì thế, các năm 1700, 1800 và 1900 sẽ không còn được tính là các năm nhuận nữa. Chỉ có các năm 1600 và 2000 mới là các năm nhuận. Đó chính là lịch Gregory. Các nhà thiên văn học sử dụng cả hai lịch trên. Những năm trước 46 TCN là những năm được tính theo lịch Julius, đó được gọi là Lịch Julius đón trước. Những tính toán thiên văn học đã đưa trở lại năm 0 và những năm trước năm đó là những số âm. Đó được gọi là định ngày thiên văn. Không có năm 0 trong cách tính toán của lịch sử. Đối với các tính toán lịch sử, năm 1 TCN được theo bởi năm 1. Vì thế, năm 100 TCN theo cách tính thiên văn là năm 99 TCN theo cách tính lịch sử.

Những nhà Maya học đã chuyển lọch Maya thành lịch Gregory đón trước. Trong lịch này, lịch Julius đã được sửa lại nếu như lịch Gregory được sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1582. Những ngày của lịch Julius cần được chuyển theo cách tính thiên văn để có thể nghiên cứu về thiên văn học Maya bởi vì các nhà thiên văn học sử dụng cả lịch Julius và Gregory. Lịch Greogry đón trước biến đổi với các ngày thiên văn về thực tế. Ví dụ, ngày sự sáng tạo mang tính chất huyền thoại trong lịch Maya la ngày 11 tháng 8 năm 3114 TCN trong lịch Gregory đón trước và ngày 6 tháng 9 năm 3113 TCN theo cách tính của thiên văn học.

Lịch Julius

Các nhà thiên văn học đã mô tả thời gian với số ngày và các phần của một ngày kể từ trưa ngày 1 tháng 1 năm 4712 TCN tính theo Giờ Greenwich. Ngày Julius bắt đầu vào trưa đó bởi vì lịch này rất quan tâm đến những thứ hữu hình về đêm. Số ngày và sự phân chia một ngày trôi qua kể từ kể từ thời điểm đó là một ngày Julius. Tổng số ngày trôi qua kể từ thời điểm đó là số ngày Julius.

Lịch Maya

Có ba lịch chính của người Maya:

  • Lịch đếm dài đếm số ngày. Có nhiều ví dụ về lịch đếm độ dài ở nhiều nơi trong nền văn minh nhưng hầu hết đề cập đế 5 điểm kể từ ngày sáng tạo mang tính huyền bí - 13.0.0.0.0
  • Lịch Tzolk'in là một lịch có 260 ngày đếm một ngày từ 1 đến 13 và có 20 tên ngày.
  • Haab' là một năm có 365 ngày đếm một ngày từ số 0 đến số 19, 18 tháng và năm ngày không may mắn ở cuối năm. Khi Tzolk'in và Haab' được tạo ra, ngày tạo ra hai lịch đó được gọi là vòng lịch. Vòng giống nhau sẽ được lặp lại sau mỗi 18.900 ngay, xấp xỉ 52 năm. Vòng lịch của ngày bắt đầu mang tính chất huyền bí là 4 Ahau 8 Kumk'u. Ngày này được lặp lại một lần nữa được goi là sự hoàn tất vòng lịch.

Một chuyển năm là một ngày Tzolk'in xảy ra vào ngày đầu tiên của Haab'. Một số của các hệ thống chuyển năm khác nhau được sử dụng trong Trung Mỹ.

Mối quan hệ giữa lịch Maya và lịch châu Âu

Lịch Maya và lịch châu Âu có liên hệ với nhau bằng lịch Julius ề ngày bắt đầu của sự sáng tạo hiện tại: 13.0.0.0.0, 4 Ajaw, 8 Kumk'u. Số chỉ ngày Julius về trưa cho ngày đó là 584,283. Đó là sự liên hệ theo Giờ Greenwich.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thiên văn học Maya** là những nghiên cứu về Mặt Trăng, hành tinh, Ngân Hà, Mặt Trời và những sự xuất hiện thiên văn khác được thực hiện bởi văn minh Maya. Đặc biệt là
_[[Nhà thiên văn học (Vermeer)|Nhà thiên văn_, họa phẩm của Johannes Vermeer, hiện vật bảo tàng Louvre, Paris]] **Thiên văn học** là một trong những môn khoa học ra đời sớm nhất trong lịch sử
thumb|[[Mặt Trời mọc chiếu sáng căn buồng bên trong Newgrange, Ireland, hiện tượng mà chỉ diễn ra vào thời khắc đông chí.]] **Cổ thiên văn học** (thuật ngữ tiếng Anh: **Archaeoastronomy**) là liên ngành hoặc
**Văn minh Maya** là một nền văn minh Trung Bộ châu Mỹ của người Maya, nổi bật với hệ chữ tượng hình ký âm—hệ chữ viết tinh vi bậc nhất ở Châu Mỹ thời tiền
Niềm tin về tương ứng giữa quan sát thiên văn và các sự kiện trên Trái đất trong học Tử vi đã ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong lịch sử nhân loại, bao gồm
nhỏ|Lịch của người Maya **Lịch Maya** là một hệ thống lịch và niên giám được sử dụng trong nền văn minh Maya tiền Columbus, và trong một số cộng đồng Maya hiện đại ở vùng
_Cuốn [[The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing_]] Từ _toán học_ có nghĩa là "khoa học, tri thức hoặc học tập". Ngày nay, thuật ngữ "toán học" chỉ một bộ phận cụ thể
thumb|phải|Calakmul trên bản đồ [[Văn minh Maya|Nền văn minh Maya.]]**Calakmul** ( hoặc **Kalakmul**), là tên một thành phố cổ của người Maya nằm ở bang Campeche, sâu trong rừng rậm của vùng lưu vực sông
**Chiêm tinh học** là một hệ thống huyền học, hay ngụy khoa học dự đoán về vấn đề nhân loại và sự kiện trần thế bằng cách nghiên cứu chuyển động và vị trí tương
**Sao Thủy** (tiếng Anh: **Mercury**) hay **Thủy Tinh** (chữ Hán: 水星) là hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất trong tám hành tinh thuộc hệ Mặt Trời, với chu kỳ quỹ đạo bằng
nhỏ|Sách _Mitologia Comparata (Thần thoại đối chiếu)_ năm 1887 bằng [[tiếng Ý]] **Thần thoại học** (tiếng Hy Lạp: _μυθολογία_ ghép từ _μῦθος_ - "thần thoại" hay "truyền thuyết" và _λόγος_ - "lời nói", "câu chuyện",
**Tinh vân Lạp Hộ** hay **Tinh vân Orion** (**Messier 42**, **M42** hay **NGC 1976**) là tinh vân phát xạ có vị trí biểu kiến nằm trong chòm sao Lạp Hộ, được nhà thiên văn học
thế=Photograph of a man sitting in a chair.|nhỏ| [[Arthur C. Clarke, một trong những nhà văn có tầm ảnh hưởng của thể loại khoa học viễn tượng nặng.]] thế=Black and white photograph of a man,
**Năm 0** (còn gọi là **Năm Công nguyên**) là tên gọi được sử dụng bởi một số học giả khi làm việc với các hệ thống lịch. Trong sử dụng thông thường ở các nước
Một nông dân [[Ai Cập cổ đại|Ai Cập cổ đang cày ruộng bằng cày có bò kéo]] nhỏ|300x300px|[[Ai Cập cổ đại là một ví dụ điển hình của một nền văn hóa sơ khai được
nhỏ|phải|Một con rùa lớn, trong văn hóa, rùa biểu tượng cho vũ trụ, huyền cơ, sự trường thọ nhỏ|phải|Tượng rắn thần [[Naga, đây là hình mẫu mỹ thuật ở những nền văn hóa Ấn Độ
nhỏ|phải|Những vũ công Samba với [[điệu nhảy Latinh bốc lửa là một nét văn hóa đường phố đặc trưng của Mỹ Latinh]] nhỏ|phải|Tuần lễ Văn hóa năm 2016 ở Nam Mỹ **Văn hóa Mỹ Latinh**
nhỏ|Bìa [[Dengeki Daioh tháng 5 năm 2002 với hình ảnh là các nhân vật chính trong bộ truyện và phiên bản anime từng được Công ty Cổ phần Truyền thông Trí Việt (TVM Corp.) mua
nhỏ|[[Nhà thờ chính tòa Thánh Vasily trên Quảng trường Đỏ, ở Moskva|thế=]] **Văn hóa Nga** có truyền thống lâu đời về nhiều mặt của nghệ thuật, đặc biệt khi nói đến văn học, múa dân
**Thiện Đức Nữ vương** (tiếng Hàn: 선덕여왕), tên thật là **Kim Đức Mạn**, là nữ vương của nước Tân La (một trong ba vương quốc thời kỳ Tam Quốc Triều Tiên gồm Cao Câu Ly,
**Nguyệt thực** là hiện tượng thiên văn khi Mặt Trăng đi vào hình chóp bóng của Trái Đất, đối diện với Mặt Trời. Điều này chỉ có thể xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất
thumb|alt=một dòng chữ được khắc bằng các ký tự của người Maya|Mặt phía đông của tấm bia C từ [[Quiriguá|Quirigua ghi ngày tháng khởi đầu của chu kỳ _b'ak'tun_ thứ 13 theo lịch Maya. Được
**Chichen Itza** (từ tiếng Maya Yucatec _chich'en itza'_, "Tại miệng giếng của người Itza") là một địa điểm khảo cổ thời tiền Colombo do người Maya xây dựng, nằm ở trung tâm phía bắc Bán
**Maya Harris** (hay **Maya Lakshmi Harris**, sinh ngày 30 tháng 01 năm 1967), là luật gia, nhà hoạt động chính trị, xã hội và giáo dục người Mỹ gốc Jamaica và Ấn Độ. Bà là
Một **baktun** (cách phiên âm đúng là **b'ak'tun**, thuật ngữ của người Maya) là bao gồm 20 chu kỳ _katun_ trong Lịch Đếm Ngày Dài cổ của người Maya. Loại lịch này có 144.000 ngày
[[Hiệu ứng giọt đen khi Sao Kim đi vào đĩa Mặt Trời trong lần đi qua năm 2004.]] nhỏ|Hình ảnh Mặt Trời qua tia cực tím và xử lý màu sai cho thấy Sao Kim
**Joanne Rowling** ( ; sinh ngày 31 tháng 7 năm 1965), thường được biết đến với bút danh **J. K. Rowling**, là một nhà văn, nhà từ thiện, nhà sản xuất phim và truyền hình,
**Thảm họa Nibiru** là cuộc chạm trán được cho là thảm họa giữa Trái đất và một vật thể hành tinh lớn (có thể là va chạm hoặc suýt xảy ra) mà một số nhóm
**Thành phố cổ Chartun** là một di tích đô thị lớn của nền văn hóa cổ của người Maya mới được phát hiện vào tháng 06 năm 2013 tại khu rừng mưa ở Đông Nam
**0** (được đọc là "không", còn tiếng Anh đọc là **zero**, bắt nguồn từ từ tiếng Pháp _zéro_ /zeʁo/) là số nguyên nằm giữa số -1 và số 1. Số không là chữ số cuối
**Người**, **con người**, **loài người** hay **nhân loại** (danh pháp khoa học: **_Homo sapiens_** hay **_Homo sapiens sapiens_**, nghĩa đen: **người tinh khôn**) là loài linh trưởng đông đảo và lan rộng nhất. Người có
phải|nhỏ|Chuyển động tiến động của trục Trái Đất. Trái Đất quay một vòng mỗi ngày (theo chiều các mũi tên màu trắng) quanh trục quay của nó (màu đỏ); chính trục quay này cũng quay
nhỏ|phải|Một khu rừng được bảo tồn ở Mỹ **Bảo tồn thiên nhiên** là phong trào bảo tồn tập trung vào việc bảo vệ các loài sinh vật khỏi bị tuyệt chủng, duy trì và phục
nhỏ|Bìa quyển _Kimiya-yi sa'ādat_ (bản 1308) của nhà giả thuật Hồi giáo Ba Tư Al-Ghazali được trưng bày tại Bibliothèque nationale de France. **Lịch sử ngành hóa học** có lẽ được hình thành cách đây
280xppx|nhỏ|phải|Tượng rùa trong Văn Miếu Quốc Tử Giám **Con rùa** (tiếng Pháp **Tortue**, tiếng Anh **Turtle**) (có chung một gốc từ), là một loài động vật thuộc vực Eukaryota, giới Animalia, thuộc ngành Chordata. Ý
**Dự án Sách Hay** là một dự án văn hóa - giáo dục phi lợi nhuận, ra đời vào năm 2007, do gần 100 nhà trí thức và Trường PACE cùng phối hợp sáng lập.
[[Tập tin:America 1000 BCE.png|thumb|right|Lược đồ thể hiện các cộng đồng người ở châu Mỹ vào năm 1000 trước Công nguyên. ]] **Thời kỳ tiền Colombo** () bao hàm tất cả các giai đoạn lịch sử
**Lịch sử thế giới** (còn gọi là **lịch sử loài người** và **lịch sử nhân loại**) là ghi chép về hành trình phát triển của nhân loại từ thời tiền sử cho đến hiện tại.
**Siddhartha Gautama** (tiếng Phạn: सिद्धार्थ गौतम, Hán-Việt: Tất-đạt-đa Cồ-đàm) hay **Gautama Buddha**, còn được gọi là **Shakyamuni** (tiếng Phạn: शाक्यमुनि, Hán-Việt: Thích-ca Mâu-ni) là một nhà tu hành và nhà truyền giáo, người sáng lập
**Lịch sử của lịch** được xem xét từ những phương pháp có nguồn gốc cổ xưa, khi mà con người tạo ra và sử dụng các phương pháp khác nhau để theo dõi các ngày
**México** ( , phiên âm: "Mê-hi-cô", tiếng Nahuatl: _Mēxihco_), cũng thường viết không dấu là **Mexico**, tên chính thức là **Hợp chúng quốc México** (, ), là một nước cộng hòa liên bang thuộc khu
**_Người Sắt 3_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Iron Man 3_**, viết cách điệu trên màn ảnh là **_Iron Man Three_**) là phim điện ảnh siêu anh hùng của Mỹ năm 2013 dựa trên nhân vật
**_Shadow of the Tomb Raider_** là một trò chơi video phiêu lưu hành động năm 2018 do Eidos Montréal phát triển và Square Enix phát hành. Game tiếp tục câu chuyện từ _Rise of the
Được xây dựng và phát triển theo tiêu chuẩn đẳng cấp Quốc tế, Thẩm mỹ viện quốc tế MAYA xứng đáng là Thẩm mỹ viện uy tín hàng đầu Việt Nam. Bí quyết tạo nên
right|thumb|Trung Bộ châu Mỹ và các khu vực văn hóa của vùng này.thumb|[[Tikal là một trong những di chỉ khảo cổ và trung tâm đô thị lớn nhất của nền văn minh Maya thời kỳ
**Các dân tộc bản địa châu Mỹ** (**thổ dân châu Mỹ** hay **người Anh-điêng**, ở Việt Nam còn gọi là **người da đỏ** để chỉ dân bản địa ở Hoa Kỳ mà bắt nguồn từ
là một bộ phim truyền hình Nhật Bản kể về Maya Akutsu (Yūki Amami) một giáo viên mới tại trường tiểu học Hanzaki, người quyết tâm trở thành cô giáo quỷ dữ để giáo dục
**Maya** tên thật là **Mai Thu Hường** (sinh ngày 13 tháng 7 năm 1988) là một nữ ca sĩ, người mẫu và diễn viên người Việt Nam. ## Tiểu sử Maya sinh ngày 13 tháng
thumb|right|300 px|Ảnh vệ tinh màu thật [[châu Mỹ của NASA]] **Lịch sử châu Mỹ** (bao gồm Bắc Mỹ, Trung Mỹ, Caribbean và Nam Mỹ) bắt đầu từ thời tiền sử của châu Mỹ hay chuyến
File:2018 Events Collage.png|Từ bên trái, theo chiều kim đồng hồ: Lễ khai mạc Thế vận hội mùa đông 2018 tại PyeongChang, Hàn Quốc; Biểu tình nổ ra sau Vụ ám sát Jamal Khashoggi; Các cuộc