Energia (; GRAU 11K25) là một tên lửa đẩy siêu nặng (Nó có khả năng mang tải trọng lên tới 100 tấn). Nó được thiết kế bởi NPO Energia, một viện thiết kế tên lửa đẩy của Liên Xô, để có thể mang nhiều tải trọng khác nhau, trong đó có tàu con thoi Buran. Hệ thống điều khiển của tên lửa đẩy được phát triển bởi Viện thiết kế Khartron NPO "Electropribor". Tên lửa đẩy Energia sử dụng chùm tên lửa đẩy phụ trợ, mỗi tên lửa đẩy phụ trợ này có một động cơ 4 buồng đốt RD-170 sử dụng chất đẩykerosene/LOX. Tên lửa trung tâm sử dụng bốn động cơ 1 buồng đốt RD-0120 (11D122) sử dụng chất đẩy Hydro lỏng/LOX.
Tên lửa đẩy có hai phiên bản tùy theo nhiệm vụ và tải trọng khác nhau: Energia-Polyus, là cấu hình tên lửa ban đầu để thử nghiệm, theo đó hệ thống Polyus sẽ được gắn vào mũi tên lửa, và Energia-Buran, có nhiệm vụ đưa tàu con thoi Buran lên vũ trụ.
Tên lửa đẩy có khả năng mang tải trọng 100 tấn lên quỹ đạo Trái đất tầm thấp, và tới 20 tấn tải trọng lên quỹ đạo địa tĩnh, hay tới 32 tấn lên quỹ đạo chuyển tiếp lên quỹ đạo Mặt trăng. Kể từ năm 2016, đã có nhiều nỗ lực hồi sinh tên lửa đẩy Energia.
Lịch sử phát triển
Các công việc phát triển hệ thống Energia/Buran đã bắt đầu từ năm 1976 sau khi người ta hủy bỏ chương trình tên lửa đẩy N1 không thành công. Các cơ sở vật chất và cấu trúc tên lửa N1 đã tiếp tục được sử dụng để phát triển tên lửa đẩy Energia (nhất là tòa nhà lớn nơi người ta lắp ghép tên lửa), giống như cách mà người Mỹ đã sử dụng lại cấu trúc của tên lửa đẩy Saturn V trong chương trình tàu con thoi. Energia cũng thay thế cho khái niệm "Vulkan", trong đó thiết kế dựa trên tên lửa đẩy Proton và cũng sử dụng chất đẩy hypergolic tương tự, nhưng lớn hơn và mạnh hơn nhiều. "Vulkan" sau này được đặt cho các phiên bản tên lửa đẩy Energia sử dụng 8 tầng đẩy phụ, và nhiều tầng đẩy.
trái|nhỏ|Vệ tinh Polyus được gắn trên tên lửa đẩy Energia.
Tên lửa đẩy Energia được thiết kế để phóng lên vũ trụ tàu con thoi Buran, và vì thế nó được thiết kế để có thể mang theo tải trọng được gắn bên cạnh của tên lửa, thay vì đặt tải trọng ở mũi tên lửa, như các vụ phóng vệ tinh thông thường. Thiết kế hệ thống tên lửa/tàu con thoi Energia-Buran cho phép tên lửa đẩy có thể được sử dụng mà không có tàu con thoi Buran, lúc này nó như một tên lửa đẩy mang hàng hóa hạng nặng; cấu hình này ban đầu được đặt tên là "Buran-T".
Ban đầu, Liên Xô thông báo rằng vụ phóng là một cuộc thử nghiệm thành công, với việc thử nghiệm tầng đẩy phụ Energia mang theo trọng tải giả lên quỹ đạo phụ, nhưng một thời gian sau đó, người ta tiết lộ sự thật là chuyến bay nhằm đưa vệ tinh Polyus lên quỹ đạo. Lỗi phần mềm khiến cho động cơ kích hoạt không chính xác, vệ tinh Polyus rơi trở lại bầu khí quyển và rơi xuống Thái Bình Dương.
Lần phóng thứ 2 (Energia–Buran)
nhỏ|Energia–Buran trên bệ phóng
Lần thứ hai tên lửa Energia được phóng lên vũ trụ diễn ra vào ngày 15/11/1988. Nhiệm vụ của tên lửa lần này là đưa tàu con thoi Buran không người lái lên quỹ đạo. Ở viễn điểm quỹ đạo, tàu Buran kích hoạt động cơ tăng tốc 66,7 m/s để đạt được quỹ đạo có cận điểm x viễn điểm là: 251 km × 263 km.
Hủy bỏ và khôi phục
Việc sản xuất tên lửa Energia kết thúc với sự sụp đổ của Liên Xô và sự kết thúc của dự án tàu con thoi Buran. Kể từ đó, đã có những tin đồn dai dẳng về việc đổi mới sản xuất, nhưng với thực tế chính trị, điều đó rất khó xảy ra. Trong khi Energia không còn được sản xuất, tên lửa đẩy Zenit vẫn được sử dụng cho đến năm 2017. Tên lửa đẩy Zenit sử dụng cụm 4 tên lửa đẩy phụ trợ, đốt nhiên liệu kerosene và oxy lỏng với cùng một loại động cơ RD-170 từ tên lửa đẩy Energia. Dẫn xuất của nó, RD-171, được sử dụng trên tên lửa Zenit. Dẫn xuất với kích thước bằng 1/2, động cơ RD-180, được sử dụng trên tên lửa đẩy Atlas V của Lockheed Martin, trong khi động cơ RD-191, được sử dụng trên tên lửa Naro-1 của Hàn Quốc (thực chất là động cơ RD-151-một phiên bản xuất khẩu đã giảm bớt lực đẩy) và dòng tên lửa Angara của Nga. Động cơ RD-181, dựa trên động cơ RD-191, được sử dụng trên tên lửa đẩy Antares.
Vào tháng 8 năm 2016, Nga lên kế hoạch chế tạo tên lửa đẩy siêu nặng dựa trên các thành phần của tên lửa Energia, thay vì tiếp tục phát triển dự án tên lửa đẩy Angara A5V có tải trọng mang thấp hơn. Điều này giúp cho sứ mệnh thành lập căn cữ vĩnh viễn trên mặt trăng của Nga có thể thành hiện thực, một cách đơn giản hơn, thay vì phải phóng 4 tên lửa Angara A5V với tải trọng 40 tấn, chỉ cần phóng một tên lửa siêu nặng có thể mang tải trọng 80-160 tấn.
Các biến thể
Energia M
Energia M là cấu hình tên lửa được thiết kế vào đầu thập kỷ 90, là thiết kế nhỏ nhất trong ba mẫu thiết kế. Tên lửa chỉ sử dụng 2 thay vì 4 tên lửa đẩy phụ Zenit, và thay vì 4 động cơ RD-0120 ở tên lửa trung tâm, cấu hình này chỉ sử dụng 1 động cơ. Tên lửa này được thiết kế để sẽ thay thế cho tên lửa Proton, nhưng đã thất bại trong cuộc cạnh tranh với tên lửa đẩy Angara vào năm 1993.
Mẫu tên lửa Energia M dùng để thử nghiệm cấu trúc vẫn còn tồn tại tới ngày nay, tại tòa nhà lắp ghép tên lửa bỏ hoang ở sân bay vũ trụ Baikonur.
Energia II (Uragan)
Energia II, còn gọi là Uragan (, Hurricane), là mẫu tên lửa được thiết kế cuối thập kỷ 80, với khả năng tái sử dụng toàn bộ tên lửa, nhờ việc có khả năng hạ cánh theo phương thẳng đứng xuống sân bay. Không giống như Energia-Buran, chỉ sử dụng lại được một vài thành phần (giống như chương trình tên lửa đẩy tàu con thoi của Mỹ), cấu hình tên lửa Uragan cho phép có thể thu hồi toàn bộ tên lửa cùng với tàu con thoi Buran, giống như cấu hình Orbiter/Booster của Mỹ. Phần trung tâm của Energia II có khả năng hồi quyển và hạ cánh như một tàu lượn.
Vulkan–Hercules
Ý tưởng này chưa bao giờ được chế tạo, và cũng là cấu hình tên lửa lớn nhất. Nó sử dụng 8 tên lửa đẩy phụ Zenit và tên lửa đẩy trung tâm Energia-M được sử dụng như tầng đẩy mang tải trọng, cấu hình này có khả năng mang 175 tấn tải trọng lên quỹ đạo.
Việc phát triển tên lửa mang "Vulcan" và sửa đổi bệ phóng "Energia" để phóng loại tên lửa mới này được tiến hành trong giai đoạn 1990–1993. Nhưng sau đó nguồn vốn phát triển chương trình bị cắt giảm và sự sụp đổ của Liên Xô đã khiến chương trình bị dừng lại.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Energia** (; GRAU 11K25) là một tên lửa đẩy siêu nặng (Nó có khả năng mang tải trọng lên tới 100 tấn). Nó được thiết kế bởi NPO Energia, một viện thiết kế tên lửa
**N1/L3** (viết tắt của cụm từ , "Carrier Rocket"-"Tên lửa mang"; Cyrillic: **Н1**) là một loại tên lửa đẩy siêu trọng của Liên Xô. Trong đó, N1 là tên của tên lửa đẩy, còn L3
Tên lửa Soyuz-U mang tàu vũ trụ [[Soyuz TM-31 chở theo phi hành đoàn đầu tiên lên Trạm Vũ trụ Quốc tế - [https://en.wikipedia.org/wiki/Expedition_1 Expedition 1] - phóng vào ngày 31 tháng 10 năm 2000.]]
thumb|Khoảng 2 L nhiên liệu RP-1 **RP-1** (hay **Rocket Propellant-1** hoặc **Refined Petroleum-1**) là một loại nhiên liệu tinh chế từ kerosene (gần giống như nhiên liệu phản lực) được sử dụng là nhiên liệu
nhỏ|Biểu tượng của Viện thiết kế RKK-Energia **Tập đoàn tên lửa vũ trụ Energia** — tập đoàn tên lửa vũ trụ Nga, một trong những hãng hàng đầu của công nghiệp tên lửa vũ trụ.
**Valentin Petrovich Glushko** (, _Valentin Petrovich Glushko_; , _Valentyn Petrovych Hlushko_; sinh ngày 2/09/1908 – 10/1/1989), là kỹ sư và nhà thiết kế tên lửa Liên Xô và có đóng góp trong giai đoạn Liên
**Trung tâm nghiên cứu và chế tạo Khrunichev (Krunichev State Research and Production Space Center)** (tiếng Nga: _ГКНПЦ им. М. В. Хру́ничева_) là một công ty chuyên sản xuất chế tạo tàu vũ trụ và
**Chương trình tàu vũ trụ sử dụng nhiều lần Buran** (Бура́н có nghĩa là "bão tuyết" hay "trận bão tuyết" trong tiếng Nga) được khởi động năm 1976 tại TsAGI như một đối trọng với
**NK-33** và **NK-43** là những động cơ tên lửa được thiết kế và chế tạo bởi Viện thiết kế động cơ Kuznetsov vào cuối những năm 1960s, đầu những năm 1970s. NK là viết tắt
phải|nhỏ|Động cơ RD-170 được phát triển bởi NPO Energomash. **NPO Energomash** "V. P. Glushko" là một nhà sản xuất động cơ tên lửa lớn của Nga. Công ty chủ yếu phát triển và sản xuất
**Hermann Julius Oberth** (; 25 tháng 6 năm 1894 – 28 tháng 12 năm 1989) là một nhà vật lý và kỹ sư người Đức gốc Áo-Hung. Ông được coi là một trong những người
**Antonov An-225 _Mriya**_ (tiếng Ukraine: Антонов Ан-225 Мрія, tên ký hiệu của NATO: **Cossack**) là máy bay vận tải do Tổ hợp Khoa học Công nghệ Hàng không Antonov thuộc Liên Xô cũ chế tạo,
Bản vẽ thiết kế của Kliper **Kliper** (**Клипер**, cũng tham chiếu tới như **Thợ xén**) là một tàu vũ trụ có người lái Nga, được đề xướng là thế hệ kế tiếp mà có thể
**Tàu vận tải Tiến bộ** (tiếng Nga: Прогресс - **Progress**) là tàu vận tải không người lái giúp tiếp tế cho các trạm không gian của Liên Xô trước đây và Nga hiện nay. Tiến
phải|Tên lửa [[Titan II phóng tàu vũ trụ Gemini vào những năm 1960.]] **Cuộc chạy đua vào vũ trụ** hay **cuộc chạy đua vào không gian** là cuộc cạnh tranh thám hiểm vũ trụ gay
**Sputnik 1** (tiếng Nga: Спутник 1, "vệ tinh 1". hay "PS-1", Простейший Спутник-1 hay _Prosteyshiy Sputnik-1_) là vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới do Liên bang Xô Viết chế tạo và được
**JSC "Khartron"** (**Hartron**) (Ukrainian: Хартрон, trước đây là **NPO "Electropribor"**, Russian: НПО "Электроприбор", nghĩa là Liên hiệp khoa học sản xuất thiết bị điện tử; còn biết tới dưới tên viện **NII-692** hoặc **OKB-692**; sau
Tàu đổ bộ **LK** (, from ; GRAU index: **11F94**) là một tàu đổ bộ có người lái được thiết kế cho việc đổ bộ lên Mặt trăng. Nó có chức năng giống như module
**Viện thiết kế Hóa chất - Tự động** ( - **KBKhA**), hay **KB Khimavtomatika**, tên tiếng Anh: _Chemical Automatics Design Bureau_ (**CADB**) là một viện thiết kế được thành lập bởi Bộ Dân ủy Công
Phù hiệu chính của cơ quan GRAU [[Nga]] **Tổng cục Tên lửa và Pháo binh thuộc Bộ quốc phòng Liên bang Nga** (**GRAU**) ( - **ГРАУ**, _Glavnoye raketno-artilleriyskoye upravleniye MO RF (**GRAU**)_) là một cơ
**Voskhod 2** (Bình minh-2) là sứ mệnh vũ trụ có người lái của Liên Xô tháng 3 năm 1965. Tàu vũ trụ Voskhod 3KD được thiết kế dựa trên các tàu vũ trụ Vostok trước
**Soyuz TMA** (, viết tắt từ _Транспортный Модифицированный Антропометрический_, có nghĩa là "vận tải sửa đổi nhân trắc học"; ký hiệu của nhà sản xuất: Soyuz 7K-STMA) là một phiên bản của tàu Soyuz được
Soyuz TM (M là viết tắt của chữ - modify có nghĩa là sửa đổi) là một phiên bản của tàu Soyuz được thiết kế để làm phương tiện chuyên chở cho trạm Mir từ
**Mini Research Module 1** (Module nghiên cứu mini 1, viết tắt là MRM-1), còn được biết đến là _Docking Cargo Module_, là một module của Nga dự kiến sẽ là một thành phần của trạm
Bức hình so sánh giữa hai ngọn đèn: một bên là lửa ở trên [[Trái Đất (bên trái) và một bên là lửa ở trong môi trường vi trọng lực (bên phải), một ví dụ
**ATV** (Automated Transfer Vehicle), có nghĩa là tàu vận tải tự hành, là một tàu vũ trụ của cơ quan không gian châu Âu được sử dụng để chuyên chở các trang thiết bị và
**Elon Reeve Musk** (sinh 28 tháng 6 năm 1971) là một doanh nhân, nổi tiếng với vai trò mấu chốt trong hai công ty Tesla, Inc. và SpaceX, cũng như chủ sở hữu của Twitter.
**Vladivostok** (tiếng Nga: Владивосто́к) là thủ phủ và là trung tâm hành chính của Vùng liên bang Viễn Đông và Primorsky Krai thuộc Nga, nằm quanh vịnh Zolotoy Rog (tiếng Nga: Золотой Рог), gần biên
Trường **Đại học Kỹ thuật Quốc gia Moskva Bauman** (_tiếng Nga_: Московский государственный технический университет им. Н. Э. Баумана) là trường đại học kỹ thuật số một nước Nga, nơi đây là cái nôi đào
**Leonardo S.p.A.**, trước đây được gọi là Leonardo-Finmeccanica và Finmeccanica, là một tập đoàn đa quốc gia và là một trong những người dẫn đầu trong lĩnh vực hàng không vũ trụ, quốc phòng và
**Lockheed Martin** () là một hãng chế tạo máy bay, vũ khí, tên lửa, vệ tinh và cung cấp các giải pháp kỹ thuật tân tiến Quốc Phòng An ninh. Công ty được thành lập
Khoang đỗ Pirs trên [[Trạm vũ trụ Quốc tế|ISS]] **Khoang đỗ Pirs** (tiếng Nga: Пирс, nghĩa là "cầu tàu"), còn có tên là **DC-1** (_Docking Compartment – 1_), là một bộ phận của Nga trên
thumb|Kiểu xe BMW R75 mà Đức Quốc Xã sử dụng trong chiến tranh với kỹ thuật cao hơn so với xe Ural sản xuất ở Nga **IMZ-Ural** (tiếng Nga: _Ирбитский мотоциклетный завод - Irbitskiy Mototsikletniy
nhỏ| Khách du lịch vũ trụ đầu tiên, [[Dennis Tito (trái) trên tàu ISS ]] **Du lịch vũ trụ** hay **du lịch không gian** là việc đi lên không gian vũ trụ của con người
**Nền kinh tế Bồ Đào Nha** là nền kinh tế lớn thứ 34 theo Báo cáo cạnh tranh toàn cầu của Diễn đàn Kinh tế thế giới trong năm 2019. Phần lớn hoạt động thương