✨Nicôla Huỳnh Văn Nghi
Nicôla Huỳnh Văn Nghi (1927–2015) là một Giám mục Công giáo người Việt, từng giữ chức Giám mục phụ tá Tổng giáo phận Sài Gòn, rồi Giám mục chính tòa Giáo phận Phan Thiết và Giám quản Tông Tòa Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Trong Hội đồng Giám mục Việt Nam, ông đã đảm nhiệm các chức vụ: Phó Tổng thư ký Giáo tỉnh Sài Gòn nhiệm kỳ IV và V (1989–1995), Phó Chủ tịch I, nhiệm kỳ VI và VII (1995–2001) và Thủ quỹ, nhiệm kỳ VII (1998–2001).
Giám mục
Giám mục phụ tá Tổng giáo phận Sài Gòn
Ngày 1 tháng 7 năm 1974, Giáo hoàng Phaolô VI bổ nhiệm linh mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi làm Giám mục phụ tá Tổng giáo phận Sài Gòn, hiệu tòa Selsea. Ngày 11 tháng 8 năm 1974, lễ tấn phong Giám mục cho vị giám mục Tân cử do Hồng y Agnelo Rossi - Tổng trưởng Thánh bộ Truyền bá Phúc Âm (giáo triều Rôma) làm chủ phong tại Nhà thờ chính tòa Đức Bà Sài Gòn.
Giám quản, Giám mục Phan Thiết
Ngày 19 tháng 3 năm 1975, Tòa Thánh bổ nhiệm Giám mục Huỳnh Văn Nghi kiêm nhiệm thêm vai trò Giám quản Tông Tòa Giáo phận Phan Thiết để tạm trông coi giáo phận mới được thành lập này, trong lúc chờ tấn phong giám mục chính tòa tiên khởi của giáo phận là giám mục Phaolô Nguyễn Văn Hòa. Tuy nhiên, chưa đầy 20 ngày nhận chức giám mục chính toà Phan Thiết (thực tế là giám mục Hòa chưa ở Phan Thiết ngày nào), Giám mục Hòa lại được Tòa Thánh chuyển đi làm Giám mục chính tòa Giáo phận Nha Trang vào ngày 25 tháng 4 năm 1975. Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi tiếp giữ chức giám quản Tông Tòa Giáo phận Phan Thiết trong thời gian trống tòa de jure.
Đến ngày 6 tháng 12 năm 1979, Tòa Thánh bổ nhiệm Giám mục Giám quản Huỳnh Văn Nghi làm Giám mục chính tòa của Giáo phận Phan Thiết. Vì giám mục Hòa thực tế chưa đặt chân đến đây nên một số tài liệu xem Giám mục Nghi là giám mục chính tòa tiên khởi của Giáo phận Phan Thiết.
Giám quản Tông Tòa Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh
Ngày 14 tháng 1 năm 1992, phái đoàn Toà Thánh do Đức ông C.Celli dẫn đầu đến Hà Nội để làm việc với chính phủ Việt Nam, đề nghị giải pháp toàn bộ gồm ba điểm: Một là, bổ nhiệm Giám mục Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng hiện là giám quản trở thành tổng giám mục Hà Nội; hai là, Giám mục Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận hiện là tổng giám mục phó Thành phố Hồ Chí Minh được thuyên chuyển về làm tổng giám mục Phó Hà Nội; và ba là, Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi làm tổng giám mục phó Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, do chính phủ Việt Nam không chấp nhận Giám mục Thuận làm tổng giám mục phó Hà Nội, và Toà Thánh cho đây là biện pháp toàn bộ nên giải pháp ba điểm này bất thành, phái đoàn Toà Thánh trong lần làm việc với chính phủ năm 1994 thừa nhận đây là một sai lầm.
Sau đó, cuộc gặp từ ngày 1 đến ngày 7 tháng 2 năm 1993, phái đoàn Toà Thánh đưa ra giải pháp toàn bộ mới, trong đó bớt đi đề nghị đầu tiên so với năm 1992, vẫn giữ nguyên 2 đề nghị sau về các giám mục Huỳnh Văn Nghi và Nguyễn Văn Thuận. Nhưng chính phủ chỉ đồng ý đề nghị về phần Giám mục Nghi mà không chấp nhận Giám mục Thuận ra Hà Nội, vì là một giải pháp toàn bộ, Toà Thánh không bổ nhiệm Giám mục Nghi làm Tổng giám mục Phó như đã định. Tổng giám mục Celli được cho là cố gắng linh động nhằm chọn được các giám mục kế vị ở Hà Nội để kế vị Hồng y Tổng giám mục Giuse Maria Trịnh Văn Căn cũng như ở Sài Gòn để kế vị Tổng giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình.
nhỏ|Mộ phần Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi trong [[Nhà thờ chính tòa Phan Thiết]] Năm 1993, Tổng giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình ngã bệnh không thể điều hành Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh (đã đổi tên từ Tổng giáo phận Sài Gòn). Vào thời điểm đó, tổng giám mục phó của tổng giáo phận này là Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận lại bị cản tòa, không được phép trở lại Việt Nam vì lý do chính trị nên không thực hiện được quyền kế vị chức tổng giám mục. Vì thế, ngày 8 tháng 8 năm 1993, Tòa Thánh bổ nhiệm Giám mục Nicôla Nghi giữ kiêm thêm chức Giám quản Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh đồng thời tiếp tục làm Giám mục chính tòa Phan Thiết theo quyết định số 3677/93 của Tòa Thánh. Tổng Giám mục Phaolô Bình lúc này bàn giao mọi việc điều hành Tổng giáo phận cho Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi, nhưng vẫn giữ quyền tổng giám mục.
Phản ứng trước sự việc này, ngày 15 tháng 9 năm 1993, Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh cho đọc toàn văn thông báo phản đối Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi hoạt động tôn giáo trên cương vị Giám quản Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh.
Năm 1995, Tổng Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Bình qua đời, Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi nhận quyền điều hành Tổng giáo phận trên cương vị Giám quản Tông Tòa Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian 3 năm trống tòa cho đến khi Tòa Thánh bổ nhiệm tân Tổng giám mục là Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn vào ngày 9 tháng 3 năm 1998. Ngày 27 tháng 1 năm 2000, Giám mục Huỳnh Văn Nghi được bổ nhiệm làm thành viên Hội Đồng Tòa Thánh Cor Unum Đồng Tâm, với nhiệm kỳ 5 năm.
Ngày 29 tháng 6 năm 2003, dịp kỉ niệm kim khánh (50 năm) linh mục của mình, Giám mục Huỳnh Văn Nghi nhận được rất nhiều điện thư chúc mừng, của giáo hoàng, Hồng y Tổng trưởng, Giám mục Chủ tịch Hồi đồng Giám mục Việt Nam Phaolô Nguyễn Văn Hòa,.. Gần một năm sau đó, ông cũng tổ chức kỉ niệm 30 năm Giám mục của mình, và như dịp kỉ niệm năm trước, ông cũng nhận được rất nhiều điện thư chúc mừng.
Giám mục Huỳnh Văn Nghi chính thức nghỉ hưu từ ngày 1 tháng 4 năm 2005.
Qua đời
Giám mục Huỳnh Văn Nghi qua đời lúc 15 giờ 15 phút ngày 6 tháng 5 năm 2015 tại Phan Thiết với 62 năm linh mục và 41 năm giám mục. Ngày 11 tháng 5, tại Nhà thờ chính tòa Giáo phận Phan Thiết, lễ an táng Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi, được cử hành lúc 9 giờ sáng do Hồng y Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, Tổng Giám mục Tổng giáo phận Hà Nội chủ tế. Đồng tế với Hồng y Nhơn còn có 21 Giám mục của cả ba giáo tỉnh và gần 300 linh mục, tu sĩ nam nữ, người thân và hàng ngàn giáo dân.
Nhận xét
Nhân dịp kỉ niệm 25 năm giám mục của giám mục Huỳnh Văn Nghi, Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã viết thư chúc mừng, trong đó có nhận xét về giám mục này:
Viết trong Hồi ký, linh mục Roco Nguyễn Tự Do, Dòng Chúa Cứu Thế đưa ra nhận định về giám mục Huỳnh Văn Nghi:
Tông truyền
Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi được tấn phong giám mục năm 1974, dưới thời Giáo hoàng Phaolô VI, bởi:
- Giám mục Chủ phong: Hồng y Agnelo Rossi, Tổng trưởng Thánh bộ Loan báo Phúc Âm cho các Dân tộc.
- Hai giám mục Phụ phong: Phaolô Nguyễn Văn Bình, Tổng giám mục Tổng giáo phận Sài Gòn và Philípphê Nguyễn Kim Điền, Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế.
Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi là giám mục Chủ phong cho giám mục:
- Năm 2001, giám mục Phaolô Nguyễn Thanh Hoan, cố giám mục chính tòa Giáo phận Phan Thiết
Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi là Giám mục Phụ phong cho các giám mục:
- Năm 1991, giám mục Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, hiện đang là Hồng y, Nguyên Tổng giám mục đô thành Tổng giáo phận Hà Nội.
- Năm 1992, giám mục Tôma Nguyễn Văn Trâm, nguyên Giám quản Tông Tòa Giáo phận Phan Thiết, nguyên giám mục chính tòa Giáo phận Bà Rịa.