✨Lễ giỗ Đức Nguyên Tổ họ Hồ - Trạng nguyên Hồ Hưng Dật 2025

1. Vị trí và kiến trúc

Đền thờ Trạng nguyên Hồ Hưng Dật tọa lạc trên dãy núi Y Sảo, với “thế long ngai vững chắc”: bên phải là Hòn Rồng, bên trái là Hòn Rết và phía trước là Núi Ngọc. Khung cảnh này phù hợp với phong thủy “đỉnh chầu, hổ phục”, tạo nên không gian uy nghiêm.

2. Lịch sử hình thành và phục dựng

Ngôi đền ban đầu được dựng từ năm Quý Mùi 1403, do Hoàng đế Hồ Quý Ly chỉ dụ con trai Hồ Hán Thương đặt viên gạch đầu tiên, nhằm tri ân công lao khai khẩn, mở ấp của Hồ Hưng Dật. Sau nhiều biến cố lịch sử, đền trở thành phế tích; từ năm 2011, con cháu họ Hồ khắp mọi miền đã quyên góp công đức phục dựng, hoàn thành giai đoạn I với kinh phí gần 20 tỷ đồng.

Năm 2015, Đền thờ Đức Nguyên Tổ được Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Đến năm 2022, Hội đồng họ Hồ VN khởi công xây dựng lăng mộ Đức Nguyên Tổ trên nền tích cũ, gồm nhà bia, hơn 200 bậc đá, hệ thống chiếu sáng và bồn hoa, trị giá 1,3 tỷ đồng do con cháu Hồ Quỳnh Yên tài trợ.Ngay đầu giờ chiều 21/4/2025, khi ánh nắng ban chiều trải dài khắp sườn đồi Y Sảo, Hội đồng họ Hồ Việt Nam cùng đại diện 20 chi họ từ khắp nơi đã long trọng tiến vào khu vực lăng mộ Trạng nguyên Hồ Hưng Dật để bắt đầu nghi thức Túc Yết.

Toàn bộ lễ nghi được tổ chức theo đúng di huấn của tổ tiên, mở đầu bằng nghi thức Lễ Yết cáo: tiếng trống đại bác vang vọng báo hiệu khởi đầu buổi lễ, tiếp đó là lễ thỉnh bảng, thỉnh nhang để trịnh trọng dâng lên bàn thờ Đức Nguyên Tổ. Các bậc cao niên trong Hội đồng, thay mặt con cháu, cung kính đặt từng nén nhang, hoa tươi, ngũ quả lên bệ đá trước mộ phần, thể hiện lòng thành kính và biết ơn vô hạn với công lao khai khẩn, mở ấp của Ngài thời hậu Ngô.

Khung cảnh xung quanh như lắng lại trong làn hương trầm nghi ngút, tiếng kinh kệ vang vọng giữa không gian núi non trầm mặc, từng cơn gió xuân thoảng qua mang theo ngàn hương liệu cảm xúc, gợi nhớ hình ảnh “Anh hùng kê gót” xưa kia đã dày công mở mang bờ cõi. Trong phút giây ấy, hàng nghìn con cháu đa thế hệ bỗng thấy lòng mình hòa quyện vào dòng chảy lịch sử, khắc sâu quyết tâm giữ gìn nền văn hiến của dòng họ.Khi hoàng hôn buông xuống, sân đền bật sáng hàng trăm ánh đèn lồng, mở ra chương thứ hai của ngày hội – Văn nghệ Tri ân Tiên Tổ . Từ 19h00, tiết mục quan họ Bắc Ninh vang lên qua tiếng liền chị dịu dàng, liền anh trầm ấm, như dệt nên bức tranh âm nhạc mang linh hồn Bắc Bộ giữa trời Quỳnh Lưu.

Quan họ, di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận năm 2009, vốn nổi bật với lối hát đối đáp, giao duyên giữa liền chị và liền anh, mang đậm tinh thần “nhập gia tùy tục” nhưng vẫn giữ được bản sắc Kinh Bắc. Trên sân khấu đặt lồng đèn đỏ, đôi liền anh liền chị khoác áo the khăn mỏ quạ, nón quai thao truyền thống, thay nhau trình diễn các câu quan họ “chủ đề đất và người”, khiến khán giả không khỏi trầm trồ trước sự kết hợp hài hòa giữa giọng hát và điệu múa bàn tay uyển chuyển.

Ngay sau phần quan họ, các ca sĩ xứ Nghệ tiếp nối với những khúc hát dân ca ví giặm, ca Huế miền Trung, tái hiện nét duyên dáng, mộc mạc của âm nhạc quê nhà. Đêm nghệ thuật trở nên ấm áp khi ông tổng nhạc cầm, đàn tranh, sáo trúc hòa cùng tiếng trống đại cổ, khiến không khí trở nên vừa trang trọng, vừa thân tình, thắt chặt tình cảm đồng tộc.

Đúng 21h30, bầu trời Quỳnh Lưu bỗng bừng sáng với màn pháo hoa tầm thấp kéo dài 15 phút, gồm 900 quả tầm thấp và 200 quả tầm cao, thắp lên muôn sắc màu lộng lẫy trên nền trời đêm. Âm thanh vang dội, tia lửa bắn lên cao, phản chiếu vào mắt người xem những tia sáng hy vọng, như lời chúc mừng cho sự thành công của ngày đầu lễ giỗ.Sáng 22/4/2025, từ 07h30, hàng nghìn con cháu họ Hồ đã thống nhất di chuyển về Đền thờ để chuẩn bị cho nghi lễ trọng thể. Đúng 08h00, lễ khai mạc được bắt đầu bằng nghi thức chào cờ Tổ quốc – thượng cờ họ Hồ – và hát Quốc ca, Họ ca, dưới sự chủ trì của ông Hồ Tất Thắng – Chủ tịch Hội đồng họ Hồ Việt Nam.

Tiếp đó, đại diện lãnh đạo huyện Quỳnh Lưu, xã Ngọc Sơn cùng hơn 20 chi họ và trên 2.000 con cháu từ 20 tỉnh, thành dâng hương, dâng hoa tại điện thờ chính. Nhang trầm nghi ngút, hoa tươi như ngàn đóa sen dâng lên trước ngai thờ, thể hiện niềm tri ân thành kính và niềm tự hào về dòng dõi hiển quý.

Hội trường tĩnh lặng khi ông Hồ Tất Thắng đọc chúc văn, ôn lại thân thế, sự nghiệp của Trạng nguyên Hồ Hưng Dật – người khai mở đất Châu Diễn, là Thái thú Châu Diễn dưới triều Hồ, đồng thời nhắc nhở con cháu phải luôn ghi nhớ gốc tích, phấn đấu xây dựng quê hương và duy trì các giá trị văn hóa truyền thống.Điểm nhấn của buổi lễ là Lễ trao “Bằng Ghi danh Công đức” cho 65 cá nhân và tập thể đã có đóng góp xuất sắc về tài lực và tinh thần vào việc phục dựng, tôn tạo Đền thờ Đức Nguyên Tổ giai đoạn 2020–2025. Những tấm bằng mạ vàng, khắc tên người và tổ chức, chính là lời tri ân sâu sắc nhất, khích lệ con cháu tiếp nối truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.

Khi đại diện dòng họ lên nhận bằng, cả hội trường vỡ òa trong tràng pháo tay nồng nhiệt. Nhiều gương mặt ngấn lệ, không chỉ vì vinh dự cá nhân mà còn vì niềm tự hào chung của một cộng đồng gắn bó, đồng lòng bảo tồn di sản tổ tiên.1. Bảo tồn truyền thống, tôn vinh tiên tổLễ Giỗ Đức Nguyên Tổ không chỉ đơn thuần là nghi lễ tâm linh mà còn là bản hòa ca văn hóa, lưu giữ bản sắc dân tộc thông qua nghi lễ, âm nhạc và nghệ thuật trình diễn. Việc duy trì, trao truyền những giá trị cổ truyền như quan họ, khen thưởng công đức góp phần làm giàu thêm đời sống tinh thần của cộng đồng họ Hồ.

2. Gắn kết dòng tộc, kết nối thế hệSự kiện thu hút con cháu họ Hồ từ Bắc Ninh, Thanh Hóa, Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh… về tham dự, tạo cơ hội giao lưu, khơi dậy tình cảm đồng tộc và trách nhiệm với quá khứ chung. Đây cũng là dịp để các chi họ trao đổi kinh nghiệm phát triển, bàn thảo kế hoạch xây dựng tương lai bền vững cho cộng đồng.