✨Hành vi tâm linh ở động vật

nhỏ|phải|[[Tinh tinh được cho là biết đau buồn trước cái chết của đồng loại và có các hành vi như một nghi thức mang tính tâm linh]] Hành vi tâm linh ở động vật hay còn gọi là đức tin ở động vật là nghiên cứu về hành vi của động vật gợi lên hình thái tâm linh và đức tin có tính cách tín ngưỡng-tôn giáo sơ khởi. Đã có những ghi nhận về hành vi mang tính nghi lễ hay nghi thức ghi nhận từ các hành động của những loài như tinh tinh, voi, cá heo và các động vật khác, chủ yếu là những nghi thức như việc để tang khi những con voi đứng quanh thi thể một thành viên trong đàn như tưởng niệm hay bầy tinh tinh hú hét, cùng nhảy múa đón trận mưa rào sau mùa khô kéo dài.

Tuy vậy, quan điểm phổ biến hiện nay là không có bằng chứng cho thấy bất kỳ động vật không phải con người nào tin vào Thần hoặc các vị thần và cầu nguyện, thờ phượng, hay có bất kỳ khái niệm siêu hình nào, cũng như tạo ra các cổ vật có ý nghĩa nghi thức hoặc nhiều hành vi khác điển hình của tôn giáo loài người. Động vật chỉ làm theo bản năng của nó, có thể một số hành vi được thực hiện qua quá trình học hỏi ở một số động vật bậc cao, có tính xã hội nhưng chưa đủ để chứng minh các loài động vật thực sự có hành vi tâm linh hay thậm chí là đức tin, tín ngưỡng, tôn giáo.

Ghi nhận

Ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy sự đau buồn và để tang ở các loài động vật khác đã tăng lên rất nhiều trong thập niên qua Việc để tang không chỉ giới hạn ở các loài thuộc họ cá voi có não lớn (như cá voi, cá heo) hay ở các loài linh trưởng, các khoa học gia đã ghi nhận được một số hình thức phản ứng trước cái chết ở hải cẩu, lợn biển, chó hoang dingo, ngựa, chó, mèo nhà, và nhiều loài khác nữa. Trong số những ví dụ đáng kinh ngạc có câu chuyện về 27 con hươu cao cổ trưởng thành tổ chức lễ tưởng niệm cho một con non mới chết, chuyện những con voi từ năm gia đình khác nhau tới thăm xương cốt của một con voi chết, một nhóm 15 con cá heo bơi chầm chậm hộ tống một con cá heo mẹ mang theo con con đã chết, và một trường hợp kỳ lạ về hai con vịt được cứu từ một nông trại chuyên nuôi gia cầm lấy gan làm thực phẩm đã kết bạn với nhau, rồi khi một con chết, con vịt còn lại đã nằm gối đầu lên cổ con kia trong nhiều giờ đồng hồ. Chưa kể, tinh tinh không phải sinh vật duy nhất được ghi nhận hành động như thể nhận thức được đời sống tâm linh.

Quan điểm đó của Goodall đã được gián tiếp khẳng định. Năm 2016, nhóm các nhà khoa học thuộc Viện nghiên cứu Tiến hóa Nhân loại học Max Planck, trực thuộc Đại học Leipzig (Đức) đã công bố một nghiên cứu quan sát tinh tinh sống ở 4 khu vực thuộc Tây Phi đã cho thấy những hành vi đặc trưng của đời sống tâm linh. Nhóm này mô tả rằng: "Bầy tinh tinh đứng quanh một cái cây, sau đó đi vòng quanh. Chúng ném đá vào cái cây đó, và chỉ có một số cây nhất định trở thành mục tiêu. Chỉ những con đực mới được ném đá vào cây, những con cái và con non đứng quanh quan sát. Hành vi trên được thực hiện lặp đi lặp lại suốt một thời gian dài. Đống đá được sử dụng chất đống quanh cái cây được chọn". Hành vi này cũng tương tự nghi thức tôn giáo ở các nền văn minh cổ đại. Cái cây của loài tinh tinh cũng giống như một đền thờ, và những con đực đóng vai trò tương tự thầy tế.

Ở loài voi

nhỏ|phải|Voi được ghi nhận là có tập tính viếng mộ thành viên đã chết Voi nổi tiếng về việc tới thăm xác chết của các thành viên trong đàn, vuốt ve những bộ xương và có lúc còn đung đưa lắc mình như thể làm lễ tưởng niệm/mặc niệm. Nhà khoa học Mỹ Ronald Siegel đã quan sát những hành vi tâm linh ở loài voi châu Phi cho thấy, loài voi có thực hiện hành vi tưởng nhớ một thành viên đã chết vì nhiều loài có hành động thể hiện lòng tiếc thương như đứng xung quanh, cúi đầu nhưng không một loài nào chôn cất đồng loại như loài voi. Khi một thành viên trong bầy vừa qua đời, chúng sẽ đứng quanh rồi lấy bùn, đất, lá cây phủ lên.Voi không chỉ làm vậy với đồng loại. Ronald Siegel ghi nhận chúng cũng chôn cất những xác chết khác của tê giác, trâu, bò. khi gặp trên đường đi, một số con voi còn trang trí lên ngôi mộ bằng thức ăn, trái cây, hoa, hoặc những tán lá sặc sỡ.

Mèo là một loài động vật ăn đêm, cũng là một trong những loài động vật có trực quan đặc biệt tốt. Chúng không những có thể nhìn thấy những linh hồn, mà còn thật sự phân biệt được đó là hồn ma tốt hay xấu. Nếu như con mèo trong nhà đột nhiên dựng hết cả lông lên, có lẽ xung quanh đó xuất hiện ma và trong đám ma người ta kiêng kỵ nhất chính là mèo đen. Con người lựa chọn loài chó nhưng một con vật thân thiết để đồng hành. Nó không chỉ giúp đỡ con người trong nhiều phương diện mà còn giúp bảo vệ bạn, chống lại những linh hồn xấu. Một con chó đen lớn thậm chí còn có thể xua đuổi những linh hồn mang oán khí lớn bằng tiếng sủa (chó sủa ma).

Chim bồ câu có thể nhìn thấy hồn ma, chính xác hơn đó là nó có thể cảm nhận được năng lượng xấu. Sự nhạy cảm của chim bồ câu đối với từ trường mạnh hơn nhiều so với hầu hết các loài động vật khác. Những oan hồn thường mang theo năng lượng âm tính, vì vậy khi những chú chim bồ câu cảm nhận được chúng sẽ rất sợ hãi và bay loạn lên. Quạ được cho là luôn thể hiện phản ứng cảnh báo nguy hiểm đối với các con quạ chết, chúng được cho là có thể thấy trước cái chết, khi nhìn thấy quạ chết, bồ câu chết và sóc chết bị bỏ vào môi trường của chúng, quạ có nhiều khả năng phát ra tiếng kêu cảnh báo và kêu gọi các con quạ khác tới khi thấy con quạ khác chết nhiều hơn là khi thấy bồ câu hay sóc chết, hay thậm chí cả khi thấy các con quạ giả được để trong tư thế như chết cho thấy quạ thể hiện phản ứng nguy hiểm trước quạ chết.

Người ta hay nói rằng cá chép Koi có thể nhìn thấy hồn ma, nhưng trên thực tế nó chỉ có thể cảm nhận giống hệt loài chim bồ câu. Trong văn hoá truyền thống Trung Hoa người ta tin rằng cá chép Koi có mang máu rồng, mà rồng thì không nhìn bề ngoài mà nhìn thẳng thấy tâm hồn của các sinh vật khác. Những chú cá chép Koi cũng sở hữu năng lực rất mạnh mẽ như vậy đối với các linh hồn! Nếu một bệnh nhân lại gần những chú cá chép này, chúng có thể sẽ chạy đi chứ không giống như những người khoẻ mạnh. Nhưng những con cá chép Koi cũng có thể đuổi ma, ngay cả những linh hồn mang oán khí lớn nếu gặp phải những con cá chép Koi đều phải chạy trốn.