Dương Khuê (楊珪, 1839-1902), tự: Giới Nhu, hiệu Vân Trì; là quan nhà Nguyễn, và là nhà thơ Việt Nam ở thế kỷ 19.
Thân thế và sự nghiệp
Dương Khuê là người ở làng Vân Đình, huyện Sơn Minh, phủ Ứng Hòa, tỉnh Hà Nội (nay thuộc thị trấn Vân Đình, huyện Ứng Hòa, Hà Nội).
Xuất thân trong một gia đình nhà Nho. Ông là con cả Đô ngự sử Dương Quang, và là anh ruột của danh sĩ Dương Lâm.
Nhờ chuyên cần, Dương Khuê là người văn hay, chữ tốt. Năm 1864, ông đỗ Cử nhân (cùng khoa này có Nguyễn Khuyến đỗ Giải nguyên); nhưng vào kinh thi Hội, thì bị hỏng khoa đầu. Được Tùng Thiện Vương mời về nhà dạy con cháu học, ông nán lại chờ khoa thi sau. Năm Mậu Thìn (1868), thời vua Tự Đức, ông dự thi Đình đỗ Tiến sĩ.
Năm 1873, quân Pháp đánh Bắc Kỳ lần thứ nhất. Sau khi thương thuyết, họ chịu trả lại bốn thành cho triều đình Huế, thì Dương Khuê được điều động làm Án sát Hải Phòng.
Dương Khuê và vụ án ở Định-Yên: Năm 1878 ở Nam Định-Hưng Yên xảy ra một vụ nhũng lạm công quỹ khổng lồ mà số thiếu hụt về tiền, gạo, thóc lên tới hàng trăm ngàn quan. Vua Tự Đức phái quan Khoa đạo Trần Đình Liêm cùng với Bố chính Đồng Sĩ Vịnh, Án sát Nguyễn Duy Kế đến tận nơi điều tra. Trong vụ này Bố chính Phan Đức Trạch (đã chết) đã bị thuộc hạ cáo buộc là đã lấy từ kho tiền đưa cho Dương Khuê vay 100 lạng bạc (10000 quan) và Vũ Khoa vay 150 lạng bạc (15000 quan). Các lời khai của Dương Khuê và Vũ Khoa không làm triều đình hài lòng, nên Dương Khuê bị phạt trảm giam hậu (nghĩa là bị tạm giam, trong thời hạn 3-5 năm phải trả lại số tiền đã lấy, nếu không trả được thì sẽ bị thi hành án tử), Vũ Khoa bị giáng cấp và đổi nhiệm sở. Sau này nhà vua gia ân, chuẩn cho 2 ông được làm việc chuộc tội và được khai phục chức vị cũ (nguồn: Đai Nam thực lục, Quốc sử quán triều Nguyễn, Nhà xuất bản Giáo dục 2002, tập 8, trang 377-378 và 382-383)
Năm 1878, nhân lễ "ngũ tuần khánh thọ " của mình, vua Tự Đức xuống chỉ cho ông làm Đốc học Nam Định. Sau đó, ông lần lượt trải các chức: Bố chính, Tham tá Nha kinh lược Bắc Kỳ, Tổng đốc Nam Định-Ninh Bình.
Năm 1897, Toàn quyền Paul Doummer xóa bỏ điều 7 của Hòa ước Giáp Thân 1884, đặt cơ sở cho guống máy cai trị của Chính phủ bảo hộ, thì Dương Khuê xin cáo quan, lúc 58 tuổi, được tặng hàm Thượng thư bộ Binh. Song gần đây, bước đầu giới nghiên cứu đã có cách lý giải mới đối với phần tâm sự của ông gửi gắm trong thơ văn. Là một viên chức buổi giao thời, đường làm quan không mấy suôn sẻ..., vì thế các sáng tác của ông, chính là một phương tiện giúp ông giải tỏa những bất mãn đối với hiện thực...
Tuy có làm thơ chữ Hán, nhưng ông nổi tiếng nhờ những bài ca trù. Với sự tinh luyện về ngôn ngữ và sự hài hòa trong thanh điệu của ông, khiến những bài ấy luôn cuốn hút người nghe.
Nhìn chung, xét về lời, thơ Dương Khuê đã đạt đến trình độ "thanh thoát, uyển chuyển và hóm hỉnh".
Giới thiệu một bài ca trù
Dưới đây là bài ca trù tiêu biểu và nổi tiếng của Dương Khuê:
Cảnh đẹp Tây Hồ
:Gió đưa cành trúc la đà
:''Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương
:''Mịt mù khói tỏa ngàn sương
:Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.
bài thơ này nằm trong cuốn Vân Trì thi thảo.
Thông tin thêm
Em Dương Khuê là Dương Lâm (1851-1920), từng giữ chức Phó Tổng tài Quốc sử quán nhà Nguyễn, Chủ bút báo Đồng Văn...Sau ông xin cáo quan về mở trường dạy học tại quê nhà. Ông là người tao nhã, yêu nước, có tài văn chương, và là một nhà giáo giỏi.
Trong số các cháu nội của hai ông (Dương Khuê và Dương Lâm), có những người nổi tiếng như: nhạc sĩ Dương Thiệu Tước, Giáo sư-Tiến sĩ Dương Thiệu Tống, nhà thơ Dương Tuyết Lan, nhà khoa học Dương Nguyệt Ánh, nhạc sĩ Dương Thụ, nhạc sĩ kiêm thi sĩ Dương Hồng Kỳ, nhà văn Dương Vân Mai Elliott.
Sách tham khảo chính
Nguyễn Huệ Chi, mục từ: "Dương Khuê" im trong Từ điển văn học (bộ mới). Nhà xuất bản Thế giới, 2004.
Nguyễn Q. Thắng-Nguyễn Bá Thế, Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam. Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 1992.
**Dương Khuê** (楊珪, 1839-1902), tự: **Giới Nhu**, hiệu **Vân Trì**; là quan nhà Nguyễn, và là nhà thơ Việt Nam ở thế kỷ 19. ## Thân thế và sự nghiệp **Dương Khuê** là người ở
**Giuse Maria Trịnh Như Khuê** (11 tháng 12 năm 1898 – 27 tháng 11 năm 1978) là một hồng y thuộc Giáo hội Công giáo Rôma và là hồng y tiên khởi của Việt Nam. Khẩu
**Thụy Khuê** là một tuyến đường dài khoảng 3,3 km nằm trên hai phường Thụy Khuê và Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội. Con đường bắt đầu từ phố Quán Thánh đến đường Lạc Long Quân.
**_Đại Đường du hiệp truyện_** (; lit: Wandering Tang Dynasty Swordsman), là một tiểu thuyết _võ hiệp_ của Lương Vũ Sinh. Nó được viết giữa giai đoạn 1 tháng 1 năm 1963 và 14 tháng
**Vi Khuê** (chữ Hán: 韋珪, 597 - 665), biểu tự **Trạch** (泽), thông gọi **Vi Quý phi** (韋貴妃) hay **Kỷ Quốc thái phi** (紀國太妃), là một phi tần của Đường Thái Tông Lý Thế Dân.
**Khuê oán** (閨怨) là một trong số bài thơ hay của Vương Xương Linh (? - khoảng 756), một trong những tác giả lớn thời Thịnh Đường trong lịch sử Trung Quốc. ## Tác giả
**Đoàn Như Khuê** (段如奎, 1883 – 1957), tự **Quý Huyền**, hiệu **Hải Nam** (海南); là nhà báo, nhà thơ Việt Nam ở nửa đầu thế kỷ 20. ## Tiểu sử sơ lược Ông là người
**Đường Thái Tông** (chữ Hán: 唐太宗, 28 tháng 1 năm 598 – 10 tháng 7 năm 649), tên thật **Lý Thế Dân** (李世民), là vị Hoàng đế thứ hai của triều đại nhà Đường trong
**Đường Huyền Tông** (chữ Hán: 唐玄宗, bính âm: Xuánzōng ; 8 tháng 9, 685 tên thật là **Lý Long Cơ**, có thời điểm gọi là **Võ Long Cơ** () trong giai đoạn 690 - 705,
**Cựu Đường thư** (tiếng Trung phồn thể: 舊唐書, giản thể: 旧唐书; bính âm: Jiù táng shū) là bộ sách lịch sử nằm trong 24 bộ chính sử Trung Quốc do sử quan Lưu Hú triều
thumb|A Khuê **A Khuê** (1948 – 13 tháng 8 năm 2009), tên thật **Giuse Hoàng Văn Phúc** là một nhà thơ, nhạc sĩ của Việt Nam. Ông quê ở huyện Tứ Kỳ, Hải Dương. Ông
**Đường Cao Tổ** (chữ Hán: 唐高祖, hiệu là **Lý Uyên** (李淵), biểu tự **Thúc Đức** (叔德), 8 tháng 4, 566 – 25 tháng 6, 635), là vị hoàng đế khai quốc của triều Đường trong
**Tuyến 2** hay còn gọi là **Tuyến Nội Bài – Hoàng Quốc Việt** hoặc **Tuyến Hoàn Kiếm** (Giai đoạn 1: **Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo**) là tuyến metro đang được giải phóng mặt
**Đường sắt đô thị Hà Nội** () là hệ thống đường sắt đô thị của thành phố Hà Nội. Hệ thống được vận hành bởi Công ty Đường sắt Hà Nội (Hanoi Metro Company –
nhỏ|Hình ảnh Đường Văn Cao, Hà Nội **Đường Văn Cao** là một tuyến đường dài khoảng 1 km từ đường bờ phía nam hồ Tây (chỗ giáp ranh ngã ba Nguyễn Đình Thi - Trích Sài),
**_Đường lên đỉnh Olympia_ năm thứ 9**, thường được gọi tắt là _**Olympia 9**_ hay _**O9**_ là năm thứ 9 của cuộc thi _Đường lên đỉnh Olympia_ dành cho học sinh trung học phổ thông
**Phạm Khuê** (7 tháng 8 năm 1925 – 2 tháng 1 năm 2003), Giáo sư, Bác sĩ, Nhà giáo nhân dân. Quê quán tại thôn Lương Ngọc, xã Thúc Kháng, huyện Bình Giang, Hải Dương,
**Dương Quý phi** (chữ Hán: 楊貴妃, 719 – 756), còn gọi là **Dương Ngọc Hoàn** (楊玉環) hay **Dương Thái Chân** (楊太真), là một phi tần rất được sủng ái của Đường Huyền Tông Lý Long
**Nguyễn Mạnh Khuê** là một sĩ quan cấp cao trong Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Thiếu tướng, nguyên Phó Cục trưởng Cục Dân quân Tự vệ, Bộ Tổng Tham mưu ## Tiểu sử
**Thanh Niên** là một tuyến đường nằm giữa Hồ Tây và Hồ Trúc Bạch hay hai quận Tây Hồ và Ba Đình của Hà Nội. ## Địa lý Đường Thanh Niên dài 1,0 km, là đường
**Chương Kính Ngô hoàng hậu** (chữ Hán: 章敬吳皇后; ? - 730), thông xưng **Ngô phu nhân** (吳夫人), là cơ thiếp của Đường Túc Tông Lý Hanh khi ông còn là Thái tử. Bà được biết
**_Đường lên đỉnh Olympia_ năm thứ 10**, thường được gọi tắt là _**Olympia 10**_ hay _**O10**_ là năm thứ 10 của cuộc thi _Đường lên đỉnh Olympia_ dành cho thí sinh trung học phổ thông
Với Phương pháp: Trong uống - Ngoài bôiSản xuất với Công nghệ khử mùi an toàn số 1 của Pháp☘ Chiết xuất 100% từ thảo mộc thiên nhiên an toàn cho cơ thể☘ Hiệu quả
**Đường Túc Tông** (chữ Hán: 唐肃宗; 21 tháng 2, 711 - 16 tháng 5, 762), tên thật **Lý Hanh** (李亨), là vị Hoàng đế thứ 8, hay thứ 10 của nhà Đường trong lịch sử
| signature = Signature of Tung Duong.svg **Tùng Dương** (tên đầy đủ **Nguyễn Tùng Dương**, sinh ngày 18 tháng 9 năm 1983 tại Bắc Ninh), là một nam ca sĩ người Việt Nam. Anh
nhỏ|phải|Họ Dương (楊) viết bằng [[chữ Hán]] **Dương** (楊, 陽 hay 羊) là họ người Á Đông. Họ Dương 楊 phổ biến thứ 6 tại Trung Quốc. Họ này cũng tương đối phổ biến tại
Dưới đây là các sự việc nổi bật (bao gồm những tình huống gây tranh cãi, sự cố...) xuất hiện trong chương trình _Đường lên đỉnh Olympia._ ## Sự việc xảy ra trong các cuộc
**Lý Bí** (; 722 – 1 tháng 4, 789), tự là **Trường Nguyên** (), tước phong **Nghiệp huyện hầu** (), là quan viên dưới thời nhà Đường trong lịch sử Trung Quốc. Ông là người
**Dương Thiệu Tước** (15 tháng 5 năm 1915 – 1 tháng 8 năm 1995) là một nhạc sĩ tiền chiến của tân nhạc Việt Nam. Ông nổi danh qua một số ca khúc như _Chiều_,
Tập tin:Phố Hoàng Hoa Thám.jpg **Hoàng Hoa Thám** hay còn gọi là _Phố cây cảnh_ là tên một con đường ở Hà Nội với tổng chiều dài 3.320m, tiếp nối phố Phan Đình Phùng (giáp
**Dương Nguyệt Ánh** (sinh năm 1960) là một nữ khoa học gia người Mỹ gốc Việt. ## Thân thế Dương Nguyệt Ánh rời Việt Nam năm 1975 cùng với gia đình bằng trực thăng, trong
**Dương Thụ** (sinh ngày 10 tháng 2 năm 1943) là một nhạc sĩ của Việt Nam, từng giành được 2 đề cử tại giải Cống hiến. Ông còn có các bút danh khác: **Trần Xuân
Bản đồ lộ trình các tuyến đường Xuyên Á thumb|Tuyến AH1 ở Nihonbashi Tokyo Nhật Bản nhỏ|Tuyến AH2 gần [[Ratchaburi, Thái Lan]] Dự án **Đường Xuyên Á** (**Asian Highway** hay còn gọi là **AH**), là
**Lý Cương** (chữ Hán: 李纲, 547 – 631), biểu tự **Văn Kỷ** (文纪), là một quan viên trải 3 đời Bắc Chu, nhà Tùy và nhà Đường. Ông là bậc đại Nho, từng phụng sự
**Dương Tư Húc** (chữ Hán: 楊思勗, 654 – 740) là hoạn quan và tướng lĩnh thời Đường. ## Tiểu sử ### Thân thế và binh nghiệp Dương Tư Húc quê ở Thạch Thành, La Châu,
Trở thành Tập đoàn hàng đầu Việt Nam nhượng quyền chuỗi Trung tâm CSSK Lạc Cứu Medical Homecare, chuyên sâu về trị liệu Cơ – Xương – Khớp và Dưỡng sinh Đông Y.Tập đoàn MLC
Trở thành Tập đoàn hàng đầu Việt Nam nhượng quyền chuỗi Trung tâm CSSK Lạc Cứu Medical Homecare, chuyên sâu về trị liệu Cơ – Xương – Khớp và Dưỡng sinh Đông Y.Tập đoàn MLC
**An Hóa** (chữ Hán giản thể: 安化县) là một huyện thuộc địa cấp thị Ích Dương tỉnh Hồ Nam Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Huyện này cách tỉnh lỵ thành phố Trường Sa 240 km.
**_Đại Đường du hiệp truyện_** (tiếng Trung: _大唐游俠傳_, tiếng Anh: _Paladins in Troubled Times_) là bộ phim truyền hình Trung Quốc do Trương Kỷ Trung sản xuất vào năm 2008, chuyển thể từ tiểu thuyết
**Dương Lâm** (chữ Hán: ; 1851–1920), hiệu **Vân Hồ**, **Quất Đình**, tự **Thu Nguyên**, **Mộng Thạch**, là quan nhà Nguyễn, một danh sĩ Việt Nam cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Ông nổi
**_Đường lên đỉnh Olympia_ năm thứ 13**, thường được gọi tắt là _**Olympia 13**_ hay _**O13**_ là năm thứ 13 của cuộc thi _Đường lên đỉnh Olympia_ dành cho học sinh trung học phổ thông
**_Đường lên đỉnh Olympia_ năm thứ 15**, thường được gọi tắt là _**Olympia 15**_ hay _**O15**_ là năm thứ 15 của cuộc thi _Đường lên đỉnh Olympia_ dành cho học sinh trung học phổ thông
**_Đường lên đỉnh Olympia_ năm thứ 8**, thường được gọi tắt là _**Olympia 8**_ hay _**O8**_ là năm thứ tám của cuộc thi _Đường lên đỉnh Olympia_ dành cho học sinh trung học phổ thông
**_Đường lên đỉnh Olympia_ năm thứ 12**, thường được gọi tắt là _**Olympia 12**_ hay _**O12**_ là năm thứ 12 của cuộc thi _Đường lên đỉnh Olympia_ dành cho học sinh trung học phổ thông
phải|Tượng thờ Doãn Khuê ở đình xã Nghĩa Thành huyện Nghĩa Hưng tỉnh Nam Định. **Doãn Khuê** (chữ Hán: 尹奎; 1813-1878) là quan Nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam. Ông từng giữ các chức
**Lan Khuê** (tên đầy đủ **Trần Ngọc Lan Khuê**, sinh ngày 4 tháng 1 năm 1992) là hoa khôi áo dài, người mẫu và giám khảo người Việt Nam, từng đoạt giải á quân Asian
**Đỗ Tích Khuê** (chữ Hán: 杜錫珪; 12 tháng 11 năm 1875 - 28 tháng 12 năm 1933), tự **Thận Chưng** (慎丞), **Thận Thần** (慎臣), hiệu **Thạch Chung** (石鍾) là một sĩ quan Hải quân cuối
Đình Dương Đanh, Dương Xá là nơi thờ sứ quân Lý Khuê **Lý Khuê** (chữ Hán: 李奎; ? - 968), hiệu **Lý Lãng công** (李郞公) là một thủ lĩnh thời loạn 12 sứ quân trong
**Chu Hữu Khuê** (, 888?- 27 tháng 3 năm 913 tiết độ sứ. Vào những năm Quang Khải (885-888) thời Đường Hy Tông, Chu Toàn Trung xuất quân, đi qua Bạc châu triệu mẹ của