✨Dòng thời gian sơ khai của chủ nghĩa quốc xã

Dòng thời gian sơ khai của chủ nghĩa quốc xã

Dòng thời gian sơ khai của chủ nghĩa Quốc xã bắt đầu từ lúc thành lập cho đến khi Adolf Hitler lên nắm quyền (tháng 8 năm 1934).

Ảnh hưởng từ thế kỷ 19

*1841*: Friedrich List - nhà kinh tế học người Đức đã công bố tác phẩm Das Nationale System der Politischen Ökonomie (Hệ thống Kinh tế Chính trị Quốc gia). Trong tác phẩm này, ông ủng hộ việc định canh nông nghiệp và mở rộng lãnh thổ nông nghiệp về hướng Đông, đồng thời khuyến nghị việc công nghiệp hóa kinh tế dưới quyền quản lý của nhà nước, thành lập một khối kinh tế do Đức thống trị nhằm giải quyết khủng hoảng kinh tế mà quốc gia đang đối mặt - những quan điểm này sau này được coi là tiền thân của chủ nghĩa đế quốc Quốc xã. 1856: Arthur de Gobineau - quý tộc và nhà văn người Pháp đã công bố tác phẩm _Essai sur l'inégalité des races humaines (Bài luận về Sự bất bình đẳng giữa các Chủng tộc Nhân loại),_ ông chia loài người thành ba chủng tộc: đen, trắng và vàng, và khẳng định việc các chủng tộc khác nhau có mối quan hệ chặt chẽ sẽ dẫn đến việc mất đi sự thuần túy và độc đáo của từng chủng tộc và gây rối loạn trật tự xã hội. Mặc dù ông không có tư tưởng bài trừ người Do Thái, nhưng tác phẩm của ông lại được xem là nền móng của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Thập kỷ 1870: Thủ tướng Otto von Bismarck đã triển khai chính sách "Kulturkampf" với mục đích hạn chế tầm ảnh hưởng của Giáo hội Công giáo Rôma tại Đức. Trong khuôn khổ của chính sách này, ông đã đưa ra nhiều cải cách, bao gồm việc đặt yêu cầu linh mục phải được đào tạo và được phê duyệt từ chính phủ Đức, giới hạn quyền lực của Giáo hội đối với giáo dục và đòi hỏi mọi cuộc hôn nhân phải được đăng ký thông qua cơ quan chức năng. 1888**: Franz von Liszt - nhà cải cách pháp luật quốc tế người Đức cho rằng các dấu hiệu phạm tội đã có từ lúc bẩm sinh và không bị ảnh hưởng bởi môi trường xã hội. Ông đã đưa ra thuật ngữ nổi tiếng "Kriminalbiologie" (Sinh học tội phạm), thuật ngữ này đã gây tác động đến các nhà nhân chủng học và những người ủng hộ thuyết thanh lọc sắc tộc. Lý thuyết này là cơ sở nền tảng để thực hiện hàng loạt các chính sách tiệt chủng từ năm 1933 đến năm 1945.

Thế chiến thứ nhất

1914

28 tháng 7: Chiến tranh thế giới thứ nhất bắt đầu. 2 tháng 8: Adolf Hitler nhập ngũ và trở thành thành viên của Trung đoàn Bộ binh Dự bị Bayern thứ 16, đóng quân tại thủ phủ München. 30 tháng 10: Adolf Hitler được chuyển đến ban nhân sự của trung đoàn, đảm nhận vai trò người đưa tin (thời điểm này hình thức truyền tin viễn thông chưa phổ biến). 1 tháng 11: Sau trận Somme, Adolf Hitler được thăng hàm lên Gefreiter.

1916

  • Nhà di truyền học Madison Grant cho xuất bản tác phẩm The Passing of the Great Race (Sự suy tàn của Chủng Tộc Vĩ Đại), tác phẩm nêu lên những đặc điểm ưu việt của chủng tộc Bắc Âu và đưa ra lời cảnh báo về sự suy tàn của chủng tộc này. Phong trào thanh lọc chủng tộc ở Đức đã nhanh chóng đón nhận và áp dụng những quan điểm trong tác phẩm.

1917

  • Tháng 9: Đảng Tổ quốc Đức (Deutsche Vaterlandspartei) được thành lập. Thuyết âm mưu "huyền thoại đâm sau lưng" được cho là bắt nguồn từ chính đảng này.

1918

  • Tháng 3: Anton Drexler thành lập chi nhánh thuộc liên đoàn Freien Arbeiterausschuss für einen guten Frieden (Ủy ban Lao động Tự do vì Hòa bình Tốt đẹp) tại München.
  • 4 tháng 8: Adolf Hitler được trao Huân chương Thập tự Sắt hạng Nhất.
  • 13 tháng 10: Adolf Hitler bị nhiễm khí độc tại trận Passchendaele.
  • 3 tháng 11: Cuộc nổi dậy ơ Kiel gây ra cuộc xung đột Cách mạng tháng 11.
  • 7 tháng 11: 100,000 công nhân biểu tình trước Cung điện Hoàng gia Wittelsbach. Hoàng đế Wilhelm II bỏ trốn.
  • 8 tháng 11: Sau cuộc Cách mạng tháng 11, toàn bộ 22 quý tộc Đức đều bị phế truất. Hoàng đế Wilhelm bị ép phải từ bỏ ngai vàng.
  • 9 tháng 11: Sau khi Hoàng đế Wilhelm II thoái vị, Đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD) đã yêu cầu Hoàng tử Max bàn giao quyền lực. Friedrich Ebert (lãnh đạo Đảng SPD) trở thành Tổng thống; Cộng hòa Weimar chính thức được thành lập.
  • 11 tháng 11: Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc.
  • 19 tháng 11: Adolf Hitler được xuất viện tại Pasewalk.
  • 25 tháng 12: Der Stahlhelm - Tổ chức cựu chiến binh Thế chiến I được thành lập tại Magdeburg.
  • Giữa tháng 12: Quân đoàn Freikorps bắt đầu được hiện đại hóa.

1919

Tháng 1: Đảng Dân chủ Xã hội Độc lập và Liên đoàn Spartakus đã tổ chức hàng loạt các cuộc biểu tình quy mô lớn, gây nên cuộc nổi dậy Spartacus. Cuộc nổi dậy buộc Hội đồng Quốc gia phải chuyển địa điểm tổ chức cuộc họp từ thủ đô Berlin sang thành phố Weimar. 5 tháng 1: Đảng Công nhân Đức (DAP) được thành lập. 10 tháng 1: Trận Berlin (Battle for Berlin) bắt đầu. 13 tháng 1: Trận Berlin kết thúc, cuộc nổi dậy bị dập tắt. *15 tháng 1: Hai nhà lãnh đạo Liên đoàn Spartakus Karl Liebknecht và Rosa Luxemburg bị các sĩ quan Freikorps giết hại.

  • Tháng 3: Adolf Hitler hoàn thành nhiệm vụ giám sát tù nhân chiến tranh Nga. 3 tháng 3: Trận Berlin lần thứ hai bùng nổ khi phe cộng sản chiếm đóng Berlin; Gustav Noske được trao quyền lực tối cao trong việc quản lý và điều hành chính phủ Đức. 7 tháng 3: Ủy ban Đình công Cộng sản (MKS) rút lại tuyên ngôn và đưa ra lời đề nghị hòa bình với chính phủ. 10 tháng 3: Gustav Noske ra lệnh giải tán Sư đoàn Hải quân Nhân dân. Trận Berlin lần thứ hai kết thúc. 14 tháng 4: Quân đoàn Freikorps trấn áp chủ nghĩa cộng sản tại Dresden. 16 tháng 4: Một cuộc đụng độ đã diễn ra tại Dachau giữa lực lượng chính phủ Bayern và những người cộng sản, trong đó phe cộng sản đã giành thắng lợi trước lực lượng Cộng hòa. 18 tháng 4: Quân đoàn Freikorps trấn áp chủ nghĩa cộng sản tại Braunschweig. 27 tháng 4: Xung đột vũ trang giữa phái cộng sản và quân đoàn Freikorps. 2 tháng 5: Quân đoàn Freikorps tái chiếm thành phố München. 10 tháng 5: Quân đoàn Freikorps trấn áp chủ nghĩa cộng sản tại Leipzig. 22 June: Hội nghị Quốc hội Đức đã phê chuẩn Hòa ước Versailles. 28 tháng 6: Hòa ước Versailles chính thức được ký kết trong Phòng Kiếng tại Cung điện Versailles. 19 tháng 9: Hitler tham dự một cuộc họp của Đảng Công nhân Đức.

Cộng hòa Weimar

1919

  • 12 tháng 8: Hiến pháp Weimar chính thức được ban bố.
  • 12 tháng 9: Adolf Hitler gia nhập Đảng Công nhân Đức với tư cách là đảng viên thứ 55. Chưa đầy một tuần, Hitler nhận được một tấm bưu thiếp thông báo rằng ông đã chính thức được chấp nhận là một thành viên của đảng.
  • 16 tháng 10: Hitler phát biểu bài diễn thuyết đầu tiên tại Hofbräukeller với tư cách thành viên Đảng Công nhân Đức. *Tháng 10 - tháng 11: Quân đoàn Freikorps đụng độ lực lượng Hồng quân tại khu vực Baltic. Cuộc khởi nghĩa Silesia lần thứ nhất bùng nổ.

1920

right|thumb|Cuộc đảo chính Kapp với sự xuất hiện của [[chữ Vạn ngược ""]]

  • Phần lớn lực lượng quân đoàn Freikorps bị giải thể theo Hòa ước Versailles, một số thành viên của quân đoàn bắt đầu hoạt động ngầm.
  • Tháng 1: Đảng Công nhân Đức (DAP) đạt 190 thành viên.
  • Tháng 2: Ủy ban Kiểm soát Liên minh (Military Inter-Allied Commission of Control) được thành lập để đảm bảo việc giải trừ vũ khí của Đức theo yêu cầu của Hòa ước Versailles.
  • 24 tháng 2: Đảng Công nhân Đức đổi tên thành Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa (NSDAP) và công bố đường lối và chính sách của đảng Quốc xã tại hội nghị Hofbräuhaus.
  • 13 - 17 tháng 3: Chính biến Kapp nổ ra giữa phe cánh hữu và quân đoàn Freikorps.
  • 31 tháng 3: Adolf Hitler hoàn thành nghĩa vụ quân sự.
  • Tháng 4: Chính phủ Cộng hòa Weimar ngừng cung cấp tài chính cho quân đoàn Freikorps.
  • 3 tháng 4: Sau thất bại của cuộc đảo chính Kapp, công nhân và cán bộ đảng Cộng sản Đức đã tiến hành cuộc khởi nghĩa Ruhr. Chính quyền Weimar không thể huy động quân đội liên bang vì phần lớn lực lượng đang phải bảo vệ chính phủ sau cuộc đảo chính. Dẫn tới việc phải nhờ đến sự giúp đỡ từ 21 quân đoàn Freikorps để đàn áp cuộc nổi dậy. Hàng nghìn người bị giết và chịu án tử hình không qua xét xử trong 5 ngày.
  • 10 tháng 5: Joseph Wirth và Walther Rathenau công bố "Chính sách Thực thi" (Erfüllungspolitik), chính sách này đã vấp phải sự phản đối từ những người theo chủ nghĩa liên Đức.
  • 11 tháng 8: Đạo luật Giải trừ quân sự Quốc gia bắt đầu có hiệu lực, dẫn đến việc giải thể các lực lượng dân quân tự vệ.
  • 19 đến 25 tháng 8: Cuộc khởi nghĩa Silesia lần thứ hai bắt đầu.
  • 17 tháng 12: Tờ Völkischer Beobachter trở thành cơ quan ngôn luận của Đảng Quốc xã.
  • 31 tháng 12: Số lượng đảng viên của Đảng Quốc xã đạt mốc 2000 người.

1921

  • Cuộc khởi nghĩa Silesia lần thứ ba.
  • Sau khi quân đoàn Freikorps bị cấm hoạt động, sĩ quan Hermann Ehrhardt đã thành lập tổ chức O.C.
  • Eugen Fischer, Erwin Baur và Fritz Lenz cho xuất bản tác phẩm Menschliche Erblichkeitslehre und Rassenhygiene (tạm dịch: Học thuyết Di truyền Học và Thanh lọc Chủng tộc Nhân loại), tác phẩm là cơ sở nền tảng cho việc thực hiện các chính sách chủng tộc của Đảng Quốc xã và thi hành hàng loạt các chiến dịch loại bỏ những người khuyết tật.
  • Tháng 2: Adolf Hitler diễn thuyết tại München với hơn 6000 thính giả.
  • 29 tháng 7: Adolf Hitler trở thành lãnh đạo của Đảng Quốc xã với số phiếu áp đảo (533 phiếu thuận/1 phiếu chống). Ủy ban điều hành của đảng bị giải tán. Anton Drexler - người thành lập lập đảng đã từ chức và trở thành "Chủ tịch Danh dự". Kể từ đó, Hitler bắt đầu tự gọi mình là "Der Führer" (Lãnh tụ).
  • Tháng 8: Số lượng đảng viên của Đảng Quốc xã đạt mốc 3,300 người.

1922

  • Đoàn Thanh niên Hitler trong giai đoạn sơ khai.
  • Ủy ban Y tế Quốc gia Phổ về Thanh lọc Chủng tộc (Preussischer Landesgesundheitsrat für Rassenhygiene) tập trung nghiên cứu về ứng dụng thực tế của thanh lọc chủng tộc, thuyết tối ưu hóa gen và nhân chủng học.
  • 12 tháng 1: Adolf Hitler đã bị kết án 3 tháng tù vì hành vi gây rối vào ngày 14 tháng 9 năm 1921.
  • 24 tháng 6: Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Đức Walther Rathenau bị ám sát.
  • Tháng 7: Lạm phát gây ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Đức: 670 đồng Reichsmark = 1 đô la Mỹ.
  • 27 tháng 7: Hitler được thả tự do.
  • Tháng 8: 2,000 Mark = 1 đô la Mỹ.
  • Tháng 10: 4,500 Mark = 1 đô la Mỹ
  • 28 tháng 10: Benito Mussolini thiết lập chế độ độc tài phát xít tại Ý.
  • Tháng 11: 10,000 Mark = 1 đô la Mỹ
  • 22 tháng 11: Thủ tướng Joseph Wirth từ chức.
  • 16 tháng 12: Sau những mâu thuẫn liên quan đến vụ Bộ trưởng Walther Rathenau bị ám sát trong nội bộ Đảng Quốc gia Nhân dân Đức (DVNP). Wilhelm Henning, Reinhold Wulle và Albrecht von Graefe đã rời đảng và thành lập Đảng Tự do Dân tộc Đức (DVFP).
  • 27 tháng 12: Nền kinh tế bị đình trệ khiến Đức không thể hoàn tất các khoản thanh toán bồi thường chiến tranh theo điều khoản của Hòa ước Versailles. Pháp và Bỉ chiếm đóng khu công nghiệp Ruhr và sa thải hàng nghìn công nhân Đức.

1923

Tháng 1: 17,000 Mark = 1 đô la Mỹ 28 tháng 1: Đại hội Đảng Quốc xã (Reichsparteitag) lần thứ I được tổ chức tại München. Tháng 2: Ngân hàng trung ương Đức mua lại đồng Reichsmark. Tỷ giá hối đoái của đồng RM ổn định ở mức 20,000 Mark = 1 đô la Mỹ. 27 tháng 5: Albert Leo Schlageter - một sĩ quan quân đội người Đức bị kết án tử hình vì phá hoại đường ray xe lửa. Tháng 7: Lạm phát phi mã: 353,000 Mark = 1 đô la Mỹ. 24 tháng 9: Thủ tướng Gustav Stresemann yêu cầu người dân trở lại làm việc và hợp tác với lực lượng chiếm đóng tại Ruhr. Điều này đã khiến những người theo chủ nghĩa dân tộc phẫn nộ vì cho rằng ông nhượng bộ quá nhiều cho Pháp - Bỉ. 1 tháng 10: Thống chế Fedor von Bock dập tắt âm mưu đảo chính của lực lượng dân quân Black Reichswehr do Bruno Ernst Buchrucker lãnh đạo. Tháng 10: 25,300,000,000 Mark = 1 đô la Mỹ.

  • 24 tháng 10: Chính phủ Pháp chính thức công nhận nhà nước Liên Xô.
  • 20 tháng 12: Hitler được thả tự do.
  • 16 tháng 2: Đảng Quốc xã được dỡ bỏ lệnh cấm tại Bayern.
  • 27 tháng 2: Đảng Quốc xã tái thành lập.
  • 9 tháng 3: Chính quyền bang Bayern cấm Hitler diễn thuyết công khai.
  • 7 tháng 7: Quân đội Pháp rút quân khỏi Rheinland.
  • 14 tháng 7: Quân Đồng Minh bắt đầu rút quân khỏi Ruhr.
  • 18 tháng 7: Quyển hồi ký Mein Kampf (Cuộc đấu tranh của tôi) được xuất bản..
  • 11 tháng 11: Tổ chức Schutzstaffel (SS) được thành lập và chủ yếu hoạt động với vai trò cận vệ cho Hitler.
  • 27 tháng 11: Hiệp ước Locarno được thông qua.

1926

  • 3 - 4 tháng 7: Đại hội tái lập Đảng Quốc xã được tổ chức tại Weimar.

1927

  • 5 tháng 3: Lệnh cấm Hitler diễn thuyết công khai tại Bavaria được bãi bỏ.
  • 17 tháng 8: Hiệp định thương mại Pháp - Đức được ký kết.
  • 20 tháng 8: Đại hội Đảng Quốc xã lần thứ III được tổ chức tại Nuremberg nhỏ|Cuộc bầu cử của Đảng Quốc xã tại Sportpalast, năm 1930

1928

  • 20 tháng 3: Trong cuộc bầu cử năm 1928, Đảng Quốc xã chỉ nhận được 810,217 số phiếu trên tổng số 30,753,247 phiếu bầu, tương đương 2,63%. Giành được 12 ghế trong Quốc hội Đức.
  • 28 tháng 9: Lệnh cấm Hitler diễn thuyết công khai tại Phổ được bãi bỏ
  • 20 tháng 10: Alfred Hugenberg trở thành lãnh đạo đảng Nhân dân Đức (DNVP).
  • 16 tháng 11: Hitler diến thuyết lần đầu tiên tại Berlin Sportpalast.
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Dòng thời gian sơ khai** của **chủ nghĩa Quốc xã** bắt đầu từ lúc thành lập cho đến khi Adolf Hitler lên nắm quyền (tháng 8 năm 1934). ## Ảnh hưởng từ thế kỷ 19
**Đức Quốc Xã**, còn gọi là **Đệ Tam Đế chế** hay **Đế chế thứ ba** () hoặc với tên chính thức là **Đế chế Đức** (), là nước Đức trong thời kỳ 1933–1945 đặt dưới
Đây là dòng thời gian các sự kiện chính trong đại dịch COVID-19 gây ra bởi SARS-CoV-2 tại Việt Nam năm 2021. ## Thống kê ## Dòng thời gian : _Trước đó: ****Năm 2020****_ ###
**Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa** ( - **NSDAP**), thường được gọi là **Đảng Quốc Xã** trong tiếng Việt, là đảng cầm quyền Đức trong thời kỳ Đức Quốc Xã. Lãnh
nhỏ|phải|Triết gia [[Friedrich Engels|F. Engels với các tác phẩm của mình đã đặt nền tảng cho Lý luận của Chủ nghĩa Marx – Lenin về nhà nước.]] **Học thuyết về Nhà nước của Chủ nghĩa
**Chủ nghĩa xã hội thị trường** là một kiểu hệ thống kinh tế trong đó nền kinh tế thị trường được điều khiển bởi một bộ máy kế hoạch hóa tập trung nhằm nâng cao
**_Bản danh sách của Schindler_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Schindler's List_**) là một bộ phim điện ảnh chính kịch cổ trang sử thi của Hoa Kỳ sản xuất và phát hành năm 1993 do Steven
nhỏ|300x300px|Áp phích ưu sinh học tại triển lãm _Wonders of Life_ tại Berlin vào năm 1935. Biểu đồ trên áp phích mô tả dự báo dân số dựa trên giả thuyết tỷ lệ sinh của
**Cấu trúc Đảng Quốc xã Đức** (NSDAP) mang tính chất trung ương tập quyền và có hệ thống phân cấp chặt chẽ. Trong vai trò là đảng quần chúng và lãnh đạo, Đảng Công nhân
thumb|[[De facto đơn vị hành chính Đức Quốc xã năm 1944.]] thumb|[[De jure đơn vị hành chính Đức Quốc xã năm 1944.]] thumb|_[[Bang Cộng hòa Weimar|Länder_ (bang) Weimar Đức, 1919–1937.]] thumb|Bản đồ đơn vị hành
**Chủ nghĩa Marx** hay **Mác-xít** (phiên âm từ Marxist) là hệ thống học thuyết triết học, lịch sử và kinh tế chính trị dựa trên các tác phẩm của Karl Marx (1818 - 1883) và
**Chủ nghĩa cộng sản vô trị**, **chủ nghĩa cộng sản vô chính phủ** () hay **chủ nghĩa cộng sản tự do** là một học thuyết của chủ nghĩa vô trị, chủ trương thủ tiêu nhà
nhỏ|[[Ze'ev Jabotinsky]] **Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại** (tiếng Hebrew: ציונות רוויזיוניסטית) hay **Chủ nghĩa Zion xét lại** là một phong trào trong Chủ nghĩa phục quốc Do Thái do Ze'ev Jabotinsky khởi
right|Biểu tình của những người theo chủ nghĩa xã hội vào [[Ngày Quốc tế Lao động 1912 tại Union Square ở Thành phố New York]] **Chủ nghĩa xã hội** (; ; Hán: 社會主義; Nôm: 主義社會)
**Chủ nghĩa vô trị** hay **chủ nghĩa vô chính phủ** là một trường phái triết học và phong trào chính trị chủ trương hoài nghi bất cứ sự hợp thức hóa nào về chính quyền,
thumb|right|Thuận chiều kim đồng hồ từ góc trên bên trái: [[Søren Kierkegaard, Fyodor Dostoevsky, Jean-Paul Sartre, Friedrich Nietzsche.]] **Chủ nghĩa hiện sinh** hay **thuyết hiện sinh** là luồng tư tưởng triết học của một nhóm
**Chủ nghĩa xã hội nhà nước** là một cách gọi cho tất cả các tư tưởng kinh tế và chính trị ủng hộ việc quốc hữu hóa phương tiện sản xuất vì bất kì mục
**Chủ nghĩa tự do hiện đại Hoa Kỳ** là phiên bản chủ đạo của chủ nghĩa tự do tại Hoa Kỳ. Nó kết hợp ý tưởng của tự do dân sự (_civil liberty_) và bình
**_Nền đạo đức Tin Lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản_** (_Die protestantische Ethik und der 'Geist' des Kapitalismus_) là tác phẩm nổi tiếng nhất và hay được bàn đến của nhà kinh
**Chủ nghĩa dân tộc** (tiếng Anh: _nationalism_) là một quan niệm và ý thức hệ chính trị cho rằng dân tộc nên đồng nhất với nhà nước. Khái niệm này hay được cho là ra
Đây là dòng thời gian các sự kiện chính trong lịch sử của người đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới (LGBT) ở Việt Nam. Trong bài cũng đề cập đến
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga** ( ) hoặc gọi tắt là **Nga Xô viết** là nước cộng hòa Xô viết lớn nhất và đông dân nhất trong số mười
[[Tập tin:Socialist states by duration of existence.png|Đây là danh sách nước tự tuyên bố là nước xã hội chủ nghĩa dưới bất kỳ định nghĩa nào, số năm được mã màu khác nhau: Nhấn vào
**Chủ nghĩa Tân đế quốc** hay **Chủ nghĩa đế quốc mới** () đặc trưng cho thời kỳ bành trướng thuộc địa của các cường quốc châu Âu, Hoa Kỳ và Nhật Bản trong cuối thế
**Adolf Hitler** (20 tháng 4 năm 188930 tháng 4 năm 1945) là một chính khách người Đức, nhà độc tài của nước Đức từ năm 1933 cho đến khi tự sát vào năm 1945. Tiến
**Chủ nghĩa tư bản** (Chữ Hán: 主義資本; tiếng Anh: _capitalism_) là một hệ thống kinh tế dựa trên quyền sở hữu tư nhân đối với tư liệu sản xuất và hoạt động sản xuất vì
**Đảng Cộng sản Trung Quốc** (; Hán-Việt: Trung Quốc Cộng sản Đảng), một số văn kiện tiếng Việt còn gọi là **Đảng Cộng sản Tàu**, là đảng chính trị thành lập và điều hành Cộng
**Chủ nghĩa tự do** là một hệ tư tưởng, quan điểm triết học, và truyền thống chính trị dựa trên các giá trị về tự do và bình đẳng. Chủ nghĩa tự do có nguồn
**Chủ nghĩa vô thần**, **thuyết vô thần** hay **vô thần luận**, theo nghĩa rộng nhất, là sự "thiếu vắng" niềm tin vào sự tồn tại của thần linh. Theo nghĩa hẹp hơn, chủ nghĩa vô
Các quốc gia trên thế giới có đặt căn cứ quân sự của Hoa Kỳ. **Chủ nghĩa đế quốc Mỹ** () là một thuật ngữ nói về sự bành trướng chính trị, kinh tế, quân
thumb|[[Cecil Rhodes và dự án đường sắt Cape-Cairo. Rhodes thích "tô bản đồ nước Anh màu đỏ" và tuyên bố: "tất cả những ngôi sao này... những thế giới bao la vẫn còn ngoài tầm
thế=|nhỏ| [[Tuyên truyền chống cộng của Hoa Kỳ những năm 1950, đặc biệt đề cập đến ngành công nghiệp giải trí ]] **Chủ nghĩa McCarthy** (tiếng Anh: **McCarthyism**) là thuật ngữ nói về việc cáo
**Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư**, gọi tắt là **CHLBXHCN Nam Tư** là nhà nước Nam Tư được thành lập sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai và tồn tại
**Chủ nghĩa bảo thủ** (tiếng Pháp: _conservatisme_, tiếng Anh: _conservatism_, gốc từ tiếng Latinh _conservo_ — giữ gìn) là các triết lý chính trị và xã hội thúc đẩy các thiết chế xã hội truyền
**Chủ nghĩa tự do cá nhân** hay **chủ nghĩa tự do ý chí** (tiếng Anh: _libertarianism_, từ tiếng Latinh: _liber_, tự do) là học thuyết triết học chính trị ủng hộ tự do như là
**Chủ nghĩa dân túy** (, Hán-Việt: _dân túy chủ nghĩa_; ) đề cập đến một loạt các lập trường chính trị nhấn mạnh ý tưởng về "nhân dân" và thường đặt nhóm này chống lại
**Chủ nghĩa vị lợi**, hay **chủ nghĩa công lợi** còn gọi là **thuyết duy lợi** hay **thuyết công lợi** (tiếng Anh: _Utilitarianism_) là một triết lý đạo đức, một trường phái triết học xã hội
nhỏ|Chiếc [[mũ cối (ở đây là mũ thời Đệ nhị Đế chế Pháp) là một hình tượng đại diện cho chủ nghĩa thực dân.]] **Chủ nghĩa thực dân** (Tiếng Anh: _colonialism_) là hình thái xã
Các đế quốc thực dân trên thế giới vào năm 1898, trước khi nổ ra [[Chiến tranh Tây Ban Nha–Mỹ và Chiến tranh Boer]] Các đế quốc thực dân trên thế giới vào năm 1800
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Flag_of_the_Republican_People's_Party_(Turkey).svg|nhỏ|261x261px|Lục Tiễn **Chủ nghĩa Kemal** (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: _Kemalizm_), **chủ nghĩa Atatürk** (_Atatürkçülük, Atatürkçü düşünce_) hay **Lục Tiễn** (_Altı Ok_) là tư tưởng kiến quốc của Nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ, theo Mustafa
:_Bài này nói về chủ nghĩa cộng sản như một hình thái xã hội và như một phong trào chính trị. Xin xem bài hệ thống xã hội chủ nghĩa, đảng cộng sản và chủ
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina** (, УРСР; УССР), viết tắt là **CHXHCNXV Ukraina** và còn gọi là **Ukraina Xô viết**, là một trong các nước cộng hòa cấu thành của Liên
**Chủ nghĩa phúc âm** (tiếng Anh: _evangelicalism_), cũng gọi là **phái phúc âm** hay **phong trào Tin Lành phúc âm**, là thuật từ thường được dùng để chỉ một trào lưu liên hệ phái thuộc
**Chủ nghĩa Marx–Lenin** hay **chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin** là thuật ngữ chính trị để chỉ học thuyết do Karl Marx và Friedrich Engels sáng lập và được Vladimir Ilyich Lenin phát triển kế thừa, được coi
right|thumb|Trang thứ ba và trang cuối cùng của văn bản [[đầu hàng vô điều kiện được ký tại Berlin ngày 9 tháng 5 năm 1945]] **Văn kiện Đầu hàng của Đức Quốc xã** (; ;
**Chủ nghĩa duy vật**, còn gọi là **thuyết duy vật ** hay **duy vật luận** (), là một trường phái triết học, một thế giới quan, một hình thức của chủ nghĩa triết học nhất
nhỏ|phải|Hai bạn nữ trẻ mặc đồ quân nhân Nga Xô Viết trong dịp kỷ niệm ngày Chiến thắng vào năm 2014 **Yêu nước xã hội chủ nghĩa** (_Socialist patriotism_) hay **Yêu tổ quốc xã hội
**Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam** (gọi tắt: **Chủ tịch nước**) là nguyên thủ quốc gia của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là người đứng đầu
**Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Miến Điện** ( _Pyihtaunghcu Soshallaitsammat Myanmar Ninengantaw_) là quốc gia xã hội chủ nghĩa quản lý Miến Điện trong giai đoạn từ 1974 đến 1988. Thủ tướng
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Territories_of_Dynasties_in_China.gif|nhỏ|350x350px|Sự mở rộng lãnh thổ Trung Hoa qua các thời kỳ. **Chủ nghĩa phục hồi lãnh thổ Trung Hoa** là chủ nghĩa dân tộc mang tính bành trướng trong lịch sử của Trung Quốc, và