✨Cộng hòa Afghanistan
Cộng hòa Afghanistan (, '; , ') là tên gọi nước Cộng hòa đầu tiên của Afghanistan, được thành lập vào năm 1973 sau khi Mohammed Daoud Khan lật đổ người anh em họ của ông, vua Mohammad Zahir Shah, trong cuộc đảo chính không bạo lực. Daoud được biết tới về tiến bộ chính trị và cố gắng hiện đại hóa đất nước với sự giúp đỡ của Liên Xô và Hoa Kỳ, giữa các nước khác.
Năm 1978, một cuộc đảo chính quân sự được gọi là Cách mạng Saur đã diễn ra, được kích động bởi phe Cộng sản do Đảng Dân chủ Nhân dân Afghanistan lãnh đạo, sau đó Daoud và gia đình ông đã bị giết. Nước Cộng hòa Dân chủ Afghanistan đồng minh của Liên Xô được thành lập.
Lịch sử
Thành lập
Vào tháng 7/1973, trong khi vua Mohammed Zahir Shah đang ở Ý để phẫu thuật mắt cũng như liệu pháp điều trị đau lưng, người anh em họ của ông và là cựu Thủ tướng Mohammed Daoud Khan dàn dựng một cuộc đảo chính và thành lập một Chính phủ Cộng hoà. Nhà vua buộc phải thoái vị trong tháng để tránh xảy ra nội chiến.
Cải cách chính trị
Cùng năm đó, cựu Thủ tướng Afghanistan Mohammad Hashim Maiwandwal bị buộc tội âm mưu đảo chính, mặc dù kế hoạch không rõ ràng này thực sự nhắm vào chính phủ cộng hoà mới. Maiwandwal đã bị bắt và bị cáo buộc, sau đó đã tự tử trong tù trước khi phiên tòa xét xử, đa phần cho rằng ông đã bị tra tấn đến chết. Ngày 27/4/1978, một lực lượng quân sự từ sân bay Quốc tế Kabul tiến nhanh vào trung tâm thủ đô. Lực lượng quân sự chỉ mất 1 ngày để củng cố quyền lực, với việc thúc đẩy nhanh chóng bao gồm ném bom dinh Tổng thống, cắt đường dây liên lạc, chiếm chốt các vị trí quan trọng. Daoud và gia đình của ông bị hành quyết ngay ngày hôm sau.
Nur Muhammad Taraki, Tổng Bí thư Đảng Dân chủ Nhân dân, được tuyên bố là Chủ tịch của Đoàn Chủ tịch Hội đồng Cách mạng, được coi là người đứng đầu nhà nước. Muhammad trở thành người đúng đầu Chính phủ mới được thành lập của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Afghanistan. Ông đã tìm kiếm sự giúp đỡ từ Liên Xô và Hoa Kỳ.
Giáo dục
Daoud Khan tập trung nhiều vào giáo dục và nữ quyền trong thời gian cầm quyền của ông. Chính phủ của ông đã mở nhiều trường học và vào thời điểm diễn ra Cách mạng Saur, 1 triệu học sinh Afghanistan đang học, trong đó có nhiều nữ sinh.
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Cộng hòa Afghanistan** (, **'; , **') là tên gọi nước Cộng hòa đầu tiên của Afghanistan, được thành lập vào năm 1973 sau khi Mohammed Daoud Khan lật đổ người anh em họ của
**Cộng hòa Dân chủ Afghanistan** (**DRA**; , **'; , **'), đổi tên từ 1987 thành **Cộng hòa Afghanistan** (; **'; , **'), tồn tại từ năm 1978-1992 trong thời kỳ xã hội chủ nghĩa do
**Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan** là một nhà nước cộng hòa Hồi giáo kiểm soát phần lớn lãnh thổ Afghanistan từ năm 2004 đến năm 2021 trong giai đoạn Chiến tranh Afghanistan. Chính thể này
Lễ hội tại [[Bagh-e Babur|Vườn Babur ở Kabul, Afghanistan.]] **Văn hóa Afghanistan** đã tồn tại qua hơn hai thiên niên kỷ, với những ghi chép đầu tiên sớm nhất là vào thời đại đế quốc
**Danh sách các nước cộng hòa** là danh sách liệt kê các quốc gia có chính phủ theo thể chế cộng hòa. ## Các quốc gia cộng hòa theo từng thời kỳ ### Cổ đại
**Cộng hòa Chechnya Ichkeria** (tiếng Chechnya Latinh: _Noxçiyn Pachhalq Noxçiyçö_, tiếng Chechnya Cyrillic: _Нохчийн Пачхьалкх Нохчийчоь_; tiếng Nga: _Чеченская Республика Ичкерия_; viết tắt: **ChRI** hoặc **CRI**) là một chính phủ của lực lượng Chechnya ly
**Ireland** (phiên âm: "Ai-len"; phát âm tiếng Anh: ; ), hay còn được gọi chi tiết là **Cộng hòa Ireland** (, ), là một quốc gia ở tây bắc châu Âu, chiếm khoảng 5/6 diện
**Cộng hòa** (chữ Hán: 共和) dựa trên cụm từ tiếng Latinh _res publica_ ('công vụ'), là một quốc gia mà quyền lực chính trị nằm trong tay của nhân dân thông qua những người đại
**Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Yemen** (, _)_, hay còn gọi là **Nam Yemen**, **Yemen Aden** là một nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa thành lập năm 1967 duy nhất ở Tây Á.
**Cộng hòa dân chủ** là một chế độ chính trị hoạt động dựa trên các nguyên lý của cả hai hình thức cộng hòa và dân chủ. Cộng hòa là thể thức mà ở đó
**Nợ công Hoa Kỳ** là tổng số nợ của chính phủ liên bang Hoa Kỳ. Số nợ này từ thập niên 1980, ngoại trừ một thời gian ngắn, gia tăng đều đặn, đặc biệt là
**Cộng hòa Krym** (chuyển tự từ tên bản xứ, đọc là **Cộng hòa Crưm**; , chuyển tự: _Respublika Krym_; tiếng Tatar Krym: Къырым Джумхуриети, _Qırım Cumhuriyeti_; , chuyển tự: _Respublika Krym_) là một bộ phận
**Xung đột tại Afghanistan** ( ; ) là một loạt các cuộc chiến đã diễn ra ở Afghanistan kể từ năm 1978. Bắt đầu với cuộc đảo chính quân sự Cách mạng Saur, một loạt
**Afghanistan** ( ; Pashto / Dari: , ; (), tên gọi chính thức là **Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan** là một quốc gia miền núi không giáp biển ở ngã tư Trung và Nam
Bài viết này đề cập đến lịch sử Afghanistan từ **khi Liên Xô rút khỏi Afghanistan** vào ngày 15 tháng 2 năm 1989 cho đến ngày 27 tháng 4 năm 1992, một ngày sau khi
**Đảng Dân chủ Nhân dân Afghanistan** (, _Hezb-e dimūkrātĩk-e khalq-e Afghānistān_, , _Da Afghanistān da khalq dimukrātīk gund_; viết tắt **PDPA**) là một đảng chính trị được thành lập vào ngày 1 tháng 1 năm
**Thủ tướng Afghanistan** (tiếng Pashtun: د افغانستان لومړی وزیر; tiếng Dari: رئیسالوزرای افغانستان) là chức vụ lãnh đạo chính phủ của Afghanistan. Chức danh Thủ tướng được tạo ra vào năm 1927 do đích thân
**Tổng thống Afghanistan** hiện là người đứng đầu nhà nước và chính phủ Afghanistan. hệ thống đảng Cộng hòa ở Afghanistan là gián đoạn không liên tục, và chỉ trong 1973 - 1992 (Cộng hòa
**Vương quốc Afghanistan** (, _Dǝ Afġānistān wākmanān_; tiếng Dari: , _Pādešāhī-ye Afġānistān_) là một nền quân chủ lập hiến ở miền nam Trung Á do vị vua đầu tiên Amanullah Khan thành lập vào năm
nhỏ|[[Hồng Quân|Quân đội Xô viết rút khỏi Afghanistan sau cuộc chiến không thành công tại quốc gia này vào năm 1989.]] Việc rút lui hoàn toàn cuối cùng của các lực lượng chiến đấu Liên
**Quan hệ Afghanistan – Việt Nam** đề cập đến quan hệ ngoại giao giữa Afghanistan và Việt Nam. ## Lịch sử Hiện tại không có quan hệ ngoại giao giữa hai nước châu Á nhưng
Bài viết này đề cập đến một phần lịch sử Afghanistan đương đại bắt đầu từ ngày 28 tháng 4 năm 1992, ngày mà chính phủ Afghanistan lâm thời mới được cho là sẽ thay
**_Garam shah lā garam shah_** (tạm dịch tiếng Việt: "_Hãy hăng hái, hãy hăng hái hơn_") là quốc ca của Afghanistan trong khoảng thời gian từ 1978 đến 1992. Bài hát này là tác phẩm
thế=Membership of the Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination|phải|nhỏ|400x400px| Tư cách thành viên của Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc: **Công ước quốc tế về
**Công ước Viên về quan hệ lãnh sự** là một điều ước quốc tế quy định về quan hệ lãnh sự giữa các quốc gia có chủ quyền. Công ước hệ thống hóa những tập
**Chiến tranh Liên Xô tại Afghanistan**, hay còn được gọi là **Xung đột Afghanistan - Liên Xô** và **Chiến tranh Afghanistan** là cuộc xung đột kéo dài 10 năm giữa các lực lượng quân sự
**Chiến tranh Afghanistan** là một cuộc chiến tranh diễn ra sau khi Hoa Kỳ xâm lược Afghanistan và sau khi Hoa Kỳ và các đồng minh đã hạ bệ thành công Taliban từ vị trí
Một cuộc tấn công quân sự diễn ra từ ngày 1/5 đến 15/8 năm 2021 của Taliban và các nhóm chiến binh đồng minh, bao gồm al-Qaeda, đồng thời với sự rút lui của hầu
**Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan** (Tiếng Pashtun: د افغانستان اسلامي امارات, _Da Afghanistan Islami Imarat_, Tiếng Dari: امارت اسلامی افغانستان, _Imarat-i Islami-yi Afganistan_) được thành lập vào năm 1996 khi Taliban bắt đầu cai
**Hiệp định về mang lại hòa bình cho Afghanistan** (), thường được gọi là **Thỏa thuận Hoa Kỳ–Taliban** hay **Hiệp định Doha**, là một hiệp định hòa bình được Hoa Kỳ và Taliban ký kết
nhỏ|phải|Lực lượng vũ trang Afghanistan đang vào vị trí chiến đấu nhỏ|phải|Lực lượng vũ trang Afghanistan được tổ chức, trang bị hiện đại, huấn luyện bài bản theo tiêu chuẩn và mô hình tân tiến
nhỏ|phải|Binh lính Hoa Kỳ Andrew Holmes tạo dáng bên xác Gul Mudin ngay sau khi cậu bé bị giết. nhỏ|phải|Cậu bé Gul Mudin, 15 tuổi, bị quân đội Hoa Kỳ, Jeremy Morlock và PFC Andrew
**Quốc ca Afghanistan** (Tiếng Pashto: ملی سرود - _Milli Surood_; tiếng Ba Tư: سرود ملی - Surūd-e Millī) được chính thức chọn làm quốc ca của Afghanistan, công bố bởi Loya Jirga vào tháng 5
thumb|239x239px|Bản đồ thể hiện quyền kiểm soát lãnh thổ ở Afghanistan, với vùng đất do quân kháng chiến kiểm soát có màu hồng vào ngày 17 tháng 8.
(Xem [[bản mẫu:Taliban insurgency detailed map|bản
(Xem [[bản mẫu:Taliban insurgency detailed map|bản
nhỏ|phải|Một binh sĩ thuộc lực lượng Biệt kích Afghanistan đang cảnh giới trên điểm cao **Lực lượng Biệt kích Quân đội Quốc gia Afghanistan** (_Afghan National Army Commando Corps_; trước đây gọi là **Lữ đoàn
nhỏ|phải|Không lực Afghanistan đang triển khai tác chiến vào năm 2010 nhỏ|phải|Một đơn vị của Không lực Afghanistan đang tác chiến trên chiến trường nhỏ|phải|Trang bị tối tân, hiện đại của Không lực Afghanistan nhỏ|phải|Một
**Tổng thống Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan**, thường được gọi là **Tổng thống Afghanistan** là chức danh của nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ của Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan. Tổng
Bài viết này ghi lại các tác động của đại dịch COVID-19 ở Afghanistan, và có thể không bao gồm tất cả các phản ứng và biện pháp chính hiện thời. Đại dịch COVID-19 đã
**Nhà nước Hồi giáo chuyển tiếp Afghanistan (TISA)**, còn được gọi là Cơ quan chuyển tiếp Afghanistan, là tên của một chính quyền tạm thời của Afghanistan do quốc hội Afghanistan đặt ra vào tháng
nhỏ|phải|Quân lực Quốc gia Afghanistan trong một đợt diễn tập quy mô nhỏ|phải|Quân lực Quốc gia Afghanistan đang duyệt binh nhân Ngày Độc lập vào năm 2011 **Quân lực Quốc gia Afghanistan** (tiếng Anh: _Afghan
Quân đội Hoa Kỳ dự kiến sẽ rút khỏi Afghanistan vào ngày 31 tháng 8 năm 2021, kết thúc Chiến dịch Tự do Sentinel và Sứ mệnh Hỗ trợ Nghị quyết của NATO. Hoa Kỳ
**Nhà nước Hồi giáo Afghanistan** (, _Dowlat-e Eslami-ye Afghanestan_), là tên gọi chính thức mới của đất nước Afghanistan sau sự sụp đổ của nhà nước cộng sản. Cộng hòa Dân chủ Afghanistan là tên
Trong bối cảnh các lực lượng NATO rút khỏi cuộc chiến tranh Afghanistan và cuộc tấn công năm 2021 của Taliban, các quốc gia đã tiến hành sơ tán công dân mình và một số
**Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ** (_United States Marine Corps_) là một quân chủng của Quân đội Hoa Kỳ có trách nhiệm phòng vệ vũ trang và tiến công đổ bộ từ phía biển, sử
**Quốc hội** (tiếng Pashtun: ملی شورا, _Mili Shura_; tiếng Dari: شورای ملی, _Shura-e Milli_), hay **Nghị viện Afghanistan**, là cơ quan lập pháp quốc gia lưỡng viện của Afghanistan, bao gồm hai viện: *_Meshrano Jirga
Theo luật, công dân tất cả các quốc gia cần thị thực để đến **Afghanistan**. Ngoại lệ duy nhất là du khách sinh ra ở Afghanistan, có bố mẹ người Afghanistan hoặc với bố mẹ
**Công binh Lục quân Hoa Kỳ** (_United States Army Corps of Engineers_ hay viết tắt là **_USACE_**) là một cơ quan liên bang và là một bộ tư lệnh chính yếu của Lục quân Hoa
**Viện Trưởng lão** (tiếng Pashtun: د افغانستان مشرانو جرګه, _Mesherano Jirga_) là thượng viện của Quốc hội Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan, trong khi đó thượng viện được gọi là Viện Nhân dân. Thượng viện
**Viện Nhân dân** (tiếng Pashtun: دَ افغانستان ولسي جرګه, _Wolesi Jirga_) là hạ viện của Quốc hội Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan, trong khi đó thượng viện được gọi là Viện Trưởng lão. Hạ viện
nhỏ|Thủ tướng Anh [[Winston Churchill, Tổng thống Hoa Kỳ Franklin D. Roosevelt, và Lãnh tụ Xô viết Joseph Stalin ở Yalta, Krym, Liên Xô vào tháng 2 năm 1945]] **Quan hệ giữa Hợp chúng quốc