Cai Vàng (1800-1862/1863) tên thật là Nguyễn Văn Thịnh (阮文盛) hay Nguyễn Thịnh (阮盛), là lãnh đạo cuộc nổi dậy chống lại triều đình Tự Đức ở vùng Bắc Ninh với danh nghĩa "phù Lê" năm 1862.
Thân thế & sự nghiệp
Ông sinh trưởng tại xã Vân Sơn, huyện Phượng Nhãn, Bắc Ninh (nay thuộc xóm Kẻn, thôn Vân Sơn, xã Phương Sơn, huyện Lục Nam, Bắc Giang); trong nhà một hào mục giàu có.
Ông theo học văn và võ ngay từ thuở nhỏ. Ông có tục danh là Vàng, vì có thời làm cai tổng nên được gọi là Cai Vàng hay Cai Tổng Vàng. Vì bất mãn đường lối cai trị của nhà Nguyễn, ông lấy danh nghĩa "phù Lê", chiêu tập được một số người dân đồng chí hướng cùng làm cuộc nổi dậy.
Khởi binh chống nhà Nguyễn
Sau khi lực lượng đủ lớn mạnh, và sau khi hiệp đồng được với Tạ Văn Phụng và Tuần Nhỡn (một trong những chỉ huy của cuộc nổi dậy Cao Bá Quát), để ứng cứu cho nhau. Thủ lĩnh Cai Vàng lần lượt dẫn quân đi đánh phá.
Sách Việt Nam sử lược chép:__
:Tháng ba năm Nhâm Tuất (1862), ở Bắc Ninh có tên cai tổng Nguyễn Văn Thịnh (tục gọi là Cai tổng Vàng) xưng làm nguyên súy, lập tên Uẩn (Lê Duy Uẩn hoặc Huân), mạo xưng là con cháu nhà Lê, lên làm minh chủ, rồi nhập đảng với tên (Tạ Văn) Phụng, đem binh đi đánh phủ Lạng Giang, huyện Yên Dũng, và vây thành Bắc Ninh.
Lập tức, Bố chính ở Hà Nội là Nguyễn Khắc Thuật, Bố chính tỉnh Sơn Tây là Lê Dụ và Phó lãnh binh tỉnh Hưng Yên là Vũ Tảo (hay Võ Tảo) đem quân ba tỉnh về đánh giải vây cho tỉnh Bắc Ninh. Tại đây, quân nhà Nguyễn và quân Cai Vàng giao tranh hơn 10 trận.
Sách Quốc triều sử toát yếu chép:__
:Vũ Tảo đánh liên tiếp hơn mười trận đều thắng cả. Tảo liền kéo quân lướt tới, quân trong thành ra giáp đánh, Thạnh (tức Nguyễn Thịnh) thua chạy, giải vây được thành Bắc Ninh. Tờ báo tiệp tâu lên, Ngài (vua Tự Đức) cho Võ Tảo tới trước đáng công đầu, thưởng thọ Lãnh binh, gia thưởng bài vàng, tiền vàng, nhưng lãnh chức cũ; lại truyền chỉ cho Tổng đốc quân vụ Đại thần Tôn Thất Hân thống quản biền binh lập tức đuổi theo...
Bị trúng đạn chết
Mặc dù quân Cai Vàng bị đánh thua ở mặt trận Bắc Ninh, nhưng về phía Hải Dương, quân Tạ Văn Phụng vẫn còn đang bao vây và uy hiếp tỉnh thành này. Nhận được tin báo nguy, triều đình Huế liền cử nhiều tướng lĩnh, trong số đó có Trương Quốc Dụng, Nguyễn Tri Phương, Nguyễn Bá Nghi,... cùng đem quân ra trợ lực cho ba tỉnh là Bắc Ninh, Thái Nguyên và Tuyên Quang.
Sử sách không cho biết Cai Vàng chết lúc nào, nhưng căn cứ bài thơ của Vân Hồ làm năm Tự Đức thứ 16 (1863), thì ông đã chết vì trúng phải một viên đạn đại bác "vô tình", khi đang đóng quân ở tại đình làng Nhồi (tức làng Đình Bảng, phủ Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh), để chuẩn bị tiến đánh thành Hà Nội. Hôm ấy là ngày 30 tháng 8 năm 1862.
Tuy nhiên, có nguồn cho rằng vào ngày 30 tháng 8 năm Quý Hợi (1863), trong một lần đi tuần trên sông Thương, Cai Vàng bị quân của Vũ Tảo bắn trọng thương. Thuộc hạ cố sức phá vòng vây đưa ông về đến doanh trại thì mất.
Mặc dù Cai Vàng mất, nhưng với tài chỉ huy của người vợ thứ là Bà Ba Cai Vàng, cuộc nổi dậy do ông khởi xướng vẫn tồn tại cho đến tháng 3 năm 1864 mới chấm dứt.
Theo sử liệu thì:__
:Tháng 3 năm Quý Hợi (1863) Vũ Tảo đánh lấy lại thành Tuyên Quang và bắt được tên Uẩn đóng củi giải về trị tội . Đầu năm sau (1864), trong trận ở Nãi Sơn (thuộc Hải Dương), Vũ Tảo bị quân Cai Vàng giết chết. Trước cuộc chiến không cân sức, Bà Ba Cai Vàng cho bãi binh rồi đi tu.
Vè Cai Vàng
Bài Vè Cai Vàng, không rõ tác giả. Trích một đoạn:__
:''Cai Vàng tỉnh Bắc gan thay
:''Mộ quân bảy ngày được một vạn ba...
:...''Trong thì Cai Vàng xông pha
:''Ngoài thì vợ bé thứ ba đánh vào
:''Quân trào (triều) tán lạc binh đao,
:''Bốn bề súng bắn xôn xao đì đùng.
:''Đánh nhau đã ba giờ ròng,
:''Súng bắn đì đùng như thể pháo ran.
:''Đạn bắn như các rải đàng
:Các quan vội vàng về tỉnh Bắc Ninh...
Ngoài bài vè này, lúc bấy giờ ở Bắc Ninh còn có câu:
:''Trên giời có ông sao dài,
:Sinh ra tỉnh Bắc có cai tổng Vàng.
Bài thơ của Vân Hồ
Theo bài thơ của Vân Hồ, làm năm Tự Đức thứ 16 (năm 1863) kể về việc Cai Vàng khởi binh, thì vị thủ lĩnh này đã chết vì trúng phải một viên đạn đại bác vô tình. Đoạn thơ đó như sau:
:''Cơn biến cố đất bằng dậy sóng,
:''Cai Tổng Vàng hò hổng một phương.
:''Quan quân tiểu phủ hết đường,
:''Văn mưu, võ dõng ra đường bó tay.
:''Bỗng tin báo ta nay thắng trận,
:''Giữa đình Nhồi đánh chặn địch quân.
:''Bắn ra một phát súng thần,
:Vô tình trúng đạn xong thân Cai Vàng...
Khẩu đại bác trên có tên tục là "Ông Ầm", còn người bắn phát súng đó là Đội Hến. Nhưng cái công lớn này, đã bị người khác giành lấy. Tiếc cho ông, trong bài thơ trên cũng có mấy câu:
:''...Não lòng Hến kêu giời trách phận,
:''Buồn, Ông Ầm nằm trấn cửa Đông
:''Dìm người mạo nhận lấy công,
:Trò đời vẫn thế não lòng lắm thay!
Chán ngán, Đội Hến xin thôi việc về quê, còn "Ông Ầm" kia cũng đã bị đào thải sau mấy cuộc tang thương .
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bà Ba Cai Vàng** (1836-1908), tên thật là **Lê Thị Miên**, còn được gọi là _Yến Phi_, biệt hiệu _Hồng y liệt nữ_. Bà là vợ ba và là cộng sự của _Cai Vàng_, thủ
**Cai Vàng** (1800-1862/1863) tên thật là** Nguyễn Văn Thịnh** (阮文盛) hay **Nguyễn Thịnh** (阮盛), là lãnh đạo cuộc nổi dậy chống lại triều đình Tự Đức ở vùng Bắc Ninh với danh nghĩa "phù Lê"
**_Củ cải vàng** có tên chính xác là **củ cần_** (danh pháp hai phần: Pastinaca sativa) là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa tán. Loài này được L. mô tả khoa học
**Cải dầu** hay **Cải vàng** (tên khoa học: **_Brassica napus_**) là một loài thực vật có hoa trong họ Cải. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753. _Brassica napus_ được
Đầm dây tăng-đơ, may nhúng hông, chẻ tà, chất cotton mềm mịn, cho bé gái 7kg-40kg - Quần áo trẻ em - SockiMall (200532) (Màu Vàng bò).Thích hợp cho các bé mặc đi tiệc, dạo
Mô tả:Loại sản phẩm: Bảo vệ ngón tayChất liệu: SiliconeMàu sắc: màu trong suốt (ngón tay cái), tím (ngón cái), Vàng (Ngón cái), hộp lưu trữThắt lưng Kích thước: 200x12mm(7.78inx0.47in)Kích thước cơ thể: 145x15mm(5.70inx0.59in)Đường kính
Mô tả:Loại sản phẩm: Bảo vệ ngón tayChất liệu: SiliconeMàu sắc: màu trong suốt (ngón tay cái), tím (ngón cái), Vàng (Ngón cái), hộp lưu trữThắt lưng Kích thước: 200x12mm(7.78inx0.47in)Kích thước cơ thể: 145x15mm(5.70inx0.59in)Đường kính
Elecool 12 cái vàng nén bông rửa mặt bọt biển rung cơ thể mặt làm sạch miếng rửa loại bỏ trang điểm mỹ phẩm dặmMô tả:100% Thương hiệu mới và chất lượng caoDễ lấy, dễ
**Nhạc vàng** là dòng nhạc trữ tình lãng mạn bắt nguồn từ nhạc tiền chiến của tân nhạc Việt Nam được hình thành dưới thời Quốc gia Việt Nam và tiếp tục phát triển ở
**Nhà vắng chủ** là nhà có chủ sở hữu nhưng chủ sở hữu không có mặt tại nhà, không có gia đình của chủ sở hữu ở trong nhà hoặc không có người ủy quyền
Đã có nhiều lo ngại và tranh cãi liên quan đến Thế vận hội Mùa hè 2024, bao gồm những lo ngại về an ninh, vấn đề nhân quyền, và tranh cãi về việc cho
nhỏ|phải|Thỏi vàng **Bản vị vàng** hay **kim bản vị** là chế độ tiền tệ mà phương tiện tính toán kinh tế tiêu chuẩn được ấn định bằng hàm lượng vàng. Dưới chế độ bản vị
**Nai vàng Đông Dương** (Danh pháp khoa học: **_Hyelaphus annamiticus_**) là một loài thuộc chi Hyelaphus và cũng được coi là phân loại của hươu vàng là động vật bản địa của Campuchia, Lào, Trung
**Vàng** hay **kim** là nguyên tố hóa học có ký hiệu **Au** (lấy từ hai tự mẫu đầu tiên của từ tiếng La-tinh _aurum_, có nghĩa là vàng) và số nguyên tử 79, một trong
**Rượu vang trắng** là loại rượu được lên men từ nho, nhưng không tiếp xúc với vỏ nho nên có màu vàng nhạt, vàng xanh hoặc vàng gold. Rượu vang trắng được làm bằng cách
nhỏ|Một cậu bé phục vụ rượu vang tại một bữa tiệc rượu đêm Hy Lạp **Lịch sử rượu vang** kéo dài hàng nghìn năm và gắn bó chặt chẽ với lịch sử nông nghiệp, ẩm
**_Chuông vàng vọng cổ truyền hình_** (tên cũ: **_Ngôi sao vọng cổ truyền hình_**) là cuộc thi dành cho bộ môn đờn ca tài tử - cải lương do Đài Truyền hình Thành phố Hồ
Đã có nhiều **tranh cãi** xung quanh **Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2021**, được tổ chức tại Hà Nội, Việt Nam. ## Tiếp thị ### Bộ nhận diện nhiều lỗi chính tả, ngữ
**Hoàng Hải,** một nghệ sĩ cải lương Việt Nam, tên thật là **Nguyễn Hoàng Hải** sinh ngày 13 tháng 9 năm 1989 tại Hòa Thành - Tây Ninh. Anh được khán giả biết đến với
**Vũ Linh**, tên thật là **Võ Văn Ngoan** (10 tháng 12 năm 1958 – 5 tháng 3 năm 2023) là một nghệ sĩ cải lương nổi tiếng người Việt Nam. Ông được khán giả biết
Giải vô địch bóng đá thế giới 2006 xảy ra rất nhiều tranh cãi, bao gồm những tranh chấp trên sân, những chỉ trích về các quyết định chính thức và vấn đề lương bổng
**Vụ phát tán video "Vàng Anh"**, hay còn gọi **Vụ chia sẻ clip sex "Vàng Anh"**, là một vụ phát tán video ghi lại cảnh quan hệ tình dục giữa nữ ca sĩ, diễn viên
nhỏ|phải|Một con cá vàng **Cá vàng thông thường** hay **hibuna** là loại cá vàng không có thay đổi gì khác từ tổ tiên của chúng khác với màu sắc của nó. Hầu hết các giống
Đã có nhiều **tranh cãi** xung quanh **Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2023**, được tổ chức tại Phnom Penh, Campuchia. ## Các nghi lễ ### Quốc kỳ bị treo ngược tại lễ khai
**Thanh Hằng**, tên thật là Trần Thị Mỹ Hằng (sinh ngày 12 tháng 2 năm 1962), là một nghệ sĩ cải lương, diễn viên hài, diễn viên điện ảnh người Việt Nam. ## Nghệ thuật
phải|Trái phiếu Cải cách Điền địa cấp năm 1970 **Cải cách điền địa** là tên gọi chung cho 2 đợt phân phối lại ruộng đất trong khuôn khổ chương trình **Cải cách nông nghiệp** và
Trong toán học và nghệ thuật, hai đại lượng được gọi là có **tỷ số vàng** hay **tỷ lệ vàng** nếu tỷ số giữa tổng của các đại lượng đó với đại lượng lớn hơn
**Quả bóng vàng Việt Nam** là giải thưởng cá nhân danh giá nhất dành cho cầu thủ bóng đá xuất sắc nhất Việt Nam trong một năm dương lịch. Giải thưởng này do báo Sài
Dưới đây là **danh sách cá nhân, tổ chức và tác phẩm đã** **giành giải Mai Vàng** từ trước đến nay. ## Danh sách Chú thích ### Năm 1991 Có 12 văn nghệ sĩ đạt
**Kim Xuân** là một nữ nghệ sĩ cải lương và diễn viên nổi tiếng người Việt Nam. ## Tiểu sử Bà Kim Xuân được sinh trưởng trong một gia đình có nhiều thế hệ đứng
thumb|[[Philippe Tốt bụng|Philip III, Công tước xứ Burgundy, với cổ áo mang Huân chương Lông cừu vàng (bức chân dung của Rogier van der Weyden, năm 1450)]] **Huân chương Vinh danh Lông cừu vàng** (tiếng
**Họ Mai** (các tên gọi khác: **họ Mai vàng**, **họ Lão mai**), danh pháp khoa học **_Ochnaceae_** là một họ thực vật có hoa trong bộ Malpighiales, bao gồm chủ yếu là các cây gỗ
nhỏ|phải|Cá vàng Lưu kim **Cá vàng** **Lưu kim** (tiếng Nhật: _Ryukin_-琉金) hay còn gọi là **cá vàng gù** là một giống cá vàng có nguồn gốc từ Nhật Bản và các trang trại từ Trung
Trích đoạn cải lương _Tự Đức dâng roi_ – màn trình diễn cải lương trên [[chợ nổi tại Liên hoan Ẩm thực Món ngon các nước lần V – 2010 tại Thành phố Hồ Chí
**Tuấn Anh** (sinh ngày 27 tháng 12 năm 1961 - mất ngày 16 tháng 6 năm 2020) là nghệ sĩ cải lương quê ở Long An, người có giọng ca tự nhiên giống Minh Cảnh,
nhỏ|phải|Một cục vàng đường kính 5 mm (0,2 inch) (dưới đáy), trọng lượng khoảng 1,263 g, có thể được dát mỏng bằng đập búa thành vàng quỳ diện tích khoảng 0,5 m² (5,4 foot vuông).
**Bạch Tuyết** tên khai sinh là **Nguyễn Thị Bạch Tuyết** (sinh ngày 24 tháng 12 năm 1945) là nữ nghệ sĩ cải lương danh tiếng, được mệnh danh là "**Cải lương chi bảo**". Trước năm
2014 FIFA Ballon d'Or Gala là năm thứ năm của giải thưởng FIFA dành cho các cầu thủ bóng đá hàng đầu và huấn luyện viên của năm. Các giải thưởng đã được trao tại
Dưới đây tường bày tuồng cải lương đã được chứng nhận trong trường kì lịch sử theo soạn giả và nhan đề. ## Bạch Mai *Anh hùng náo, hay Sở Vân cứu giá *Bao Công
thumb|upright|Máy nghiền nho thế kỷ 16 **Rượu vang** (từ tiếng Pháp **vin**) là một loại thức uống có cồn được lên men từ nho. Sự cân bằng hóa học tự nhiên cho phép nho lên
**Giải Quả cầu Vàng** () là một giải thưởng của Hiệp hội báo chí nước ngoài ở Hollywood trao hàng năm cho các cống hiến xuất sắc trong ngành kỹ nghệ giải trí, cả ở
**Củ cải ngọt** (tên khoa học: **_Beta vulgaris_**) là một loài thực vật thuộc họ Chenopodiaceae mà ngày nay thuộc họ Dền. Tùy thuộc vào giống cây trồng mà có thể có các tên khác
**Quả bóng vàng FIFA 2013** (FIFA Ballon d'Or 2013) là Gala năm thứ tư cho giải thưởng FIFA dành cho các cầu thủ và huấn luyện viên bóng đá hàng đầu của năm. Các giải
nhỏ|phải|Vàng thỏi xếp chồng lên nhau, đây là các thỏi vàng dạng viên gạch **Thỏi vàng** (_gold bar_) hay **vàng thỏi** (_gold ingot_) hay **vàng miếng** (_gold bullion_) là hình thái vàng dự trữ dưới
liên kết=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Frozen grapes in Luxembourg.jpg/220px-Frozen grapes in Luxembourg.jpg|nhỏ| Giàn nho đóng băng (Luxembourg) **Rượu vang đá** (, ) là một loại rượu vang tráng miệng làm từ quả nho chín đã đóng băng khi còn
**Mai** **vàng** (danh pháp khoa học: **_Ochna_**) là tên của một chi thực vật có hoa nằm trong họ Mai vàng (Ochnaceae) (cần phân biệt với loại hoa mơ - _Prunus mume_ ở Trung Quốc,
phải|Hình chữ nhật tỷ lệ vàng (màu hồng) với cạnh dài **_a_** và cạnh ngắn **_b_**, khi đặt cạnh hình vuông có cạnh **_a_**, sẽ tạo thành hình chữ nhật [[đồng dạng
nhỏ|phải|Tổ tiếp nhận và trả kết quả theo cơ chế "_1 cửa_" tại Ủy ban nhân dân [[Phường 3, Đông Hà|Phường 3, thành phố Đông Hà]] **Cải cách hành chính Việt Nam 2016–2020** bao gồm
MÔ TẢ SẢN PHẨM– Đạt giải “Powder Room – HIT ITEM – NO.1 BEAUTY COMMUNITY” năm 2014– Thuộc dòng sản phẩm Orchid (thành phần chính là Hoa Lan), dùng cho mọi loại da, dùng được
Màu **vàng kim loại** hay màu **vàng kim** (**gold**) là một sắc thái của màu "vàng" (yellow) rất gần với màu của kim loại vàng. Cảm giác về màu vàng kim này có liên quan