thumb|Bức phù điêu mô tả cảnh quốc vương [[Tịnh Phạn (Suddhodana) rời Ca-tỳ-la-vệ đến gặp con Tất-đạt-ta, bấy giờ đã giác ngộ thành Phật Thích-ca. Phía trên cùng của bức phù điêu mô tả giấc mơ voi trắng chui vào bụng của hoàng hậu Ma-da (Maya).]]
Ca-tỳ-la-vệ (chữ Hán: 迦毗羅衛; , Kapilavastu, phiên âm tiếng Pali: Kapilavatthu) là một thành quốc của Ấn Độ cổ đại, nơi được các kinh điển Phật giáo mô tả là quê hương của Đức Phật Thích-ca Mâu-ni.
Hình thành
Theo mô tả của các kinh điển Phật giáo, thủy tổ của tộc Thích-ca là vua Okkaka thuộc triều đại Thái Dương. Vương quốc của tộc Thích-ca bấy giờ đóng đô tại Saketa (có thuyết cho rằng Saketa là cựu kinh đô trước kia của xứ Kosala). Về sau, vua Okkaka, vì sủng ái thứ phi nên đã lưu đày các hoàng tử và công chúa, con của hoàng hậu, đến các vùng đất xa xôi.
Trong cuộc lưu đày này, bốn hoàng tử là Ukkamukha, Karakanda, Hatthinika và Nipura, đã đi về hướng Himalaya. Trên đường đi, họ đã gặp một hiền sĩ tên là Kapila và được vị này bảo rằng, bất cứ kinh thành nào được thiết lập nơi vùng đất ông ta đang ẩn tu, sau này vương quốc đó sẽ phồn thịnh. Các hoàng tử bèn nghe theo và lập kinh thành tại vùng đất này, và dùng tên vị ẩn sĩ Kapila để đặt cho vương quốc mới của họ là Kapilavastu.
Theo mô tả của các kinh điển Phật giáo, tiểu quốc Thích-ca nằm dưới chân núi Himalaya, hướng đông giáp hai vương quốc Ly-xa (Licchavis) và Ma-kiệt-đà (Magadha); hướng tây giáp vương quốc Kiều-tát-la (Kosala) và phía bắc là sông Rohini, làm ranh giới ngăn chia thành Ca-tỳ-la-vệ với thị tộc Câu-ly (Koliya) nằm ở bờ bên kia.
Về dân số, theo sử liệu ghi chép của luận sư Buddhaghosa (Phật Minh), cho biết vào thời Phật tại thế, ông có chừng 80.000 gia đình thân quyến bên nội, và khoảng bằng con số đó gia đình thân tộc bên ngoại. Theo Dr. Rhys Davids, nếu mỗi gia đình có 6 hoặc 7 người, thì tính ra tổng dân số của thị tộc Thích-ca thành Ca-tỳ-la-vệ bấy giờ, có thể lên tới khoảng một triệu người.
Phát triển
Tiểu quốc Ca-tỳ-la-vệ phát triển xung quanh thành Ca-tỳ-la-vệ, trung tâm của tiểu quốc, nơi trú ngụ của tầng lớp quý tộc thuộc giai cấp Kshatriya (Sát-đế-lị) tộc Thích-ca. Việc cai trị vương quốc mới này được cai trị theo hình thức cộng hòa, trong đó vị tông chủ được các trưởng lão trong tộc Thích-ca tôn làm Tiểu vương (Ràjà) để lãnh đạo dân chúng. Mọi việc quan trọng trong tiểu quốc đều được mang ra thảo luận ở đại hội, do chính tiểu vương làm chủ tịch.
Phần đông tầng lớp bình dân Ca-tỳ-la-vệ sống bằng nghề nông và nuôi gia súc, tản mát trong những ngôi làng ở trong rừng. Tuy hầu hết các làng đề có các thợ thủ công sinh sống, nhưng cũng có nhiều nơi mà thợ thủ công sống tập trung thành làng như các làng nghề mộc, rèn, gốm,... Trong làng, khi người dân có việc ma chay, cưới hỏi, do sự thỉnh cầu, các tư tế Bà-la-môn (Brahmins) sẽ giúp đỡ cho họ. Mặc dù các ngôi làng mang tính tự trị cao, nhưng họ được đặt dưới sự bảo vệ của tộc Thích-ca thành Ca-tỳ-la-vệ. Đổi lại, họ phải nộp thuế và chịu sự cai trị lỏng lẻo của tộc Thích-ca thành Ca-tỳ-la-vệ.
Ngoại trừ kinh đô Ca-tỳ-la-vệ, được ghi nhận có chợ búa với vài cửa tiệm nhỏ, nhưng các mô tả về kinh thành Ca-tỳ-la-vệ không ghi chép gì về các thương gia như thường thấy xuất hiện tại nhiều thành trấn lớn ở các tiểu quốc Ấn Độ khác.
Hưng thịnh
Sau khi vương quốc được lập, ngôi vị quốc vương Ca-tỳ-la-vệ được lần lượt truyền qua các đời tông chủ đến vị quốc vương có tên là Jayasena (chữ Phạn: जयसेन). Sau khi Jayasena qua đời, ngôi vị quốc vương lần lượt được truyền đến con ông là Sihahanu (chữ Phạn: सीहहनु, Siôhahanu; Pali: Sìha-hanu; Hán tạng dịch là Sư Tử Giáp, 師子頰) rồi đến cháu ông là Suddhodana, được Hán tạng dịch là Tịnh Phạn. Vào thời Suddhodana, thành Ca-tỳ-la-vệ đã phát triển thành một đô thị cổ đại, là một thuộc quốc có ảnh hưởng của nước Kiều-tát-la (Kosala). Quốc vương Tịnh Phạn (Śuddhodana) và Hoàng hậu Ma-da (Māyā) đã sống và cai trị tại Ca-tỳ-la-vệ, cũng như con trai của họ là Thái tử Tất-đạt-đa Cồ-đàm (Siddartha Gautama) cho đến khi ông rời cung điện vào năm 29 tuổi.
Suy tàn
Sự phát triển nhanh chóng của thuộc quốc Ca-tỳ-la-vệ mang lại cho thành quốc này một ảnh hưởng đối với chính quốc Kiều-tát-la. Để kết liên với tộc Thích-ca, quốc vương Ba-tư-nặc (Pasenadi) từng ngỏ lời hỏi cưới một nữ nhân của tộc Thích-ca làm vợ. Tông chủ tộc Thích-ca bấy giờ là Mahànàma, người kế vị Śuddhodana, đã gả Vāsabha, người con gái ngoại hôn của ông với một người tỳ nữ, cho quốc vương Ba-tư-nặc để làm thứ thiếp. Người thiếp này về sau sinh được một người con trai, là hoàng tử Virudhaka, được Hán tạng dịch là Tỳ Lưu Ly.
Khi trưởng thành, hoàng tử Virudhaka cướp ngôi của vua cha Pasenadi. Theo các kinh điển Phật giáo, lấy lý do trả thù cho nguồn gốc thấp kém của mình (mẹ là tỳ nữ), Virudhaka đã xuất quân tàn sát toàn bộ tộc Thích-ca và hủy diệt hoàn toàn thành Ca-tỳ-la-vệ. Sau cuộc tàn sát đẫm máu này, thành Ca-tỳ-la-vệ gần như biến mất trong lịch sử. Một vài người trong tộc Thích-ca thoát được khỏi cuộc thảm sát, di cư lập quốc ở vùng khác, mà theo mô tả của đại sư Huyền Trang trong Đại Đường Tây vực ký có những tiểu quốc như Ô-trượng-na (Udiyāna), Phạm-diễn-na (Bamyan), Hí-ma-đát-la (Himatala) và Thương-di (Sgamaka), đều là do những hậu duệ của tộc Thích-ca lập nên.
Đâu là vị trí của Ca-tỳ-la-vệ?
Cuộc tìm kiếm địa điểm lịch sử Ca-tỳ-la-vệ vào thế kỷ XIX dựa trên những ghi chép của các nhà sư Pháp Hiển và Huyền Trang, những nhà sư Phật giáo Trung Quốc đã thực hiện những cuộc hành hương sớm nhất đến địa điểm này.
Nhà sư Pháp Hiển, trong chuyến hành hương đến chiêm bái Ca-tỳ-la-vệ vào năm 403, đã mô tả như sau:
:"_... Đi về hướng đông khoảng một do diên (yojana), sẽ đến thành Ca-duy-la-vệ (Kapilavastu). Trong thành không còn vương thất, cảnh tượng thật hoang tàn, chỉ có các nhà sư, cư dân chỉ còn khoảng chục gia đình..._"
Nhà sư Huyền Trang, trong chuyến hành hương đến chiêm bái Ca-tỳ-la-vệ vào năm 636, đã ghi chép:
:"... Đi về hướng Đông Nam hơn 500 lý, sẽ đến nước Kiếp-bỉ-la-phạt-tốt-đổ (trước viết là nước Ca-tỳ-la-vệ. Miền Trung Ấn Độ)."
Sự mô tả khác nhau về khoảng cách của 2 nhà sư Trung Quốc dẫn đến có 2 quan điểm chính khác biệt về vị trí được xác định là thành Ca-tỳ-la-vệ cổ đại. Theo đó, một số nhà khảo cổ xác định thành Ca-tỳ-la-vệ nằm tại ngôi làng Tilaurakot, thuộc huyện Kapilvastu, Nepal ngày nay. Một số nhà khảo cổ khác lại ủng hộ quan điểm cho rằng thành Ca-tỳ-la-vệ cổ nằm tại làng Piprahwa, thuộc huyện Siddharth Nagar, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ ngày nay.
Vị trí thành Ca-tỳ-la-vệ ngày nay được cả Ấn Độ lẫn Nepal cho rằng nằm trong lãnh thổ của mình, dẫn đến những tranh chấp của 2 quốc gia về địa điểm quê hương của Đức Phật. Cả 2 địa điểm trên đều chứa nhiều tàn tích khảo cổ, được xác định có niên đại từ thời Phật tại thế.
Các học giả cho rằng vùng kiểm soát của nhà nước thị tộc Shakya mà có thể bao trùm cả khu vực rộng lớn gồm cả 2 địa điểm trên. Tuy nhiên, rất nhiều học giả Phật giáo ủng hộ quan điểm thành Ca-tỳ-la-vệ cổ thực sự nằm ở Nepal. Vị trí thành Ca-tỳ-la-vệ ở Ấn Độ, rất có thể là của một nhánh hậu duệ tộc Thích-ca thoát khỏi vương nạn Tỳ-lưu-ly xây dựng nên về sau này.
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|Bức phù điêu mô tả cảnh quốc vương [[Tịnh Phạn (_Suddhodana_) rời Ca-tỳ-la-vệ đến gặp con Tất-đạt-ta, bấy giờ đã giác ngộ thành Phật Thích-ca. Phía trên cùng của bức phù điêu mô tả giấc
**Siddhartha Gautama** (tiếng Phạn: सिद्धार्थ गौतम, Hán-Việt: Tất-đạt-đa Cồ-đàm) hay **Gautama Buddha**, còn được gọi là **Shakyamuni** (tiếng Phạn: शाक्यमुनि, Hán-Việt: Thích-ca Mâu-ni) là một nhà tu hành và nhà truyền giáo, người sáng lập
**Sông Cà Ty** là một sông ở tỉnh Bình Thuận chảy qua trung tâm thành phố Phan Thiết . ## Dòng chảy Sông Cà Ty: Bắt nguồn từ dãy núi Ông có độ cao trên
**Da-du-đà-la** (, , chữ Hán: 耶輸陀羅) được kinh điển Phật giáo ghi nhận là vợ của Tất-đạt-đa Cồ-đàm, người sau này trở thành Phật và khai sinh ra Phật giáo . Yasodharā về sau cũng
Email công ty là một thuật ngữ đã không còn xa lạ gì đối với những doanh nghiệp lớn như hiện nay. Nhưng đặc biệt lại khá mới mẻ với những doanh nghiệp mới bắt
Email công ty là một thuật ngữ đã không còn xa lạ gì đối với những doanh nghiệp lớn như hiện nay. Nhưng đặc biệt lại khá mới mẻ với những doanh nghiệp mới bắt
CASES – Công ty Cổ phần Thủy sản chế biến & dịch vụ Cà Mau, là một trong những doanh nghiệp hàng đầu tại Việt Nam chuyên về thủy sản đông lạnh, đặc biệt nổi
Khô cá sặc là một loại khô cá được làm từ cá tươi sống ở môi trường nước ngọt. Tuy nhiên liệu phụ nữ mang thai có ăn được khô cá sặc không? Hãy cùng
Công ty Bảo Việt Nhân Thọ Cà Mau là đơn vị thành viên của Tổng Công ty Bảo Việt Nhân Thọ, chuyên cung cấp các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe
Cá trích là một loài cả biển có kích thước nhỏ, thân dài, có thịt chắc và béo, đặc biệt cá trích còn rất có lợi cho sức khỏe.Cá trích (Sardinella) là một loài cá
Công ty Xăng Dầu Cà Mau là đơn vị thành viên của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, dầu mỡ nhờn, gas và các sản
Cá trê là một loài cá nước ngọt, chứa nhiều dưỡng chất và có lợi cho sức khỏe.Cá trê là một loài cá sinh sống ở môi trường nước ngọt, thường sống ở nơi bùn
Cá mè là một loại cá thường sinh sống ở các ao hồ, sông... thịt ngọt, bổ dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe.Cá mè là một loài cá nước ngọt, còn được
Tinh dầu cà phê là một sản phẩm chiết xuất từ hạt cà phê, mang lại nhiều công dụng.Tinh dầu cà phê là loại tinh dầu được chiết xuất từ những hạt cà phê nguyên
Mật ong hoa cà phê là loại mật ong được thu hoạch từ những chú ong, mà quá trình hút mật chủ yến là từ hoa cà phê. Mật ong hoa cà phê thơm ngon
Mật ong hoa cà phê là loại mật ong được thu hoạch từ những chú ong, mà quá trình hút mật chủ yến là từ hoa cà phê. Mật ong hoa cà phê thơm ngon
**Lâm-tỳ-ni** (chữ Hán: 藍毗尼) là phiên âm Hán Việt thông dụng của địa danh **Lumbini** (Nepali và Sanskrit: , "đẹp đẽ") là một địa điểm hành hương Phật giáo nổi tiếng nằm tại huyện Rupandehi,
Cá cơm là một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp nhiều axit béo omega-3, khoáng chất protein và vitamin có lợi cho sức khỏe.Cá cơm là một loài cá sống ở nước mặn,
Khô cá lóc là món ăn được làm từ cá lóc tẩm gia vị và phơi khô. Nó là một trong những đặc sản của vùng Miền Tây.Khô cá lóc là một món ăn truyền
Cá kèo là món ăn hấp dẫn và có nhiều công dụng đối với sức khỏe con người, khô cá kèo được làm từ cá kèo tươi, được rất nhiều người ưa chuộng.Cá kèo (Pseudapocryptes
Cá chính là một loại cá da trơn, với các đặc điểm như đầu nhọn, da dày, đuôi phẳng, thân cá có phủ một lớp nhầy, với chiều dài khoảng 40 - 50 cm khi
Cá chính là một loại cá da trơn, với các đặc điểm như đầu nhọn, da dày, đuôi phẳng, thân cá có phủ một lớp nhầy, với chiều dài khoảng 40 - 50 cm khi
thumb|right|Ảnh chụp hiển vi điện tử của hai ty thể trong tế bào mô phổi động vật có vú cho thấy chất nền và những lớp màng bao bọc bào quan. **Ty thể** (tiếng Anh:
nhỏ|phải|Tôn giả A-nan-đà, nổi danh là người "nghe và nhớ nhiều nhất", được xem là Nhị tổ [[Thiền tông Ấn Độ]] **A-nan-đà** (Ānanda, zh. 阿難陀, sa., pi. _ānanda_, bo. _kun dga` bo_ ཀུན་དགའ་བོ་), thường viết
**Cà Mau** là một tỉnh ven biển ở cực nam của Việt Nam, nằm trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Toàn bộ địa phận tỉnh Cà Mau nằm trên Bán đảo Cà Mau.
**Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy** (tên giao dịch tiếng Anh: _Shipbuilding Industry Corporation_, viết tắt là _SBIC_) là một tổng công ty chuyên về hoạt động đóng tàu do Nhà nước Việt Nam
**Cá chết hàng loạt ở Việt Nam 2016** hay còn gọi là **Sự cố Formosa** đề cập đến hiện tượng cá chết hàng loạt tại vùng biển Vũng Áng (Hà Tĩnh) bắt đầu từ ngày
**Tổng công ty Viễn thông MobiFone** (), tiền thân là **Công ty Thông tin Di động Việt Nam** ( - **VMS**), là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực truyền thông trực thuộc Bộ Công
**Key** là một hãng visual novel Nhật Bản thành lập vào ngày 21 tháng 7 năm 1998 dưới hình thức là một trong những thương hiệu của nhà xuất bản Visual Arts, đặt trụ sở
**Phát triển cá nhân** bao gồm các hoạt động nâng cao nhận thức và bản sắc, phát triển tài năng và tiềm năng, xây dựng vốn nhân lực và tạo điều kiện cho việc làm,
**Tổng công ty Cà phê Việt Nam** (**VINACAFE**) là doanh nghiệp được thành lập vào ngày 29 tháng 4 năm 1995 theo Quyết định số 251/TTg của Thủ tướng Chính phủ và được Thủ tướng
**Trần Thị Hà Phương** (sinh ngày 31 tháng 3 năm 1972) thường được biết đến với nghệ danh **Hà Phương** là một nữ ca sĩ, diễn viên người Việt Nam thành danh với dòng nhạc
**Cá mập trắng lớn** (danh pháp khoa học: **_Carcharodon carcharias_**), còn được biết đến với các tên gọi khác như **mũi kim trắng**, **cái chết trắng**, **cá mập trắng**, là một loài cá mập lớn
**Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông** là công ty cổ phần Việt Nam, hoạt động trong lĩnh vực chính là sản xuất kinh doanh các sản phẩm như bóng đèn và
**Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn – TNHH MTV** (tên giao dịch bằng tiếng Anh: _Saigon Water Corporation_, viết tắt là **SAWACO**) là doanh nghiệp nhà nước trực thuộc UBND Thành phố Hồ Chí
**Shon Seung-wan** (Hangul: 손승완, Hanja: 孫承完, Hán-Việt: Tôn Thừa Hoan, sinh ngày 21 tháng 2 năm 1994), thường được biết đến với nghệ danh **Wendy**, là một nữ ca sĩ người Hàn Quốc. Cô được
**Chức danh công ty** hoặc chức danh doanh nghiệp được trao cho các quan chức của công ty và tổ chức để cho thấy những nhiệm vụ và trách nhiệm họ có trong tổ chức.
**Bán lại vé** (còn được gọi là **đầu cơ vé** hoặc **cò vé** khi bán lại vì lợi nhuận) là hành động bán lại vé vào cửa vào các sự kiện. Vé được mua từ
**Alexander McQueen** là một nhà thời trang xa xỉ Anh được thành lập bởi nhà thiết kế Alexander McQueen vào năm 1992. Hiện nay, Giám đốc sáng tạo của thương hiệu là Sarah Burton. ##
Công ty bảo vệ Trường Cửu là doanh nghiệp tiên phong ứng dụng các công nghệ an ninh tiên tiến, quy trình quản lý hiện đại vào lĩnh vực dịch vụ bảo vệ tại TP
Công ty Cổ Phần Thủy Sản Tâm Phương Nam là một công ty chuyên về sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm thủy hải sản Địa chỉ: Lô 16A9, KCN Trà Nóc 1, P.
thumb|Converse Chuck Taylor All-Stars **Converse** là một công ty giày của Mỹ chuyên sản xuất giày trượt ván, giày dép thường ngày và quần áo. Được thành lập vào năm 1908, đến nay Converse đã
**Ngựa Kiền Trắc** hay **Kiền Trắc Mã** (tiếng Phạn: _Kanthaka_) hay còn gọi là **ngựa Kiền** là con ngựa trắng ưa thích của thái tử gia Tất Đạt Đa (Siddhartha) tức là Phật Thích Ca
**Công ty con** hay **công ty lép vốn** () là thuật ngữ chỉ những công ty chịu sự quản lý và chi phối bởi một công ty mẹ hay công ty holding. Thuật ngữ _lép
SỮA TẮM GỘI THẢO DƯỢC BABY TOP TO TOE WASHVới chiết xuất 100% từ thảo dược thiên nhiên Hanayuki Baby Top To Toe Sản phẩm giúp làm sạch 1 cách an toàn và dịu nhẹ
**_Công ty Quái vật_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Monsters, Inc._** hay đầy đủ là **_Monsters, Incorporated_**) là một bộ phim hoạt hình hài hước Mỹ của đạo diễn Pete Docter năm 2001, với nhà sản
**Các lý thuyết về nguyên nhân của sự nghèo đói** là nền tảng cho các chiến lược xóa đói giảm nghèo. Trong khi ở các quốc gia phát triển, sự nghèo đói thường bị coi
1. Thông tin về sản phẩm- Xuất xứ: Nhật Bản- Hãng sản xuất: Thương hiệu Fine- Mã sản phẩm: 4976652007536- Quy cách đóng gói: dạng túi- Trọng lượng: 140g/ 01 túi2.Cá tuyết với sức khoẻ
Công ty Bảo Vệ Trường Cửu được thành lập dưới tên gọi Công ty TNHH MTV Dịch vụ Bảo vệ Trường Cửu hoạt động trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ bảo vệ chuyên nghiệp
Cà phê là một thức uống phổ biến, nhưng việc uống nhiều cà phê có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé.Vào buổi sáng, bạn có thể