Bầu cử Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô năm 1989 (), là cuộc bầu cử tự do một phần đầu tiên của cơ quan lập pháp Liên Xô được tổ chức theo luật Bầu cử Đại biểu Nhân dân được thông qua ngày 1/12/1988 và là cuộc bầu cử quốc gia cuối cùng được tổ chức trước khi giải thể vào năm 1991.
Bối cảnh
Vào tháng Giêng năm 1987, Mikhail Gorbachev, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô (CPSU), công bố chính sách mới demokratizatsiya (dân chủ hóa). Theo chính sách này, cử tri sẽ có sự lựa chọn giữa nhiều ứng cử viên cho mỗi khu vực bầu cử, mặc dù tất cả các ứng cử viên vẫn phải là thành viên của CPSU. Khái niệm này được Gorbachev đưa ra để cho phép ông loại bỏ những người bảo thủ trong Đảng, những người chống lại các chiến dịch cải cách perestroika và glasnost của ông, trong khi vẫn duy trì Liên Xô là một nhà nước Cộng sản độc Đảng.
Vào tháng 12 năm 1988, Hiến pháp Liên Xô năm 1977 đã được sửa đổi để thành lập một cơ quan lập pháp mới, Đại hội Đại biểu Nhân dân (CPD), để thay thế cho Xô viết Tối cao cũ của Liên Xô. Đại hội đại biểu nhân dân gồm có 2,250 đại biểu, 750 đại biểu (một phần ba) được dành cho Đảng Cộng sản Liên Xô và các tổ chức liên kết của Đảng, tuy nhiên, hai phần ba còn lại sẽ được bầu theo nguyên tắc demokratizatsiya, với 750 theo hệ thống của Xô viết Liên bang (một đại biểu đại diện cho 300,000 cử tri) và 750 theo hệ thống của Xô viết Quốc gia (một số lượng đại biểu tương đương từ mỗi nước Cộng hòa Liên bang). Cuộc bầu cử cho cơ quan lập pháp mới được thiết lập vào tháng 3 năm 1989.
Nguyên tắc phân bổ
Các đại biểu được bầu cử dựa theo nguyên tắc phân bổ sau đây:
- 750 đại biểu được bầu dựa theo hệ thống Xô viết Liên bang
- 750 đại biểu được bầu dựa theo hệ thống Xô viết Quốc gia
- 750 đại biểu từ các tổ chức công cộng toàn Liên bang theo các tiêu chí được thiết lập trong Luật Bầu cử Đại biểu Nhân dân năm 1988, được phân bổ như sau:
::100 đại biểu từ Đảng Cộng sản Liên Xô (đề cử diễn ra vào tháng 1 năm 1989, bỏ phiếu tại Hội nghị Trung ương vào tháng 3 năm 1989)
::100 đại biểu từ tổ chức Công đoàn
::75 đại biểu từ Đoàn Thanh niên Cộng sản Lenin
::75 đại biểu từ Hội phụ nữ, do Ủy ban Phụ nữ Liên Xô thống nhất
::75 đại biểu từ Hội cựu chiến binh trong chiến tranh và lao động Liên Xô
::100 đại biểu từ các tổ chức hợp tác gồm:
:::58 đại biểu từ các trang trại tập thể được Hội đồng Trang trại tập thể thống nhất
:::40 đại biểu từ Hợp tác xã tiêu dùng
:::2 đại biểu từ Hiệp hội Trang trại Thủy sản Liên Xô
::75 đại biểu từ giới khoa học xã hội
::75 đại biểu từ các Hiệp hội
::75 đại biểu từ các tổ chức khác
Bầu cử
Ban đầu, 7,531 ứng cử viên được đề cử vào 1,500 ghế.
Cuộc bầu cử tổ chức từ 7 giờ đến 20 giờ (giờ địa phương) ngày 26/3/1989, và cuộc bỏ phiếu lần thứ hai diễn ra ngày 9/4 cùng năm. Cuộc bầu cử tái diễn ngày 14/5 và tiếp tục tái diễn trong ngày 18-21/5. Với cuộc bỏ phiếu các tổ chức công cộng diễn ra từ ngày 11-23/3 (một số tổ chức bầu cử vào tháng 4).
Các cuộc bầu cử chủ yếu diễn ra là lựa chọn (có 399 trong 1,500 khu vực không lựa chọn), cạnh tranh (các ứng cử viên có cơ hội nói chuyện với cử tri với các chương trình trên sóng truyền hình, gồm cả trực tiếp), và bỏ phiếu bí mật. Bất cứ sự làm nhục việc đề cử các ứng viên cho từng ghế đều bị nghiêm cấm. Đồng thời Đảng Cộng sản Liên Xô vẫn duy trì quyền lực theo số lượng phân bổ từ các tổ chức công cộng.
Ở giai đoạn thiết lập khu vực bầu cử, đã xảy ra sự vi phạm điều 17 Luật bầu cử Đại biểu Nhân dân, theo đó phải thiết lập các khu vực bầu cử với số lượng cử tri ngang nhau. Điều này không thực tế vì một số khu vực có tỉ lệ cử tri cao hơn các khu vực khác. Việc này đã không được Ủy ban ủy quyền phản hồi. Số lượng đại biểu cũng không theo tỉ lệ như trường hợp dân số quốc gia Baltic trong Liên Xô chỉ chiếm 2.1% nhưng số lượng đại biểu trong Quốc hội lại chiếm 7%.
Kết quả
Trong Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô có 2.250 ghế, cần đủ 1.126 ghế để chiếm đa số.
Phần lớn các ứng cử viên Đảng Cộng sản Liên Xô đều trúng cử (chiếm 87% đại biểu Quốc hội). Hơn 300 ứng viên tự ứng cử không được Đảng Cộng sản Liên Xô giới thiệu cũng trúng cử, Yeltsin nằm trong số này, ông đã chiến thắng ứng cử viên do Đảng Cộng sản Liên Xô giới thiệu tại khu vực bầu cử Moskva với 89% phiếu bầu. Ở cấp độ Cộng hòa Liên bang, Yeltsin cũng đưoc bầu vào Đại hội Đại biểu Nhân dân Nga Xô và sau đó bầu gián tiếp vào Xô viết Tối cao Liên Xô.
Một số nhân vật nổi tiếng khác cũng chiến thắng tương tự như Yeltsin như: Công tố viên Telman Gdlyan trong vụ án tham nhũng bông, nghệ sĩ xiếc Valentin Dikul, nhà dân tộc học Galina Starovoytova, luật sư Anatoly Sobchak, nhà vật lý Andrei Sakharov, vận động viên cử tạ Yury Vlasov, vận động viên khúc côn cầu Anatoli Firsov.
Trong khi ấy một ủy viên Bộ Chính trị và năm ủy viên Trung ương Đảng, 35 lãnh đạo Đảng Cộng sản Liên Xô đã bị thất cử khi không được bầu. Gorbachev ca ngợi cuộc bầu cử là một chiến thắng cho perestroika và cuộc bầu cử đã được ca ngợi trên các phương tiện truyền thông nhà nước như TASS và Izvestia, bất chấp sự phản đối mạnh mẽ của những người bảo thủ trong Bộ Chính trị và Trung ương Đảng.
Thống kê
Trong số các đại biểu nhân dân, có 1.958 đại biểu Đảng Cộng sản Liên Xô (87%) và 292 đại biểu không Đảng phái (13%).
- Đại biểu phụ nữ được bầu 352 (15,7%).
- Đại biểu công nhân trong Đảng 237 (10,5%)
- Đại biểu công nhân 157 (6.7%)
- Đại biểu công đoàn 95 (4.2%)
- Đại biểu quân đội 80 (3.6%)
- Đại biểu tôn giáo 7 (0.3%)
Đại hội Đại biểu
Phiên họp đầu tiên của Đại hội Đại biểu Nhân dân mới khai mạc vào cuối tháng 5 năm 1989. Mặc dù những người bảo thủ vẫn giữ quyền kiểm soát lưỡng viện, các nhà cải cách đã sử dụng cơ quan lập pháp như một nền tảng để tranh luận và chỉ trích hệ thống Liên Xô, với việc truyền thông nhà nước phát đi những bình luận trực tiếp của họ và không bị kiểm duyệt trên truyền thanh. Yeltsin đảm bảo một vị trí trong Xô viết Tối cao được tái lập ở Liên Xô, và vào mùa hè đã hình thành phe đối lập đầu tiên, Nhóm đại biểu liên khu vực, được thành lập từ những người theo Chủ nghĩa dân tộc và tự do Nga. Những người được bầu năm 1989 đã đóng một vai trò quan trọng trong việc tiếp tục cải cách và dẫn tới việc sụp đổ Liên Xô sụp đổ hai năm sau đó.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bầu cử Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô năm 1989** (), là cuộc bầu cử tự do một phần đầu tiên của cơ quan lập pháp Liên Xô được tổ chức theo luật
**Xô viết Tối cao Liên Xô** () là cơ quan lập pháp tối cao của Liên bang Xô viết và là cơ quan có quyền lực sửa đổi Hiến pháp trong thời gian từ 1938-1991.
**Sự giải thể của Liên bang Xô viết** hay **Liên Xô tan rã** ( hoặc распад Советского Союза) là quá trình tan rã nội bộ của Liên bang Xô viết bắt đầu trong những năm
**Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô** () là cơ quan tối cao của Nhà nước Liên Xô từ năm 1989 đến năm 1991. ## Bối cảnh Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên
**Lực lượng vũ trang Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết**(tiếng Nga: _Вооружённые Силы Союза Советских Социалистических Республик_) là lực lượng vũ trang của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết
**Hội nghị Đại biểu Toàn quốc lần thứ XIX Đảng Cộng sản Liên Xô** () là Hội nghị Đại biểu Toàn quốc Đảng được tổ chức bởi Đảng Cộng sản của Liên Xô từ 28/6
**Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô** () là cơ quan thường trực của Xô viết Tối cao Liên Xô (Quốc hội). Đoàn Chủ tịch là cơ quan thuộc cấp toàn Liên bang,
**Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô** () là chức vụ cao nhất của nhà nước Liên Xô từ năm 1989 đến 1990, và một trong những chức vụ cao nhất nhà nước trong
**Liên Xô** hay **Liên bang Xô viết**, tên chính thức là **Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết**, là một cựu quốc gia nằm ở phía bắc lục địa Á-Âu, tồn tại
**Tòa án Tối cao Liên Xô** (), là tòa án tối cao của Liên Xô, tồn tại từ ngày 23/11/1923 - 2/1/1992. Sau khi Liên Xô sụp đổ, Tòa án Tối cao Liên Xô cùng
**Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô** (), đôi khi được viết tắt là **Sovmin** và cũng được gọi là **Xô viết Bộ trưởng**, là chính phủ về pháp lý của Liên Xô từ năm 1946
**Quá trình sụp đổ của Liên Xô** thành các quốc gia độc lập bắt đầu ngay từ năm 1985. Sau nhiều năm xây dựng quân đội Liên Xô và các chi phí phát triển trong
**Khủng hoảng hiến pháp Nga năm 1993** là một cuộc cạnh tranh chính trị giữa phe phái của Tổng thống Nga với nghị viện Nga và phe cánh tả thân Cộng sản, rồi cuối cùng
**Trục xuất người Triều Tiên ở Liên Xô** (, ) là việc cưỡng bức di cư gần 172.000 người Triều Tiên từ Viễn Đông Nga sang Trung Á vào năm 1937 theo chỉ thị của
**Chiếm đóng quân sự bởi Liên Xô** viết về các vụ chiếm đóng bằng vũ lực của Liên Xô từ lúc mở màn cho tới sau thế chiến thứ hai và sau đó trong thời
**Cách mạng 1989**, hay còn được gọi là **Sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu** (còn được gọi bằng nhiều tên gọi khác như là **Mùa
**Cộng hòa xô viết** (), còn gọi là **cộng hòa hội đồng**, là nền cộng hòa trong đó chính phủ được thành lập từ các xô viết (hội đồng công nhân) và hệ chính trị
nhỏ|Đạo luật Tái lập Nhà nước Litva với chữ ký của các đại biểu **Đạo luật Tái lập Nhà nước Litva** hoặc **Đạo luật ngày 11 tháng 3** () là một tuyên bố độc lập
**Xô viết Liên bang** () hay còn được gọi **Xô viết Liên bang Xô viết Tối cao Liên Xô** () là một viện của Xô viết Tối cao Liên Xô. Được thành lập theo Hiến
**Ngày Độc lập** () là ngày quốc khánh của Moldova để kỷ niệm việc thông qua Tuyên ngôn Độc lập khỏi Liên Xô vào ngày 27 tháng 8 năm 1991. ## Nguồn gốc nhỏ|Ngày Độc
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina** (, УРСР; УССР), viết tắt là **CHXHCNXV Ukraina** và còn gọi là **Ukraina Xô viết**, là một trong các nước cộng hòa cấu thành của Liên
Vào tháng 2 và tháng 3 năm 2014, Nga xâm chiếm và sau đó sáp nhập bán đảo Krym từ Ukraina. Sự kiện này diễn ra trong khi có khoảng trống quyền lực tương đối
**Tòa án Hiến pháp Liên bang Nga** ()là cơ quan tư pháp kiểm soát Hiến pháp. Tòa án giám sát tất cả các Luật hoặc nghị định của Tổng thống, Quốc hội Liên bang. Quyền
**Mikhail Sergeyevich Gorbachyov** (chính tả tiếng Anh: **Gorbachev**; phiên âm tiếng Việt: **Goóc-ba-chốp**; 2 tháng 3 năm 1931 – 30 tháng 8 năm 2022) là một chính khách người Nga, nhà lãnh đạo thứ tám
upright=1.2|thumb|_Perestroika_ tem bưu chính, 1988 **Perestroika** () là tên gọi chung của các cải cách và hệ tư tưởng mới của ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Liên Xô, được dùng để chỉ những thay
**România** (tiếng România: _România_ , trong tiếng Việt thường được gọi là **Rumani** theo ), là một quốc gia nằm tại đông nam châu Âu, với diện tích 238.391 km². România giáp với Ukraina và Moldova
**François Maurice Adrien Marie Mitterrand** (Phát âm tiếng Việt như là phờ-răng-xoa mít-tờ-răng; sinh ngày 16 tháng 10 năm 1916 – mất ngày 8 tháng 1 năm 1996) là Tổng thống Pháp và Đồng hoàng
Nagorno-Karabakh hiện tại là một nước Cộng hòa độc lập trên thực tế, nhưng trên lý thuyết vẫn là một phần của Cộng hòa Azerbaijan. Cuộc **chiến tranh Nagorno-Karabakh** là cuộc xung đột vũ trang
**Cộng hòa Nhân dân Bulgaria** ( _Narodna republika Balgariya (NRB)_) là tên chính thức của nước Bulgaria xã hội chủ nghĩa tồn tại từ năm 1946 đến năm 1990, khi mà Đảng Cộng sản Bulgaria
**Hồng Quân** là cách gọi vắn tắt của **Hồng quân Công Nông** (tiếng Nga: Рабоче-крестьянская Красная армия; dạng ký tự Latin: _Raboche-krest'yanskaya Krasnaya armiya_, viết tắt: RKKA), tên gọi chính thức của Lục quân và
**Chiến tranh Lạnh** (1947-1991, tiếng Anh: **Cold War**) là chỉ đến sự căng thẳng địa chính trị và xung đột ý thức hệ đỉnh điểm giữa hai siêu cường (đứng đầu và đại diện hai
**Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc** (**HĐBA**) là một trong năm cơ quan chính của Liên Hợp Quốc, có quyền đề nghị Đại Hội đồng kết nạp nước mới vào Liên Hợp Quốc, phê
**Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc**, viết tắt **UNESCO** là một trong những tổ chức chuyên môn lớn của Liên Hợp Quốc, được thành lập vào năm 1945
**Ủy ban An ninh Quốc gia** (, ), viết tắt **KGB** (, ; ) còn được gọi là **Ủy ban An ninh Nhà nước**, là lực lượng cảnh sát mật chính, và là cơ quan
**Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư**, gọi tắt là **CHLBXHCN Nam Tư** là nhà nước Nam Tư được thành lập sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai và tồn tại
**Niue** (, ; tiếng Niue: _Niuē_) là một quốc đảo tự trị có liên kết tự do với New Zealand. Nó nằm ở Nam Thái Bình Dương và là một phần của Polynesia, và cư
**Ales Viktaravich Bialiatski** (; sinh ngày 25 tháng 9 năm 1962) là một nhà hoạt động ủng hộ dân chủ và tù nhân lương tâm người Belarus được biết đến với công việc của ông
**Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương** (, **_'; , _**') là một liên minh quân sự dựa trên Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương được ký kết vào ngày 4 tháng 4 năm
Theo chiều kim đồng hồ từ bên trái: Trận **[[Động đất Loma Prieta 1989|động đất** xảy ra tại khu vực Vịnh San Francisco khiến 63 người thiệt mạng; Tài liệu đầu tiên đề xuất cho
**Luật Hiến pháp** là một ngành luật gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh những quan hệ cơ bản về tổ chức quyền lực Nhà nước, về chế độ chính trị, kinh
**Leonid Ilyich Brezhnev** (tiếng Nga: Леони́д Ильи́ч Бре́жнев; phiên âm tiếng Việt: **Brê-giơ-nhép**; 19 tháng 12 năm 1906 – 10 tháng 11 năm 1982) là Tổng bí thư Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản
**Hiệp ước Hai Cộng Bốn** (tên chính thức là "**Hiệp ước về giải pháp cuối cùng liên quan tới Đức**") là một hiệp ước giữa các quốc gia Tây Đức, Đông Đức cũng như Pháp,
**Cộng hòa Nhân dân Ba Lan** (1952–1989), trước đây là **Cộng hòa Ba Lan** (1944–1952), là một quốc gia ở Trung Âu tồn tại như tiền thân của Cộng hòa Ba Lan dân chủ hiện
**Tình trạng các đảng cộng sản Đông Âu sau Cách mạng 1989** là tình trạng của các đảng cộng sản từng cầm quyền tại các nước Đông Âu sau khi chế độ Xã hội chủ
**Cộng hòa Dân chủ Đức** (**CHDC Đức** hay **CHDCĐ**; - **DDR**), thường được gọi là **Đông Đức** dựa trên việc nước này quản lý phần lãnh thổ phía Đông của Đức (để phân biệt với
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa România** (), trước ngày 21 tháng 8 năm 1965 được gọi là **Cộng hòa Nhân dân România** ( (1947–1954, 1963–1965) hoặc (1954–1963)), là giai đoạn trong lịch sử România
**Moldova** (, phiên âm: Môn-đô-va), tên chính thức **Cộng hòa Moldova** (_Republica Moldova_) là một quốc gia nằm kín trong lục địa ở Đông Âu, giữa România ở phía tây và Ukraina ở phía bắc,
thumb|Những sinh viên tại Praha biểu tình (với [[Václav Havel ở giữa) kỷ niệm ngày Sinh viên Quốc tế, ngày 17 tháng 11 năm 1989]] nhỏ|Người dân Praha biểu tình tại Quảng trường Wenceslas trong
**Boris Nikolaevich Yeltsin** (, ; sinh ngày 1 tháng 2 năm 1931 – mất ngày 23 tháng 4 năm 2007) là nhà hoạt động quốc gia, chính trị của Nga và Liên Xô. Ông là
**Tiệp Khắc** (, _,_ trước năm 1990: _Československo_, ), trong khẩu ngữ còn gọi tắt là **Tiệp**, là một cựu nhà nước có chủ quyền tại Trung Âu tồn tại từ tháng 10 năm 1918,