✨Bão Gay (1992)

Bão Gay là cơn bão mạnh nhất và có quãng thời gian hoạt động dài nhất của mùa bão Tây Bắc Thái Bình Dương 1992. Gay hình thành vào ngày 14 tháng 11 trên khu vực gần đường đổi ngày quốc tế từ một rãnh gió mùa. Một thời gian sau, cơn bão di chuyển qua quần đảo Marshall với trạng thái là một cơn cuồng phong đang tăng cường trước khi đạt đỉnh cường độ ở ngoài khơi Thái Bình Dương. Khi đó, Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp (JTWC) đã ước tính sức gió duy trì một phút tối đa của Gay là 185 dặm/giờ (295 km/giờ) và áp suất khí quyển tối thiểu 872 mbar (25,8 inHg). Tuy nhiên, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA), trung tâm cảnh báo bão chính thức của khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương, ước tính sức gió duy trì 10 phút tối đa là 125 dặm/giờ (205 km/giờ) và áp suất tối thiểu 900 mbar (27 inHg). Sau khi kết thúc giai đoạn mạnh nhất, Gay suy yếu nhanh chóng do tương tác với một cơn bão khác. Vào ngày 23 tháng 11, Gay tấn công Guam với sức gió 100 dặm/giờ (160 km/giờ). Cơn bão sau đó mạnh trở lại trong một quãng thời gian ngắn trước khi dần chuyển hướng bắc, tiếp tục suy yếu và chuyển đổi thành một xoáy thuận ngoại nhiệt đới trên vùng biển phía nam Nhật Bản trong ngày 30 tháng 11.

Trong giai đoạn đầu, Gay tác động đến quần đảo Marshall, gây thiệt hại mùa màng nghiêm trọng và khiến 5.000 người mất nhà cửa. Thủ đô Majuro đã trải qua tình trạng không có điện và nước trong thời gian cơn bão hoành hành; tuy nhiên không có công dân nào của đảo quốc thiệt mạng. Với việc đổ bộ Guam, Gay đã trở thành cơn bão thứ sáu trong năm tác động đến hòn đảo này. Vì hầu hết các công trình có kết cấu yếu đều đã bị cơn bão Omar phá hủy vào hồi cuối tháng 8 trước đó nên thiệt hại do Gay gây thêm là không đáng kể. Gay với lõi trong bị phá vỡ mang tới một lượng mưa nhỏ, tuy nhiên gió mạnh kết hợp với nước biển mặn khiến cây cối trên đảo bị rụng lá trên diện rộng. Xa hơn về phía bắc, những đợt sóng lớn do bão cũng đã phá hủy một ngôi nhà ở Saipan; và tại tỉnh Okinawa, Nhật Bản, mưa lớn cũng đã gây nên lũ lụt và tình trạng mất điện.

Lịch sử khí tượng

Bão Gay hình thành từ một nhiễu động nhiệt đới ở phía đông đường đổi ngày quốc tế trong khoảng giữa tháng 11 năm 1992. Vùng nhiễu động này thuộc một rãnh gió mùa trải dài tới phía tây Biển Đông, thứ đã tạo ra cơn bão Forrest trước đó và Hunt sau này. Tiếp theo, nhiễu động di chuyển về phía tây, vượt đường đổi ngày quốc tế và dần tổ chức với đối lưu gia tăng. Vào ngày 14 tháng 11, Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp (JTWC) ban hành Cảnh báo về sự hình thành của xoáy thuận nhiệt đới (TCFA); và đến thời điểm 1800 UTC cùng ngày, cơ quan này đã phát đi những thông tin ban đầu về áp thấp nhiệt đới 31W, vị trí ở phía đông quần đảo Marshall. Khi đó Cơ quan khí tượng Nhật Bản (JMA) cũng nhận định đó là một áp thấp nhiệt đới đã phát triển. Áp thấp nhiệt đới mạnh lên thành bão nhiệt đới Gay trong ngày hôm sau. Bên cạnh đó, cơ quan này cũng ước đoán áp suất tối thiểu của cơn bão là 872 mbar (25,8 inHg), chỉ cao hơn bão Tip năm 1979.

Guam và Quần đảo Bắc Mariana

Sau khi tác động đến quần đảo Marshall, Gay hướng đến Guam, trở thành cơn bão thứ năm trong sáu tháng gần nhất di chuyển vào khu vực có phạm vi 110 km xung quanh hòn đảo. Những sự chuẩn bị trên diện rộng được tiến hành, bao gồm việc di dời tàu bè đến những nơi an toàn hơn Các trường học, tòa nhà chính phủ, sân bay, cảng biển đều ngừng hoạt động; khoảng 4.300 người đã di tản đến các địa điểm tránh trú bão. Tại Saipan 1.639 người đã di tản đến các nơi trú ẩn an toàn, số lượng người di tản do bão lớn nhất tại thời điểm đó. Cơn bão lúc này có phần lõi trong bị phá vỡ với lượng ẩm thấp, hệ quả của quá trình suy yếu, và JTWC đã gọi nó là một "cơn bão khô hạn"; tổng lượng mưa trên đảo chỉ trong khoảng 40 – 90 mm. Việc hàng loạt cây bị rụng lá đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho người nông dân; Cơn bão còn làm nước biển dâng từ 1,2 đến 1,8 m dọc theo đường bờ biển phía đông Guam. Ở đảo Cabras phía bắc Guam, nước dâng cao tới 3,4 m, cuốn theo cát và nước biển vào tới các tuyến đường ven biển và tách rời một chiếc thuyền khỏi nơi neo đậu. JTWC ước tính thiệt hại sẽ nghiêm trọng hơn nếu như các công trình yếu không bị cơn bão Omar phá hủy ba tháng trước đó. Ở đảo Tinian, phía bắc Guam, cơn bão đã phá hủy bốn mái tôn. Tại Saipan, nước biển dâng do bão đã phá hủy một ngôi nhà và đe dọa đến nền móng của vài căn nhà khác; có 12 hộ gia đình đã phải cần đến sự cứu giứp từ những nhân viên cứu hộ. Cơn bão cũng gây tình trạng mất điện, làm một ngôi nhà bị cháy với lửa bắt nguồn từ nến và đèn dầu.

Hậu bão

Tổng thống Cộng hòa Quần đảo Marshall Amata Kabua đã tuyên bố chín hòn đảo là vùng thiên tai. Mặc dù là một quốc gia độc lập, quần đảo Marshall vẫn đủ điều kiện để nhận được nguồn hỗ trợ từ Cơ quan Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Liên Bang (FEMA) giống như là một bang hay một vùng lãnh thổ của Mỹ. Nhờ vậy, Mỹ đã nhanh chóng cung cấp một khoản vay 508.245 USD (USD 1994) để viện trợ khẩn cấp và để hướng dẫn người dân địa phương những kỹ năng giúp giảm thiểu thiệt hại từ những sự kiện tương tự có thể xảy ra trong tương lai. Sau cơn bão, các công nhân ở gần thủ đô Majuro đã gieo những hạt giống để phục hồi số cây trồng bị tàn phá.

Sự tác động liên tiếp của các cơn bão trong năm 1992 đã khiến cho ngành du lịch ở Guam chịu tổn thất nghiêm trọng. Trong lúc hai cơn bão Omar và Gay hoành hành, việc liên lạc giữa những người dân trên đảo là hạn chế. Bởi vậy, mạng lưới thông tin đã được tạo ra sau này nhằm tạo thuận lợi cho nỗ lực cứu trợ trong bão trong tương lai.

Một tài liệu nghiên cứu công bố 10 năm sau cơn bão đề xuất rằng Gay có thể mạnh hơn Tip và đã đạt đến một mức áp suất khí quyển thấp nhất từng ghi nhận. Vào lúc mạnh nhất, bằng việc áp dụng kỹ thuật Dvorak, Gay được đánh giá ở mức 8.0 trong 9 giờ liên tục, cho thấy sức gió duy trì một phút tối đa đạt ít nhất từ 195 dặm/giờ (315 km/giờ) trở lên. Thêm vào đó, xung quanh mắt bão còn tồn tại một vùng mây lạnh đáng kể. Cơn bão Angela năm 1995 cũng biểu thị những đặc điểm tương tự và có thể còn mạnh hơn Gay. Tuy nhiên, do thiếu những quan trắc trực tiếp vào bên trong mắt của cả hai cơn bão, cường độ như vậy là không thể xác nhận.