✨Bão John (1994)

Bão John (Hurricane John, còn được biết đến như là Typhoon John) là một cơn bão hình thành trong năm 1994 trên khu vực Đông Bắc Thái Bình Dương và nó đã trở thành xoáy thuận nhiệt đới tồn tại lâu nhất và có quỹ đạo dài nhất từng quan trắc được vào thời điểm đó cho đến khi Bão Freddy phá kỷ lục vào năm 2023. John hình thành trong giai đoạn El Niño 1994-1995 và nó đã đạt cường độ tối đa là một cơn bão cấp 5 trong thang bão Saffir-Simpson, cấp cao nhất trong thang đo.

Trong quá trình hoạt động, cơn bão đã đi được một quãng đường dài 7.165 dặm (13.280 km) từ Đông Thái Bình Dương sang Tây Thái Bình Dương rồi quay trở lại Trung tâm Thái Bình Dương, trong khoảng thời gian kéo dài tổng cộng 31 ngày. Xuất hiện trên cả Đông và Tây Thái Bình Dương, John là một trong số ít những xoáy thuận nhiệt đới vừa được chỉ định là "hurricane", vừa được chỉ định là "typhoon" . Mặc dù tồn tại trong đúng một tháng, John hầu như không gây ảnh hưởng đến đất liền, nó chỉ mang tác động nhỏ đến cho quần đảo Hawaii và một căn cứ quân sự của Hoa Kỳ nằm tại rạn san hô vòng Johnston. Những tàn dư của cơn bão sau này đã tác động đến Alaska.

Lịch sử khí tượng

Nguồn gốc của bão John được phân tích bởi Trung tâm Bão Quốc gia Hoa Kỳ (NHC) là từ một sóng nhiệt đới (sóng đông) di chuyển ra ngoài khơi bờ biển châu Phi trong ngày 25 tháng 7 năm 1994. Sóng nhiệt đới này sau đó đã lần lượt vượt qua Đại Tây Dương và biển Caribbean mà không có sự biến chuyển nào, trước khi tiếp tục vượt Trung Mỹ và đi vào vùng Đông Thái Bình Dương trong hoặc trong khoảng ngày 8 tháng 8. Tại thời điểm đó áp thấp nhiệt đới di chuyển theo hướng Tây và vị trí của nó nằm cách Acapulco, Mexico khoảng 345 dặm (555 km) về phía Đông - Đông Nam. Cũng trong ngày 22 (giờ Hawaii), John đã tiếp cận quần đảo ở khoảng cách gần nhất là 345 dặm (500 km) về phía Nam. Một ngày sau, cơn bão đe dọa chuyển hướng Bắc và tác động đến Hawaii, nhưng áp cao thường bảo vệ quần đảo khỏi sự tấn công của xoáy thuận nhiệt đới ở phía Bắc đã giữ John trên quỹ đạo dưới phía Nam. Dù sao, khu vực này vẫn chịu tác động bởi những cơn mưa nặng hạt và gió mạnh từ dải mây mưa phía ngoài của cơn bão. thumb|Bão John lúc nó ở đỉnh cường độ thứ ba trên vùng Bắc Trung tâm Thái Bình Dương, kèm theo đó là một xoáy thuận ngoại nhiệt đới ở phía Bắc cơn bão. Sau khi di chuyển qua rạn san hô Johnston, John chuyển hướng Tây Bắc và bắt đầu tăng cường trở lại do độ đứt gió đã giảm xuống. Vào ngày 27 tháng 8 theo giờ địa phương, John đạt một đỉnh cường độ thứ hai với vận tốc gió 135 dặm/giờ (210 km/giờ). Không lâu sau, cơn bão đã vượt đường đổi ngày quốc tế tại vị trí có vĩ độ xấp xỉ 22°B và nó bắt đầu được đặt dưới sự giám sát của một chi nhánh của Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp (JTWC) tại Guam. Do đi vào khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương, John cũng đồng thời trở thành một "typhoon" và được đề cập đến như là "Typhoon John" trong quãng thời gian nó tồn tại trên khu vực này.

Kỷ lục

Quãng thời gian hoạt động kéo dài 31 ngày đã giúp cho John trở thành xoáy thuận nhiệt đới tồn tại lâu nhất từng được ghi nhận trên Trái Đất, vượt qua các kỷ lục cũ trước đó lần lượt là 24 ngày trên Thái Bình Dương của bão Tina năm 1992 và 28 ngày trên Đại Tây Dương của bão San Ciriaco 1899.Kỉ lục này sau đó đã bị phá bởi bão Freddy vào năm 2023. Bên cạnh đó. bất chấp tốc độ di chuyển chậm trong suốt quãng đường, John vẫn trở thành xoáy thuận nhiệt đới có khoàng cách di chuyển dài nhất từng ghi nhận, với tổng chiều dài quãng đường đã đi là 7.165 dặm (13.280 km), vượt qua các kỷ lục cũ trước đó lần lượt là 4.700 dặm (8.700 km) của bão Fico trên Thái Bình Dương năm 1978 và 6.850 dặm (12.700 km) của bão Faith trên Đại Tây Dương năm 1966.

Trị số áp suất đọc được của John lúc nó đạt cường độ tối đa là không nhất quán khi mà Trung tâm Bão khu vực Trung tâm Thái Bình Dương (CPHP) đã không theo dõi áp suất cơn bão tại thời điểm đó; tuy nhiên, máy bay của lực lượng Không quân dự bị Hoa Kỳ đã đo được một mức áp suất bề mặt là 929 mbar (hPa), khiến John trở thành một trong những xoáy thuận nhiệt đới mạnh nhất từng ghi nhận được ở Trung tâm Thái Bình Dương. Mặc dù các mức áp suất thấp hơn đã được ghi nhận trong các cơn bão Emilia, Gilma cùng trong năm 1994 và bão Ioke năm 2006, nhưng sức gió của John là cao hơn các cơn bão này . John cũng là một trong số chỉ năm xoáy thuận nhiệt đới đạt đến cường độ bão cấp 5 trên khu vực Trung tâm Thái Bình Dương (4 cơn bão kia đầu tiên là bão Patsy năm 1959, thứ hai là bão Emilia, tiếp đến là bão Gilma, và cuối cùng là bão Ioke), và nó cũng đã sở hữu một vận tốc gió cao nhất từng ghi nhận được tại khu vực này là 175 dặm/giờ (280 km/giờ). Bên cạnh đó, John còn là xoáy thuận nhiệt đới đầu tiên vừa hình thành trên Đông Bắc Thái Bình Dương vừa về sau trở thành một cơn bão cuồng phong (typhoon) trên Tây Bắc Thái Bình Dương, thành tích chỉ có cơn bão Genevieve sau này đạt được vào năm 2014.

John là một trong số chỉ tám xoáy thuận nhiệt đới từng tồn tại ở cả ba khu vực xoáy thuận nhiệt đới trên Tây Bắc Thái Bình Dương. Các xoáy thuận nhiệt đới còn lại là bão Georgette, bão Enrique, bão Li, bão Dora, bão Jimena, bão Genevieve và bão Hector lần lượt trong các năm 1986, 1991, 1994, 1999, 2003, 2014 và 2018, (John xếp thứ 4 theo thứ tự thời gian xuất hiện). Ngoài ra John còn là một trong số chỉ tám xoáy thuận nhiệt đới từng đi vào vùng Trung tâm Thái Bình Dương từ khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương. Các xoáy thuận nhiệt đới trước đó là bão Patsy, bão Skip, bão nhiệt đới Virginia và Carmen lần lượt của các mùa bão 1959, 1985, 1968 và 1985; và sau này là áp thấp nhiệt đới 17W, bão nhiệt đới Wene, Omeka của các mùa bão 1996, 2000, 2010. Bên cạnh đó, mưa nặng hạt trên đảo lớn Hawaii đã gây lũ lụt nhỏ, cục bộ, phong tỏa một số tuyến đường ngắn. Không có trường hợp thiệt mạng hay tổn thất nghiêm trọng tại Hawaii được báo cáo. Ngoài ra, đối với xoáy thuận nhiệt đới trên Bắc bán cầu, những cơn gió mạnh nhất và mưa nặng hạt nằm ở phần phía Bắc của cơn bão, nên Johnston, với vị trí nằm về phía Nam quỹ đạo của John, đã giảm bớt được gánh nặng phần nào. Dù vậy, hơn 1.100 nhân viên của căn cứ quân sự Hoa Kỳ trên đảo Johnston đã được di tản đến Honolulu khi John tiến gần như một sự đề phòng. Tác động đến các công trình là đáng kể, nhưng với kích thước của hòn đảo và chức năng của căn cứ đã làm giảm thiệt hại xuống mức thấp; giá trị ước tính vào khoảng 15 triệu USD (USD 1994).