Ayun Pa là một thị xã cũ thuộc tỉnh Gia Lai, Tây Nguyên, Việt Nam.
Thị xã Ayun Pa là cửa ngõ phía đông nam tỉnh Gia Lai, có các đường giao thông thuận lợi nối liền với các tỉnh duyên hải miền trung và khu vực Tây Nguyên, tạo nên điều kiện thuận lợi về thông thương và phát triển các loại hình dịch vụ.
Địa lý
Thị xã Ayun Pa nằm ở phía đông nam tỉnh Gia Lai, cách thành phố Pleiku 97 km về phía đông nam và có vị trí địa lý:
Phía đông giáp các huyện Ia Pa và Krông Pa
Phía tây giáp huyện Phú Thiện
Phía nam giáp huyện Ea H'leo, tỉnh Đắk Lắk
Phía bắc giáp các huyện Phú Thiện và huyện Ia Pa.
Lịch sử
Tên gọi
Địa danh Ayun Pa là tên gọi được ghép từ tên hai con sông là sông Ayun và sông Pa (sông Ba), do vị trí địa lý nằm ở ngã ba sông nơi sông Ayun hợp lưu với sông Ba.
Ayun Pa có các tên cũ là Cheo Reo, Phú Bổn, Hậu Bổn.
Lịch sử hành chính
Thời Việt Nam Cộng hoà là quận lỵ quận Cheo Reo của tỉnh Pleiku.
Từ năm 1962, khi thành lập tỉnh Phú Bổn, thì Cheo Reo trở thành tỉnh lỵ tỉnh này với tên gọi mới là thị xã Hậu Bổn, tỉnh Phú Bổn.
Sau khi Việt Nam thống nhất, Ayun Pa là huyện thuộc tỉnh Gia Lai - Kon Tum. Huyện Ayun Pa ban đầu bao gồm 14 xã: Chư A Thai, Chư Răng, Đất Bằng, Ia Dreh, Ia Hiao, Ia Mrơn, Ia Piar, Ia RBol, Ia RMok, Ia R'tô, Ia Rsai, Ia Tul, Krông Năng và Pờ Tó.
Theo Quyết định số 178-CP ngày 23 tháng 4 năm 1979 của Hội đồng Chính phủ, việc chia huyện Ayun Pa thuộc tỉnh Gia Lai – Kon Tum thành hai huyện lấy tên là huyện Ayun Pa và huyện Krông Pa.
Ngày 2 tháng 3 năm 1979, thành lập thị trấn Ayun Pa (thị trấn huyện lỵ huyện Ayun Pa) theo Quyết định số 77-CP của Hội đồng Chính phủ.
Ngày 23 tháng 4 năm 1979, tách 6 xã: Ia Rsai, Chư Drăng, Ia Rmok, Đất Bằng, Ia Dreh và Krông Năng để thành lập huyện Krông Pa. Huyện Ayun Pa còn lại 8 xã: Chư A Thai, Ia Hiao, Ia Mrơn, Ia Piar, Ia RBol, Ia R'tô, Ia Tul và Pờ Tó.
Ngày 29 tháng 10 năm 1983, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 122-HĐBT, theo đó:
Chia xã Chư A Thai thành 2 xã: Chư A Thai và Ia Sol
Chia xã Ia Tul thành 2 xã: Ia Tul và Chư Mố
Chia xã Ia Mrơn thành 2 xã: Ia Mrơn và Ia Trok
Chia xã Pờ Tó thành 2 xã: Pờ Tó và Chư Drăng.
Ngày 6 tháng 12 năm 1990, chia xã Chư A Thai thành 2 xã: Chư A Thai và Ia Yeng.
Ngày 12 tháng 8 năm 1991, tỉnh Gia Lai được tái lập, huyện Ayun Pa thuộc tỉnh Gia Lai.
Ngày 21 tháng 8 năm 1998, Chính phủ ban hành Nghị định 65/1998/NĐ-CP. Theo đó:
Thành lập xã Ia Sao trên cơ sở 11.260 ha diện tích tự nhiên và 2.838 người của xã Ia R'tô
Thành lập Ia Broăi trên cơ sở 2.320 ha diện tích tự nhiên và 2.807 người của xã Ia Tul
Thành lập xã Ia Kdăm trên cơ sở 13.227 ha diện tích tự nhiên và 2.043 người của xã Chư Mố
Thành lập xã Kim Tân trên cơ sở 4.454,5 ha diện tích tự nhiên và 3.428 người của xã Chư Răng
*Thành lập thị trấn Phú Thiện trên cơ sở điều chỉnh 156 ha diện tích tự nhiên và 3.077 người của xã Chư A Thai, 1.395 ha diện tích tự nhiên và 13.306 người của xã Ia Sol.
Ngày 13 tháng 5 năm 2002, Chính phủ ban hành Nghị định 54/2002/NĐ-CP. Theo đó:
Thành lập xã Ia Peng trên cơ sở trên cơ sở 1.800 ha diện tích tự nhiên và 2.982 người của xã Ia Piar
Thành lập xã Ia Ke trên cơ sở 5.928 ha diện tích tự nhiên và 8.579 người của xã Chư A Thai.
Từ đây, huyện Ayun Pa bao gồm 2 thị trấn: Ayun Pa, Phú Thiện và 19 xã: Chư A Thai, Chư Mố, Chư Răng, Ia Broăi, Ia Hiao, Ia Kdăm, Ia Ke, Ia Mrơn, Ia Peng, Ia Piar, Ia Rbol, Ia Rtô, Ia Sao, Ia Sol, Ia Trok, Ia Tul, Ia Yeng, Kim Tân, Pờ Tó.
Ngày 18 tháng 12 năm 2002, tách 9 xã: Pờ Tó, Chư Rang, Kim Tân, Ia Tul, Ia Broăi, Ia K'dăm, Chư Mố, Ia Trok và Ia Mrơn thuộc huyện Ayun Pa để thành lập huyện Ia Pa.. Theo đó:
Thành lập xã Ayun Hạ trên cơ sở 2.765 ha diện tích tự nhiên và 5.130 nhân khẩu của xã Ia Ke
Đổi tên xã Ia Ke thành xã Ia Ake
*Thành lập xã Chrôh Pơnan trên cơ sở 2.158,5 ha diện tích tự nhiên và 3.708 người của xã Ia Hiao.
Từ đó đến cuối năm 2006, huyện Ayun Pa có 14 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 2 thị trấn: Ayun Pa (huyện lỵ), Phú Thiện và 12 xã: Ia R'tô, Ia R'bol, Ia Sao, Chư A Thai, Ia Ke, Ia Sol, Ia Piar, Ia Peng, Ayun Hạ, Ia Yeng, Chrôh Pơnan, Ia Hiao.
Ngày 30 tháng 3 năm 2007, Chính phủ ban hành Nghị định số 50/2007/NĐ-CP về việc thành lập thị xã Ayun Pa và các phường thuộc thị xã Ayun Pa. Theo đó:
Thành lập thị xã Ayun Pa trên cơ sở tách thị trấn Ayun Pa và 3 xã: Ia R'tô, Ia R'bol, Ia Sao thuộc huyện Ayun Pa.
Thành lập 4 phường: Cheo Reo, Hòa Bình, Đoàn Kết và Sông Bờ trên cơ sở giải thể thị trấn Ayun Pa
Thành lập xã Chư Băh trên cơ sở điều chỉnh 6.959 ha diện tích tự nhiên và 3.306 người của xã Ia Rbol
Đổi tên phần còn lại của huyện Ayun Pa thành huyện Phú Thiện.
Sau khi thành lập, thị xã Ayun Pa có 28.700,5 ha diện tích tự nhiên và 35.058 người với 8 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, gồm 4 phường và 4 xã.
Hành chính
Thị xã Ayun Pa có 8 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 4 phường: Cheo Reo, Đoàn Kết, Hòa Bình, Sông Bờ và 4 xã: Chư Băh, Ia RBol, Ia R'tô, Ia Sao.
| width="50%" valign="top" style="background: #f9f9f9;" |
|}
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ayun Pa** là một thị xã cũ thuộc tỉnh Gia Lai, Tây Nguyên, Việt Nam. Thị xã Ayun Pa là cửa ngõ phía đông nam tỉnh Gia Lai, có các đường giao thông thuận lợi
**Thị xã** là một đơn vị hành chính cấp huyện từng tồn tại ở Việt Nam, dưới tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. Trước khi giải thể, thị xã là đô thị loại
**Krông Pa** là một huyện thuộc tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Tên huyện được đặt theo tên 2 con sông: sông Krông Năng và sông Pa (một trong những con sông lớn
**Ia Pa** (đọc là _/ya-pa/_) là một huyện cũ nằm ở phía đông nam tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Ia Pa là một huyện nằm ở phía đông nam tỉnh Gia Lai,
phải|nhỏ|Một góc trung tâm [[Thành phố Hồ Chí Minh, đô thị lớn nhất Việt Nam]] **Đô thị Việt Nam** là những đô thị bao gồm thành phố, thị xã, thị trấn được các cơ quan
**Gia Lai** là một tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên. Phía bắc giáp tỉnh Kon Tum, phía nam giáp tỉnh Đắk Lắk, phía đông giáp các tỉnh Bình Định và Phú Yên, phía tây giáp tỉnh
**Sông Ayun** là một phụ lưu của sông Ba, chảy hoàn toàn trên địa phận tỉnh Gia Lai, Việt Nam . Sông có chiều dài 192 km và diện tích lưu vực là 2.855 km² . ##
thumb|Lãnh thổ Thủy Xá (水舍) và Hỏa Xá (火舍). **Thủy Xá - Hỏa Xá** (chữ Hán: 水舍 - 火舍) là tên gọi trong sử ký của triều Nguyễn để chỉ tiểu quốc Jrai của người
**Hậu Bổn** là một thị xã cũ, tỉnh lỵ tỉnh Phú Bổn (tỉnh lỵ này còn có tên là Cheo Reo) thuộc khu vực bắc Cao nguyên Trung phần dưới thời Việt Nam Cộng hòa.
**Biển xe cơ giới** (hay còn gọi là **biển số xe**) là biển được sử dụng để hiển thị _dấu đăng ký_ của phương tiện tại Việt Nam. Đây là biển bắt buộc đối với
nhỏ|[[Quốc lộ 1 – Tuyến quốc lộ chính ở Việt Nam đoạn giữa Phú Yên và Khánh Hòa]] Tại Việt Nam, một đường được gọi là **quốc lộ** khi nó là đường nối liền thủ
nhỏ|412x412px|Thị trấn Ea Drăng năm 2020 **Ea Drăng** là xã của tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam. ## Địa lý Thị trấn Ea Drăng có diện tích 16,88 km², dân số năm 1999 là 15.325 người, mật
**Phạm Hồng Thái**, tên khai sinh là **Phạm Thành Tích** (chữ Hán: 范鴻泰; 14 tháng 5, 1895 – 19 tháng 6, 1924), là một nhà hoạt động trong Phong trào Đông Du và là người
**Sông Ba** (phần thượng lưu gọi là **Ea Pa**, **Ia Pa** hay **Krông Pa**, phần hạ lưu gọi là **sông Đà Rằng**) là con sông lớn nhất vùng ven biển miền Trung, chảy qua 3
**Gia Lai** là một tỉnh nằm ở khu vực Nam Trung Bộ, miền Trung Việt Nam và là tỉnh có diện tích lớn thứ hai Việt Nam. Trung tâm hành chính của tỉnh là phường
**_Linh hồn Việt Cộng_** là một phim tài liệu của nhà văn kiêm đạo diễn điện ảnh Minh Chuyên, phát sóng trên kênh VTV1 vào năm 2008. Phim kể về câu chuyện của một cựu
**Ksor H'Bơ Khăp** (sinh ngày 10 tháng 4 năm 1982, tên thường gọi là **Ksor Phước Hà**) là một nữ Công an nhân dân Việt Nam và chính trị gia người Việt Nam, cấp bậc
**Phú Bổn** là một tỉnh cũ của Việt Nam Cộng hòa. ## Địa lý Tỉnh Phú Bổn có vị trí địa lý: *Phía đông giáp tỉnh Phú Yên *Phía tây giáp tỉnh Pleiku *Phía nam
phải|nhỏ|Bản đồ tỉnh Phú Bổn năm 1973 **Thuần Mẫn** là một địa danh hành chính cũ cấp quận thuộc tỉnh Phú Bổn thời Việt Nam Cộng hòa. ## Lịch sử Dưới thời Pháp thuộc, vùng
**Pleiku** là một tỉnh cũ của Việt Nam Cộng hòa thuộc Cao nguyên Trung phần. ## Địa lý Tỉnh Pleiku có vị trí địa lý: *Phía đông giáp tỉnh Bình Định và tỉnh Phú Bổn
**Gia Lai – Kon Tum** là một tỉnh cũ thuộc vùng Tây Nguyên, Việt Nam. nhỏ|phải|Tỉnh Gia Lai – Kon Tum trên bản đồ hành chính Việt Nam năm 1976 ## Địa lý Tỉnh Gia
**Biểu tình Tây Nguyên 2004** (còn được biết đến với tên gọi **Bạo loạn Tây Nguyên 2004 hoặc **Thảm sát Phục Sinh''') là một cuộc biểu tình của người Thượng xảy ra vào Lễ Phục
Các địa danh hành chính tại Việt Nam hiện có tên là những từ (như Hà Nội) hoặc liên danh (như Bà Rịa - Vũng Tàu) có một đến bốn âm tiết, trong đó hầu
**Nay Der** (1895-1987) là người sáng lập bộ chữ viết đầu tiên của dân tộc Jrai. Ông được coi là người thầy giáo đầu tiên của dân tộc Jrai. Ông sinh năm 1895 tại Bôn
Ngày 22 tháng 5 năm 2011, các cử tri Việt Nam đã tham gia cuộc Bầu cử Đại biểu Quốc hội để chọn 500 đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XIII từ 827 ứng
**Đắk Lắk** (trước đây là **Darlac**) là một tỉnh ven biển nằm ở Nam Trung Bộ, miền Trung Việt Nam và là tỉnh có diện tích lớn thứ ba Việt Nam. Trung tâm hành chính
**Ksor Ní** (1925–2019), tên thường gọi là **Ama H'Nhan**, là nhà cách mạng Việt Nam, từng đảm nhiệm chức vụ Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai
Vị trí vùng Tây Nguyên trên bản đồ Việt Nam [[Lâm Đồng]] [[Đắk Lắk]] **Tây Nguyên** hay **vùng cao nguyên Nam Trung Bộ** là khu vực địa lý với địa hình cao nguyên thuộc miền
nhỏ|phải| [[Bắc Trung Bộ
Duyên hải Nam Trung Bộ
Tây Nguyên]]**Trung Bộ** (hay còn gọi là **miền Trung**) là khu vực địa lý nằm ở phần giữa đất liền của Việt Nam, nối Bắc Bộ
**Ea H'Leo** (đọc là /_E-a-hờ-leo_/) là một huyện thuộc tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam. Tên huyện được đặt theo tên suối Ea H'Leo, một con suối lớn chảy qua địa bàn huyện. ## Địa lý
**Đèo Blaum** hay **đèo Bloum** là đèo trên đường tỉnh 662 ở vùng đất huyện Ia Pa tỉnh Gia Lai, Việt Nam . ## Vị trí Đèo Blaum trên đường tỉnh 662 ở ranh giới
**Xuân An** là một huyện cũ của tỉnh Phú Khánh, Việt Nam. Huyện được thành lập tháng 3 năm 1977 trên cơ sở hợp nhất 2 huyện Tuy An, Đồng Xuân và 4 xã: Sơn
Sông (suối) **Ia Hiao**, còn gọi là suối **Ea Hiao**, là phụ lưu bên bờ phải của Sông Ba A Yun trong hệ thống sông Ba. Sông Ia Hiao chảy ở huyện Ea H'leo tỉnh
**Suối Ea Chro Tao** là một phụ lưu của sông Ia Hiao trong hệ thống sông Ba. Suối Ea Chro Tao chảy ở các huyện Ea H'leo tỉnh Đắk Lắk và huyện Phú Thiện tỉnh
**Siu Pui** hay **Ama Thương** bí danh **Siu Thoanh** (19/8/1931 - 1/2/2019) là một chính khách Việt Nam, sắc tộc Gia Rai cự Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Lắk. Sinh tại làng
Mỗi khi nhắc dến cà pha phin truyền thống, thì không thể không nhắc đến cái tên Cỏ Hồng. Cuối thế kỉ 19, theo chân người Pháp vào Việt Nam, cà phê Cỏ Hồng gu
Mỗi khi nhắc dến cà pha phin truyền thống, thì không thể không nhắc đến cái tên Cỏ Hồng. Cuối thế kỉ 19, theo chân người Pháp vào Việt Nam, cà phê Cỏ Hồng gu
Mỗi khi nhắc dến cà pha phin truyền thống, thì không thể không nhắc đến cái tên Cỏ Hồng. Cuối thế kỉ 19, theo chân người Pháp vào Việt Nam, cà phê Cỏ Hồng gu
**Sông Ea Rbol** (tên khác: **Sông Ea Rơ Ban**, **Sông Ea R'Bol**) là một phụ lưu bờ phải của sông Ba. Sông Ea Rbol chảy qua các tỉnh Đắk Lắk và tỉnh Gia Lai, Việt
**Ksor Phước** (sinh năm 1954) là một chính khách Việt Nam, dân tộc Gia Rai. Ông nguyên là Ủy viên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa VIII, IX,
Tiểu quốc **J'rai** (_Ala Car P'tao Degar_, _Dhung Vijaya_, **Nam Bàn**) là một tiểu quốc cổ của các bộ tộc Nam Đảo ở Tây Nguyên, Việt Nam với bộ tộc nòng cốt là người Gia