Vũ Mộng Nguyên (1380 - ?, hiệu: Vị Khê, Lạn Kha) là một chính trị gia và nhà thơ thời Lê sơ trong lịch sử Việt Nam.
Tiểu sử
Vũ Mộng Nguyên là người làng Đông Sơn, huyện Tiên Du, trấn Kinh Bắc (nay thuộc Thôn Đông Sơn - Xã Việt Đoàn - huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh).
Ông đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) năm 1400 thời nhà Hồ (đời Hồ Quý Ly), cùng khoa với Nguyễn Trãi, Nguyễn Mộng Tuân, Lý Tử Tấn.
Tuy thi đỗ nhưng ông không ra làm quan cho nhà Hồ mà về quê ở ẩn và mở trường dạy học. Đến khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418-1427) thành công, Lê Lợi lên ngôi vua (1428), bèn cho vời ông ra làm Tư nghiệp Quốc tử giám, tước Thái Trung đại phu, sau thăng Tế tửu.
Năm 74 tuổi, ông về hưu. Trong buổi tiễn đưa ở cửa Đông kinh thành Thăng Long, "xe ngựa tấp nập, các quan ai cũng cho là một chuyện vinh hạnh".
Sử không chép về năm mất của Vũ Mộng Nguyên. Hiện ông được thờ tại Chân Khai Tự, một ngôi chùa tại làng Đông Sơn.
Tác phẩm
Ông được đánh giá là một nhà thơ lớn với nhiều đóng góp cho văn học Việt Nam giai đoạn đầu thế kỷ 15.
Tác phẩm của Vũ Mộng Nguyên có Vị Khê thi tập, nay không còn. Chỉ còn lại 38 bài chép trong Toàn Việt thi lục, Việt âm thi tập và Tinh tuyển chư gia luật thi.
Thơ Vũ Mộng Nguyên phản ánh tâm sự một người dân mất nước thời Minh thuộc; song cũng mang cả tiếng nói hào hùng của một dân tộc đang vươn mình đứng dậy, quật ngã quân thù. Các bài thơ "Loạn hậu quá Lý triều di miếu hữu cảm" (Sau loạn qua ngôi miếu sót lại của triều Lý cảm xúc), "Chu trung vọng Bô Cô hãn hữu cảm" (Cảm hứng khi đi thuyền trông ra bến Bô Cô),...đã biểu hiện điều ấy. Nhưng vì không tham gia cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, nên thơ Vũ Mộng Nguyên thiếu sức chiến đấu, chỉ có thể thấy ở đó tư tưởng yêu nước một cách xa xôi, bóng bẩy, nhuốm đôi chút oán giận, u hoài...
"Chu trung vọng Bô Cô hãn hữu cảm" được xem là bài thơ tiêu biểu của Vũ Mộng Nguyên:
Mặt khác, những bài thơ bộc bạch tâm sự cá nhân như "Nhan lạc" (Nét mặt vui), "Bồn tùng" (Cây tùng trong chậu), "Khê cư" (Sống bên khe), "Trừ quan" (Từ quan), "Kỷ Hợi tuế trùng dương" (Tiết trùng dương năm Kỷ Hợi)...đã nói khá rõ còn đường mà ông đeo đuổi là giữ khí tiết trong sạch, lánh xa danh lợi, và an phận nghèo.
Về mặt nghệ thuật, thơ ông bình dị, tự nhiên trong cấu tứ, ít điển cố...Giới thiệu một bài thơ
Sách tham khảo
- Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chí (Tập I). Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 1992.
- Nguyễn Huệ Chi, mục từ "Vũ Mộng Nguyên" in trong Từ điển văn học (bộ mới). Nhà xuất bản Thế giới, 2004.
- Trần Thị Băng Thanh (chủ biên), Văn học thế kỷ XV-XVII. Nhà xuất bản Khoa học xã hội, 2004.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Vũ Mộng Nguyên** (1380 - ?, hiệu: **Vị Khê**, **Lạn Kha**) là một chính trị gia và nhà thơ thời Lê sơ trong lịch sử Việt Nam. ## Tiểu sử **Vũ Mộng Nguyên** là người
**Vũ Lăng Nguyên** (; ) là một địa điểm danh thắng nằm ở huyện Vũ Lăng Nguyên, phía tây thành phố Trương Gia Giới, tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc. Nó được UNESCO công nhận là
**Lê Mộng Nguyên** (5 tháng 5 năm 1930 – 19 tháng 5 năm 2023) là tác giả ca khúc nổi tiếng Trăng mờ bên suối. Ông còn là giáo sư, tiến sĩ Luật và Khoa
**Nhà Nguyên** (tiếng Trung: 元朝, bính âm: _Yuán Cháo_, Hán-Việt: _Nguyên triều_) hay **Đại Nguyên** (Tiếng Trung: 大元, bính âm: _Dà Yuán_) là nhà nước kế tục của Đế quốc Mông Cổ và đánh dấu
**Nội Mông Cổ** (tiếng Mông Cổ: Hình:Oburmonggul.svg, _Öbür Monggol_; ), tên chính thức là **Khu tự trị Nội Mông Cổ,** thường được gọi tắt là **Nội Mông**, là một khu tự trị của Cộng hòa
**Chiến tranh Mông Nguyên – Đại Việt lần thứ nhất** hay **Kháng chiến chống Mông Nguyên lần thứ nhất** là cách người Việt Nam gọi cuộc chiến đấu của quân dân Đại Việt chống lại
**Quan Vũ** (, 158?–220), hay **Quan Công**, tự **Vân Trường** (雲長), là một vị tướng nổi tiếng thời kỳ cuối nhà Đông Hán và thời Tam Quốc ở Trung Quốc. Ông là người đã góp
**Chiến tranh Nguyên Mông – Đại Việt lần 2** là cuộc chiến tranh giữa Đại Nguyên và Đại Việt diễn ra trên lãnh thổ Đại Việt từ cuối tháng 1 đến cuối tháng 5 năm
**Nguyễn Phúc Thuần** (1754 - 1777, ở ngôi 1765 - 1777), hay **Nguyễn Duệ Tông**, **Định Vương** còn có tên khác là **Nguyễn Phúc Hân**, là người cai trị thứ 9 của chính quyền Chúa
**Nguyễn Mộng Tuân** (阮夢荀, sinh năm 1380) là một khai quốc công thần, đồng thời cũng là một danh sĩ đã có nhiều đóng góp vào phát triển của Nho giáo thời Lê sơ. Tác
**Nguyên Nhân Tông** (chữ Hán: 元仁宗; 1285 - 1320) tên thật là **Bột Nhi Chỉ Cân Ái Dục Lê Bạt Lực Bát Đạt **(Borijin Ayurbarwada Buyantu Khan), là vị Hoàng đế thứ tư của nhà
**Nguyên Thái Định Đế** (28 tháng 11, 1293 - 15 tháng 8 1328), tên thật là **Bột Nhi Chỉ Cân Dã Tôn Thiết Mộc Nhi** (；phiên âm: Borjigin Yesun Temur), là vị Hoàng đế thứ
**Chúa Nguyễn** (chữ Nôm: ; chữ Hán: / **Nguyễn vương**) (1558-1777, 1780-1802) là tên gọi dùng để chỉ người đứng đầu, cai trị xứ Đàng Trong, tức dải đất từ Thuận Hóa (phía nam đèo
**Vụ ném bom nguyên tử Hiroshima và Nagasaki** là sự kiện hai quả bom nguyên tử được Quân đội Hoa Kỳ, theo lệnh của Tổng thống Harry S Truman, sử dụng trong Chiến tranh thế
**Hồng lâu mộng** () hay tên gốc **Thạch đầu ký** () là một trong Tứ đại danh tác của Trung Quốc. Với hơn 100 triệu bản được xuất bản, tiểu thuyết này trở thành một
**Vụ án Hàn Đức Long** là một vụ án oan xảy ra tại tỉnh Bắc Giang của Việt Nam. Trong vụ án này, ông Hàn Đức Long đã bốn lần bị tòa án cấp sơ
**Ngựa hoang Mông Cổ** hay còn gọi là **ngựa hoang Przewalski** Khalkha , **takhi**; Ak Kaba Tuvan: [] **dagy**; tiếng Ba Lan: ) hay còn được gọi theo tên khác là **ngựa hoang châu Á**
**Các vụ án liên quan đến Tập đoàn Dầu khí Việt Nam** là việc các doanh nhân nhà nước tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) bị cáo buộc có các hành vi cố
**Nguyễn Hoàn** (Chữ Hán: 阮俒; 1713–1792) tự là Thích Đạo, là đại thần, nhà Sử học và nhà Thơ thời Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. ## Sự nghiệp Nguyễn Hoàn là con
**Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam** (tiếng Anh: **Miss Cosmo Vietnam**) là cuộc thi sắc đẹp cấp quốc gia của Việt Nam được tổ chức hằng năm bắt đầu từ 2022, trước đó cuộc thi
**Nguyễn Phúc Dương** (chữ Hán: 阮福暘; 1759? - 1777), hiệu **Tân Chính vương**, là nhà cai trị thứ 10 của chính quyền chúa Nguyễn ở Đàng Trong vào thời kỳ Lê trung hưng trong lịch
:_Đối với các định nghĩa khác, xem_ Vú (định hướng)_._ **Vú** là một trong hai phần nổi bật nằm ở khu vực bên trên của phần bụng của một loài linh trưởng. Cả con cái
**Vũ Miên** (**武檰**, 1718 - 1782), hiệu Hy Nghi tiên sinh, là một danh sĩ, sử gia thời Lê-Trịnh; và là danh nhân rất ít có trong lịch sử Việt Nam khi kiêm chức Tể
**Vũ Trinh** (**武楨**, 1759 - 1828) (楨 Trinh nghĩa là trụ cột, cơ sở; 國之楨榦 "Quốc chi trinh cán": người làm căn bản cho nhà nước), tự Duy Chu (**維周**) hiệu Huệ Văn tiên sinh,
**Phêrô Nguyễn Văn Khảm** (sinh ngày 2 tháng 10 năm 1952) là một Giám mục Công giáo người Việt. Ông hiện đảm nhận vai trò Giám mục Chính tòa Giáo phận Mỹ Tho, Chủ tịch
**Nguyễn Nhạc** (chữ Hán: 阮岳; 1743 – 1793) hay còn gọi là **Nguyễn Văn Nhạc**, là vị hoàng đế sáng lập ra Nhà Tây Sơn và ở ngôi hoàng đế từ năm 1778 đến năm
**Nguyễn Lữ** (chữ Hán: 阮侶; 1754–1787) hay còn gọi là **Nguyễn Văn Lữ** (chữ Hán: 阮文侶) là một chính trị gia và nhà quân sự Việt Nam ở thế kỷ 18. Ông là 1 trong
**Nguyễn Phúc Tần** (chữ Hán: 阮福瀕, 18 tháng 7 năm 1620 - 30 tháng 4 năm 1687), hay **Nguyễn Thái Tông**, tước hiệu **Dũng Quận công** (勇郡公), và được người trong lãnh thổ gọi là
**Hoa hậu Hoàn vũ 2023** là cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ lần thứ 72 được tổ chức vào ngày 18 tháng 11 năm 2023 tại Đấu trường José Adolfo Pineda, San Salvador, El Salvador.
right|thumb|Tượng Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh trong đình Bình Kính, [[Hiệp Hòa, Biên Hòa|xã Hiệp Hòa, Biên Hòa]] **Nguyễn Hữu Cảnh** (chữ Hán: 阮有鏡, 1650 – 1700), nguyên danh là **Nguyễn Hữu Kính**, với
**Nguyễn Hữu Tảo** (1900-1966), là một nhà giáo Việt Nam trong thế kỉ 20, người đặt nền móng cho bộ môn Tâm lý - Giáo dục học Việt Nam. Ông cũng là thầy dạy của
nhỏ|Starfire Optical Range - three lasers into space Một **vũ khí năng lượng định hướng** (**Directional Energy Weapon**) là một vũ khí tầm xa gây thiệt hại cho mục tiêu của nó bằng tập trung
**Hộc Tư Nguyên Thọ** (chữ Hán: 斛斯元寿, ? – 534), người huyện Phú Xương, quận Quảng Mục, Sóc Châu, dân tộc Cao Xa , là tướng lĩnh cuối đời Bắc Ngụy - thời Nam Bắc
**Diệc Liên Chân Bát Lạt** (tiếng Hoa: 亦怜真八剌; ? - ?) là một Hoàng hậu của Nguyên Thái Định Đế hay Nguyên Tấn Tông Dã Tôn Thiết Mộc Nhi, Hoàng đế thứ sáu của triều
**Cao Nguyên** (chữ Hán: 高源, ? – ?), tự **Trọng Uyên**, người Nhiêu Dương, Tấn Châu , quan viên đầu đời Nguyên trong lịch sử Trung Quốc. ## Cuộc đời và sự nghiệp Ông kỵ
**Anphong Nguyễn Hữu Long** (sinh ngày 25 tháng 1 năm 1953) là một giám mục Công giáo người Việt Nam. Ông hiện đảm nhận vai trò giám mục chính tòa Giáo phận Vinh, 2016 –
**Đế quốc Mông Cổ**, tên chính thức là **Đại Mông Cổ Quốc** ( ) là đế quốc du mục lớn nhất trong lịch sử, từng tồn tại trong các thế kỷ 13 và 14. Khởi
**Giuse Nguyễn Chí Linh** (sinh ngày 22 tháng 11 năm 1949) là một giám mục Công giáo Rôma người Việt Nam, ông từng đảm trách vai trò Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế và
**Mông Cổ** là một quốc gia nội lục nằm tại nút giao giữa ba khu vực Trung, Bắc và Đông của châu Á. Lãnh thổ Mông Cổ gần tương ứng với vùng Ngoại Mông trong
Một góc tranh "Trúc Lâm Đại sĩ xuất sơn đồ", Tranh mô tả Trần Nhân Tông từ hành cung Vũ Lâm xuất du Phong cảnh vùng núi hành cung Vũ Lâm **Hành cung Vũ Lâm**
**Các cuộc xâm lược của Mông Cổ** đã được tiến hành trong suốt thế kỷ 13, kết quả là tạo ra một Đế quốc Mông Cổ vô cùng rộng lớn bao phủ phần lớn châu
**Giuse Vũ Văn Thiên** (sinh ngày 26 tháng 10 năm 1960) là một giám mục Công giáo người Việt. Ông hiện là tổng giám mục của Tổng giáo phận Hà Nội và Phó Chủ tịch
**Chiến tranh Tây Sơn – Chúa Nguyễn (1787–1802)** là giai đoạn thứ hai của cuộc chiến tranh Tây Sơn – Chúa Nguyễn. Giai đoạn này bắt đầu khi Nguyễn Ánh trở về tái chiếm Gia
**Jayaatu Khan Nguyên Văn Tông** (1304 - 1332), tên thật là **Borjigin Töbtemür** (tiếng Mông Cổ: Заяат хаан, Jayaγatu qaγan; chữ Hán:元文宗; phiên âm Hán Việt: **Bột Nhi Chỉ Cân Đồ Thiếp Mục Nhi**) là
**Nguyên Vũ Tông** (元武宗, 1281 - 1311), trị vì từ năm 1307 - 1311, hay **Khúc Luật Hãn** (, Külüg Khan, хүлэг хаан), là vị Hoàng đế thứ ba của nhà Nguyên, đồng thời là
**Phaolô Nguyễn Thái Hợp** (sinh ngày 2 tháng 2 1945) là một giám mục Công giáo tại Việt Nam. Ông từng đảm trách vai trò giám mục chính tòa tiên khởi của Giáo phận Hà
**Võ Nguyễn Tuấn Linh**, thường được biết đến với nghệ danh **Dương Triệu Vũ** (sinh ngày 1 tháng 1 năm 1984), là một nam ca sĩ người Việt Nam. Dương Triệu Vũ đã sớm bộc
nhỏ|phải|Giáp trụ của chiến binh Mông Cổ thumb|Cung thủ kỵ binh Mông Cổ. Ảnh trong tác phẩm [[Jami' al-tawarikh của Rashid-al-Din Hamadani.]] **Tổ chức và chiến thuật quân sự của quân đội Đế quốc Mông
Văn hoá truyền thống của Mông Cổ là văn hoá thảo nguyên tiếp biến qua nhiều năm lịch sử, do đó, hình tượng con ngựa luôn gắn bó với người dân du mục thảo nguyên.
**Phaolô Nguyễn Văn Bình** (1 tháng 9 năm 1910 – 1 tháng 7 năm 1995) là một giám mục Công giáo Rôma người Việt Nam. Ông nguyên là Tổng giám mục Tiên khởi của Tổng