✨Trương (họ)
Trương (giản thể: 张 ; phồn thể: 張) là một họ của người Việt Nam. Họ Trương cũng có tại Trung Quốc (Zhang), Triều Tiên / Hàn Quốc (Jang), Đài Loan (Chang), và Singapore (Chong). Trong sách kỷ lục Guinness xuất bản năm 1990, Họ Trương giành kỷ lục họ nhiều người nhất thế giới. Ba họ có số người đông nhất thế giới là Trương, Lý và Vương với tỉ lệ dân số mang các họ này ở Trung Quốc là 7,9%, 7,4% và 7,1%, mỗi họ có số dân ~100 triệu người.
Ở Việt Nam số người mang họ Trương chiếm tỷ lệ 2.2% dân số với khoảng hơn 2 triệu người, chủ yếu người Kinh và các dân tộc Hoa, Chăm, Thổ, Sán Dìu, Nguồn, Co. Hội đồng họ Trương Việt Nam được thành lập từ năm 2006, có trụ sở làm việc tại Hà Nội và nhà thờ họ Trương Việt Nam được xây dựng tại phường Ninh Mỹ, thành phố Hoa Lư, Ninh Bình.
Chiết tự
Chữ Trương có nhiều nghĩa:
- Sổ sách: Trương mục
- Nợ tiền: Hoàn trương
- Mở, trải rộng, làm cho lớn lên: Khoa trương, trương cung... Chữ Trương trong họ Trương là theo nghĩa này.
- Mở cơ sở làm ăn: Khai trương
Nguồn gốc
Theo Tính Thị Khảo Lược và Nguyên Hà Tính Toản, họ Trương thuộc dòng dõi Hoàng Đế. Người con thứ 5 là Huy sáng chế ra cây cung. Muốn bắn cung phải trương dây cung. Vì vậy, chữ Trương gồm 2 chữ Cung và Trường ghép lại. Một số cháu chắt ông Huy lấy từ Cung, số khác lấy từ Trương làm tên họ. Dòng họ Trương cư ngụ đông tại thành phố Thái Nguyên tỉnh Sơn Tây.
Trong sách kỷ lục Guinness xuất bản năm 1990, Họ Trương giành kỷ lục họ có nhiều người mang nhất trên thế giới, vượt hẳn các họ Lý và Vương. Đầu năm 2006, Học viện khoa học Trung Quốc xếp họ này là họ thông dụng thứ 3 tại quốc gia đông dân nhất này. Họ Trương được sử dụng từ cách đây trên 4.000 năm.
Chính trị gia
- Trương Tấn Sang - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư trung ương ĐCSVN, nguyên Chủ tịch nước Việt Nam
- Trương Hòa Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ, Nguyên Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao
- Trương Thị Mai - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban dân vận trung ương
- Trương Quang Được - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam
- Trương Vĩnh Trọng - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Việt Nam
- Trương Mỹ Hoa - Nguyên Phó Chủ tịch nước Việt Nam, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội Việt Nam
- Trương Đình Tuyển - Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại Việt Nam
- Trương Quang Khánh - Ủy viên Trung ương Đảng, Thượng tướng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng
- Trương Minh Tuấn- Nguyên Bộ trưởng bộ thông tin và truyền thông
- Trương Quang Nghĩa - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng
- Trương Khánh Châu - Trung tướng, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng
- Trương Văn Đoan - Thứ trưởng thường trực Bộ kế hoạch đầu tư (2003 -2010)
- Trương Quốc Cường - Thứ trưởng Bộ Y tế Việt Nam (2016 - 2021) phải|nhỏ|204x204px|Chủ tịch nước [[Trương Tấn Sang]]
- Trương Chí Trung - Thứ trưởng Bộ Tài chính (2010 - 2016)
- Trương Giang Long - Tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân
- Trung tướng Trương Văn Thông, Cục trưởng Cục Đối ngoại, Bộ Công an
- Trương Quốc Huy - Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam (2020 – 2025)
- Trương Chí Trung - Thứ trưởng Bộ Tài Chính
- Trương Văn Bang - Bí thư thành ủy Sài gòn - Gia Định (1932) - Bí thư Xứ ủy Nam kì (1933) - Bí thư liên tỉnh ủy Biên Hòa - Bà Rịa (1937 -) phải|nhỏ|204x204px| [[Trương Định]]
Nghệ thuật
- Trương Quý Hải - nhạc sĩ, ca sĩ
- Trương Văn Khuê - nhạc sĩ với nghệ danh Bắc Sơn
- Trương Quốc Khánh - nhạc sĩ, tác giả bài hát nổi tiếng Tự nguyện
- Trương Hoàng Xuân - nhạc sĩ, tác giả bài hát Kẻ đến sau và Thuyền xa bến xưa
- Trương Thị May - Á hậu 1 Hoa hậu các dân tộc Việt Nam 2007, đại diện Việt Nam tham dự Hoa hậu Hoàn vũ 2013
- Trương Thị Diệu Ngọc - Hoa khôi Áo dài Việt Nam 2016, đại diện Việt Nam tham dự Hoa hậu Thế giới 2016
- Trương Tri Trúc Diễm - Á hậu 1 Hoa hậu Phụ nữ Việt Nam qua ảnh 2005, đại diện Việt Nam tham dự Hoa hậu Trái Đất 2007 và Hoa hậu Quốc tế 2011
- Trương Quỳnh Mai - Người mẫu Việt Nam, đại diện Việt Nam tham dự Hoa hậu Quốc tế 1995
- Trương Thảo Nhi - nữ ca sĩ Việt Nam
- Trương Huy Hoàng - Nam ca sĩ Việt Nam
- Trương Hán Minh - Họa sĩ, nghệ nhân tranh thủy mặc Việt Nam
- Trương Nguyễn Hoài Nam - ca sĩ, nhạc sĩ với nghệ danh Andiez hay Andiez Nam Trương
- Trương Ngọc Ánh - người mẫu, ca sĩ, MC và diễn viên
- Trương Nam Thành - nam người mẫu, diễn viên Việt Nam
- Trương Tú Vy - á hậu 1
Lĩnh vực khác
- Trương Thanh Hằng - cựu vận động viên điền kinh
- Trương Việt Hoàng, danh thủ bóng đá người Việt Nam, HLV Hải Phòng FC
- Trương Anh Ngọc - phóng viên, bình luận viên bóng đá, nhà văn và nhà báo
- Trương Văn Cam - tức Năm Cam, một trùm xã hội đen
- Trương Gia Bình - Chủ tịch Hội đồng Quản trị FPT
- Trương Công Quyền - cựu hiệu trưởng trường Đại học Quân dược, chủ tịch Hội đồng Dược điển Việt Nam
- Giuse Trương Cao Đại - Giám mục Tông tòa Giáo phận Hải Phòng
- Trương Đình Luật, cầu thủ bóng đá, thành viên của câu lạc bộ bóng đá Becamex Bình Dương
- Trương Trọng Thi - kĩ sư người Pháp gốc Việt nổi tiếng trên thế giới và được xem là cha đẻ của máy vi tính
- Trương Xuân Trinh - tức Nguyễn Hữu Tiến, tác giả của mẫu Quốc kì Việt Nam Trương Viên, nhân vật nổi tiếng trong vở chèo kinh điển Trương Viên Trương Chi - một chàng ngư phủ đã yêu say đắm Mỵ Nương *Trương Ba - nhân vật trong vở kịch "Hồn Trương Ba, da hàng thịt"
Trung Quốc
Trương Quốc Thanh, 1964, Ủy viên Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa XIX, Thị trưởng Chính phủ Nhân dân Thiên Tân. "Nguyên soái quân đội" - biệt danh, nổi tiếng Chủ tịch Tập đoàn Công nghiệp Quốc phòng Trung Quốc. Trương Thái Tổ người sáng lập nhà Tiền Lương trong lịch sử Trung Quốc
- Trương Hữu Nhân - là trang chủ Trương Gia Loan, là bậc Đại Quý Nhân, sau đắc đạo thành thành Ngọc Hoàng Thượng đế.
- Trương Lương - một trong tam kiệt đời nhà Hán giúp Lưu Bang dựng đế nghiệp.
- Trương Phi - tướng lĩnh nhà Thục Hán thời Tam Quốc, được tiểu thuyết hóa trong tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung.
- Trương Cáp (Trương Hợp) - danh tướng nhà Tào Ngụy thời Tam Quốc.
- Trương Liêu - danh tướng nhà Tào Ngụy thời Tam Quốc.
- Trương Chiêu - mưu sĩ nhà Đông Ngô thời Tam Quốc.
- Trương Dương - tướng lĩnh thời Đông Hán, ông tham gia cuộc chiến giữa các quân phiệt trước khi hình thành cục diện Tam Quốc.
- Trương Bào - Con trai cả của Trương Phi, tướng lĩnh nhà Thục Hán.
- Trương Nhĩ - tướng nước Triệu và vua chư hầu thời Hán Sở.
- Trương Đạo Lăng - sáng lập ra giáo phái Ngũ Đấu Mễ Đạo
- Trương Khiên - nhà thám hiểm thời Hán Vũ Đế
- Trương Lỗ - hậu duệ của Trương Lăng, người sáng lập nên một nhà nước thần quyền
- Trương Tú - một người cũng theo Đạo giáo nhưng lại chống lại Trương Lỗ
- Trương Giác - thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng vào cuối thời Đông Hán.
- Trương Ba-na-ba - một nhà truyền giáo của Chân Giê-xu Giáo hội đầu thế kỷ XX
- Trương Phụ - danh tướng, đại thần của nhà Minh
- Trương Triều Long, tướng nhà Thanh, chết trận ở Việt Nam
- Trương Tác Lâm, một quân phiệt Đông Bắc thời đầu Trung Hoa Dân Quốc.
- Trương Học Lương, con Trương Tác Lâm một quân phiệt sau trở thành tướng lãnh Quốc Dân Đảng Trung Quốc tại vùng Tây An.
- Trương Trị Trung, Thượng tướng quân đội Quốc Dân Đảng Trung Quốc và là tâm phúc của Tưởng Giới Thạch
- Trương Phát Khuê, Thượng tướng quân đội Trung Hoa Dân Quốc
- Trương Dương, Thượng tướng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc
- Trương Hựu Hiệp, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc
- Trương Nghệ Mưu, đạo diễn nổi tiếng Trung Quốc
- Trương Quốc Vinh (1956-2003), ca sĩ nổi tiếng Trung Quốc
- Trương Vô Kị - nhân vật trong tiểu thuyết Cô gái Đồ Long của nhà văn Kim Dung
- Trương Tam Phong - người sáng lập phái Võ Đang, sáng lập Thái cực quyền
- Trương Quế Phương, nhân vật trong Phong Thần Diễn Nghĩa
- Trương Kế - nhà thơ đời Đường, tác giả bài Phong Kiều dạ bạc
- Trương Thế Kiệt - anh hùng dân tộc Trung Quốc cuối thời Tống, được người Trung Quốc tôn vinh là "Tống mạt tam kiệt" - ba vị anh hùng của nhà Tống mạt cùng với Lục Tú Phu và Văn Thiên Trường.
- Trương Nghệ Mưu - đạo diễn điện ảnh
- Trương Mạn Ngọc - diễn viên điện ảnh
- Trương Quốc Vinh - diễn viên, ca sĩ, nhạc sĩ nổi tiếng của Hồng Kông
- Trương Nghệ Hưng, hay thường được biết đến với nghệ danh Lay, thành viên nhóm nhạc Kpop EXO
- Trương Vệ Kiện - diễn viên điện ảnh
- Trương Lương Dĩnh Ca Sĩ Trung Quốc
- Trương Thanh - một trong 108 anh hùng Lương Sơn Bạc.
- Trương Hồng Tiệm - một truyện tiêu biểu trong Liêu trai chí dị của Bồ Tùng Linh
- Trương Tử Lâm - Hoa hậu Thế giới 2007.
- Trương Gia Nhi - Hoa hậu Hồng Kông 2007
- Trương Trí Lâm, diễn viên Hồng Kông.
- Trương Kiệt - ca sĩ nổi tiếng.
- Trương Kỳ Phu một trùm ma túy vùng Tam giác Vàng.
- Trương Hoằng Phạm - chỉ huy quân Nguyên trong trận Nhai Môn nổi tiếng, góp phần tiêu diệt nhà Tống.
- Trương Quân Ninh - nữ diễn viên Đài Loan
- Trương Tuyết Nghênh - nữ diễn viên Trung Quốc Trương Địch- nam diễn viên Trung Quốc Trương Hách, diễn viên Trung Quốc Trương Chân Nguyên, ca sĩ, diễn viên, thành viên của nhóm nhạc Thời Đại Thiếu Niên Đoàn Trương Tịnh Nghi - nữ diễn viên Trung Quốc
Triều Tiên
- Chang Myun (Trương Miễn) (1899 - 1966) Hàn Quốc là Thủ tướng thứ 2 và thứ 7, là Phó Tổng thống thứ tư của Đại Hàn Dân Quốc.
- Trương Ngọc Trinh (1659-1701), Nội Mệnh phụ thời Triều Tiên Túc Tông, mẹ của vua Triều Tiên Cảnh Tông, từng là Vương phi (nhưng bị phế truất).
- Trương Lục Thủy (1506-?), là một Hậu cung trong Nội mệnh phụ của Yên Sơn Quân, vị quân chủ thứ 10 của nhà Triều Tiên.
- Trương Bảo Cao (787-841), là một nhà hàng hải sống vào cuối thời Tân La thống nhất. Ông là người kiểm soát trên thực tế Hoàng Hải và bờ biển Triều Tiên giữa tây nam Triều Tiên và bán đảo Sơn Đông, bảo trợ cho các thuyền buôn đi lại giữa Trung Quốc, Triều Tiên và Nhật Bản.
- Jang Nara (sinh năm 1981) là một diễn viên và ca sĩ Hàn Quốc.
- Jang Dongwoo (Trương Đông Vũ; sinh 22 tháng 11 năm 1990) là một ca sĩ, rapper, vũ công, người dẫn chương trình và diễn viên người Hàn Quốc.
- Jang Ki Yong (sinh ngày 7 tháng 8 năm 1992) là người mẫu, nam diễn viên người Hàn Quốc.
- Jang Hyunseung (Trương Hiền Thắng; sinh ngày 3 tháng 9 năm 1989) là ca sĩ, vũ công người Hàn Quốc.
- Jang Dong-geon là một nam diễn viên Hàn Quốc sinh năm 1972 đạt giải Actor Award trong Blue Dragon Awards cho một vai trong bộ phim Nowhere to hide.
- Jang Ja-yeon (Trương Tự Nhiên; 1980 – 2009) là một nữ diễn viên người Hàn Quốc.
- Wooyoung là thành viên của nhóm nhạc nam nổi tiếng Hàn Quốc 2PM.
- Jang Seo-hee (sinh ngày 5 tháng 1 năm 1972), là nữ diễn viên người Hàn Quốc.
- Jang Geun Suk sinh ngày 26 tháng 9 năm 1987 là diễn viên, ca sĩ, người mẫu và DJ người Hàn Quốc.
- Jang Won Young (Trương Nguyên Anh), thành viên nhóm nhạc IZ*ONE
- Jang Ye-eun (Trương Nghệ Ân) nữ thần tượng Hàn Quốc, thành viên nhóm nhạc CLC
- Jang Yi-jeong (Trương Nghi Trịnh, sinh ngày 10 tháng 9 năm 1993), nam ca sĩ, cựu thành viên nhóm nhạc History.
Nhật Bản
Harimoto Tomokazu (tên thật: Trương Chí Hòa), cầu thủ bóng bàn người Nhật Bản gốc Trung Quốc. Harimoto Isao (tên thật: Jang Hun), cầu thủ bóng chày người Nhật Bản gốc Hàn Quốc.
Các nước khác
*Trương Chí Hiền là một chính trị gia người Singapore. Ông là một thành viên trong Đảng Hành động Nhân dân cầm quyền, hiện giữ chức Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nội vụ, Đồng bộ trưởng An ninh Quốc gia và Bộ trưởng chuyên trách công vụ viên.
Hội đồng họ Trương Việt Nam
Quá trình hình thành
Cộng đồng những người [http://hotruong.net/ Họ Trương Việt Nam] đã thành lập Hội đồng Trương tộc lâm thời ngày 23 tháng 6 năm 2006 nhằm mục đích kết nối đồng tộc Trương trên toàn quốc để tìm kiếm thông tin dòng họ, chắp nối phả hệ và tìm về nguồn cội. Ngày 21 tháng 4 năm 2013, Đại hội Đại biểu họ Trương Việt Nam lần thứ nhất đã được tổ chức trọng thể tại Hội trường lớn của Bảo tàng Hà Nội, số 2 đường Phạm Hùng, Từ Liêm, Hà Nội. Ông Trương Văn Đoan - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư được bầu làm Chủ tịch Hội đồng họ Trương Việt Nam.
Ngày 13 tháng 11 năm 2016, Đại hội đại biểu Họ Trương Việt Nam lần thứ hai, nhiệm kỳ 2016 – 2019 được tổ chức long trọng tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Ninh Bình. Tham dự đại hội có ông Trương Tấn Sang, nguyên Ủy viên Bộ chính trị, nguyên Chủ tịch nước Việt Nam; bà Nguyễn Thị Thanh – UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Tỉnh Ninh Bình và đại diện các dòng họ: Vũ (Võ), Dương, Trần, Lê, Đỗ, Đinh, Nguyễn; Hội đồng Họ Trương thành phố Hải Phòng, Hưng Yên, Hà Nam Ninh, Thanh Hóa, Nghệ Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Đà Nẵng Đại diện họ Trương các tỉnh Lâm Đồng, Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Khánh Hòa, Cần Thơ, Cà Mau, An Giang, Đồng Tháp, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bắc Ninh, Hải Dương, Thái Bình, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Phú Thọ, Thái Nguyên... Đại hội đã lựa chọn công tác nhân sự và bầu ra Ban Chấp hành mới gồm 1 chủ tịch và 12 Phó chủ tịch. Ông Trương Văn Đoan tiếp tục được bầu làm chủ tịch Hội đồng Họ Trương Việt Nam.
Nhà thờ họ Trương Việt Nam
Nhà thờ họ Trương Việt Nam được thực hiện trên khu đất có diện tích 6.742 m2 tại làng Đa Giá, phường Ninh Mỹ, thành phố Hoa Lư, Ninh Bình, nơi gắn liền với quê hương và sự nghiệp của 2 nhân vật họ Trương tiêu biểu là Võ sư Trương Ma Ni - Tăng lục đạo sỹ thời Đinh và Danh nhân văn hóa Trương Hán Siêu thời Trần. Nhà thờ họ Trương Việt Nam với mục tiêu là một công trình lịch sử văn hóa lớn để tưởng nhớ công ơn các bậc tổ tông của dòng họ; là nơi giao lưu, gặp gỡ bà con họ Trương trong nước và ngoài nước, tổ chức những sự kiện quan trọng của dòng họ và là nơi lưu giữ các di sản văn hóa, truyền đi thông điệp của dòng họ Trương cho các thế hệ con cháu mai sau.
Nhà thờ họ Trương Việt Nam là nơi thờ các danh nhân họ Trương tại ban thờ công đồng, trong hậu cung có tượng thờ Ngọc Hoàng Thượng đế (Trương Hữu Nhân) và các danh nhân họ Trương tiêu biểu nhất thời phong kiến ở 3 miền Việt Nam gồm: Bên tả có tượng thờ 7 vị quan văn: Trương Hán Siêu (Thái phó thời Trần, người Ninh Bình), Trương Hanh (Trạng nguyên thời Trần, người Hải Dương), Trương Xán (Trạng nguyên thời Trần, người Quảng Bình), Trương Công Giai (Thượng thư thời Hậu Lê, người Hà Nam), Trương Đăng Quế (Thái sư thời Nguyễn, người Quảng Ngãi), Trương Quốc Dụng (Đông các học sĩ thời Nguyễn, người Hà Tĩnh), Trương Công Hy (Thượng thư thời Tây Sơn, người Quảng Nam). Bên hữu có tượng thờ 7 vị quan võ: Trương Hống (Tướng của Triệu Việt Vương, người Bắc Ninh), Trương Hát (Tướng của Triệu Việt Vương, người Bắc Ninh), Trương Nữu (Đại tư mã của Phùng Hưng, người Hải Phòng), Trương Ma Ni (Tăng lục võ sư thời Đinh, người Ninh Bình), Trương Chiến (Tướng nhà Lê, người Thanh Hóa), Trương Minh Giảng (Đại tướng quân thời Nguyễn, người Sài Gòn), Trương Công Định (Anh hùng thủ lĩnh chống Pháp, người Tiền Giang).
Ngoài ra Quần thể nhà thờ họ Trương Việt Nam cũng có ban thờ mẫu và nhiều công trình kiến trúc khác như nhà đa năng, tả vu, hữu vu, cổng tứ trụ, hồ bán nguyệt, gác trống, gác chuông được xây dựng trong 4 năm từ 2016 đến 2019.
Di tích họ Trương ở Việt Nam
Dưới đây là bảng thống kê chưa đầy đủ các di tích thờ người họ Trương ở Việt Nam (chưa tính tới 372 đền thờ thánh Tam Giang):
Họ Trương đổi sang họ khác
Họ Trương gốc Nghệ An đổi sang họ Vũ, họ Nguyễn, họ Lê: Họ Trương Công định cư tại Diễn Kỷ, Diễn Châu từ đầu thế kỷ XV. Từ năm niên hiệu Thành Thái thứ năm, có 3 vị là anh em con cụ Mẫn Trai đến định cư tại vùng đất mới tại Sơn Tây, Hà Nội. Vì tham gia vào công cuộc khởi nghĩa kháng Pháp hưởng ứng chiếu Cần Vương nên Cụ Nho 1 đổi sang họ Vũ, hiện nay con cháu đang sinh sống tại thôn Xuân Trung, xã Thủy Xuân Tiên, Chương Mỹ, Hà Nội. Cụ Nho 2 đổi sang họ Nguyễn, hiện nay con cháu đang sinh sống tại thị trấn Thạch Thất (Hà Nội) và Suối Hai, Yên Khoái, Thuỵ An, Ba Vì (Hà Nội) Cụ Nho 3, đổi sang họ Lê hiện nay con cháu đang sinh sống tại Đồng Chữ, Trúc Sơn, Chương Mỹ, Hà Nội. Họ Trương ở La Bang, Trà Vinh đổi sang họ Lê: Con cháu các ông Trương Anh Dõng, Trương Văn Kỳ do lo sợ bị nghi là dòng dõi Trương Đăng Quế và Trương Định nên đã chọn đổi sang họ Lê. *Thái sư Trương Bá Ngọc vốn gốc họ Lê, sau được Vua Lý Thần Tông ban Thiên tính đổi sang họ Trương nên con cháu ông từ đó mang họ Trương.