Tiếng Tetum, hay tiếng Tetun, là một ngôn ngữ Nam Đảo được nói tại đảo Timor. Nó hiện diện tại huyện Belu của Tây Timor thuộc Indonesia, và dọc theo biên giới Đông Timor, nơi nó là một ngôn ngữ chính thức. Tại Đông Timor, một dạng tiếng Tetum được creole hóa gọi là "Tetun Dili" hay "Tetun Prasa" được dùng phổ biến như ngôn ngữ thứ hai; người nói tiếng Tetum và Tetun Dili không thông hiểu được nhau. Ngoài sự đơn giản hóa về ngữ pháp thường bắt gặp ở các ngôn ngữ creole, Tetun Dili cũng được ảnh hưởng rất nhiều bởi tiếng Bồ Đào Nha.
Các dạng/phương ngữ
thumb|Ngôn ngữ tại [[đảo Timor. Tiếng Tetum màu vàng.]]
Tiếng Tetum có bốn dạng/phương:
Tetun-Dili, hay Tetun-Prasa (nghĩa đen là "Tetum thành thị"), được nói tại thủ đô Dili và những vùng xung quanh tại phía bắc Đông Timor. Ethnologue phân loại nó là một ngôn ngữ creole dựa trên tiếng Tetum.
Tetun-Terik được nói tại vùng bờ biển phía nam và tây nam.
Tetun-Belu được nói quanh vùng biên giới giữa Đông Timor và Tây Timor.
Phương ngữ Nana'ek hiện diện tại làng Metinaro
Lịch sử
Mặc dù tiếng Bồ Đào Nha là ngôn ngữ chính thức của Timor thuộc Bồ Đào Nha cho đến năm 1975. phương ngữ Tetun-Prasa luôn là ngôn ngữ chính chiếm ưu thế ở phần phía đông của hòn đảo. Khi Indonesia chiếm đóng Đông Timor năm 1975 và sáp nhập Đông Timor thành tỉnh thứ 27, việc sử dụng tiếng Bồ Đào Nha bị cấm đoán và tiếng Indonesia là ngôn ngữ chính thức duy nhất, nhưng Nhà thờ Công giáo La Mã đã thông qua việc sử dụng tiếng Tetum làm ngôn ngữ hành lễ, khiến đây trở thành tiêu điểm của bản sắc văn hóa và dân tộc Đông Timor. Năm 2002, khi Đông Timor độc lập, tiếng Tetum và tiếng Bồ Đào Nha được tuyên bố là ngôn ngữ chính thức.
Chỉ dẫn
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tiếng Tetum**, hay **tiếng Tetun**, là một ngôn ngữ Nam Đảo được nói tại đảo Timor. Nó hiện diện tại huyện Belu của Tây Timor thuộc Indonesia, và dọc theo biên giới Đông Timor, nơi
thumb|Bản đồ thể hiện các quốc gia sử dụng nhiều tiếng Indonesia. Xanh đậm = quốc gia, xanh nhạt = được nói bởi > 1%. thumb|Một người nói tiếng Indonesia được ghi âm ở [[Hà
**Đông Timor** (phiên âm: "Đông Ti-mo") hay **Timor-Leste** (; **'), tên chính thức là **Cộng hòa Dân chủ Timor-Leste''' (, ), là một quốc gia ở khu vực Đông Nam Á, bao gồm nửa phía
thumb|Dạng chữ viết tay của _Nje_ **Nje** hay **Nye** (Њ њ, chữ nghiêng: _Њ_ _њ_) là một chữ cái trong bảng chữ cái Kirin. Nó là chữ ghép của En và dấu mềm . Nó được tạo
**Viqueque** () là một Tỉnh lớn nhất của Đông Timor. Quận có dân số là 66.434 (thống kê 2004) và diện tích 1.781 km². Thủ phủ của quận cũng có tên là Viqueque. Các xã là
**Radio-Televisão Timor Leste** (Radio Television Timor Leste - Đài Truyền hình Đông Timor) là đài phát thanh và truyền hình quốc gia ở Đông Timor. ## Radio Chi nhánh phát thanh của **RTTL** được gọi
[[Tập_tin:Language families of modern Asia.png|nhỏ|450x450px|ngữ hệ ở Châu Á ]] Có rất nhiều ngôn ngữ được sử dụng trên toàn Châu Á, bao gồm các ngữ hệ khác nhau. Các nhóm ngữ hệ chính được
Bản đồ Timor (phần đảo chính) **Tây Timor** () là phần thuộc Indonesia của đảo Timor, và là một phần của tỉnh Đông Nusa Tenggara. Trong thời kỳ thuộc địa, nơi này được gọi là
**Ainaro** là một trong 13 quận tại Đông Timor, nằm ở phía tây nam của đất nước. Quận có dân số là 53.629 (thống kê 2004) và diện tích là 797 km². Thủ phủ là Ainaro,
**Núi Tatamailau** (tiếng Tetum: **Foho Tatamailau**), hoặc **Tata Mailau**, đôi khi được gọi là **núi Ramelau**, là ngọn núi cao nhất **Đông Timor** và cũng là đảo Timor ở 2.986 m (9.797 ft). Núi này nằm cách
**"Pátria"** ("Tổ quốc") là quốc ca của Đông Timor. Bài hát này được chọn làm quốc ca lần đầu tiên khi nước này tuyên bố độc lập khỏi Bồ Đào Nha năm 1975 và bị
**Ngữ hệ Nam Đảo** () là một ngữ hệ lớn phân bổ rộng rãi tại các hải đảo Đông Nam Á và Thái Bình Dương, Madagascar và một phần nhỏ tại đại lục châu Á.
[[Tập tin:Germany Name European Languages.svg|thumb|Các ngôn ngữ châu Âu – tên có nguồn gốc từ: ]] Do vị trí địa lý của nước Đức ở trung tâm châu Âu, cũng như lịch sử lâu dài
Dưới là danh sách các ngôn ngữ sử dụng bảng chữ cái Latin: * Afrikaans * Albani * Aragon * Asturi * Aymara * Azerbaijan * Basque * Belarus (cũ; hiện nay dùng Bảng chữ
Nhóm ngôn ngữ **Mã Lay-Đa Đảo Trung Tâm-Đông** (CEMP) tạo thành một nhánh được đề xuất của ngữ tộc Mã Lay-Đa Đảo bao gồm hơn 700 ngôn ngữ (R. 1993). ## Phân bố Nhóm ngôn
**José Manuel Ramos-Horta** (tiếng Bồ Đào Nha: ), GCL (sinh ngày 26 tháng 12 năm 1949) là tổng thống thứ hai của Đông Timor kể từ khi quốc gia này giành độc lập từ Indonesia,
nhỏ|Bản đồ của Đông Timor với quận Dili **Dili**, hay (Tiếng Bồ Đào Nha và Tetum: **Díli**), là thủ đô và là thành phố lớn nhất của Đông Timor. Thành phố này nằm ở bờ
**Oecusse** (, cũng được gọi là _Oecussi_, _Ocussi_, _Oekussi_, _Oekusi_, _Okusi_, _Oé-Cusse_, trước đây là _Oecussi-Ambeno_) là một Tỉnh của Đông Timor. Tỉnh nằm tách khỏi phần còn lại của Đông Timor và về mặt
**Manatuto** là một Tỉnh của Đông Timor, nằm ở phần tring tâm của đất nước. Quận có cả hai mặt biển phía bắc và phía nam, và là một trong hai quận duy nhất có
**Liquiçá** () là một Tỉnh của Đông Timor. Thủ phủ của quận là Liquiçá. Liquiçá nằm ở ven biển phía bắc của Đông Timor, và có ranh giới với Dili (gồm thủ đô) ở phía
**Lautém** () là một Tỉnh của Đông Timor, nằm trên cực đông của đảo Timor. Quận có dân số là 57.453 (điều tra 2004) và diện tích 1.702 km². Thủ phủ là Lospalos, cách thủ đô
**Bobonaro** () là một trong 13 quận của Đông Timor. Đây là một trong hai quận cực tây trên nửa phía đông của đảo Timor. Quận có dân số là 82.385 (điều tra 2004) và
nhỏ|phải|Vị trí đảo Timor **Timor** là một hòn đảo tại phần ngoài cùng phía nam của Đông Nam Á hải đảo, nằm ở phía bắc biển Timor. Nó được chia thành 2 phần là Đông
**.tl** là tên miền quốc gia cấp cao nhất (ccTLD) mới của Đông Timor. Tên miền trước đây của Đông Timor là .tp. Tên miền này, theo IANA, được gán vào năm 1997. .tl phù
**Baucau** (), là một Tỉnh của Đông Timor, nằm ở ven biển phía bắc của đất nước. Thủ phủ của quận cũng tên là Baucau (trước đây gọi là Vila Salazar). Dân số của quận