✨Tháp Babel

nhỏ|300x300px| Tháp Babel của [[Pieter Bruegel il Vecchio|Pieter Bruegel the Elder (1563) ]] Tháp Babel (, Migdal Bavel, Burj Babil) là một huyền thoại Sách Sáng Thế 11:1–9, nhằm giải thích về sự bất đồng ngôn ngữ của các dân tộc trên thế giới.

Theo huyền thoại, các thế hệ loài người sau trận đại hồng thủy, nói cùng một thứ ngôn ngữ và di cư về phía Đông, đến vùng đất Shinar (). Ở đó, họ cùng nhau dựng lên một thành phố và một tòa tháp đủ cao để chạm tới thiên đường. Chúa đã tạo ra rào cản trong tiếng nói của họ khiến họ không còn hiểu được lẫn nhau, và làm họ rải rác đi khắp thế giới.

Một số học giả hiện đại đã liên tưởng Tháp Babel với các kiểu kiến trúc nổi tiếng khác, đáng chú ý là Etemenanki, một ziggurat thờ phụng vị thần Lưỡng Hà Marduk ở Babylon. Cũng có một câu chuyện cổ của người Sumer với một số yếu tố tương tự là Enmerkar và Lãnh chúa Aratta.

Lời kể trong Kinh Thánh

nhỏ|Minh họa việc xây dựng tòa tháp, Đức, thời Hậu kì trung cổ (k, 1370)

Từ nguyên

Cụm từ "Tháp Babel" không xuất hiện trong Kinh thánh; trong đó nó chỉ được nhắc đến là "thành phố và tòa tháp" () hoặc chỉ là "thành phố" (). Nguồn gốc ban đầu của tên Babel (cũng là tên theo tiếng Do Thái của Babylon) chưa được xác định chắc chắn. Tên gốc tiếng Akkad của thành phố là Bāb-ilim, có nghĩa là "cánh cổng của Thần". Tuy nhiên, hình thức và cách giải thích đó hiện nay thường được cho là kết quả của từ nguyên dân gian Akkad được áp dụng cho một hình thức trước đó của tên, Babilla, không rõ nghĩa và có lẽ không có nguồn gốc Semit. Theo Kinh thánh, thành phố lấy tên "Babel" từ động từ tiếng Do Thái (bālal), có nghĩa là lộn xộn hoặc gây nhầm lẫn.

Huyền thoại tương đồng

nhỏ| [[Vườn treo Babylon (minh họa thế kỷ 19), với Tháp Babel xuất hiện trong khung cảnh. |thế=]]

Sumer và Assyria

Có một truyền thuyết của người Sumer tương tự như Tháp Babel, được gọi là Enmerkar và Lãnh chúa Aratta,

Ngoài ra, một huyền thoại Assyria khác có từ thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên thời Đế chế Neo-Assyrian (911-605 TCN) mang một số điểm tương đồng với câu chuyện Kinh thánh được viết sau này.

Mexico

Các truyền thuyết khác nhau tương tự như tháp Babel được tìm thấy ở Trung Mỹ. Tu sĩ Dominican Diego Durán (1537-1588) đã nghe kể về một kim tự tháp từ một linh mục trăm tuổi ở Cholula, ngay sau cuộc chinh phạt của Mexico. Ông viết rằng ông đã được kể lại khi ánh sáng mặt trời xuất hiện lần đầu tiên trên đất liền, những người khổng lồ xuất hiện và lên đường tìm kiếm mặt trời. Không tìm thấy nó nên họ đã xây dựng một tòa tháp để vươn tới bầu trời. Một vị thần của thiên đàng đã tức giận triệu tập cư dân trên bầu trời để phá hủy tòa tháp và ném những người sống trong đó đi khắp nơi. Câu chuyện không liên quan đến trận lụt hay sự phân tán của các ngôn ngữ, mặc dù Frazer kết nối việc xây dựng nó và sự phân tán của những người khổng lồ với Tháp Babel.

Một câu chuyện khác, được đóng góp bởi nhà sử học bản địa Fernando de Alva Cortés Ixtlilxóchitl (k.1565-1616) nghiên cứu người Toltec cổ đại, nói rằng sau khi loài người sống sót và sinh sôi sau một trận đại hồng thủy, họ đã dựng lên một tòa tháp zacuali thật cao để bảo vệ mình khỏi một trận lụt khác. Tuy nhiên, tiếng nói của họ bị chia rẽ và họ đã giải tán những nơi khác nhau trên mặt đất.

Arizona

Có một câu chuyện khác được cho là của người Tohono O'odham, cho rằng Montezuma đã thoát khỏi một trận lụt lớn, sau đó hắn trở nên độc ác và cố xây dựng một ngôi nhà vươn lên đến tận trời, nhưng Đại Linh thần đã phá hủy nó bằng sấm sét.

Nepal

Dấu vết của một câu chuyện hơi tương tự cũng đã được ghi nhận từ người Tharu ở Nepal và miền bắc Ấn Độ.

Botswana

Theo David Livingstone, những người ông gặp sống gần hồ Ngami vào năm 1849 cũng có truyển thuyết giống như vậy, nhưng thay bằng việc những người thợ xây "bị vỡ đầu khi giàn giáo sụp đổ".

Các truyền thuyết khác

Trong cuốn sách năm 1918 Văn hóa dân gian trong Cựu Ước của mình, nhà nhân chủng học xã hội người Scotland James George Frazer đã ghi lại những điểm tương đồng giữa các câu chuyện trong Cựu Ước như Lũ lụt với những truyền thuyết bản địa trên khắp thế giới. Ông xác định lời kể của Livingston về truyền thuyết ở Botswana là một câu chuyện được tìm thấy trong thần thoại Lozi, trong đó những kẻ độc ác xây dựng một tòa tháp bằng cột buồm để truy đuổi Thần sáng tạo, Nyambe sau khi ông trốn lên Thiên đường bằng cách leo mạng nhện. Những kẻ này bị tiêu diệt khi cột buồm sụp đổ. Ông còn liên hệ đến những câu chuyện tương tự về Ashanti, trong đó một núi cháo được thay cho cột buồm. Frazer ghi chú rằng những truyền thuyết như vậy cũng được tìm thấy ở dân tộc Kongo, cũng như ở Tanzania, trong đó những con người xếp chồng cột gỗ hoặc cây lên nhau để leo lên mặt trăng.

Nebuchadnezzar đã viết rằng tòa tháp ban đầu đã được xây dựng từ thời cổ đại: "Một vị vua xưa đã xây dựng Đền thờ Bảy Ánh sáng của Đất, nhưng chưa hoàn thành phần ngọn. Qua thời gian, mọi người dần bỏ hoang nó, mà không có lời nào để lại. Kể từ đó, động đất và sấm sét đã đánh vỡ lớp đất sét khô; những viên gạch vỏ ngoài vỡ ra và phần đất bên trong bị trộn thành từng đống." Bảy ánh sáng để chỉ các hành tinh, Mặt trăng và Mặt trời được tin là quay xung quanh Trái đất.

Năm 2011, các học giả đã phát hiện ra hình ảnh lâu đời nhất được biết đến của Etemenanki trong Bộ sưu tập Schoyen. Bia đá Tháp Babel (tên được gọi) được chạm khắc trên một khối đá đen có niên đại 604 đến 562 trước Công nguyên, thời của Nebuchadnezzar II.

Nhà sử học Hy Lạp Herodotus (440 TCN) sau này đã viết về ziggurat trên, mà ông gọi là "Đền thờ thần Zeus Belus", đưa ra thông tin về kích thước rộng lớn của nó.

Đại Ziggurat của Babylon, vốn đã hư hại, cuối cùng đã bị Alexander Đại đế phá hủy nhằm xây dựng lại. Ông chuyển những viên gạch của tòa tháp đến một vị trí khác, nhưng sau cái chết của ông, việc xây dựng bị bỏ ngang.

Isaac Asimov suy đoán rằng các tác giả của được truyền cảm hứng từ sự tồn tại của một ziggurat chưa hoàn chỉnh tại Babylon và bởi sự tương đồng về mặt ngữ âm giữa Babylonia Bab-ilu, có nghĩa là "cánh cổng của Thần" và từ balal trong tiếng Do Thái, có nghĩa là "hỗn hợp", "nhầm lẫn" hoặc "bối rối".

Sự lẫn lộn của tiếng nói

nhỏ| Sự lẫn lộn của tiếng nói của [[Gustave Doré, một bức khắc gỗ mô tả Tháp Babel ]] Sự lẫn lộn của tiếng nói (confusio linguarum) là huyền thoại giải thích cho sự phân mảnh ngôn ngữ của con người được mô tả trong Sách Sáng thế , là kết quả của việc xây dựng Tháp Babel.

cho rằng trước sự kiện này, loài người nói một thứ tiếng duy nhất. Điều này mâu thuẫn với đoạn trước

Ở thời trung cổ, tiếng Do Thái Kinh thánh được coi là ngôn ngữ được Thiên Chúa sử dụng để nói chuyện với Adam trên thiên đường và sử dụng bởi Adam để đưa ra luật lệ (ngôn ngữ Adamic) bởi nhiều học giả Do Thái, Kitô giáo và Hồi giáo.

Dante Alighieri nói đến chủ đề này trong cuốn De Vulgari eloquentia (1302-1305). Ông cho rằng ngôn ngữ Adamic có nguồn gốc thần thánh và do đó không thể thay đổi. Ông cũng lưu ý rằng theo Sách Sáng thế, lời nói đầu tiên là của Eva nói với con rắn chứ không phải với Adam.

Tuy nhiên, trong Hài kịch thần thánh của mình (k. 1308-1320), Dante thay đổi quan điểm của mình sang một quan điểm khác coi ngôn ngữ Adamic là sản phẩm của Adam.

Tính chính thống của tiếng Do Thái vẫn được một số tác giả bảo vệ cho đến khi xuất hiện ngôn ngữ học hiện đại vào nửa sau của thế kỷ 18, ví dụ như Pierre Besnier (1648-1705) trong Triết luận về sự tái hợp của ngôn ngữ, hay, nghệ thuật biết tất cả bằng việc tinh thông một (1675) và Gottfried Hensel (1687-1767) trong Tóm tắt Triết học Phổ quát (1741).

Dẫn nguồn