Bầu trời trên [[Trái Đất có màu xanh da trời là do tán xạ Rayleigh của khí quyển Trái Đất]]
Trong vật lý hạt, tán xạ là hiện tượng các hạt bị bay lệch hướng khi va chạm vào các hạt khác.
Trong quang học (và thiên văn học) tán xạ là hiện tượng photon bị đổi hướng khi gặp các vật, có thể vĩ mô như các tiểu hành tinh, các viên đá trong vành đai Sao Thổ, hay các vật chất vi mô như các hạt bụi. Trong quá trình tán xạ thuần túy, năng lượng photon không thay đổi, chỉ có hướng thay đổi ngẫu nhiên theo một hàm mật độ xác suất gọi là hàm tán xạ.
Thực tế, khi photon gặp các vật chất, không những hướng đi của nó thay đổi mà có thể cả năng lượng thay đổi (giảm bởi hiện tượng hấp thụ hay tăng bởi hiện tượng bức xạ). Lúc đó cùng xảy ra tán xạ thuần túy và hấp thụ/bức xạ thuần túy.
Bầu trời trên Trái Đất có màu xanh da trời, vì khí quyển Trái Đất tán xạ mạnh thành phần màu xanh da trời (bước sóng ngắn) trong ánh sáng trắng đến từ Mặt Trời. Đây là một ví dụ của tán xạ Rayleigh.
Trong âm học và chụp siêu âm, tán xạ là sự đổi hướng của sóng âm bởi các khu vực không đồng nhất trong môi trường truyền âm.
Một số loại tán xạ
Trong vật lý hạt
- Tán xạ Compton
- Tán xạ Rutherford
- Tán xạ Raman
- Tán xạ Thomson
Trong quang học
- Tán xạ Brillouin
- Tán xạ Mie
- Tán xạ Rayleigh
Tán xạ trong quang học
Sự phân bố lại hướng bay của photon sau khi va chạm với một vật thể phụ thuộc vào tỷ lệ x giữa kích thước vật thể và bước sóng của bức xạ điện từ (còn gọi là hệ số kích thước).
x<1/10, quá trình tán xạ là tán xạ Rayleigh không phụ thuộc hình dáng của vật thể tán xạ, với hệ số tán xạ tỷ lệ với nghịch đảo của bước sóng mũ bốn (bước sóng càng ngắn thì tán xạ càng mạnh).
1/10<x<10, quá trình tán xạ phụ thuộc vào hình dáng và vật liệu của vật thể. Nếu vật thể có hình cầu, quá trình tán xạ là tán xạ Mie.
x>10, có thể sử dụng quang hình để mô tả quá trình tán xạ. Xem ví dụ về áp dụng quang hình để giải thích cầu vồng.
Mọi tán xạ trong quang học đều có thể được đặc trưng bởi hai thông số: hệ số tán xạ và hàm tán xạ (cho tán xạ không phân cực) hay ma trận tán xạ (cho tán xạ phân cực). Hệ số tán xạ cho biết tỷ lệ số photon bị lệch hướng bay trong tổng số photon ban đầu, khi đi tia sáng qua một đơn vị đo chiều dài. Hàm tán xạ hay ma trận tán xạ cho biết các photon bị lệch theo những hướng nào.
Tán xạ trong vật lý hạt
Trong các thí nghiệm tán xạ của vật lý hạt, người ta bắn các chùm hạt (thường là electron, proton hay neutron) vào một mẫu vật liệu và đếm số lượng hạt bay ra tại các hướng khác nhau. Sự phân bố các hạt bay ra theo hướng sẽ cho biết thông tin về tương tác giữa mẫu vật liệu và các hạt bắn vào.
Một thí nghiệm nổi tiếng là của Ernest Rutherford, bắn các hạt alpha vào một miếng vàng mỏng để tìm ra lần đầu cấu trúc nguyên tử (bao gồm một hạt nhân bé xíu ở giữa đám mây electron).
Lý thuyết tán xạ đã được phát triển để nghiên cứu hiện tượng này. Lý thuyết dùng các dữ kiện quỹ đạo bay của các hạt (trong hệ quy chiếu gắn với mẫu bị bắn) để tiên đoán phân bố của hạt bay ra theo mật độ (số hạt trên diện tích mặt cắt) của các hạt bay vào.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Bầu trời trên [[Trái Đất có màu xanh da trời là do tán xạ Rayleigh của khí quyển Trái Đất]] Trong vật lý hạt, **tán xạ** là hiện tượng các hạt bị bay lệch hướng
Bầu trời trên [[Trái Đất có màu xanh da trời là do tán xạ Rayleigh của khí quyển Trái Đất.]] **Tán xạ Rayleigh** ( ), được đặt theo tên một nhà vật lý người Anh
**Hàm tán xạ**, trong các hiện tượng tán xạ, là hàm số thể hiện sự phụ thuộc của phần năng lượng của dòng hạt bị lệch đi khi truyền qua một mẩu vật chất vào
**Hệ số tán xạ** của một mẩu vật chất là tỷ lệ năng lượng của bức xạ điện từ (hay dòng vật chất) bị đổi hướng lan truyền khi đi qua một đơn vị độ
**Suất phản chiếu tán xạ đơn** của một mẩu vật chất là đặc trưng cho khả năng tán xạ của nó khi nằm trên đường lan truyền của dòng bức xạ điện từ hay dòng
Hàm tán xạ Henyey-Greenstein cho một số giá trị của hệ số bất đối xứng Trong tán xạ, **hàm tán xạ Henyey-Greenstein**, được Henyey và Greenstein giới thiệu lần đầu vào năm 1941, cho phép
**Mặt cắt tán xạ** của một hạt vật chất là khái niệm đặc trưng cho khả năng mà dòng vật chất đi qua hạt này bị đổi hướng lan truyền. Nó được coi là diện
**Tán xạ không đàn hồi** là một quá trình tán xạ cơ bản được nghiên cứu trong hóa học, vật lý hạt nhân và vật lý hạt, trong đó năng lượng động học của hạt
**Nhiễu xạ điện tử tán xạ ngược** (**EBSD**) là một kỹ thuật sử dụng máy quét điện tử (SEM) để nghiên cứu cấu trúc tinh thể của các vật liệu. EBSD được thực hiện trên
**Phương trình truyền xạ** mô tả sự lan truyền của sóng điện từ trong không gian mà bản thân không gian này cũng phát xạ, hấp thụ và tán xạ. ## Định nghĩa cường độ
**Lý thuyết tán xạ** là một lý thuyết trong toán học và vật lý để nghiên cứu và hiểu biết sự **tán xạ** của các sóng và hạt cơ bản . Sự tán xạ sóng
**Nhiễu xạ điện tử** là hiện tượng sóng điện tử nhiễu xạ trên các mạng tinh thể chất rắn, thường được dùng để nghiên cứu cấu trúc chất rắn bằng cách dùng một chùm điện
thumb|
[[Tán xạ Rayleigh, Stokes-Raman và phản Stokes-Raman.]] **Tán xạ Raman** hoặc **hiệu ứng Raman** là tán xạ không đàn hồi của photon bởi các phân tử kích thích ở các mức năng lượng dao độngthumb|Một quả cầu ở trung tâm, ở ngang đầu gối của người trong ảnh. **Tán xạ quả cầu** xảy ra khi ánh sáng máy ảnh đối diện với vật thể và chiếu qua các vật
**Rutherford backscattering spectrometry (RBS)** là một kỹ thuật phân tích được sử dụng trong khoa học vật liệu. Đôi khi được gọi là high-energy ion scattering (HEIS) spectrometry, RBS được sử dụng để xác định
**Nhiễu xạ neutron** là phương pháp xác định cấu trúc nguyên tử hoặc từ của vật liệu. Nó cũng có chức năng áp dụng tốt khi nghiên cứu các tinh thể rắn (xem tinh thể
thumb|right|Một đề xuất quản trị bức xạ Mặt Trời, sử dụng các bóng bay có dây nối xuống đất, để phun các [[sol khí sunfat vào tầng bình lưu Trái Đất.]] **Quản trị bức xạ
[[IC 2118|Tinh vân phản xạ Đầu phù thủy (IC2118), khoảng 1.000 năm ánh sáng từ Trái Đất, gắn liền với ngôi sao sáng Rigel (sao Sâm 7) trong chòm sao Lạp Hộ (Orion). Tinh vân
right|thumb|Trong [[phổ điện từ, tia X và tia gamma là bức xạ ion hóa.]] thumb|Biểu tượng cảnh báo bức xạ ion hóa. **Bức xạ ion hóa** là bức xạ mang đủ năng lượng để tách
Các **Phương pháp thăm dò phóng xạ** là nhóm các phương pháp của Địa vật lý Thăm dò, thực hiện đo đạc các bức xạ của đất đá, nhằm xác định sự có mặt của
Ảnh của bức xạ phông chụp bởi vệ tinh [[WMAP của NASA vào tháng 6 năm 2003]] **Bức xạ phông vi sóng vũ trụ** (hay **bức xạ nền vũ trụ**, **bức xạ tàn dư vũ
phải|nhỏ|300x300px|Quang phổ phát xạ của một đèn halogen kim loại. nhỏ|300x300px|Trình bày kỹ thuật lấy quang phổ phát xạ với các thấu kính 589 nm D2 (trái) và 590 nm D1 (phải) để lấy quang
Kem chống nắng Sun Cream – Perfect UV Protection CreamTrong những tháng hè nắng nóng đỉnh điểm, da bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì tia UV phát ra mạnh mẽ. Không thể phủ nhận rằng,
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Rayleigh_sunlight_scattering.png|nhỏ|Trong [[khí quyển Trái Đất, hiệu suất tán xạ của ánh sáng xanh lam vượt trội hơn so với ánh sáng đỏ hay xanh lục. Sự tán xạ và hấp thụ là những nguyên nhân
**Siêu tân tinh** (chữ Hán: 超新星) hay **sao siêu mới** (; viết tắt là **SN** hay **SNe**) là một sự kiện thiên văn học biến đổi tức thời xảy ra trong giai đoạn cuối của
thumb|Những thùng chất thải phóng xạ [[Chất thải cấp thấp|cấp thấp của TINT]] **Chất thải phóng xạ** là chất thải chứa vật liệu phóng xạ. Chất thải phóng xạ thường là sản phẩm phụ của
nhỏ|phải|Hình ảnh của ngọn núi được phản chiếu trên mặt nước. nhỏ|Phản xạ định hướng nhỏ|Phản xạ khuếch tán Trong chuyển động sóng, **phản xạ** là hiện tượng sóng khi lan truyền tới bề mặt
phải|Một đội bắn tỉa của [[Lê dương Pháp]] Lính bộ binh bắn tỉa của Quân đội Mỹ với súng bắn tỉa [[súng bắn tỉa M24|M24 tại Afghanistan ngày 19 tháng 10 năm 2006.]] Lính bắn
nhỏ|Một lính [[Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ điều chỉnh tầm bắn trên Mk 12 SPR]] nhỏ|Một khẩu G28 của [[Quân đội Đức]] **Súng trường thiện xạ** (**Designated marksman rifle**, viết tắt là **DMR**) là
**Anh hùng xạ điêu** là phần mở đầu trong bộ tiểu thuyết võ hiệp Xạ điêu tam bộ khúc của nhà văn Kim Dung. Trong truyện có nhiều nhân vật có tiểu sử riêng. Dưới
phải|**Trên**: Kết quả kỳ vọng
**Dưới**: Kết quả thật sự **Thí nghiệm Rutherford**, hay **thí nghiệm Geiger-Marsden**, là một thí nghiệm thực hiện bởi Hans Geiger và Ernest Marsden năm 1909 dưới sự chỉ đạo
Các mái nhà trắng ở [[Bermuda.]] **Mái phản xạ** là các loại mái nhà, hoặc bề mặt của công trình xây dựng nói chung, có thể mang lại độ phản xạ ánh sáng Mặt Trời
**Nhiễu xạ tia X** là hiện tượng các chùm tia X nhiễu xạ trên các mặt tinh thể của chất rắn do tính tuần hoàn của cấu trúc tinh thể tạo nên các cực đại
**_Anh hùng xạ điêu_** (; Hán Việt: **Xạ điêu anh hùng truyện**) là một trong những tiểu thuyết võ hiệp của Kim Dung được đánh giá cao, được _Hương Cảng Thương Báo_ xuất bản năm
right|thumb|Một lính thiện xạ đang tập trận cùng đồng đội với khẩu [[Dragunov SVD]] **Lính thiện xạ** (thuật ngữ tiếng Anh **Designated marksman**, viết tắt **DM**) là một binh chủng có khả năng bắn những
thumb|Một thành phẩm nguồn loại [[Cesi-137 dùng trong đo lường.]] **Nguồn phóng xạ** hoặc **nguồn bức xạ** là khối vật chất được chế tạo có chứa đồng vị phóng xạ, phát ra bức xạ ion
nhỏ|520x520px|Mô tả sự lan truyền sóng điện từ [[Sin|hình sin, phân cực phẳng (tuyến tính) theo chiều dương trên trục **z** trong không gian 3 chiều, qua môi trường đồng nhất, đẳng hướng và không
**Tấn công kênh bên** hay còn gọi là **Tấn công kênh kề** là loại tấn công dễ thực hiện trong các loại tấn công mạnh chống lại quá trình triển khai mã hóa, và mục
Một **hạt nhân phóng xạ** (hoặc **đồng vị phóng xạ**) là một nguyên tử có năng lượng hạt nhân dư thừa, làm cho nó không ổn định. Năng lượng dư thừa này có thể được
**Tấn Định công** (chữ Hán: 晉定公, cai trị: 511 TCN – 475 TCN), tên thật là **Cơ Ngọ** (姬午), là vị vua thứ 34 của nước Tấn - chư hầu nhà Chu trong lịch sử
Giới thiệu Kem Nền Chống Nắng CosmeHeal Super Shine Perfect Sun CoverKem Nền Chống Nắng CosmeHeal Super Shine Perfect Sun Cover thế hệ mới có hoạt phổ rộng với cơ chế chống nắng vật lý
**Sĩ Cát Xạ** (chữ Hán: 士吉射; ?—?), còn được gọi là **Phạm Cát Xạ** (范吉射), là một nhân vật quân sự và chính trị của nước Tấn thời Xuân Thu trong lịch sử Trung Quốc.
nhỏ|310x310px| Sau [[Sự cố nhà máy điện Fukushima I|thảm họa hạt nhân Fukushima (2011) của Nhật Bản, chính quyền nước này đã đóng cửa 54 nhà máy điện hạt nhân của quốc gia. Tính đến
Giới thiệu Kem Nền Chống Nắng CosmeHeal Super Shine Perfect Sun CoverKem Nền Chống Nắng CosmeHeal Super Shine Perfect Sun Cover thế hệ mới có hoạt phổ rộng với cơ chế chống nắng vật lý
thumb|Ánh sáng trên bề mặt không khí-plexi trong phòng thí nghiệm này bị khúc xạ (tia thấp) và [[phản xạ (tia trên).]] thumb|Khúc xạ qua cốc nước. Hình ảnh bị lật ngược. thumb|Ảnh của [[Cầu
**Lực bức xạ âm** là hiện tượng liên kết với lan truyền sóng âm trong môi trường giảm âm. Giảm âm bao gồm cả tán xạ và hấp thu. Giảm âm là hiện tượng phụ
nhỏ|353x353px|Cấu trúc trong của các [[Dãy chính|sao dãy chính, trong đó vùng đối lưu được thể hiện bằng những vòng mũi tên, và vùng bức xạ được thể hiện bằng những đường gấp khúc đỏ.
thumb|alt=Một mảnh kính đục có ánh màu xanh lam, có ánh sáng màu cam phát sáng trong bóng tối của nó|Hiệu ứng Tyndall quan sát qua một mảnh thủy tinh màu xanh, qua đó ánh
Ở mức thông lượng đủ cao, các dải bức xạ điện từ khác nhau được phát hiện là có thể gây ra những ảnh hưởng có hại tới sức khỏe con người. Bức xạ điện
**N44** là một tinh vân phát xạ với cấu trúc siêu bong bóng nằm ở Đám Mây Magellan Lớn, một trong những thiên hà vệ tinh của Ngân Hà trong chòm sao Doradus. Ban đầu