✨Sự trỗi dậy của hành tinh khỉ

Sự trỗi dậy của hành tinh khỉ

Sự trỗi dậy của hành tinh khỉ hay Sự nổi dậy của bầy khỉ (tựa tiếng Anh: Rise of the Planet of the Apes) là bộ phim khoa học viễn tưởng 2011 của đạo diễn Rupert Wyatt. Với sự tham gia của các diễn viên điện ảnh James Franco, Freida Pinto, John Lithgow và Andy Serkis. Đây là phần làm lại của loạt phim Planet of the Apes và gắn kết với câu chuyện gốc để làm nền cho loạt bộ phim mới. Nội dung phim tương tự như bộ phim thứ tư trong loạt phim gốc, Conquest of the Planet of the Apes (1972), nhưng nó không phải là một bộ phim làm lại và không viết tiếp nên cậu chuyện gốc. Phim được phát hành tại Hoa Kỳ, Canada và Ấn Độ vào ngày 05 tháng 8 năm 2011.

Nội dung

Will Rodman (James Franco) là một nhà khoa học tại công ty sinh học Gen-Sys, công ty này đang cố gắng phát triển một phương thuốc cho bệnh Alzheimer và đang thử nghiệm một loại thuốc theo liệu pháp gen lên những con tinh tinh. Loại thuốc này, là một loại virus được sửa đổi, giúp biến đổi những con tinh tinh, khiến chúng có khả năng thông minh của loài người. Một con tinh tinh cái đã cho rằng con của nó (mà phòng thí nghiệm vẫn chưa biết đến) bị đe dọa nên đã nổi giận và bị bắn chết bởi các nhân viên an ninh. Ông chủ của Will là Steven Jacobs (David Oyelowo) sau đó đã ra lệnh cho người giữ con tinh tinh này là Robert Franklin (Tyler Labine) phải kết liễu bằng thuốc những con tinh tinh còn lại. Franklin không thể khiến mình giết chết con tinh tinh con khi phát hiện ra sự tồn tại của nó và thay vào đó đã trao nó cho Will đem về nhà nuôi.

Cha của Will là Charles (John Lithgow), người đang bị bệnh Alzheimer, đặt tên cho con tinh tinh con là "Caesar". Caesar (Andy Serkis) đã thừa hưởng trí thông minh cao của mẹ mình và phát triển nhanh chóng. Một ngày, sau khi nó làm hoảng sợ những đứa trẻ của người hàng xóm, Hunsiker (David Hewlett) - một viên phi công, và chịu một vết thương trên chân, Will dẫn nó đến Sở thú San Francisco và được một nhà nghiên cứu động vật linh trưởng là Caroline Aranha (Freida Pinto) chữa trị vết thương. Will bắt đầu dẫn Caesar đi tham quan ở khu rừng Tùng Bách tại Công trình kỷ niệm quốc gia Rừng Muir, nhưng sau cuộc chạm trán với loài chó Shepherd Đức của một gia đình nọ, Caesar bắt đầu bực bội với vị trí như là một thú cưng cho loài người của mình. Khi Caesar hỏi về xuất thân của mình, Will nói rằng mẹ của nó và mười một con tinh tinh khác đã được tiêm thuốc và lý do cho trí thông minh của nó là bởi loại thuốc đó đã tác động lên nó từ khi còn trong bụng mẹ. Caesar biết được nhiều hơn về xuất thân của mình và bắt đầu cho mình khác biệt với gia đình loài người của mình.

Will tuyệt vọng đành liều lĩnh thử mẫu thuốc của mình lên cha anh. Thoạt đầu, tình trạng của cha anh tiến triển, nhưng rốt cuộc hệ thống miễn dịch của ông đã đánh bật loại virus đó và chứng mất trí lại trở lại. Trong lúc mơ hồ, ông đã thử vào xe của người hàng xóm Hunsiker, nghĩ chiếc xe đó là của mình, và ông phá hỏng nó, khiến Hunsiker nổi nóng. Caesar chứng kiến cuộc chạm trán và tấn công Hunsiker. Cuối cùng, nó bị bắt khỏi nhà Will ở chính quyền và được giữ lại tại nhà cho động vật linh trưởng được điều hành bởi John Landon (Brian Cox), nơi nó bị đối xử tàn nhẫn bởi những con khỉ khác và người bảo vệ, vốn là con trai của Landon, Dodge (Tom Felton). Caesar thoát khỏi xà lim và thả con gorilla đang bị giam riêng một mình. Với sự hỗ trợ của con gorilla này, Caesar thống trị những con khỉ khác bằng cách chạm tay phục tùng của loài tinh tinh.

Will tạo ra một loại virus mạnh mẽ hơn để tiếp tục chữa trị cho cha anh, và Jacobs phớt lờ việc thử nghiệm trên những con tinh tinh, vốn sẽ tăng trí thông minh của chúng. Tuy nhiên, những nhà khoa học này không biết rằng, loại thuốc này đem lại cái chết cho loài người. Franklin bị nhiễm loại virus mới này và bắt đầu hắt hơi ra máu. Trong lúc cố gắng gặp Will tại nhà của Will, Franklin đã vô tình lây cho Hunsiker, và sau đó bị phát hiện ra là đã chết trong căn hộ của mình. Will nỗ lực cảnh báo Jacobs về việc tiếp tục thử nghiệm nhưng khi Jacobs từ chối nghe mình, Will nghỉ việc.

Sau khi Charles chết, Will hối lộ cho Landon để trả Caesar về cho anh nuôi, nhưng Caesar từ chối rời đi. Sau đó nó tự mình thoát nhà nuôi khỉ và trở về nhà Will, nơi nó đã đánh cắp các lọ thuốc chứa loài virus mới và xả vào chỗ các lồng tại nhà nuôi khỉ, nhằm nâng cao trí thông minh của các con khỉ khác. Các con khỉ này bắt đầu thực hiện kế hoạch trốn thoát. Dodge cố gắng can thiệp, dẫn đến cuộc chiến với Caesar. Caesar khiến Dodge sốc khi quát "Không" trước mặt anh, và sau đó đã khiến cho anh ta chết vì điện giật. Những con khỉ được phóng thích đột kích thành phố và giải thoát những con khỉ khác ở Gen-Sys, cũng như toàn bộ các loài khỉ khác từ một sở thú.

Các con khỉ này phá vỡ vòng phong tỏa của CHP (Đội tuần tra quốc lộ California) trên Cầu Cổng Vàng và thoát vào khu rừng Tùng Bách. Jacobs, rơi xuống nước chết sau khi máy bay rơi và bị một trong các con khỉ đạp cả máy bay chở anh xuống. Will tìm đến và cảnh báo Caesar rằng con người sẽ săn đuổi chúng, và cầu xin nó về nhà. Caesar nói với Will rằng nó "đã về nhà" giữa những con khỉ cùng đàn khác. Hình ảnh cuối cùng cho thấy bầy khỉ leo lên đỉnh của những cây Tùng, nhìn sang Vịnh San Francisco.

Trong cảnh post-credits, Hunsiker bị nhiễm virus và đang trên đường làm việc. Ống kính camera chuyển sang bảng thông báo tình trạng đầy ắp các chuyến bay, sau đó chuyển dần thành bản đồ quỹ đạo các đường bay có nở rộ các đốm sáng ngụ ý rằng nạn dịch lan tràn khắp thế giới khiến loài khỉ nắm quyền kiểm soát hành tinh giống như những phim trước đây.

Các diễn viên

Người

  • James Franco vai Will Rodman
  • Freida Pinto vai Caroline Aranha
  • John Lithgow vai Charles Rodman
  • Brian Cox vai John Landon
  • Tom Felton vai Dodge Landon
  • David Oyelowo vai Steven Jacobs
  • Tyler Labine vai Robert Franklin
  • David Hewlett vai Hunsiker
  • Jamie Harris vai Rodney

    Khỉ (Ape)

    Andy Serkis vai Caesar, một con tinh tinh đang phát triển, có trí thông minh do kế thừa ALZ-112 từ mẹ khi mang thai, và được Will chăm sóc trong 8 năm. Sau đó, nó dẫn đầu một cuộc tấn công chống lại con người. Tên nhân vật Caesar được dựa từ loạt phim gốc Conquest of the Planet of the Apes và Battle for the Planet of the Apes. Karin Konoval vai Maurice, một con đười ươi Bornean, đã nghỉ hưu từ rạp xiếc và biết ký hiệu ngôn ngữ, nó trở thành đồng minh thân cận nhất của Caesar. Tên của nó là một tài liệu tham khảo của Maurice Evans, người đóng vai con đười ươi Tiến sĩ Zaius trong Planet of the Apes (1968). Terry Notary vai Rocket, tinh tinh đầu đàn tại Trung tâm Linh trưởng San Bruno, cho đến khi Caesar chống lại nó. Richard Ridings vai Buck, một con khỉ đột, người cam kết lòng trung thành với Caesar sau khi được tự do. Christopher Gordon vai Koba, một con tinh tinh lùn với sẹo trên mặt, nó đã dành suốt cuộc đời trong phòng thí nghiệm và có mối hận thù chống lại con người. Devyn Dalton vai Cornelia, một con tinh tinh giống cái trong khu bảo tồn vượn. *Jay Caputo vai Alpha, một con tinh tinh đực thủ lĩnh trong khu bảo tồn vượn.

Sản xuất

Trong 1 đoạn bài blog của phim, đạo diễn Rupert Wyatt nhận xét về sự độc đáo của cốt truyện: "Bộ phim như là một phần của thần thoại. Nó không viết tiếp bộ phim khác; đây là một câu chuyện độc lập. Phim kén người xem, cấu trúc câu chuyện là phần cuốn hút của phim này như Batman Begins." Trong một cuộc phỏng vấn trong năm 2009, Wyatt nói, "Chúng tôi đã kết hợp các yếu tố từ sự xâm chiếm, khi loài khỉ bắt đầu cuộc nổi dậy, nhưng điều này chủ yếu dựa trên bộ phim năm 1968... Caesar là một nhân vật cách mạng, người sẽ nói chuyện về loài khỉ đồng bào của mình trong nhiều thế kỷ... Đây chỉ là bước đầu tiên trong sự tiến hóa của loài khỉ, và còn rất nhiều câu chuyện để nói sau này,tôi nghĩ bộ phim tiếp theo sẽ được nói về tất cả các cuộc chiến tranh giữa vượn và con người "

Về câu chuyện các phần tiếp theo, Wyatt nhận xét: "Tôi nghĩ rằng chúng ta đang kết thúc với những câu hỏi nhất định, khá thú vị với tôi, tôi đã nghĩ về các phần tiếp theo bộ phim này, nhưng điều này chỉ là khởi đầu.." kịch bản và nhà sản xuất Rick Jaffa cũng đã nói rằng Rise of the Planet of the Apes sẽ hé lộ một số tình tiết cho phần tiếp theo trong tương lai: "Tôi hy vọng rằng chúng tôi đang xây dựng nền tảng cho các bộ phim trong tương lai. Chúng tôi đang cố gắng để trồng rất nhiều hạt giống cho những điều bạn đang nói về loài khỉ " Theo Rick Jaffa, phiên bản của tàu vũ trụ năm 1968 của Planet of the Apes đặc trưng theo tên Icarus trong phim như một gợi ý cho một phần tiếp theo.

Phim bắt đầu bấm máy vào tháng 7 năm 2010 tại Vancouver, British Columbia. Bộ phim cũng quay tại San Francisco, California, và xung quanh O'ahu, Hawaii.

Hiệu ứng hình ảnh

Điểm nhấn thú vị của tác phẩm lần này đó chính là công nghệ thu chuyển động (motion capture), được thực hiện bởi Weta Digital, cũng chính là hãng "góp gió" vào cơn bão Avatar.

Âm nhạc

Âm nhạc trong phim được sáng tác bởi Patrick Doyle và thực hiện bởi Studio Hollywood Symphony.

Tiếp nhận

Đánh giá

Đánh giá cho Rise of the Planet of the Apes là tích cực, và xếp hạng trung bình của 7.1/10, dựa trên 164 ý kiến.Sự đồng thuận tóm tắt của trang web là: "Led hướng thời trang của Rupert Wyatt của một số hiệu ứng đặc biệt ấn tượng,..."

Doanh thu

Rise of the Planet of the Apes ra rạp lần đầu tiên tại US và Canada với 5.400 màn hình trong 3.648 rạp chiếu. Đạt doanh thu $ 19.534.699 vào ngày khai mạc và $ 54.806.191 trong cuối tuần mở cửa, doanh thu số 1 vào cuối tuần. Tính đến ngày 07 tháng 8 năm 2011, bộ phim đã thu về $ 54.806.191 tại Us và Canada và thêm $ 23.400.000 tại lãnh thổ nước ngoài, đưa tổng doanh thu trên toàn thế giới lên con số hiện tại là $ 78.206.191. Đến ngày 10 tháng 11, doanh thu của bộ phim đã đạt $ 468.969.479 trên toàn thế giới.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**_Sự trỗi dậy của hành tinh khỉ_** hay **_Sự nổi dậy của bầy khỉ_** (tựa tiếng Anh: _Rise of the Planet of the Apes_) là bộ phim khoa học viễn tưởng 2011 của đạo diễn
**_Sự trỗi dậy của các Vệ thần_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Rise of the Guardians_**) là một bộ phim phiêu lưu hành động giả tưởng hoạt hình 3D máy tính của Mỹ năm 2012 do
**_Minions: Sự trỗi dậy của Gru_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Minions: The Rise of Gru_**) là một bộ phim hoạt hình máy tính hài của Mỹ năm 2022 do Illumination sản xuất và được phân
**_Người Nhện siêu đẳng 2: Sự trỗi dậy của Người Điện_** (tên gốc tiếng Anh: **_The Amazing Spider-Man 2_**) là một bộ phim điện ảnh thuộc thể loại siêu anh hùng của Mỹ năm 2014
**Hành tinh khỉ** là một tiểu thuyết do Pierre Boulle, xuất bản lần đầu vào năm 1963 bằng tiếng Pháp có tên là _La Planète des Singes_. Nghĩa của từ _singe_ bao gồm cả "vượn"
nhỏ|Bốn ngoại hành tinh quay quanh ngược chiều kim đồng hồ với ngôi sao chủ của chúng ( [[HR 8799|HR 8977 ). Lưu ý rằng đây không phải là video quan sát theo thời gian
Percival Lowell, người đưa ra giả thuyết về **Hành tinh X** **Hành tinh X** là một hành tinh giả thuyết lớn vận động theo một quỹ đạo nằm ngoài quỹ đạo của Sao Hải Vương.
phải|nhỏ|350x350px|Biểu đồ Euler biểu diễn các loại thiên thể trong Hệ Mặt Trời. Liên minh Thiên văn Quốc tế (IAU) đã định nghĩa vào tháng 8 năm 2006 rằng, trong Hệ Mặt Trời, một hành
Một câu nói nổi tiếng thường được liên kết với Winston Churchill dưới hình thức Không bao giờ để một cuộc khủng hoảng tốt xảy ra để lãng phí. Bất cứ ai nói điều đó,
**_Sự trỗi dậy và suy tàn của Đế chế thứ ba – Lịch sử Đức Quốc Xã_** (nguyên tác tiếng Anh: _The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany_) là
[[Hiệu ứng giọt đen khi Sao Kim đi vào đĩa Mặt Trời trong lần đi qua năm 2004.]] nhỏ|Hình ảnh Mặt Trời qua tia cực tím và xử lý màu sai cho thấy Sao Kim
phải|nhỏ|250x250px|[[253 Mathilde, một tiểu hành tinh kiểu C.]] **Tiểu hành tinh** là một hành tinh vi hình—một vật thể không phải là hành tinh thực sự hay sao chổi—ở vòng trong hệ Mặt Trời. Chúng
thumb|upright=1.35|right|Ảnh từ vệ tinh [[Apollo 15 đơn vị quỹ đạo của rille lân cận với miệng núi lửa Aristarchus trên Mặt Trăng.]] **Khoa học hành tinh** là ngành khoa học nghiên cứu về các hành
**136199 Eris** (trước đây được gọi là **2003 UB313**, biểu tượng: ⯰) là hành tinh lùn lớn nhất trong Thái Dương hệ và là thiên thể thứ 11 quay quanh Mặt Trời (tính theo khoảng
nhỏ|389x389px|Các tiểu hành tinh trong [[Hệ Mặt Trời và Sao Mộc. Vành đai tiểu hành tinh tạo thành vòng tròn giữa Sao Hỏa và Sao Mộc ]] thumb|299x299px|Khối lượng tương đối của mười hai tiểu
Mô tả của một họa sĩ về một hành tinh siêu sống được, trong đó màu sắc chủ đạo của [[thảm thực vật là màu đỏ.]] **Hành tinh siêu sống** là một loại hành tinh
nhỏ|[[Mặt Trời, trung tâm của Hệ Mặt Trời (Lưu ý: Mặt Trời là một ngôi sao, không phải hành tinh).]] **Thời gian biểu phát hiện các hành tinh và vệ tinh trong Hệ Mặt
thumb|Ảnh của Sao Hải Vương hình [[trăng lưỡi liềm (ở trên) và vệ tinh nhân tạo của nó Triton (ở giữa), được chụp bởi Voyager 2 trong chuyến bay quanh nó vào năm 1989]] **Định
thế=Sự đi qua của Sao Thủy vào ngày 8 tháng 11, năm 2016 với vết đen 921, 922 và 923.|nhỏ|Sự đi qua của Sao Thủy vào ngày 8 tháng 11, năm 2006 với [[Vết đen
Vốn ban đầu chỉ là một vương quốc đứng ngoài lề các vấn đề của thời kỳ Hy Lạp cổ điển, dưới triều đại của Philippos II (359–336 TCN), vương quốc Macedonia đã trở thành
**_Star Wars: Skywalker trỗi dậy_** (tiếng Anh: **_Star Wars: The Rise of Skywalker_**) là một bộ phim điện ảnh sử thi không gian Mỹ năm 2019, được sản xuất, đồng sáng tác và đạo diễn
nhỏ| So sánh trực quan về kích thước của [[Trái Đất và Mặt Trăng (phía trên bên phải) và Sao Diêm Vương - Charon (phía dưới bên phải)]] Trong thiên văn học, **hành tinh đôi**
nhỏ| Một nghệ sĩ vẽ lại đám mây Oort và [[vành đai Kuiper (hình nhỏ) ]] **Tyche** là một hành tinh khí khổng lồ giả thuyết nằm trong Hệ mặt trời tại đám mây Oort,
phải|nhỏ|240x240px| Ý tưởng giả thuyết về [[COROT-7b, có khả năng là một ngoại hành tinh dung nham ]] Một **hành tinh dung nham** là một loại giả thuyết của hành tinh trên mặt đất, với
thumb|Video mô tả một hành tinh lang thang tên là [[CFBDSIR 2149-0403|CFBDSIR J214947.2-040308.9. ]] Một **hành tinh lang thang** (còn được gọi là **hành tinh trôi nổi tự do**, **hành tinh mồ côi**, **hành tinh
**Hành tinh vi hình** là cách dịch không chính thức của thuật ngữ tiếng Anh "_minor planet_" và đôi khi "_planetoid_". Cách dùng thuật ngữ "minor planet" trong tiếng Anh có nghĩa hơi khác so
**Hành tinh đại dương,** **thế giới đại dương,** **thế giới nước,** **aquaplanet** hoặc **hành tinh panthalassic** là một loại hành tinh đất đá có chứa một lượng đáng kể nước hoặc ở trên bề mặt
thế=Tinh vân Westbrook, một tinh vân tiền hành tinh.|nhỏ|[[Tinh vân Westbrook, một tinh vân tiền hành tinh.]] **Tinh vân tiền hành tinh** là một thiên thể tồn tại chóng vánh ở giai đoạn trước khi
**Ceres** (tiếng Latin: **Cerēs)** còn gọi _sao Cốc Thần_ hay _Cốc Thần Tinh_; biểu tượng: ⚳) là hành tinh lùn nhỏ nhất được biết trong Hệ Mặt Trời và là hành tinh lùn duy nhất
phải|Ảnh hiện tượng [[cực quang được chụp từ tàu con thoi]] **Vệ tinh khí tượng** là một loại vệ tinh nhân tạo được dùng chủ yếu để quan sát thời tiết và khí hậu trên
Hình ảnh mô phỏng của một đám mây bụi tiền hành tinh. **Sự hình thành và tiến hóa của Hệ Mặt Trời** bắt đầu từ cách đây khoảng 4,6 tỷ năm với sự suy sụp
**Chiến dịch sự giận dữ của Chúa trời** (, _Mivtza Za'am Ha'el_) cũng được gọi là **Chiến dịch Bayonet**, là một chiến dịch mật do Israel và Mossad chỉ đạo nhắm tới các cá nhân
**Quá trình sụp đổ của Liên Xô** thành các quốc gia độc lập bắt đầu ngay từ năm 1985. Sau nhiều năm xây dựng quân đội Liên Xô và các chi phí phát triển trong
phải|nhỏ| Sự phát triển của [[Đường kính góc|đường kính và pha của sao Kim ]] **Pha hành tinh** là một phần diện tích nhất định của hành tinh phản chiếu ánh sáng mặt trời khi
thumb|Trang bìa của tạp chí khoa học viễn tưởng _[[Planet Comics_ (số tháng 7 năm 1948) có hình ảnh những người ngoài hành tinh thù địch đang đuổi theo một cô gái trẻ.]] **Người ngoài
**Hành tinh carbon** là một dạng hành tinh trên lý thuyết có chứa nhiều carbon hơn oxy. Carbon là một thành phần phổ biến của các hệ hành tinh và là thành phần chủ yếu
Lịch sử thành văn của Singapore có niên đại từ thế kỷ thứ ba. Sau đó, tầm quan trọng của Singapore tăng lên trong thế kỷ 14 dưới quyền cai trị của hoàng tử Srivijaya
**Vệ tinh của vệ tinh** hay còn được gọi là **vệ tinh phụ** là một thiên thể có quỹ đạo quay xung quanh vệ tinh của một hành tinh. Đôi khi cụm từ vệ tinh
Một **hành tinh ngoài dải Ngân Hà**, hay **ngoại** **hành tinh** **bên ngoài dải Ngân Hà**, là một hành tinh lang thang hoặc gắn với một ngôi sao, nằm bên ngoài Dải Ngân hà. Do
**_Vành đai Thái Bình Dương: Trỗi dậy _**(tên gốc tiếng Anh: **_Pacific Rim: Uprising_**) là phim điện ảnh khoa học viễn tưởng của Mỹ năm 2018 do Steven S. DeKnight đạo diễn, với phần kịch
nhỏ|Đĩa tiền Hành Tinh [[HL Tauri chụp bởi Atacama Large Millimeter Array]] thumb|Đĩa tiền hành tinh [[Herbig–Haro object|HH-30 trong chòm Kim Ngưu, cách chúng ta khoảng 450 năm ánh sáng.]] thumb|Tỉ lệ các sao có
nhỏ|Ấn tượng của nghệ sĩ về một sự kiện tác động lớn. Vụ va chạm giữa Trái Đất và một tiểu hành tinh có đường kính vài km sẽ giải phóng một nguồn năng lượng
**Andrew Clement Serkis** (sinh ngày 20 tháng 4 năm 1964) là một nam diễn viên, đạo diễn, nhà sản xuất người Anh Quốc. Ông nổi tiếng với những vai như Ceasar trong loạt phim "Rise
nhỏ|300x300px|Những đám mây xoáy vòng đầy màu sắc của Sao Mộc. Một ảnh chụp [[Vết Đỏ Lớn, dùng màu giả, từ Voyager 1. Cơn bão hình bầu dục màu trắng phía dưới Vết Đỏ Lớn
**Lịch sử thế giới** (còn gọi là **lịch sử loài người** và **lịch sử nhân loại**) là ghi chép về hành trình phát triển của nhân loại từ thời tiền sử cho đến hiện tại.
Một [[đĩa tiền hành tinh đang được hình thành ở tinh vân Orion.]] Trong quan niệm của nghệ sĩ này, về một hành tinh quay qua một khoảng trống trong đĩa hình thành hành tinh
**Gió Mặt Trời** là một luồng hạt điện tích giải phóng từ vùng thượng quyển của Mặt Trời. Khi gió này được phát ra từ những ngôi sao khác với Mặt Trời của chúng ta
Trong thiên văn học, một **bầu trời ngoài Trái Đất** là hình ảnh của không gian bên ngoài từ bề mặt của một hành tinh (hoặc vật thể ngoài không gian) ngoài Trái Đất. Bầu
**Lịch sử Cuba** được đặc trưng bởi sự phụ thuộc vào các cường quốc bên ngoài như Tây Ban Nha, Hoa Kỳ và Liên Xô. Đảo Cuba là nơi sinh sống của nhiều nền văn
**Lịch sử châu Âu** mô tả những sự kiện của con người đã diễn ra trên lục địa châu Âu. Từ thời tiền sử tới thời hiện đại. Châu Âu có một lịch sử dài,