Pháp lam (hay đồ đồng tráng men) là những sản phẩm được làm bằng đồng hoặc hợp kim đồng, trên bề mặt được tráng men trang trí để tăng giá trị thẩm mỹ. Bài viết này chỉ đề cập đến Pháp lam Huế hay đồ đồng tráng men thời Nguyễn.
phải|Pháp lam ở Nghi môn trong khu Đại nội [[Huế]]
Lịch sử tên gọi
phải|Lư trầm, pháp lam nội thất [[Huế]]
Vấn đề này hiện đang còn được tiếp tục tranh luận bởi giới nghiên cứu về Huế.
- Dựa theo một số bài viết của cố họa sĩ Phạm Đăng Trí, những nhà sưu tập cắt nghĩa rằng: "pháp lam" bắt nguồn từ chữ "pha lang" do người Trung Hoa dùng để chỉ một loại đồ tráng men mà các nhà truyền giáo Tây phương trước kia hướng dẫn cho họ sản xuất rồi du nhập kỹ thuật sang Việt Nam. Sở dĩ chữ "pháp lam" phải trại ra từ chữ "pha lang" (France) là để tránh phạm húy chúa Nguyễn Phúc Lan1...
phải|Pháp lam ngoại thất [[Huế]]
- Một số nhà khảo cổ học cho rằng "Pháp lam" là loại đồ men Pháp, chữ "Pháp" ở đây được người Trung Hoa dùng đề chỉ chung người phương Tây chứ không riêng gì người Pháp...; chữ "lam" ngoài nghĩa thông thường chỉ màu sắc xanh lam, cây chàm... còn được Từ điển Hán Việt Thiều Chữu giải thích trong là soi, làm gương theo kiểu Pháp... Theo từ điển, Cảnh Thái lam là tên gọi sản phẩm mỹ nghệ dùng men tráng lên đồng hoặc thiếc... niên hiệu Cảnh Thái đời Minh Đại Tông, hàng được chế tạo tại Bắc Kinh, và gọi: Cảnh Thái lam...
- Ý kiến khác: "... châu Âu trang trí cửa sổ bằng khung ghép hình và cùng với vật gia dụng tráng men trắng có lấm tấm hạt các màu xanh lục... Nghệ nhân Huế dưới triều nhà Nguyễn cũng chế tác mặt hàng nhiều mảng màu trên men, cốt đồng và nghĩ rằng nó có nguồn gốc từ "pháp lang sa" (Française) và do kiêng húy 2 Thượng Vương Nguyễn Phúc Lan (1635-1648) nên gọi là "Pháp lam". Về việc đổi chữ "lang" thành "lam" đó là vì chữ Lang (瑯) có âm gần giống với chữ Lan (灡) trong tên chúa Nguyễn Phước Lan, nhất là phát âm theo lối Huế. Vì thế cần phải đọc trại đi để tránh phạm húy...
- Tạm gọi và hiểu: Sản phẩm này mang tính địa phương (Huế) cao và trong lịch sử chỉ thời Nguyễn mới sản sinh ra chúng. Chúng có liên quan đến một di tích nằm trong quần thể Di sản văn hóa thế giới (Cố đô Huế), đó là Pháp lam tượng cục. Dẫu không còn rõ nét trên thực địa nhưng tên gọi của cơ quan này vẫn còn ghi trong sử liệu. Thời xưa nghệ nhân Huế có sáng tạo trong quy trình công nghệ chế tác đồ pháp lam. Đây chính là cái giá trị văn hóa phi vật thể của loại đồ đặc biệt này và Luật di sản văn hóa buộc mọi người phải bảo vệ. Do đó không nên đổi tên gọi "Pháp lam" thành "đồ đồng tráng men", cũng không nên viết chung chung "Pháp lam" mà phải viết rõ ràng "Pháp lam Huế" hay "đồ đồng tráng men thời Nguyễn" để khỏi nhầm với Pháp lang Trung Hoa.
Nguồn gốc xuất xứ
Pháp lam Huế tiếp thu kỹ nghệ Họa pháp lang của Quảng Đông, Trung Quốc. Quảng Đông là cửa ngõ du nhập công nghệ chế tác Họa pháp lang (Émaux hay Painted enamel) vào Trung Hoa. Khác với kỹ nghệ Kháp ti pháp lang (Cloisonné), từ xứ Byzantine du nhập vào Trung Hoa qua ngã Tây Vực theo vó ngựa viễn chinh của quân Mông Cổ, kỹ nghệ Họa pháp lang xuất xứ từ vùng Limoges ở Pháp và vùng Battersea ở Anh, du nhập vào Trung Hoa theo chân các tu sĩ dòng Tên vào cuối thế kỷ 17.
Kỹ nghệ này du nhập vào Việt Nam từ thời vua Minh Mạng (năm 1827). Bấy giờ, có một nhóm thợ vẽ ở Nội Tạo, cơ quan chuyên việc vẽ vời, trang trí trong cung Nguyễn, học được nghề làm pháp lam từ Trung Hoa.
phải|Pháp lam Huế (họa pháp lang)-một tiêu bản
Phân loại
Dựa vào phương pháp chế tạo thai cốt và kỹ thuật thể hiện men màu, họa tiết, có thể chia chế phẩm pháp lang thành bốn loại:
Kháp ti pháp lang (掐丝珐琅): Pháp lang làm theo kiểu ngăn chia ô hộc. Xem Cloisonne
Họa pháp lang (画珐琅): Pháp lang làm theo kiểu vẽ trên nền men như các tác phẩm hội họa (Painted enamel), kiểu này được phát minh ra tại thị trấn Limoges của Pháp trong thế kỷ 15.
Tạm thai pháp lang (錾胎珐琅): Pháp lang có cốt được chạm trổ (champleve).
Thấu minh pháp lang (透明珐琅): Pháp lang có phủ lớp men trong bên ngoài.
phải|Kháp ti pháp lang Trung Quốc
Pháp lam Huế thuộc Họa pháp lang và một số vật dụng khác là đồ ký kiểu thuộc Kháp ti pháp lang được đặt mua tại Trung Hoa. Dựa trên các hiện vật pháp lam được trang trí trên các cung điện của triều Nguyễn và các hiện vật pháp lam hiện còn lưu giữ ở Bảo tàng Mỹ thuật cung đình Huế cũng như trong dân gian, có thể thấy pháp lam được sử dụng vào các mục đích chính sau đây:
- Pháp lam dùng trong trang trí ngoại thất các cung điện triều Nguyễn: Loại hình này thường thấy trên các bờ nóc, bờ quyết, cổ diềm tại các cung điện điển hình như ở điện Sùng Ân (lăng Minh Mạng); điện Biểu Đức (lăng Thiệu Trị); điện Hòa Khiêm (lăng Tự Đức); điện Thái Hòa (Đại Nội) và các nghi môn ở các lăng trên cũng như khu vực Đại Nội.
- Pháp lam dùng trong trang trí nội thất: Đó là những hoành phi, câu đối, bình, choé...
- Pháp lam gia dụng và pháp lam tế tự: Hiện vật nhóm này bao gồm các đồ dùng trong việc tế tự như lư hương, quả bồng, chân đế quả bồng, cơi trầu... và các đồ gia dụng như khay trà, tô, bát, tìm đựng thức ăn.
phải|Pháp lam Huế-phục chế
Pháp lam qua các thời kỳ
nhỏ|phải|Đồ đồng tráng men hiện được trưng bày tại [[Bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế]]
Pháp lam còn là loại hình mỹ thuật, đồng thời, là một loại vật liệu đặc biệt, được sử dụng rất nhiều trong việc trang trí nội ngoại thất các cung điện ở Huế. Đó là những tác phẩm mỹ thuật hay các chi tiết trang trí trong kiến trúc Huế. Sử sách nhà Nguyễn cho biết thời điểm khai sinh kỹ nghệ chế tác pháp lam ở Việt Nam là năm 1827; thịnh hành vào các đời vua Minh Mạng (1820-1841), Thiệu Trị (1841-1847), Tự Đức (1848-1883); sa sút từ sau thời kỳ tứ nguyệt tam vương3 và dù được phục hồi, chỉnh đốn dưới triều Đồng Khánh (1885-1889) song không phục hưng nổi mà rơi vào thoái trào rồi thất truyền. Như vậy, thời gian tồn tại của kỹ nghệ pháp lam Huế, từ lúc khai sinh đến khi thất truyền, chỉ hơn 60 năm. Nhưng di sản pháp lam còn lại trên mảnh đất cố đô Huế khá đồ sộ, phong phú về số lượng; đa dạng về loại hình và kiểu thức.
Hiện ở Huế có nhiều nhóm nghiên cứu phục chế Pháp lam, tuy cách thức, công nghệ và đạt những mức độ thành công khác nhau song bước đầu đã đáp ứng công tác trùng tu di tích, hơn thế nữa đã phục hồi được một nghề chuyên sản xuất cho vua chúa mà một thời gian được xem như thất truyền.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phương pháp làm lạnh Doppler** là một cơ chế được dùng để bẫy và làm lạnh nguyên tử hoặc ion. Phương pháp làm lạnh Doppler là một trong các phương pháp làm lạnh phổ biến
**Pháp lam** (hay **đồ đồng tráng men**) là những sản phẩm được làm bằng đồng hoặc hợp kim đồng, trên bề mặt được tráng men trang trí để tăng giá trị thẩm mỹ. Bài viết
Tác giả Erina Watanabe Dịch giả Ngọc Anh Ngày xuất bản 03-2021 Kích thước 13 x 20 cm Nhà xuất bản NXB Lao Động Hình thức bìa Bìa mềm Số trang 248 Phương Pháp Làm
**Chùa Pháp Lâm** là một ngôi chùa thuộc hệ phái Bắc tông, tọa lạc tại số 500 đường Ông Ích Khiêm, thành phố Đà Nẵng. ## Lịch sử Chùa Pháp Lâm Được Chi hội An
BỘT RỬA MẶT NHÂN SÂM MQSKIN 100GRBỘT RỬA MẶT NHÂN SÂM MQSKIN - GIẢI PHÁP LÀM SẠCH DA HIỆU QUẢ NHẤTMột bước quan trọng trong việc chăm sóc da đó là làm sạch da. Tuy
Làm thế nào để hoàn thành công việc mà không phải tăng ca mỗi ngày Làm thế nào có thể duy trì sự vui vẻ và hứng khởi trong công việc Và còn nhiều câu
Làm thế nào để hoàn thành công việc mà không phải tăng ca mỗi ngày Làm thế nào có thể duy trì sự vui vẻ và hứng khởi trong công việc Và còn nhiều câu
Phương Pháp Làm Văn Thuyết Minh Và Nghị Luận 8
**Chiến tranh Pháp – Phổ** (19 tháng 7 năm 1870 – 28 tháng 1 năm 1871), thời hậu chiến còn gọi là **chiến tranh Pháp – Đức** (do sự kiện thống nhất nước Đức ở
**Pháp thuộc** là một giai đoạn trong lịch sử Việt Nam kéo dài 61 năm, bắt đầu từ 1884 khi Pháp ép triều đình Huế kí Hòa ước Giáp Thân cho đến 1945 khi Pháp
Tòa nhà Institut de France trong đó có trụ sở của Viện hàn lâm Pháp [[Hồng y Richelieu người sáng lập Viện hàn lâm Pháp ]] **Viện Hàn lâm Pháp** (tiếng Pháp:**L'Académie française**) là thể
thumb|[[Tượng đài Dân chủ, Bangkok|Tượng đài Dân chủ Bangkok: miêu tả bản Hiến pháp năm 1932 nằm ở trên tráp vàng.]] **Hiến pháp Vương quốc Thái Lan** (; ) là văn bản pháp luật có
**Pháp** (; ), tên chính thức là **Cộng hòa Pháp** ( ) (), là một quốc gia có lãnh thổ chính nằm tại Tây Âu cùng một số vùng và lãnh thổ hải ngoại. Phần
**Louis XI le Prudent** (3 tháng 7 năm 1423 – 30 tháng 8 năm 1483), được gọi là Thận trọng, là một quốc vương của Nhà Valois, người cai trị nước Pháp từ năm 1461
**Philippe IV** (Tháng 4 / tháng 6 năm 1268 – 29 tháng 11 năm 1314), được gọi là **Philippe Đẹp Trai** (), là một vị Vua Pháp từ 1285 đến khi qua đời (là vị
nhỏ|Những hình ảnh liên quan đến cuộc trấn áp Pháp Luân Công **Cuộc đàn áp Pháp Luân Công** đề cập đến chiến dịch được khởi xướng bởi Đảng Cộng sản Trung Quốc đối với các
nhỏ|Mặt trước [[Nhà Quốc hội - nơi làm việc của Quốc hội Việt Nam. Quốc hội là cơ quan thực hiện quyền lập pháp cao nhất trong hệ thống chính trị Việt Nam.]] **Lập pháp**
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Pháp** () là đội tuyển đại diện cho Pháp ở môn bóng đá nam quốc tế và được quản lý bởi Liên đoàn bóng đá Pháp. Biệt danh của
Mặt Nạ Làm Trắng Da Tinh Chất Ốc SênMột làn da mịn màng, trắng hồng tự nhiên luôn là điều mong mỏi của chị em phụ nữ nhưng phương pháp làm đẹp nào mang lại
Trẻ hóa da là một phương pháp làm đẹp nhằm làm chậm quá trình lão hóa da, giúp mang lại làn da tươi trẻ, căng mịn, săn chắc hơn.Trẻ hóa da là phương pháp làm
**Hiến pháp Xã hội Chủ nghĩa Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên** () là hiến pháp của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên, hay còn gọi là Triều Tiên hoặc Bắc
nhỏ|300x300px|Mô hình CAD được sử dụng để in 3D. Quy trình lập mô hình thủ công chuẩn bị dữ liệu hình học cho đồ họa máy tính 3D tương tự nghệ thuật nhựa như điêu
nhỏ|Tòa nhà Hội đồng Lập pháp Hồng Kông (1985–2011) nhỏ|Văn phòng chính phủ trung ương, tiền thân của Legco những năm 1950 đến 1985 nhỏ|Tòa nhà truyền giáo Pháp là tiền thân của Legco những
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Bạn thường tìm kiếm những sản phẩm cung cấp dưỡng chất, đa chức năng để giải quyết các vấn đề về da? Nhưng đôi khi bạn lại quên mất điều kiện tiên quyết cho 1
**Liên hiệp Pháp** () là một thực thể chính trị do Chính phủ Đệ tứ Cộng hòa Pháp thành lập để thay thế hệ thống thuộc địa và danh xưng Đế quốc Pháp đồng thời
**Louis VII của Pháp** (biệt danh bằng tiếng Pháp: _Louis le Jeune_; tạm dịch _Louis Con_ hay _Louis Trẻ_ 1120 – 18 tháng 9 năm 1180) là vua Pháp, con trai và người kế tục
**Viện Pháp tại Hà Nội** (tiếng Pháp: _Institut Français de Hanoï_) là một bộ phận trực thuộc Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, do Bộ Ngoại giao và Phát triển Quốc tế Pháp làm
GIỚI THIỆU MÁY XÔNG HƠI MẶT HOA QUẢ TƯƠI MAOER.Mùa hè sắp đến là nỗi ám ảnh đối với tất cả mọi người khiến cho da mặt, da bị thâm sạm. Không khí bị ô
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Để có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
**Chính phủ Lâm thời Trung Hoa Dân Quốc** là chính phủ lâm thời của Trung Hoa Dân Quốc từ năm 1924 đến 1926 và có trụ sở tại Bắc Bình (nay là Bắc Kinh). ##
GIỚI THIỆU MÁY XÔNG HƠI MẶT HOA QUẢ TƯƠI MAOER.Mùa hè sắp đến là nỗi ám ảnh đối với tất cả mọi người khiến cho da mặt, da bị thâm sạm. Không khí bị ô
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
➤ Là phụ nữ ai cũng mong muốn sở hữu làn da trắng hồng, tràn đầy sức sống. Tuy nhiên, do những tác động từ môi trường bên ngoài, do tuổi tác, nội tiết,.. khiến
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
MÔ TẢ SẢN PHẨMNhà SeeMe CAM KẾT✅ Sản phẩm chuẩn Auth nhập từ Mỹ/Úc✅ Hàng mới kèm bill, đảm bảo chất lượng✅ Hàng luôn sẵn, chuyển đơn vị VC nhanh trong 24 giờ✅ Đóng gói
**Chính phủ Lâm thời Đại Hàn Dân Quốc** () là chính phủ lâm thời và lưu vong của Hàn Quốc có trụ sở tại Trung Quốc trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng Triều Tiên.
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
GIỚI THIỆU MÁY XÔNG HƠI MẶT HOA QUẢ TƯƠI MAOERMùa hè sắp đến là nỗi ám ảnh đối với tất cả mọi người khiến cho da mặt, da bị thâm sạm. Không khí bị ô
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Có một làn da đẹp, khỏe mạnh, không tì vết và căng bóng có lẽ là điều mà bất kỳ cô gái nào cũng mong muốn, thậm chí còn là một ước ao của nhiều
Hồ Chí Minh và Marius Moutet bắt tay sau khi ký Tạm ước Việt – Pháp **Tạm ước Việt – Pháp** hay **Thỏa hiệp án Việt – Pháp** là một ký kết tạm thời (thuật