Nhữ Thị Thục (chữ Hán: 汝氏俶, 1464 - 1549), còn gọi là Từ Thục Thái phu nhân (慈淑夫人), Nhữ phu nhân (汝夫人) hoặc Trình mẫu (程母) là một nữ lưu nổi tiếng trong nhiều câu chuyện về Nguyễn Bỉnh Khiêm thời Lê sơ. Bà nổi tiếng với vai trò không chỉ là mẹ của Trạng Trình, mà còn là người có ảnh hưởng lớn đến việc giáo dục, hình thành nhân cách của Trạng Trình từ lúc thơ ấu.
Những giai thoại, truyền thuyết về cuộc đời bà cũng ly kỳ tựa như những giai thoại về người con lỗi lạc của bà. Bà là hình mẫu người phụ nữ rất hiếm gặp trong lịch sử Việt Nam: thông minh, quyết đoán, học rộng, giỏi văn chương, kinh sử, lại tinh thông cả dịch lý, tướng số, mang chí lớn của bậc trượng phu. Bà tâm niệm rằng: "nếu không lấy được chồng làm Thiên tử, thì con bà sinh ra sau này cũng phải làm Thiên tử một nước".
Thân thế
Từ Thục Nhữ phu nhân người làng An Tử Hạ, huyện Tiên Minh, xứ Hải Dương (nay thuộc xã Kiến Thiết, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng). Phần lớn cuộc đời bà trải qua dưới thời Hồng Đức của nhà Lê sơ, giai đoạn được coi là đỉnh cao của chế độ quân chủ phong kiến tập quyền ở Việt Nam do sự trị vì của Lê Thánh Tông. Hầu như tất cả những cuốn sách, công trình nghiên cứu về tiểu sử Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đều nhắc đến công lao dưỡng dục của mẹ ông.
Nhữ thị sinh trưởng trong một gia đình khoa bảng danh giá, con gái của quan Thượng thư bộ Hộ, tiến sĩ Nhữ Văn Lan (汝文欗) dưới thời Lê Thánh Tông. Dù xuất thân quý tộc nhưng phải qua gần hết thời nữ nhi bà mới chọn được người ưng ý để kết duyên vợ chồng. Người được bà chọn kết duyên cũng thật đặc biệt. Ông Nguyễn Văn Định vốn là một thầy đồ ít tiếng tăm sinh trưởng tại huyện Vĩnh Lại (Vĩnh Bảo ngày nay) nằm cách huyện Tiên Minh có một khúc sông nhỏ, xuất thân cũng chẳng phải dòng dõi danh gia. Nhưng bà Nhữ Thị Thục đến với ông bởi thấy ở ông có tướng sinh quý tử.
Tương truyền, bà đã tính toán cẩn thận ngày giờ hợp cẩn để sinh ra Nguyễn Văn Đạt (tên khai sinh của Nguyễn Bỉnh Khiêm). Khi Nguyễn Bỉnh Khiêm còn nhỏ, ông đã được bà hát ru bằng những câu dân ca hoặc những vần thơ do bà sáng tác, khi ông lên 4 tuổi, bà đã đem kinh truyện dạy cho con. Rồi đến khi thấy kiến thức của mình không còn đủ để truyền cho con, bà đã gửi gắm Nguyễn Bỉnh Khiêm cho những nhà Nho nổi danh đương thời dạy dỗ. Công lao của bà sau này đã được chính Nguyễn Bỉnh Khiêm ghi nhớ trong bài Tựa Bạch Vân am của ông. Hiện tại, phần mộ của bà bên cạnh phần mộ song thân là vợ chồng quan thượng thư Nhữ Văn Lan vẫn được bảo quản nguyên vẹn tại quê nhà trong gần 500 năm qua.
Giai thoại và những nghi vấn
Cuộc đời bà Nhữ Thị Thục cũng nhiều giai thoại và truyền thuyết như cuộc đời người con trai Nguyễn Bỉnh Khiêm của bà. Tương truyền, bà đã tính toán cẩn thận ngày giờ hợp cẩn cho việc sinh ra người con Nguyễn Văn Đạt mà bà tin tưởng sẽ làm nên đế nghiệp sau này. Giai thoại nói rằng ngay từ đêm tân hôn bà đã dặn trước với chồng (Nguyễn Văn Định) là khi nào trăng lên đến đầu ngọn tre mới được động phòng, nào ngờ ông Văn Định động phòng hơi sớm nên bà thụ thai không đúng giờ tốt, vì thế tuy sinh quý tử nhưng không đạt được tới ngôi thiên tử về sau.
Một hôm khi bà đi vắng, ông Định ở nhà với con và tình cờ hát: “Nguyệt treo cung, nguyệt treo cung”. Không ngờ Bỉnh Khiêm nhanh nhảu ứng đối lại ngay: “Vịn tay tiên, nhè nhẹ rung”. Khi bà về đến nhà, ông rất tâm đắc kể lại chuyện ấy thì bị bà trách: “Nuôi con mong làm vua làm chúa, cớ sao lại mong làm bầy tôi “ (Nguyệt chỉ bầy tôi).
Lại một lần khác, bà dạy Bỉnh Khiêm câu hát: “Bống bống bang bang, ngày sau con lớn con tựa ngai vàng”. Ông Định hoảng sợ vì nếu triều đình hay được sẽ mất đầu về tội khi quân, nên sửa lại: “Bống bống bang bang, ngày sau con lớn con vịn ngai vàng”. Nhiều lần như vậy, bà rất bất bình nên bỏ đi khiến Bỉnh Khiêm lớn lên chỉ được ở cạnh bố.
Đến nay các nhà nghiên cứu vẫn đang lý giải nhiều nghi vấn về cuộc đời và hành trạng của bà. Nghi vấn thứ nhất là tại sao khi bà mất nhưng mộ phần không đặt bên nhà chồng tại xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo mà lại an táng bên nhà cha mẹ đẻ ở thôn An Tử Hạ, xã Kiến Thiết, huyện Tiên Lãng bởi vì dân gian từ xưa vẫn luôn quan niệm rằng thuyền theo lái, gái theo chồng, sống làm dâu, chết làm ma nhà người (hiện nay, trải qua gần 500 năm, ngôi mộ của bà Nhữ Thị Thục và mộ của cha mẹ đẻ là vợ chồng quan Thượng thư Nhữ Văn Lan vẫn được gìn giữ nguyên vẹn tại thôn An Tử Hạ quê nhà).
Nghi vấn thứ hai là bà có đồng thời là mẹ đẻ của cả Trạng Trình và Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan hay không trong khi Phùng Khắc Khoan sinh sau Nguyễn Bỉnh Khiêm 37 năm mà theo truyền thuyết bà Nhữ Thị Thục kết duyên với ông Nguyễn Văn Định (cha của Nguyễn Bỉnh Khiêm) khi tuổi của bà cũng không còn trẻ vào thời ấy (đã ngoài 20 tuổi). Nghi vấn thứ ba là liệu trong lịch sử đã từng có một cuộc hội ngộ giữa hai mẹ con phu nhân Nhữ Thị Thục và Nguyễn Văn Đạt (tên khai sinh của Nguyễn Bỉnh Khiêm) với người thanh niên đánh cá tên là Mạc Đăng Dung (sau này trở thành vị vua sáng lập ra triều Mạc) hay không.
Đánh giá
Hầu như tất cả những nhà nghiên cứu về Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đều đánh giá cao vai trò của bà Nhữ Thị Thục trong việc hình thành nhân cách, trí tuệ và nhất là biệt tài lý số của con trai bà.
Tại Hội thảo khoa học "Vai trò của người mẹ và dòng họ ngoại với danh nhân Nguyễn Bỉnh Khiêm", cố giáo sư sử học Trần Quốc Vượng đã nhận xét: Bà Nhữ Thị Thục - thân mẫu danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm là một trong ba người phụ nữ nổi tiếng, tài trí hơn người của Việt Nam ở thế kỷ XVI. Đó là Trạng nguyên Linh phi Nguyễn Thị Duệ, Quận công Nhữ Thị Thuận và phu nhân Nhữ Thị Thục.
Nguyễn Bỉnh Khiêm trong bài Tựa Bạch Vân am của ông cũng đã khẳng định và tỏ lòng biết ơn công lao cũng như nhiệt tâm của người mẹ trong việc dạy dỗ mình những năm đầu đời.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Nhữ Thị Thục** (chữ Hán: 汝氏俶, 1464 - 1549), còn gọi là **Từ Thục Thái phu nhân** (慈淑夫人), **Nhữ phu nhân** (汝夫人) hoặc **Trình mẫu** (程母) là một nữ lưu nổi tiếng trong nhiều câu
thumb|Thị thực của [[Chính sách thị thực Hoa Kỳ|Hoa Kỳ phát hành năm 2014]] thumb|Thị thực Nga phát hành năm 1916 **Thị thực** hay **thị thực xuất nhập cảnh**; trước năm 1975 VNCH dùng: **chiếu
**Chính sách thị thực Khối Schengen** được đặt ra bởi Liên minh Châu Âu và áp dụng với Khối Schengen và các quốc gia thành viên EU khác trừ các quốc gia chọn không tham
Một tấm thị thực Việt Nam cho phép nhập cảnh nhiều lần dán trên [[hộ chiếu Hoa Kỳ]] **Thị thực Việt Nam** là loại giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam
nhỏ|phải|Một hình ảnh quảng cáo [[thức ăn nhanh như là một loại thức ăn siêu ngon]] **Tiếp thị thực phẩm** (_Food marketing_) là hoạt động tiếp thị các sản phẩm thực phẩm. Hoạt động tiếp
Du khách đến **Uzbekistan** phải xin thị thực từ một trong những phái bộ ngoại giao Uzbekistan trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực. ## Bản đồ chính
Du khách đến **Kuwait** phải xin thị thực trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực hoặc có thể xin thị thực tại cửa khẩu/thị thực điện tử. Tất
nhỏ|400x400px|Thị thực quá cảnh của Nhật trên hộ chiếu Trung Quốc Khách đến **Nhật Bản** phải có thị thực từ một trong những phái bộ ngoại giao Nhật Bản trừ khi họ đến từ một
Du khách đến **Ả Rập Saudi** phải xin thị thực từ trước trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực. Ả Rập Saudi không có thị thực du lịch
thumbnail|Dấu nhập và xuất cảnh Indonesia. Du khách đến **Indonesia** phải xin thị thực từ một trong những phái vụ ngoại giao Indonesia trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn
Du khách đến **Guatemala** phải xin thị thực từ một trong những Danh sách phái bộ ngoại giao Guatemala trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực. ## Bản
Du khách đến **Nicaragua** phải xin thị thực từ một trong những phái bộ ngoại giao Nicaragua trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực hoặc có thể xin
thumb|Dấu hộ chiếu Anguilla **Lãnh thổ Hải ngoại thuộc Anh** vẫn giữ luật lệ riêng về các yêu cầu nhập cư khác với chính sách thị thực Vương quốc Anh, nhưng vẫn thuộc chủ quyền
Công dân (sở hữu hộ chiếu phổ thông) của một số quốc gia và vùng lãnh thổ cụ thể có thể đến **Bolivia** với mục đích du lịch và công tác mà không cần thị
thumbnail|Dấu nhập cảnh New Zealand – nhập cảnh thông thường thumbnail|Dấu nhập cảnh New Zealand – thị thực du khách thumbnail|Dấu nhập cảnh New Zealand – thị thực định cư Một người nước ngoài muốn
Du khách đến **Zambia** phải xin thị thực từ một trong nhữung phái bộ ngoại giao Zambia trừ khi họ đến từ các quốc gia được miễn thị thực hoặc xin thị thực tại cửa
thumb|Thị thực Israel Du khách đến **Israel** phải xin thị thực từ một trong những phái bộ ngoại giao của Israel trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực.
**Transnistria** không yêu cầu thị thực với người nước ngoài. Tuy nhiên người nước ngoài phải đăng ký với chính quyền khi nhập cảnh. Tuy nhiên, công dân của 3 quốc gia Hậu Liên Xô
thumb|Một mẫu thị thực Hoa Kỳ thumbnail|[[Dấu hộ chiếu nhập cảnh Hoa Kỳ cấp cho công dân của Canada do Cục Hải quan và Biên phòng Hoa Kỳ tại Sân bay quốc tế San Francisco.]]
Khách đến **Đài Loan** phải có thị thực hoặc uỷ quyền từ trước, trừ khi họ đến từ một trong các quốc gia được miễn thị thực hay được phép làm thị thực tại cửa
Du khách đến **Venezuela** phải xin thị thực từ một trong những phái bộ ngoại giao Venezuela trừ khi họ đến từ một trong những nước được miễn thị thực. Du khách phải có bằng
Theo luật, công dân của tất cả các quốc gia cần thị thực để đến **Turkmenistan**. Để xin thị thực du lịch Turkmenistan, tất cả người nước ngoài phải cung cấp thư mời được cấp
thumb|Dấu nhập cảnh Du khách đến **Cộng hòa Dominica** phải xin thị thực trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực. ## Bản đồ chính sách thị thực thumb|
Chính phủ Namibia cho phép công dân của một số nước và vùng lãnh thổ đến **Namibia** để du lịch và công tác 3 tháng đối với hộ chiếu phổ thông, và hộ chiếu ngoại
Du khách đến **Bờ Biển Ngà** phải xin thị thực từ một trong những phái bộ ngoại giao Côte d'Ivoire trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực. Tất
Du khách đến **Nigeria** cần có thị thực trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực. Tất cả du khách đều phải có hộ chiếu có hiệu lực 6
Du khách đến **Guinée** phải xin thị thực từ một trong những phái bộ ngoại giao Guinée trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia hoặc vùng lãnh thổ được miễn thị thực.
Du khách đến **Nauru** phải xin thị thực trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được xin thị thực miễn phí tại cửa khẩu. Tất cả du khách phải sở hữu thị
thumb|Dấu nhập cảnh của Moldova Chính phủ của **Cộng hòa Moldova** cho phép công dân của một số quốc gia/vùng lãnh thổ đến Moldova với mục đích du lịch hoặc công tác mà không phải
Du khách đến Honduras phải xin thị thực từ một trong những phái vụ ngoại giao Honduras trừ khi họ đến từ một trong các quốc gia được miễn thị thực. Tất cả du khách
Du khách đến **Cộng hòa Congo** phải xin thị thực từ một trong những phái vụ ngoại giao Công trừ khi họ đến từ một trong những quốc gia được miễn thị thực. ## Bản
Tất cả du khách đến **Ethiopia** trừ công dân Kenya và Djibouti đều cần phải có thị thực. ## Bản đồ chính sách thị thực giữa|nhỏ|800x800px|Chính sách thị thực của Ethiopia ## Miễn thị thực
nhỏ|Dấu hộ chiếu Hàn Quốc **Hàn Quốc** duy trì danh sách thỏa thuận miễn thị thực và danh sách miễn thị thực với các quốc gia không bao gồm trong danh sách yêu cầu thị
Chính phủ Algérie cho phép công dân của một số quốc gia và vùng lãnh thổ đến Algérie mà không cần xin thị thực. Tất cả du khách phải sở hữu hộ chiếu có hiệu
Theo Na Uy, quần đảo Svalbard là vùng hoàn toàn miễn thị thực. Tất cả mọi người có thể sống và làm việc vô hạn bât kể họ có quốc tịch nào. Hiệp ước Svalbard
Theo luật, công dân tất cả các quốc gia cần thị thực để đến **Afghanistan**. Ngoại lệ duy nhất là du khách sinh ra ở Afghanistan, có bố mẹ người Afghanistan hoặc với bố mẹ
**_Như thị ngã văn_** (chữ Hán: 如是我聞; ; ), thường được chuyển ngữ sang tiếng Việt là **_Ta nghe như vầy..._**, hay **_Ta đã nghe như vầy..._**, là cách dịch phổ biến của dòng đầu
**Siêu thực phẩm** () là một thuật ngữ để tiếp thị thực phẩm cho các sản phẩm/thực phẩm được giả định có tác dụng đặc biệt tốt cho sức khỏe nhờ hàm lượng dinh dưỡng
**Nhữ Văn Lan** (1443-1523) là một tiến sĩ và quan văn nhà Lê sơ, từng giữ chức Thượng thư bộ Hộ. Nhữ Văn Lan là người làng An Tử Hạ, huyện Tiên Minh, phủ Nam
**Trương Như Thị Tịnh** (chữ Hán: 張如氏靜; 7 tháng 4, năm 1889 - 20 tháng 6, năm 1968), còn gọi là **Giác Huệ ni sư** (覺惠尼師), là người vợ đầu tiên và chính thức của
Bắt nguồn sâu xa từ kinh Cứu Bạt Diệm Khẩu Đà la ni do đại sư Bất Không phiên dịch và truyền bá ở Trung Quốc vào đời Đường, phép cúng thí thực có mục
thumb|Dấu nhập cảnh Nam Sudan Du khách đến **Nam Sudan** phải xin thị thực từ một trong những phái bộ ngoại giao Nam Sudan trừ khi họ có gốc Nam Sudan hoặc đến từ một
Kaizen - Cải Tiến Hiện Trường, Hiệu Quả Tức Thì Thực Hành Kaizen Trong Doanh Nghiệp Việt Kaizen hay sự cải tiến liên tục là triết lý mà người Nhật đã áp dụng trong cuộc
Kaizen - Cải Tiến Hiện Trường, Hiệu Quả Tức Thì Thực Hành Kaizen Trong Doanh Nghiệp Việt Kaizen hay sự cải tiến liên tục là triết lý mà người Nhật đã áp dụng trong cuộc
**Thực vật có hoa**, còn gọi là **thực vật hạt kín** hay **thực vật bí tử** (danh pháp khoa học **Angiospermae** hoặc **Anthophyta** hay **Magnoliophyta**) là một nhóm chính của thực vật. Chúng tạo thành
nhỏ|350x350px| Một trang trại đô thị ở [[Chicago ]] **Nông nghiệp** **đô thị** **, trồng trọt** **đô thị**, hoặc **làm vườn đô thị** là hoạt động trồng trọt, chế biến và phân phối thực phẩm
**Ẩm thực Trung Quốc** (, ) là một phần quan trọng của văn hóa Trung Quốc, bao gồm ẩm thực có nguồn gốc từ các khu vực đa dạng của Trung Quốc, cũng như từ
thumb|Siêu thị [[Lidl ở Siilinjärvi, Phần Lan]] **Siêu thị** là cửa hàng tự phục vụ, cung cấp nhiều loại thực phẩm, đồ uống và sản phẩm gia dụng, được sắp xếp tổ chức thành các
**Ẩm thực Hải Phòng** là một trong những phong cách chế biến ẩm thực địa phương của Việt Nam và cụ thể hơn là của vùng đồng bằng Bắc Bộ, với nền tảng nguyên liệu
nhỏ|Virtual Fixtures – hệ thống A. R. đầu tiên, 1992, Không quân Mỹ, WPAFB nhỏ|[[NASA X-38 màn hình hiển thị video chồng lớp lên bản đồ, bao gồm cả những đường băng và những trở