✨Nghề thêu Quất Động

Nghề thêu Quất Động

nhỏ|222x222px|Một bức tranh thêu từ làng Quất Động Nghề thêu tại làng Quất Động là một nghề truyền thống tại làng Quất Động (xã Quất Động, huyện Thường Tín, Hà Nội). Nghề thêu của ngôi làng này nổi tiếng với những sản phẩm thêu như tranh thêu cùng các sản phẩm thêu tay khác.

Làng Quất Động được xem là nơi khởi nguồn của nghề thêu trên toàn Việt Nam, bắt nguồn từ "ông tổ" là Lê Công Hành đi sứ Trung Quốc về truyền đạt lại cách thêu thùa cho người dân Quất Động và các vùng lân cận. Trong hơn nhiều thế kỷ hình thành và phát triển, nghề thêu tay tại Quất Động đã tạo nên những kỹ thuật thêu riêng biệt mà chỉ có người làng tại đây mới hiểu biết được. Ban đầu, làng Quất Động chỉ thêu chủ yếu phục vụ cung đình và quý tộc, cũng như các sản phẩm dùng trang trí đền chùa và phường tuồng. Bước sang thời kỳ cận đại, làng thêu Quất Động mở ra một bước phát triển tiếp theo là sản phẩm tranh thêu. Nghề thêu ở làng Quất Động chỉ thực sự sự sôi nổi trở lại khi Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng chính sách đổi mới. Ngày nay, nghệ nhân làng thêu Quất Động đã và đang thừa kế làng nghề truyền thống và cho ra mắt nhiều sản phẩm đa dạng, đáp ứng được nhu cầu ngày càng lớn của thị trường.

Làng nghề Quất Động đã được phong danh hiệu "Làng nghề du lịch truyền thống". Làng nghề này cũng có gần 100% lao động vẫn đang theo đuổi nghề truyền thống. Làng thêu Quất Động không chỉ chọn lọc và lưu giữ được ngành nghề truyền thống mà còn tạo ra những bức tranh thêu mang nhiều dấu ấn bản sắc Việt Nam.Tuy vậy, trong thời kỳ ảnh hưởng của sự suy giảm kinh tế, sự phát triển kỹ thuật cùng nhiều nhân tố khác, việc phát triển sản phẩm thêu ren ở làng Quất Động đang đối mặt với nhiều khó khăn và vấn đề mai một.

Lịch sử và truyền thống

Tổng quan về làng

Làng nghề thêu Quất Động vốn là một làng quê cổ thuộc xã Quất Động, huyện Thường Tín, cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 25 km về phía Nam. Ngôi làng này có vị trí nằm ngay ven đường quốc lộ 1A, được xem là nơi khởi nguồn của nghề thêu tay truyền thống tại Việt Nam. Làng nghề thêu Quất Động nằm tại trung tâm xã Quất Động và có quy mô diện tích khoảng 50 hecta, trong đó diện tích đất ở khoảng 17 hecta, phần còn lại là đất nông nghiệp. Đây được xác định là làng nghề thuộc danh mục các dự án ưu tiên đầu tư phát triển làng nghề gắn với du lịch của Hà Nội đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Ông tổ của làng nghề thêu Quất Động, cũng là ông tổ nghề thêu trên toàn Việt Nam là Lê Công Hành. Năm 1646, ông được cử làm người dẫn đầu sứ đoàn sang Trung Quốc. Trong thời gian này, ông học được cách làm lọng và nghề thêu truyền thống của Trung Quốc. Khi về nước, ông đã truyền tải những kinh nghiệm thêu của mình dạy cho dân làng Quất Động và một số làng khác về cách làm lọng, thêu thùa, pha từng đường kim mũi chỉ theo cách của người dân Bắc Kinh. Hằng năm vào ngày 12 tháng 6 âm lịch, là ngày giỗ Lê Công Hành, dân làng và đại diện người dân địa phương làm nghề thêu đều về làng Quất Động để dâng hương tri ân ông.

Ban đầu, làng Quất Động chỉ thêu chủ yếu phục vụ cung đình và tầng lớp quý tộc cũng như các sản phẩm trang trí trong đền chùa và phường tuồng. Người thợ thêu ren thường làm những mặt hàng nghi lễ hay phục vụ cung đình như thêu câu đối, trướng, nghi môn treo ở đình, chùa cùng các loại khăn chầu, áo ngự cho vua chúa. Thời điểm này, kỹ thuật thêu chỉ dừng ở mức đơn giản, chỉ có năm màu chỉ vàng, đỏ, tím, xanh, lục. Cuốn "Hà Đông tỉnh dư địa chí" của J.Rouan xuất bản năm 1925 cho biết số thợ thêu của tỉnh Hà Đông thời điểm đó là 1290 người, chỉ riêng làng Quất Động đã có 600 người. Số thợ thêu tăng lên gấp đôi vào năm 1939 khi nghề thêu tại đây bước vào thời kì phát triển mạnh. Nghề thêu ở làng Quất Động chỉ thực sự sự sôi nổi trở lại khi Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng chính sách đổi mới. Các bước cơ bản để làm nên một tác phẩm tranh thêu tổng hòa nội dung và hình thức, nghệ nhân thêu cần có một quy trình làm từ vẽ phác thảo trên vải, tìm chủ đề nội dung, lựa chọn màu sắc chỉ phù hợp. Để có những bức tranh phong cảnh, người thợ thêu có thể phải mất nhiều tháng, trong đó phải chọn lựa từng loại chỉ màu phù hợp. Tranh thêu Quất Động được làm hai mặt trên chất liệu vải voan mỏng, dùng chỉ thêu bằng tơ tằm. Khi quan sát bức tranh thêu hai mặt, Báo Ảnh Việt Nam cho rằng người xem "không thể nhận ra đâu là điểm bắt đầu và đâu là điểm kết thúc" bởi chân những sợi chỉ được các nghệ nhân giấu vào chính giữa. Bên cạnh mảng tranh thêu truyền thống, nghề thêu hiện nay đã phát triển thêm phân khúc thêu hàng thời trang, áo dài, khăn trải bàn, chăn gối.

Lao động

Làng nghề Quất Động đã được phong danh hiệu "Làng nghề du lịch truyền thống". Một thông tin được cho là hiếm gặp so với một số làng nghề truyền thống khác là làng thêu Quất Động có gần 100% lao động vẫn đang theo đuổi nghề truyền thống. Nghề thêu ren đã tạo việc làm cho nhiều lao động ở đây. Năm 2014, theo báo Công thương ước tính, mỗi thợ thêu có mức thu nhập từ 50 đến 100 nghìn đồng mỗi ngày. Một nghệ nhân trả lời phỏng vấn báo Hànộimới cho biết ngày xưa, những trẻ em gái 8 đến 10 tuổi trong làng thường sẽ không đến trường lớp học hành nhưng lại được đào tạo bài bản nghề thêu thùa được truyền lại. Cũng có một số đáng kể gia đình có tới 7 thế hệ cùng làm nghề thêu, ngay từ những trẻ em 3 tuổi đến cả những người cao tuổi đều gắn bó với nghề thêu. Nhờ niềm đam mê với nghề thêu truyền thống, một nữ nghệ nhân khuyết tật đã đào tạo nghề thêu cho hàng trăm trẻ em và những người khuyết tật nhằm giúp họ thoát nghèo thành công.

Ảnh hưởng văn hóa

Mỗi khi nhắc tới làng thêu Quất Động, nhiều tờ báo tại Việt Nam thường trích dẫn câu ca dao sau như một lời giới thiệu: Làng thêu Quất Động có nhiều nghệ nhân đáng chú ý như nghệ nhân Bùi Lê Kính từng thêu hoàng phục cho vua Bảo Đại và Hoàng hậu Nam Phương. Cho tới năm 2017, nghệ nhân Thái Văn Bôn là người duy nhất trong làng thêu được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân. Bên cạnh đó, tranh thêu Quất Động cũng được xuất khẩu sang nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ. Sản phẩm tranh thêu của làng Quất Động cũng là một sản phẩm truyền thống được du khách trong và ngoài Việt Nam yêu chuộng. Tranh thêu làng Quất Động được nhận xét là mang đậm màu sắc truyền thống. Một tờ báo cho biết mỗi bức tranh thêu đều thể hiện, khơi gợi được "tình yêu với non sông đất nước". Qua đó đã mang về nhiều danh tiếng co các sản phẩm thêu của Quất Động, không những để phục vụ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu quốc tế. Báo VietnamPlus nhấn mạnh làng Quất Động là nơi khởi nguồn của nghề thêu tay truyền thống tại Việt Nam giữa vùng đất được mệnh danh "Mảnh đất trăm nghề - Thường Tín".

Một nữ nghệ nhân khuyết tật trong làng tên Hoàng Thị Khương đã đoạt giải Nhì cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Thành phố Hà Nội, Những tác phẩm của bà còn được dự thi cuộc thi Inter Abilympics 2011 được tổ chức tại Seoul (Hàn Quốc) và Hội thảo quốc tế về nghệ thuật hòa nhập có tên Sambhav 2019 dành cho người khuyết tật tổ chức tại New Delhi (Ấn Độ). Nhà thiết kế Lan Hương khi sáng tạo chiếc những áo dài để trưng bày tại Lễ hội Áo dài Hà Nội diễn ra tại Hoàng thành Thăng Long, công đoạn vẽ và thêu hoa văn cổng làng trên tà áo cô đã phải nhờ đến những nghệ nhân làng thêu Quất Động.

Một số bức tranh thêu đáng chú ý như "Chùa Một Cột", "Nhà Bác Hồ ở Kim Liên", "Chân dung Bác Hồ" là những tác phẩm có giá trị được trưng bày tại các hội triển lãm nghệ thuật lớn tại Việt Nam và quốc tế. Nhiều người dân nước ngoài đã dành lời khen cho những bức tranh thêu ấy. Báo Công an Nhân dân cũng mệnh danh riêng ông là người "vẽ tranh bằng chỉ".

Vấn đề mai một và bảo tồn

Trong thời kỳ ảnh hưởng của sự suy giảm kinh tế, sự phát triển kỹ thuật cùng nhiều nhân tố khác, việc phát triển sản phẩm thêu ren ở làng Quất Động đang gặp nhiều khó khăn và mai một. Những năm 2000, làng Quất Động chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của những khu công nghiệp, nhà máy xây dựng. Qua đó, nhiều lựa chọn nghề nghiệp cũng như thu nhập được mở ra khiến cho người trẻ đang dần rời xa nghề truyền thống. Một số người dân trong làng đã phải lên Hà Nội làm công nhân tại các công ty may mặc hoặc bán tranh thêu cho đơn vị xuất khẩu.

Biện pháp

Mặt khác, báo Nhân dân cũng cho rằng nghề thêu "ảm đạm", nhưng khẳng định không vì thế mà chính quyền địa phương giảm bớt mối quan tâm với những giá trị cốt lõi của nghề thêu vốn có từ nhiều đời. Vào ngày 12 tháng 6 Âm lịch hằng năm, đại diện chính quyền sẽ đến đình làng, nơi diễn ra ngày hội nghề thêu quan trọng trong năm để cùng người dân tổ chức và thực hiện các nghi lễ quan trọng.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|222x222px|Một bức tranh thêu từ làng Quất Động **Nghề thêu tại làng Quất Động** là một nghề truyền thống tại làng Quất Động (xã Quất Động, huyện Thường Tín, Hà Nội). Nghề thêu của ngôi
**Làng nghề** là một đơn vị hành chính cổ xưa mà cũng có nghĩa là một nơi quần cư đông người, sinh hoạt có tổ chức, có kỷ cương tập quán riêng theo nghĩa rộng.
Thủ công mỹ nghệ là hiện thân của nghệ thuật đôi tay, là di sản văn hóa phi vật thể quý giá, gắn bó sâu sắc với đời sống tinh thần và sinh hoạt hàng
Thủ công mỹ nghệ là hiện thân của nghệ thuật đôi tay, là di sản văn hóa phi vật thể quý giá, gắn bó sâu sắc với đời sống tinh thần và sinh hoạt hàng
**Hình tượng con ngựa trong nghệ thuật** là hình ảnh của con ngựa trong nghệ thuật, ngựa là chủ đề khá quen thuộc trong văn học, âm nhạc, hội họa, điêu khắc, kiến trúc, chúng
Toán học trong nghệ thuật: Bản khắc trên tấm đồng mang tên _[[Melencolia I_ (1514) của Albrecht Dürer. Những yếu tố liên quan đến toán học bao gồm com-pa đại diện cho hình học, hình
nhỏ|Đình Hàng Thêu thờ tổ nghề ở [[Phố cổ Thành Nam|khu phố cổ Nam Định, do dân hai phố Hàng Thêu và Hàng Trống góp tiền xây dựng vào khoảng năm 1851.]] **Tổ nghề** (hay
Bản đồ các vùng du lịch ở Việt Nam.PNG phải| Đền Kiếp Bạc - Hải Dương [[Hoàng thành Thăng Long ở Hà Nội]] phải|Quần đảo Cát Bà ở [[Hải Phòng]] **Vùng đồng bằng sông Hồng
phải|nhỏ|401x401px|"Hổ tọa" tác phẩm của Kishi Chikudo khoảng đầy thế kỷ XIX **Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người.
**Hà Tây** là một tỉnh cũ thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, Việt Nam, từng tồn tại trong 2 giai đoạn: 1965–1976 và 1991–2008. Vào ngày 1 tháng 8 năm 2008, toàn bộ diện tích
**Vũ Văn Mẫu** (1914 – 1998) là học giả lớn về Luật Việt Nam, chính trị gia nổi tiếng trước năm 1975 ở Sài Gòn. Ông từng là Thượng Nghị sĩ trong Liên danh Hoa
**Đà Lạt** là thành phố tỉnh lỵ cũ trực thuộc tỉnh Lâm Đồng nằm trên cao nguyên Lâm Viên, thuộc vùng Tây Nguyên, Việt Nam. Từ xa xưa, vùng đất này vốn là địa bàn
**Bạch Đông Ôn** (1811-1881) tự là **Hòe Phủ**, là một danh thần trong triều đình nhà Nguyễn, từng đỗ Hoàng giáp dưới thời vua Minh Mạng, làm đến Lang trung dưới thời vua Thiệu Trị,
nhỏ|phải|Tượng con Tê giác trước [[Bảo tàng d'Orsay của Henri Alfred Jacquemart, trong lịch sử chúng từng được xem như loài thần thú trị thủy]] nhỏ|phải|Họa phẩm tê giác của Johann Dietrich Findorff **Hình tượng
Việt Nam là quốc gia thịnh hành **tục thờ cúng động vật** xuất phát từ tín ngưỡng sùng bái tự nhiên. Tín ngưỡng thờ linh thú trong các đình, đền, miếu là một trong những
**An Đồng** (chữ Hán: 安同, ? – 429), sinh quán Liêu Đông, là quan viên, khai quốc công thần nhà Bắc Ngụy trong lịch sử Trung Quốc. ## Xuất thân Tổ tiên của Đồng tên
**Đổng Bình** (chữ Hán: 董平; bính âm: _Dǒng Píng_) là một nhân vật hư cấu trong Thủy hử. Ở Lương Sơn Bạc, Đổng Bình là đầu lĩnh thứ 15, được sao Thiên Lập Tinh (chữ
**Thường Tín** là một huyện ngoại thành cũ nằm ở phía nam thành phố Hà Nội, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Thường Tín nằm ở phía nam của thủ đô Hà Nội, cách trung
**Lê Công Hành** (chữ Hán: 黎公衡; 24 tháng 2 năm 1606-7 tháng 7 năm 1661) là một quan lại thời Hậu Lê (Lê Trung Hưng). Ông được tôn xưng là ông tổ nghề thêu cổ
thumb|Thảm bao phủ [[Mosque of Uqba|Great Mosque of Kairouan (Mosque of Uqba), Tunisia.]] thumb|upright|The Sultan Ahmet Camii Prayer Carpet Saph. "[[Sultan Ahmed Mosque|The Blue Mosque", Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ năm 2006]] **Thảm** là một chất
**Hoa Lư** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Ninh Bình, Việt Nam. Hoa Lư từng là kinh đô của Việt Nam giai đoạn (968 – 1010) với ba triều đại phong kiến liên
**Đào Xá** (chữ Hán: 陶舍), là một tên gọi từ lâu đời của nhiều làng xã ở nông thôn miền Bắc Việt Nam. Rất nhiều làng mang tên Đào Xá là những làng nghề truyền
thumb|Đức Giêsu chữa lành Batimê, tượng của Johann Heinrich Stöver, năm 1861 **Đức Giêsu chữa lành người mù Ở Giêrikhô** là một phép lạ của Đức Giêsu được mô tả trong cả ba Phúc âm
nhỏ|phải|Tuyến du thuyền [[Tam Cốc trong quần thể di sản thế giới Tràng An]] nhỏ|phải|Nhà thờ chính tòa - [[nhà thờ chính tòa Phát Diệm|nhà thờ đá Phát Diệm]] Ninh Bình là một trung tâm
_[[Chiếu dời đô_ – bản dịch của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.|thế=]] nhỏ|330x330px|Một góc phố Hà Nội đêm 10 tháng 10 năm 2010 **Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà
**Khởi nghĩa Mỹ Lương** (sử cũ gọi là **Giặc Châu Chấu**) là một cuộc nổi dậy từ năm 1854 đến năm 1856 để chống lại triều đình vua Tự Đức, do Lê Duy Cự làm
**Hưng Yên** là một tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng, nằm ở miền Bắc Việt Nam, với trung tâm hành chính cách thủ đô Hà Nội khoảng hơn 55 km về phía Đông Nam.
**Vũ Như Canh** (1920-2016) là nhà giáo Việt Nam, Tiến sĩ Toán Lý, Giáo sư Việt Nam. Ông du học tại Pháp tốt nghiệp cử nhân toán - lý tại Pháp năm 1940 và tiến
nhỏ|Áo lụa nhỏ|Yếm lụa đào nhỏ|Cà vạt lụa, bày tại phố Hàng Hành, Hà Nội **Lụa** là một loại vải mịn, mỏng được dệt bằng tơ. Loại lụa tốt nhất được dệt từ tơ tằm.
**Duy Tiên** là một thị xã cũ nằm ở phía bắc tỉnh Hà Nam, Việt Nam. ## Địa lý Thị xã Duy Tiên nằm ở phía bắc tỉnh Hà Nam, nằm cách thành phố Phủ
**Mã Siêu** (chữ Hán: 馬超, bính âm: Mǎ Chāo, 176-222), tự **Mạnh Khởi** (孟起), là một võ tướng cuối thời Đông Hán, đầu đời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Ông mang trong mình
Cuộc **Không chiến tại Anh Quốc** () là tên thường gọi của một cuộc không chiến dai dẳng giữa Đức Quốc xã và Anh Quốc vào mùa hè-thu năm 1940 trong Chiến tranh thế giới
Nạn diệt chủng **Holocaust** (từ tiếng Hy Lạp: **': _hólos_, "toàn bộ" và _kaustós_, "thiêu đốt"), còn được biết đến với tên gọi **Shoah_' (tiếng Hebrew: , _HaShoah'', "thảm họa lớn"), là một cuộc diệt
Bức _Trinh nữ dịu dàng và trầm ngâm có sức mạnh thuần dưỡng kỳ lân_ (1602), tranh [[fresco,Domenico Zampieri, trưng bày tại Palazzo Farnes, Roma]] **Kỳ lân** trong văn hóa châu Âu hay còn gọi
_Đối với các định nghĩa khác, xem_ _Ninh Bình (định hướng)._ **Ninh Bình** là tỉnh nằm ở cửa ngõ phía Nam của thủ đô Hà Nội và thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, miền Bắc,
**Phong trào kết nghĩa Bắc – Nam** là một phong trào thi đua của một số tỉnh, thành phố Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. Khởi động vào năm 1960, phong trào
**Tam Hiệp** là một xã cũ ở phía tây Thủ đô Hà Nội, được biết đến với nghề may mặc và làm thú nhồi bông. Nằm bên dòng sông Hát và cách trung tâm thành
**Thụy Sĩ** (còn được viết là _Thụy Sỹ_), tên đầy đủ là **Liên bang Thụy Sĩ**, là một nước cộng hòa liên bang tại châu Âu. Quốc gia này gồm có 26 bang, và thành
**James Douglas Morrison** (sinh ngày 8 tháng 12 năm 1943 tại Melbourne, Florida; mất ngày 3 tháng 7 năm 1971 tại Paris) là ca sĩ, người sáng tác ca khúc, viết nhạc cũng là một
**Thủ công nghiệp Đàng Ngoài thời Lê trung hưng** có những biến đổi lớn so với thời Lê Sơ, do sự tác động từ sự du nhập của khoa học kỹ thuật phương Tây. Không
phải|Du thuyền thăm [[Khu du lịch sinh thái Tràng An]] phải|Tam Cốc mùa lúa chín Phong cảnh [[cố đô Hoa Lư nhìn từ núi Mã Yên]] phải|Động Vái Giời ở [[Thung Nham]] Toàn cảnh Điện
**Vương Chính Quân** (chữ Hán: 王政君; 71 TCN - 3 tháng 2, 13), cũng được gọi **Nguyên hậu** (元后), **Hán Nguyên hậu** (漢元后), **Hiếu Nguyên hậu** (孝元后), **Tân thất Văn mẫu** (新室文母), **Hiếu Nguyên Vương
**Trường Sa** (tiếng Hoa giản thể: 长沙; tiếng Hoa phồn thể: 長沙; pinyin: _Chángshā_; Wade-Giles: _Chang-sha_) là thủ phủ và là thành phố đông dân nhất của tỉnh Hồ Nam, thuộc vùng Nam Trung Bộ
**_The Legend of Zelda: Breath of the Wild_** là trò chơi thuộc thể loại hành động phiêu lưu được phát triển và phát hành bởi Nintendo. Trò chơi là một phần của series _The Legend
**Vệ Hiến công** (chữ Hán: 衛獻公, trị vì 576 TCN-559 TCN và 546 TCN-544 TCN), tên thật là **Cơ Khản** (姬衎), là vị vua thứ 26 của nước Vệ - chư hầu của nhà Chu
**Hàng Trống** là một tuyến phố cổ thuộc quận Hoàn Kiếm, chạy từ cuối phố Hàng Gai đến giữa phố Lê Thái Tổ. Phố Hàng Trống có chiều dài 396 mét. ## Lịch sử Theo
Trung Đài Bát Diệp Viện là một trong 12 viện của Hiện đồ Thai Tạng Giới Mandala. Viện này là trung tâm của thai tạng giới, chính giữa là Đại Nhật Như Lai, xung quanh
nhỏ|phải|Trang phục truyền thống trong văn hóa châu Âu nhỏ|phải|Kiến trúc cổ kính ở Riga **Văn hóa châu Âu** (_Culture of Europe_) hay **Văn hóa Âu châu** rất đa dạng, có bề bày và bắt
Phong cảnh cố đô nhìn từ núi Mã Yên Cửa Đông vào [[đền Vua Đinh Tiên Hoàng]] **Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư** là hệ thống các di tích về kinh đô Hoa
**Quan Vũ** (, 158?–220), hay **Quan Công**, tự **Vân Trường** (雲長), là một vị tướng nổi tiếng thời kỳ cuối nhà Đông Hán và thời Tam Quốc ở Trung Quốc. Ông là người đã góp