nhỏ|260x260px| [[Lockheed T-33 Shooting Star|Lockheed T-33 là máy bay huấn luyện phản lực được sản xuất nhiều nhất]]
Máy bay huấn luyện phản lực là máy bay phản lực được sử dụng làm máy bay huấn luyện, phục vụ huấn luyện bay cho cả cơ bản và nâng cao. Máy bay huấn luyện phản lực có thể là kiểu thiết kế tùy chỉnh hoặc được sửa đổi/hoán cải từ máy bay có sẵn. Sau khi máy bay quân sự trang bị động cơ phản lực ra đời vào cuối chiến tranh thế giới thứ hai, việc đào tạo phi công điều khiển loại máy bay này trở thành một yêu cầu bắt buộc.
Lịch sử
Máy bay huấn luyện thế hệ thứ nhất vào thời thập niên 1940 chủ yếu là được sửa đổi từ các thiết kế có sẵn như Gloster Meteor và Lockheed T-33, nhưng sau đó là sự ra đời các máy bay thiết kế tùy chỉnh như Aero L-29 Delfín và BAC Jet Provost.
Khi quá trình huấn luyện dần phát triển lên cao, lực lượng không quân của mỗi quốc gia khác nhau sẽ sử dụng máy bay huấn luyện phản lực cho các giai đoạn đào tạo khác nhau. Mặc dù đa số không quân các nước vẫn tiếp tục sử dụng máy bay động cơ piston hoặc sau này là máy bay động cơ tuốc bin cánh quạt để huấn luyện cơ bản, nhưng một số máy bay huấn luyện phản lực như Cessna T-37 Tweet cũng đã xuất hiện trong giai đoạn đầu của quá trình đào tạo. Những phi công được chọn để lái máy bay tiêm kích hoặc máy bay cường kích thì sau đó sẽ tiếp tục lái máy bay huấn luyện nâng cao tiên tiến hơn như Hawker Siddeley Gnat.
Khi những chiếc máy bay huấn luyện phản lực đời đầu trở nên lỗi thời thì các thế hệ tiếp theo đã xuất hiện, chẳng hạn như người Anh sử dụng BAE Systems Hawk một động cơ, trong khi người Pháp thì đặt hàng mua Dassault/Dornier Alpha Jet. Trong Khối Warszawa, Aero L-39 Albatros trở thành máy bay huấn luyện phản lực tiêu chuẩn.
Khi máy bay huấn luyện phản lực phát triển, nó cũng được trang bị vũ khí để huấn luyện chiến đấu, dẫn đến việc một số chiếc được sửa đổi thành máy bay cường kích hạng nhẹ; ví dụ như Cessna T-37 Tweet được phát triển thành Cessna A-37 Dragonfly.
Các máy bay huấn luyện phản lực hiện đại được tăng cường cấu trúc cho phép nó có thể nhào lộn trên không và diễn tập cường độ cao.
Danh sách máy bay huấn luyện phản lực
Dưới đây là danh sách liệt kê máy bay huấn luyện phản lực trước đây và hiện tại.
nhỏ| Aero L-39 Albatros
nhỏ| C-101 của Không quân Tây Ban Nha
nhỏ| Kawasaki T-4 của [[Lực lượng Phòng vệ Trên không Nhật Bản]]
nhỏ| AIDC T-5 Brave Eagle của Không quân Đài Loan
nhỏ| T-2 Buckeye của [[Hải quân Hoa Kỳ]]
nhỏ| Yakovlev Yak-130
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|260x260px| [[Lockheed T-33 Shooting Star|Lockheed T-33 là máy bay huấn luyện phản lực được sản xuất nhiều nhất]] **Máy bay huấn luyện phản lực** là máy bay phản lực được sử dụng làm máy bay
nhỏ|Máy bay huấn luyện phản lực [[HAL HJT-36 sẽ thay thế máy bay HAL Kiran của đội biểu diễn Surya Kiran (Không quân Ấn Độ)]] nhỏ|Máy bay huấn luyện phản lực [[Fouga Magister của Không
**Máy bay tiêm kích phản lực thế hệ thứ ba** tồn tại trong giai đoạn từ nửa sau thập niên 1960 tới thập niên 1970. nhỏ|phải|[[McDonnell Douglas F-4 Phantom II|McDonnell Douglas F-4G Phantom II]] nhỏ|phải|[[Mikoyan-Gurevich
[[Messerschmitt Me 262|Me 262, loại máy bay tiêm kích phản lực đưa vào chiến đấu đầu tiên trên thế giới bởi Đức Quốc xã.]] Máy bay được phân loại thành **tiêm kích phản lực thế
Máy bay được phân loại là **máy bay tiêm kích phản lực thế hệ thứ tư** là những chiếc được đưa vào sử dụng trong khoảng thời gian từ 1980-2010, thể hiện những khái niệm
**Máy bay tiêm kích phản lực thế hệ thứ năm** là một phân loại thế hệ máy bay tiêm kích phản lực trang bị phần lớn các công nghệ được phát triển trong giai đoạn
**Máy bay quân sự giữa hai cuộc chiến tranh thế giới** là các máy bay quân sự được phát triển và sử dụng trong khoảng thời gian giữa Chiến tranh thế giới I và Chiến
Vào ngày 21 tháng 7 năm 2025, một máy bay chiến đấu FT-7BGI do Không quân Bangladesh điều hành đã đâm vào khuôn viên Trường Cao đẳng Milestone tại Diabari, Uttara, Dhaka, Bangladesh. Vụ tai
**A-4 Skyhawk** (Chim ưng nhà trời) là máy bay cường kích ném bom cận âm được thiết kế ban đầu để hoạt động từ tàu sân bay của Hải quân Hoa Kỳ. Nó được Douglas
**BAE Systems (BAE) Hawk** (_diều hâu/chim ưng_) là một máy bay phản lực huấn luyện tiên tiến bay lần đầu tiên vào năm 1974 với tên gọi **Hawker Siddeley Hawk**. Nó được sử dụng bởi
**Yakovlev Yak-130** là một máy bay huấn luyện kiêm tấn công mặt đất được OKB Yakovlev của Nga và hãng Aermacchi của Ý hợp tác thiết kế chế tạo. Được phát triển ngay sau khi
**Aero L-29 Delfín** (tiếng Séc của từ _Dolphin_, tên ký hiệu của NATO: **Maya**) là một máy bay huấn luyện phản lực quân sự đã trở thành máy bay phản lực huấn luyện tiêu chuẩn
Mikoyan-Gurevich **MiG-15** (tiếng Nga: Микоян и Гуревич МиГ-15) (tên ký hiệu của NATO đặt là "**Fagot**") là một máy bay tiêm kích phản lực thế hệ thứ nhất của Liên Xô do Artem Mikoyan và
**Alpha Jet** là một máy bay phản lực huấn luyện cao cấp đồng thời là một máy bay tấn công hạng nhẹ được chế tạo bởi hãng Dornier của Đức và Dassault-Breguet của Pháp. ##
**Fouga Magister** là một máy bay huấn luyện phản lực hai chỗ ngồi do Pháp chế tạo vào thập niên 1950, và đây là một trong những máy bay động cơ phản lực đầu tiên
**Aero L-39 Albatros** là một chiếc máy bay huấn luyện đa tính năng được phát triển tại Tiệp Khắc để đáp ứng các yêu cầu cho loại "C-39" (C viết tắt của _Cvičný_ - huấn
Dưới đây là danh sách các máy bay dân sự. Để xem danh sách đầy đủ các máy bay mà không phân biệt mục đích sử dụng, xem Danh sách máy bay. ## A *AASI
**SEPECAT Jaguar** (báo đốm SEPECAT) là một máy bay cường kích được Anh và Pháp hợp tác sản xuất, hiện nay nó vẫn còn hoạt động trong một số quân đội các quốc gia như
**Danh sách máy bay trong Chiến tranh Thế giới II** gồm tất cả các loại máy bay được các nước tham chiến sử dụng trong Chiến tranh Thế giới II, từ giai đoạn khi các
**KAI T-50 Golden Eagle / Đại bàng vàng** (Hangul: 골든이글, viết tắt: **TA-50**) là một dòng máy bay huấn luyện kiêm tấn công hạng nhẹ siêu âm do Hàn Quốc và Hoa Kỳ hợp tác
**CASA C-101 Aviojet** là một máy bay huấn luyện phản lực của Tây Ban Nha, hiện nay nó đang được sử dụng trong biên chế của Tây Ban Nha, Chile, Honduras và Jordan. Trong lực
**FMA IA 63 Pampa** là một máy bay huấn luyện tiên tiến có khả năng tấn công, được sản xuất tại Argentina bởi hãng FMA với sự giúp đỡ từ hãng Dornier của Đức. ##
_Bài này nói về một máy bay huấn luyện trong thập kỷ 1960. Có một bài nói về máy bay đánh chặn trong thập niên 1940, xem Yakovlev Yak-30 (1948)._ **Yakovlev Yak-30** (tên hiệu NATO:
thumb|T-38 Talon thuộc phi đoàn huấn luyện 560, căn cứ không quân Randolph, USAF. thumb|Buồng lái T-38C
thumb|T-38 Talon bay hộ tống tàu con thoi Columbia khi nó hạ cánh tại Northrop Strip
**Hispano HA-200 Saeta** là một máy bay huấn luyện phản lực hai chỗ do hãng Hispano Aviación của Tây Ban Nha chế tạo vào thập niên 1950. ## Thiết kế và phát triển **HA-200 Saeta**
**Folland Gnat** là một loại máy bay tiêm kích hạng nhẹ và máy bay huấn luyện phản lực cận âm cỡ nhỏ, do hãng Folland Aircraft phát triển cho Không quân Hoàng gia, và nó
**SOKO G-2 Galeb** () là một loại máy bay huấn luyện phản lực nâng cao và cường kích hai chỗ do ATI thiết kế, SOKO Nam Tư chế tạo. ## Biến thể thumb|Đội bay trình
**T-4** là một loại máy bay huấn luyện phản lực cận âm của lực lượng không quân Nhật Bản. Đây là lớp máy bay phản lực thứ hai do Nhật Bản chế tạo hoàn toàn,
nhỏ|300x300px|Máy bay [[Boeing 787 Dreamliner|Boeing 787-9 Dreamliner của Hãng hàng không Quốc gia Việt Nam.]] **Máy bay**, còn gọi là **tàu bay** hay **phi cơ**, là phương tiện bay hiện đại, ngày nay đóng vai
**Vụ máy bay Mi-171 rơi ở Hà Nội** là việc chiếc máy bay trực thăng Mil Mi-171 mang số hiệu 01 của Trung đoàn 916 thuộc Sư đoàn Không quân 371 rơi tại Thạch Thất,
**HAL HJT-16 Kiran** (_Ray of Light_) là một loại máy bay huấn luyện phản lực cơ bản hai chỗ của Ấn Độ, do hãng Hindustan Aeronautics chế tạo. ## Biến thể ;Kiran Mk.I ;Kiran Mk.IA
**AIDC AT-3 "Tzu Chung"** () ("Self Reliance") là một loại máy bay huấn luyện phản lực nâng cao của Không quân Cộng hòa Trung Hoa (ROCAF). Tổng cộng có 62 chiếc được Aerospace Industrial Development
**Lockheed T-33 Shooting Star** (hay **T-Bird**) là một loại máy bay huấn luyện phản lực của Hoa Kỳ. Do hãng Lockheed thiết kế chế tạo, bay thử lần đầu năm 1948, do phi công Tony
thumb|T2V-1 (T-1A) SeaStar
và 1 chiếc TV-2 (T-33B) Shooting Star năm 1954 **Lockheed T2V SeaStar**, sau gọi là **T-1 SeaStar**, là một loại máy bay huấn luyện phản lực của Hải quân Hoa Kỳ, được đưa
thumb|[[Sukhoi Su-25|Su-25 và MiG-29 trong đội hình duyệt binh 9-5-2015]] thumb|Máy bay cường kích [[Sukhoi Su-24|Su-24 và máy bay tiếp dầu Il-78 trong đội hình, 4-2015]] **Máy bay cường kích** (hay còn gọi là **Máy
**Fairchild T-46** (biệt danh **"Eaglet"**) là một loại máy bay huấn luyện phản lực hạng nhẹ của Hoa Kỳ trong thập niên 1980. Nó bị hủy bỏ vào năm 1986 sau khi mới chỉ có
**Hệ thống đánh mã máy bay quân sự của Nhật Bản** trong thời kỳ Đế quốc (trước 1945) bao gồm hệ thống cho mỗi đơn vị vũ trang. Điều này dẫn đến việc sử dụng
. ## Máy bay dân dụng (Xem thêm Danh sách máy bay dân dụng) ### Máy bay dân dụng loại lớn Máy bay phản lực và Cánh quạt _(Chú thích: Loại máy bay tua bin
[[F-111 của Không lực Úc do Mỹ sản xuất lần đầu năm 1967]] [[Su-24 của Liên Xô sx lần đầu năm 1974]] Một **máy bay quân sự** là bất kỳ máy bay cánh cố định
nhỏ|350x350px| [[Douglas DC-3- Một chiếc máy bay dân dụng đã tạo ra cuộc cách mạng ngành hàng không và nó vẫn còn hoạt động hiện nay.]] nhỏ|350x350px|Chuyến bay [[Boeing 737 đầu tiên năm 1968, loại
**Danh sách máy bay tại Việt Nam** ở đây bao gồm tất cả máy bay tất cả các loại máy bay của Việt Nam bao gồm máy bay dân dụng, quân sự. Những máy bay
**de Havilland DH.100 Vampire** là một loại máy bay tiêm kích trang bị động cơ phản lực được trang bị cho Không quân Hoàng gia (RAF) vào cuối Chiến tranh thế giới II. Sau Gloster
Chiếc **Lockheed F-104 Starfighter** là một kiểu máy bay tiêm kích đánh chặn siêu thanh một động cơ có tính năng bay khá cao, đã phục vụ cho Không quân Hoa Kỳ từ năm 1958
Chiếc **Ling-Temco-Vought A-7 Corsair II** là một kiểu máy bay cường kích hạng nhẹ cận âm hoạt động trên tàu sân bay được đưa ra hoạt động trong Hải quân Hoa Kỳ để thay thế
**F-5** là một gia đình máy bay tiêm kích siêu âm hạng nhẹ hai động cơ được sử dụng rộng rãi, do hãng Northrop tại Hoa Kỳ thiết kế và chế tạo bắt đầu vào
**Mikoyan-Gurevich MiG-21** (tiếng Nga: Микоян и Гуревич МиГ-21) (tên ký hiệu của NATO: **Fishbed** - **Cá hóa thạch**) là một máy bay tiêm kích phản lực, được thiết kế bởi phòng thiết kế Mikoyan, Liên
**Mikoyan-Gurevich MiG-23** (tiếng Nga: Микоян и Гуревич МиГ-23; tên ký hiệu của NATO: "**Flogger**") là một loại máy bay tiêm kích cánh cụp cánh xòe, được thiết kế bởi phòng thiết kế Mikoyan-Gurevich OKB của
**F-15 Eagle** **(Đại bàng)** của hãng McDonnell Douglas (đã sáp nhập vào Boeing) là một kiểu máy bay tiêm kích chiến thuật 2 động cơ phản lực hoạt động trong mọi thời tiết, được thiết
**Mikoyan MiG-AT** là một loại máy bay huấn luyện của Nga bay lần đầu tiên vào năm 1996, nó được tuyển chọn để thay thế cho Aero L-29 và L-39 đã cũ của Không quân
**Hawker Hunter** là một loại máy bay tiêm kích phản lực cận âm của Anh được phát triển vào thập niên 1950. Phiên bản Hunter một chỗ được đưa vào trang bị với vai trò