✨M24 Chaffee

M24 Chaffee là loại xe tăng hạng nhẹ do Mỹ chế tạo năm 1943 và được đưa vào sử dụng trong Thế chiến thứ hai. Tuy chỉ được sản xuất trong một thời gian ngắn, nhưng nó lại được sử dụng khá phổ biến. Loại xe tăng này từng được trang bị cho Quân đội Pháp trong Chiến tranh Đông Dương và Quân lực Việt Nam Cộng hòa trong Chiến tranh Việt Nam, hiện nay vẫn còn được cải tiến và dùng cho quân đội của một số quốc gia.

nhỏ|phải|M24 chaffee của Pháp đang được triển khai trong trận Điện Biên Phủ.

Thiết kế và sản xuất

Việc thiết kế M24 xuất phát từ việc các mẫu tăng M3/M5 có lớp giáp bọc và vũ khí quá yếu, mẫu tăng M7 tuy mạnh hơn nhưng lại có trình diễn rất tệ. Tháng 3 năm 1943, Bộ Quốc phòng Mỹ đặt ra vấn đề thiết kế một loại xe tăng hạng nhẹ mới, có thiết kế kĩ thuật và khung tăng giống như M5A1 nhưng thay thế pháo chính bằng pháo 75mm. trái|nhỏ|M24 chafee ở Detroit. Chỉ một tháng sau khi yêu cầu được đưa ra, General Motors đã giới thiệu mẫu thiết kế một loại tăng mới có tên kĩ thuật là T24 với nhiều chi tiết của M5A1 được giản lược nhằm giữ trọng lượng ở dưới mức 20 tấn. Mẫu thiết kế có lớp giáp mỏng, phần dày nhất ở phía trước chỉ dày có 25mm (nghiêng 60 độ nhìn theo hướng xiên). Một pháo chính mới với cỡ nòng 75mm, thiết kế lại từ pháo phụ trên máy bay B-25H Mitchell được trang bị cho xe. Loại pháo này có tính năng chiến đấu giống như loại pháo trang bị trên M3 nhưng có vách nòng pháo mỏng hơn và cơ cấu giảm chấn hơi khác, do đó giảm đi trọng lượng pháo cũng như tăng tốc độ bắn. Mẫu thiết kế mới cũng được trang bị bản xích tăng rộng hơn (16 inch) và hệ thống thanh xoắn giảm xóc. Mẫu có hình chiếu khá thấp và kíp lái tháp pháo gồm 3 người. T24 nhanh chóng được thông qua và đưa vào sản xuất với tên gọi chính thức M24.

Ngày 15 tháng 10 năm 1943, việc sản xuất M24 Chaffee chính thức triển khai. Nó được sản xuất tại hai cơ sở khác nhau, bởi tập đoàn Cadillac (từ tháng 4 năm 1944) và bởi tập đoàn Massey-Harris (từ tháng 7 năm 1944). Vào thời điểm ngừng sản xuất (tháng 8 năm 1945), đã có khoảng 4.731 chiếc M24 được chuyển đi bằng đường hàng không. Một vài trong số chúng được chuyển cho Quân đội Anh. Người Anh đã đặt cho nó cái tên Chaffee, theo tên của Thiếu tướng Lục quân Hoa Kỳ Adna R. Chaffee, Jr., người được mệnh danh là "Cha đẻ của lực lượng thiết giáp Hoa Kỳ", vừa mới qua đời trước đó vài năm.

Lịch sử hoạt động

Thế chiến 2

M24 Chaffee được thiết kế ra nhằm thay thế tăng hạng nhẹ M5 đang được dùng để hỗ trợ bộ binh. Ba mươi tư chiếc M24 đầu tiên được vận chuyển đến Châu Âu vào tháng 11 năm 1944 đã được giao cho Trung đoàn Kỵ binh cơ giới số 2 tại Pháp. Nó được biên chế vào các Đại đội F của Tiểu đoàn kỵ binh trinh sát số 2 và số 42. Trong trận Bulge vào tháng 12 năm 1944, những đơn vị này được chuyển đến khu vực Nam, hai chiếc M24 được phối thuộc trong Tiểu đoàn tăng 740, Tập đoàn quân số 1.

Tuy bắt đầu tham chiến trên diện rộng vào tháng 12 năm 1944, tuy nhiên do hạn chế bởi việc vận chuyển, nên mãi đến gần cuối chiến tranh, M24 mới tiếp cận được chiến tuyến, vì vậy không đóng góp nhiều vào chiến thắng tại Châu Âu. Cho đến lúc đó, rất nhiều đơn vị thiết giáp vẫn phải sử dụng tăng M5 cùng với loại M4 Sherman. Một số còn không nhận được số M24 trang bị cho đến hết chiến tranh.

Dù vậy, những bản báo cáo sử dụng cho thấy M24 được đánh giá khá tốt như bản xích rộng giúp cho xe có độ ổn định cao, hình chiếu thấp giúp cho xe có khả năng ẩn nấp tốt, và đặc biệt với pháo chính 75 mm mang lại hiệu suất cao hơn pháo 37 mm. Với pháo này, tuy M24 không thể đối đầu trực diện với đa phần tăng của Đức Quốc xã, nhưng chúng vẫn có làm vô hiệu hóa khả năng tăng Đức nếu như bắn chính xác vào các điểm yếu. Dù vậy, lớp giáp quá mỏng vẫn bị đánh giá thấp, bởi chúng dễ dàng bị xuyên thủng bởi đa phần các loại pháo tự hành chống tăng, mìn chống tăng và tăng của Đức Quốc xã.

Chiến tranh Triều Tiên

phải|nhỏ|Kíp chiến đấu của tăng M24 tại mặt trận sông Naktong(chiến tranh Triều Tiên);dưới đất là Pfc. Rudolph Dotts, ngồi phía bên trên là binh nhì Maynard Linaweaver và ngồi trên cùng(điều khiển súng máy) là Pfc. Hugh Goodwin.Tất cả số lính và tăng này đều thuộc sư đoàn do thám số 24. Trong cuộc chiến tranh Triều Tiên, M24 được quân đội Mỹ sử dụng để đối đầu với tăng T-34-85 của quân đội Liên Xô tiếp tế cho Triều Tiên. Tuy nhiên, trong vai trò này, M24 biểu diễn khá tệ hại khi phải đối đầu với những loại tăng có hỏa lực mạnh, lớp giáp dày hơn như T-34. Do đó, chúng được chuyển sang vai trò là tăng do thám và đã thực hiện công việc này rất tốt. Ngoài ra, chúng còn được phân nhiệm vụ bổ trợ các loại tăng khác như M4, M26 và M46.

Chiến tranh Đông Dương

phải|nhỏ|Xe tăng M24 của quân Pháp trong trận Điện Biên Phủ Như những mẫu tăng thành công khác trong Thế chiến II, M24 được chuyển đến rất nhiều nước trên thế giới và được sử dụng bởi khá nhiều quân đội, cho đến khi được thay thế dần bởi loại tăng M41 Walker Bulldog. Quân Pháp từng sử dụng M24 trong các chiến dịch càn quét tại Đông Dương và cho kết quả rất tốt. Việc sử dụng các phương tiện bọc thép tại Đông Dương bị hạn chế do mạng lưới giao thông rất kém, nhiều sông ngòi và rừng cây nên xe tăng dễ sa lầy, kết hợp với chiến thuật du kích của Việt Nam. Trong điều kiện đó, xe tăng M24 khá nhẹ và có tính cơ động cao nên được lực lượng thiết giáp Pháp ưa thích.

Vào tháng 12 năm 1953, 10 chiếc M24 được huy động tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Số xe tăng này được tháo rời và không vận từ sân bay Cát Bi (Hải Phòng) tới sân bay Mường Thanh và lắp ráp ngay tại tập đoàn cứ điểm. 10 chiếc tăng được biên chế thành đại đội số 3, thuộc trung đoàn kỵ binh hạng nhẹ số 1 (3/1 RCC), với một xe chỉ huy và 3 phân đội, trong đó phân bổ cho phân khu Mường Thanh 2 phân đội (6 xe) và phân khu phía Nam (Isabelle - Hồng Cúm) 3 xe. Chỉ huy đại đội là đại úy Yves Hervouët.Mỗi xe tăng đều được quân đội Pháp đặt một tên riêng. Theo cuốn sách The Last Valley (Thung lũng cuối cùng) của tác giả Martin Windrow thì chiếc xe chỉ huy đại đội mang tên Conti, hai phân đội tăng ở phân khu Mường Thanh được chia thành phân đội Bleu (Xanh dương), gồm các xe Bazeille, Douaumont, Mulhouse và phân đội Rouge (Đỏ): Ettlingen, Posen, Smolensk. Phân đội tăng đóng tại Hồng Cúm mang tên Vert (Xanh lá cây), gồm 2 xe tăng mang tên Ratisbonne và Neumach. Chiếc xe tăng chỉ huy được đặt là Conti, lấy từ tên tiểu đoàn 3 trung đoàn kỵ binh hạng nhẹ số 1 Régiment Conti Cavalerie. Các tên Bazeille, Ettlingen, Posen, Smolensk, Auerstaedt, Ratisbonne, Neumach là do những người lính Lê dương gốc Đức đặt để tưởng nhớ những địa danh ở quê hương. Bazeille là thị trấn ở miền Nam nước Pháp, Etlingen là một thị trấn ở Tây Nam nước Đức, Posen là một làng ở Ba Lan nhưng thuộc nước Phổ (Đức), còn Smolensk ở miền Tây nước Nga.

Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, đại đội xe tăng này đã gây nhiều khó khăn và thiệt hại cho Quân đội nhân dân Việt Nam. Như trong trận đánh đồi Độc Lập, ngày 15/3, quân Pháp mở cuộc phản công dưới sự chỉ huy của Trung tá Pierre Langlais, chỉ huy trưởng phân khu trung tâm thay cho Trung tá Jules Gaucher vừa tử trận, huy động 2 tiểu đoàn dù, tổng cộng 1.000 lính và tới 5 xe tăng, nhưng đang tiến quân thì bị nã pháo trúng đội hình nên bị đẩy lùi. Cuộc phản kích hòng chiếm lại con đường nối giữa phân khu Hồng Cúm và phân khu trung tâm ngày 28/3, cũng là một trận chiến khốc liệt có xe tăng yểm trợ. Trận này, xe tăng Pháp đã xông vào trận địa pháo phòng không của Việt Minh. Theo hồi ký Điện Biên Phủ - điểm hẹn lịch sử của Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Hữu Mai biên tâp), do không có bộ binh bảo vệ, các pháo thủ đã phải dùng cờ lê, chân súng máy… đánh giáp lá cà với lính dù Pháp.

• – 224 chiếc mua thông qua NATO.
• – 36 chiếc được mua.
• – 32 chiếc được mua bởi chính phủ Canada năm 1947 trong số 294 chiếc M4A2E8 mang pháo 76mm.
• • 21 chiếc được mua thập niên 1960.
• – 63 chiếc được mua qua NATO.
• – 34 chiếc được mua.
• – 1254 chiếc được mua qua NATO.
• – 170 chiếc được mua qua NATO.
• – 180 chiếc được mua.
• – 78 chiếc được mua.
• – 518 chiếc được mua qua NATO.
• – biên chế năm 1952; chiếc cuối cùng còng phục vụ đến năm 1974.
• – 4 chiếc được mua.
• – khoảng 50 chiếc trng biên chế cho đến năm 1962
• – 123 chiếc trong biến chế thập niên 1950, chiếc cuối cùng loại biên vào năm 1993.
• – 132 chiếc được mua.
• – 7 chiếc Chaffee biên chế cho Đại đội Recon Company thuộc Tiểu đoàn thiết giáp số 10 (10th BCT), tham chiến trong Chiến tranh Triều Tiên.
• – 16 chiếc được mua qua NATO.
• – 30 chiếc Chaffee được sử dụng để huấn luyện thập niên 1950.
• – 52 chiếc được mua.
• – 137 chiếc được mua.
• – chiến lợi phẩm từ trận Điện Biên Phủ và tịch thu trong công cuộc thống nhất đất nước.
• – 31 chiếc được mua qua NATO. Được sử dụng trong Chiến tranh Ifni.
• – 20 chiếc được mua.
• – 238 chiếc được mua qua NATO.
• – 302 chiếc được mua.
• – 17 chiến nâng cấp, loại biên và thay thế bằng 25 chiếc M-41C vào năm 2018, tài trợ từ Brazil.
• – Nhận được 2 chiếc M24 qua Chương trình Lend-Lease.

Thông số kỹ thuật

• Kíp xe: 4 người.
• Khối lượng chiến đấu: 18,37 tấn
• Dài: 4,59 m (cả pháo quay phía trước 5,028 m)
• Rộng: 2,95 m
• Cao: 2,77 m (đến súng 12,7 mm)
• Khoảng sáng gầm xe: 0,32 m
• Động cơ: Hai động cơ xăng 4 kì V-8, làm mát bằng nước, công suất 160,6 kw (220 cv)
• Dung tích hệ thống nhiên liệu: 415 lít

  Tính năng

• Hành trình dự trữ: 281 km
• Tốc độ lớn nhất: 55 km/h
• Vượt dốc cao: 31 độ
• Vượt dốc nghiêng: 25 độ
• Vượt vách đứng: 0,91 m
• Vượt hào rộng: 2,44 m
• Lội nước sâu 1,02 m

Vũ khí

• Súng chính: 1 pháo rãnh xoắn 75 mm M6,1
• Súng máy phòng không 12,7 mm
• Súng chống bộ binh: 2 súng máy 7,62 mm (song song và phía trước)