✨Họ Đớp ruồi

Họ Đớp ruồi (danh pháp khoa học: Muscicapidae) là một họ lớn chứa các loài chim thuộc Bộ Sẻ (Passeriformes) ở Cựu thế giới. Họ này gồm các loại chim nhỏ sống trên cây, ăn sâu bọ, làm tổ trong các hốc cây. Các loài phổ biến ở Việt Nam có đớp ruồi (các chi Muscicapa, Ficedula). Nhiều loài trong số này, như tên gọi chung của họ đã hàm ý, săn bắt con mồi khi đang bay.

Phân loại trong bài này lấy theo Handbook of Birds of the World trong việc đưa vào trong họ này các loài chim nhỏ trông tương tự như sẻ bụi sống dưới đất, trước đây được phân loại trong họ Hoét (Turdidae). Các nghiên cứu hóa sinh học gần đây đặt một số chi hoét truyền thống như Monticola, Myiophonus, Brachypteryx, Alethe vào họ này (họ Muscicapidae). Ngược lại, các chi dạng sẻ bụi ở châu Á như Grandala và Cochoa lại được chuyển sang họ Hoét.

Việc phân chia họ Đớp ruồi thành 2 phân họ có thể chỉ là nhân tạo. Một vài chi trong phân họ này lại có thể gần gũi hơn với các thành viên của phân họ kia và ngược lại. Do mối quan hệ chính xác giữa các thành viên trong họ là chưa rõ ràng nên cấu trúc phân loại nội bộ của họ có thể cần phải có những sửa đổi lớn.

Biểu hiện chung bề ngoài của các loài chim này thay đổi nhiều, nhưng phần lớn trong chúng có giọng hót yếu và tiếng kêu khàn khàn. Tổ của phần lớn các loài là các vật hình chén được xây dựng cầu kỳ trên cây hay hàng rào.

Phân loại

Họ này trước đây gộp ít loài hơn. Vào thời gian phát hành ấn bản lần 3 của Howard and Moore Complete Checklist of the Birds of the World năm 2003, các chi Myophonus, Alethe, Brachypteryx và Monticola đang được xếp trong họ Turdidae. Các nghiên cứu phát sinh chủng loài phân tử sau đó đã chứng minh rằng các loài trong 4 chi này có quan hệ họ hàng gần với các loài trong Muscicapidae hơn. Kết quả là 4 chi này hiện tại được chuyển sang họ Muscicapidae . Ngược lại, chi Cochoa trước đây xếp trong họ Muscicapidae đã được chỉ ra là thuộc họ Turdidae. Nghiên cứu công bố năm 2016 bao gồm 37 trong tổng số 42 loài của tông Muscicapini,đã xác nhận là các chi này không đơn ngành và đề xuất sắp xếp sửa đổi các loài trong một vài chi mới hoặc được phục hồi tên gọi.

Danh sách

Các chi được Hiệp hội Điểu học Quốc tế (IOU) liệt kê với các đề xuất của George Sangster và ctv năm 2010 coi đớp ruồi lam là một phần của phân họ Muscicapinae (như Sibley và Monroe đã làm), nhưng Voelker và Spellman "Cyornis": 1 loài "Cyornis" concretus Niltava: 6 loài đớp ruồi. Cyanoptila: 2 loài đớp ruồi. Eumyias: 6 loài đớp ruồi. Anthipes: 2 loài đớp ruồi (trước đây đôi khi coi là một phần của Ficedula, nhưng có quan hệ họ hàng gần với Niltava và Cyornis hơn), theo Outlaw và Voelker (2006). Cyornis: 27 loài đớp ruồi lam.

• Phân họ Erithacinae (G.R. Gray, 1846): Nhóm oanh rừng châu Phi Xenocopsychus: 1 loài, sẻ hang Angola (Xenocopsychus ansorgei). Dessonornis: 4 loài (tách ra từ Cossypha). Erithacus: 1 loài, oanh châu Âu (Erithacus rubecula). Pogonocichla: 1 loài, oanh sao trắng (Pogonocichla stellata). Oreocossypha: 1 loài, oanh-sẻ núi (Oreocossypha isabellae). Cossyphicula: 1 loài, oanh-sẻ bụng trắng (Cossyphicula roberti) - có thể thuộc về Cossypha. Swynnertonia: 1 loài, oanh Swynnerton (Swynnertonia swynnertoni). Chamaetylas (đồng nghĩa: Pseudalethe): 4 loài, tách ra từ chi Alethe trong Turdinae của Sibley và Monroe. Cossypha: 8 loài oanh-sẻ đá Stiphrornis: 5 loài oanh rừng Cichladusa: 3 loài hoét cọ. Sheppardia: 10 loài akalat
• Phân họ Saxicolinae (Vigors, 1825): Bao gồm sẻ bụi và đồng minh. Heinrichia: 1 loài (Heinrichia calligyna) Leonardina: 1 loài (Leonardina woodi) Vauriella: 4 loài. Brachypteryx (gồm cả Heteroxenicus): 4 loài hoét đuôi cụt, cánh ngắn (theo Voelker và Spellman (2004). Trước đây thuộc họ Turdidae. Larvivora: 6 loài oanh phương Đông, tách ra từ chi Erithacus (đôi khi coi là thuộc chi Luscinia), có quan hệ gần với Tarsiger hơn là với Luscinia nghĩa hẹp (theo Seki (2006). Irania: 1 loài, cổ đỏ họng trắng (Irania gutturalis). Hodgsonius: 1 loài, hoét đuôi dài (Hodgsonius phoenicuroides). Cyanecula: 1 loài (Cyanecula svecica, đồng nghĩa: Luscinia svecica). Luscinia: 2 loài oanh. Calliope: 5 loài Myiomela: 2 loài oanh, tách ra từ Cinclidium. Hai loài khác trước đây xếp trong chi này được chuyển sang chi Sholicola và tách thành 3 loài.): Khoảng 34 loài đớp ruồi vàng. Phoenicurus: 14 loài đuôi đỏ thật sự, tạo thành nhánh hỗ trợ tốt với 2 chi Chaimarrornis + Rhyacornis. Ba chi này hiện nay được hợp nhất (theo Pan et al. (2007)). Monticola: 14 loài hoét đá (bao gồm cả Pseudocossyphus), chuyển từ Turdidae (Wink et al., 2002, Illera et al. (2008), Zink et al. (2009). Campicoloides: 1 loài, sẻ sọc da bò (Campicoloides bifasciatus), tách ra từ Saxicola do có quan hệ gần với Oenanthe hơn là với phần còn lại của Saxicola (theo Illera et al. (2008)). Emarginata: 3 loài, chia tách từ Cercomela. Pinarochroa: 1 loài (Pinarochroa sordida)., tách ra từ Cercomela. Thamnolaea: 2 loài sẻ vách đá. Myrmecocichla: 8 loài sẻ bụi, gần với Monticola (theo Outlaw et al. 2007). ** Oenanthe: 29 loài phao câu trắng (5 loài chuyển từ Cercomela).
• Phân họ không xác định (Incertae sedis): Pinarornis: 1 loài, sẻ Boulder (Pinarornis plumosus). Humblotia: 1 loài, đớp ruồi Đại Comoro (Humblotia flavirostris).

Chuyển đi

• Culicicapa: 2 loài đớp ruồi xám. Thuộc về họ mới đề xuất là Stenostiridae.
• Horizorhinus. Nay thuộc họ Sylviidae, chỉ gồm 1 loài là đớp ruồi Dohrn (Horizorhinus dohrni, nhưng tốt nhất nên gộp trong chi Sylvia).