✨Hệ sinh học
Một hệ sinh học là một mạng lưới phức tạp của các thực thể có liên quan đến sinh học. Tổ chức sinh học kéo dài một vài thang đo và được xác định dựa trên các cấu trúc khác nhau tùy thuộc vào hệ thống là gì. Ví dụ về các hệ thống sinh học ở quy mô vĩ mô là quần thể sinh vật. Trên thang cơ quan và mô ở động vật có vú và các động vật khác, các ví dụ bao gồm hệ tuần hoàn, hệ hô hấp và hệ thần kinh. Trên phạm vi vi mô đến quy mô nano, các ví dụ về hệ thống sinh học là tế bào, bào quan, phức hợp phân tử và con đường điều hòa của tế bào. Một hệ thống sinh học không được nhầm lẫn với một hệ thống sống, chẳng hạn như một sinh vật sống.
Hệ cơ quan và mô
nhỏ|352x352px| Một ví dụ về một hệ thống: [[Não, tiểu não, tủy sống và dây thần kinh là bốn thành phần cơ bản của hệ thần kinh. ]] Những hệ thống cụ thể này được nghiên cứu rộng rãi trong giải phẫu người và cũng có mặt ở nhiều động vật khác.
- Hệ hô hấp: các cơ quan được sử dụng để thở, hầu họng, thanh quản, phế quản, phổi và cơ hoành.
- Hệ tiêu hóa: tiêu hóa và chế biến thức ăn với tuyến nước bọt, thực quản, dạ dày, gan, túi mật, tuyến tụy, ruột, trực tràng và hậu môn.
- Hệ tuần hoàn (tim và hệ tuần hoàn): bơm và truyền máu đến và từ cơ thể và phổi với tim, máu và mạch máu.
- Hệ tiết niệu: thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo liên quan đến cân bằng chất lỏng, cân bằng điện giải và bài tiết nước tiểu.
- Hệ vỏ bọc: da, tóc, mỡ và móng.
- Hệ thống xương: hỗ trợ và bảo vệ cấu trúc với xương, sụn, dây chằng và gân.
- Hệ nội tiết: giao tiếp trong cơ thể bằng cách sử dụng các hormone được tạo ra bởi các tuyến nội tiết như vùng dưới đồi, tuyến yên, tuyến tùng, tuyến giáp, tuyến cận giáp và tuyến thượng thận, tức là tuyến thượng thận.
- Hệ bạch huyết: các cấu trúc liên quan đến việc chuyển bạch huyết giữa các mô và dòng máu; bao gồm bạch huyết và các hạch và mạch. Hệ thống bạch huyết bao gồm các chức năng bao gồm phản ứng miễn dịch và phát triển kháng thể. ** Hệ thống miễn dịch: bảo vệ sinh vật khỏi các cơ quan nước ngoài.
- Hệ thần kinh: thu thập, chuyển giao và xử lý thông tin với não, tủy sống, hệ thần kinh ngoại biên và các cơ quan cảm giác. ** Hệ giác quan: hệ thị giác, hệ thính giác, hệ khứu giác, hệ thống động lực, hệ thống somatosensory, hệ tiền đình.
- cho phép thao túng môi trường, cung cấp sự vận động, duy trì tư thế và tạo ra nhiệt. Bao gồm cơ xương, cơ trơn và cơ tim.
- Hệ sinh sản: các cơ quan sinh dục, chẳng hạn như buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung, âm đạo, tuyến vú, tinh hoàn, ống dẫn tinh, túi tinh và tuyến tiền liệt.
Lịch sử
Khái niệm hệ thống (hoặc bộ máy) dựa trên khái niệm chức năng quan trọng hoặc hữu cơ: một hệ thống là một tập hợp các cơ quan có chức năng xác định. Ý tưởng này đã có mặt từ thời Cổ đại (Galen, Aristotle), nhưng việc áp dụng thuật ngữ "hệ thống" là gần đây hơn. Ví dụ, hệ thống thần kinh được đặt tên bởi Monro (1783), nhưng Rufus xứ Ephesus (khoảng 90-120), lần đầu tiên quan niệm rõ ràng não, tủy sống và dây thần kinh sọ là một đơn vị giải phẫu, mặc dù ông viết rất ít về chức năng của nó, cũng không đặt tên cho đơn vị này.
Việc liệt kê các chức năng chính - và do đó của các hệ thống - gần như giống nhau từ thời Cổ đại, nhưng việc phân loại chúng rất khác nhau,
Khái niệm phân công lao động sinh lý, được giới thiệu vào những năm 1820 bởi nhà sinh lý học người Pháp Henri Milne-Edwards, cho phép "so sánh và nghiên cứu các sinh vật sống như thể chúng là những cỗ máy được tạo ra bởi ngành công nghiệp của con người". Lấy cảm hứng từ tác phẩm của Adam Smith, Milne-Edwards đã viết rằng "cơ thể của tất cả các sinh vật, dù là động vật hay thực vật, giống như một nhà máy... nơi các cơ quan, có thể so sánh với công nhân, hoạt động không ngừng để tạo ra các hiện tượng cấu thành sự sống của mỗi cá nhân." Trong các sinh vật khác biệt hơn, lao động chức năng có thể được phân chia giữa các công cụ hoặc hệ thống khác nhau (được ông gọi là appareils).
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Một **hệ sinh học** là một mạng lưới phức tạp của các thực thể có liên quan đến sinh học. Tổ chức sinh học kéo dài một vài thang đo và được xác định dựa
nhỏ|368x368px|Trụ sở mới được xây dựng của LMB tại [[Cambridge Biomedical Campus nằm ở phía nam thành phố Cambridge]] Phòng Thí nghiệm Sinh học Phân tử MRC (**_MRC Laboratory of Molecular Biology - LMB_**) là
**Tin sinh học** (_bioinformatics_) là một lĩnh vực khoa học sử dụng các công nghệ của các ngành toán học ứng dụng, tin học, thống kê, khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo, hóa
thumb|right|Một mẫu [[nấm thu thập được vào mùa hè năm 2008 tại các khu rừng hỗn hợp nằm ở miền Bắc Saskatchewan, gần thị trấn LaRonge, Canada. Đây là ví dụ chứng minh tính đa
thumb|right|348x348px|Bìa của bài thơ có chủ đề tiến hóa của [[Erasmus Darwin, _Temple of Nature_ cho thấy một nữ thần vén bức màn bí ẩn của thiên nhiên (bên trong là Artemis). Tượng trưng và
nhỏ|Bảng sơ đồ tương tác sinh học cộng sinh giữa các vi sinh vật với những loài sinh vật khác **Tương tác sinh học** là những tác động, quan hệ khi tiếp xúc nhau giữa
nhỏ|400x400px| Một so sánh các khái niệm phát sinh gen và phenetic (dựa trên nhân vật) **Hệ thống hóa** sinh học (systematics) là việc nghiên cứu về sự đa dạng hóa các dạng sống, cả
thumb|Đã có nhiều cố gắng trong việc bảo tồn các yếu tố tự nhiên đồng thời có thể duy trì việc cho du khách tham quan tại [[Hopetoun|thác Hopetoun, Úc.]] **Sinh học bảo tồn** (_Conservation
nhỏ|Hệ thống vi khuẩn E.Coli **Sinh học hệ thống** là một lĩnh vực nghiên cứu sinh học khá mới mẻ tập trung vào việc nghiên cứu một cách có hệ thống các tương tác phức
thumb|upright=1.20|[[Axit nucleic có thể không phải là dạng phân tử duy nhất trong vũ trụ có khả năng mã hóa các quá trình sống.]] **Sinh học vũ trụ** là lĩnh vực nghiên cứu về nguồn
thumb|Một số đặc điểm của đồng hồ sinh học con người (24 giờ) **Nhịp điệu sinh học hằng ngày** () là bất kỳ quy trình sinh học nào hiển thị một dao động nội sinh,
**Mất đa dạng sinh học** là sự tuyệt chủng của các loài (thực vật hoặc động vật) trên toàn thế giới, và cũng là sự suy giảm hoặc biến mất của loài tại địa phương
Hệ thống cấp bậc trong phân loại khoa học Trong phân loại sinh học, một **giới** (_kingdom_ hay _regnum_) là một đơn vị phân loại ở cấp cao nhất (theo lịch sử), hoặc là cấp
thumb|upright=1.3|Một [[ribosome là một máy sinh học sử dụng động lực protein]] thumb|upright=1.2|Một vài [[máy sinh học]] **Kỹ thuật sinh học** là một lĩnh vực ứng dụng các nguyên lý của sinh học và các
phải|nhỏ|380x380px| Hệ thực vật núi cao tại Đèo Logan, [[Vườn quốc gia Glacier (Hoa Kỳ)|Vườn quốc gia Glacier, ở Montana, Hoa Kỳ: Thực vật núi cao là một nhóm được cho là rất dễ bị
**Hệ sinh thái biển** là hệ sinh thái thủy sinh lớn nhất trên thế giới và được phân biệt bởi các vùng nước có hàm lượng muối cao. Các hệ sinh thái này tương phản
**Sinh học sinh sản** bao gồm cả sinh sản hữu tính và vô tính. Sinh học sinh sản bao gồm nhiều lĩnh vực: * Hệ thống sinh sản * Nội tiết * Phát triển tình
Trong sinh học, **lai giống** (hybrid) là sự kết hợp các phẩm chất của hai sinh vật thuộc hai giống, hoặc loài, chi thực vật hoặc động vật khác nhau, thông qua sinh sản hữu
**Hệ gen học** là một lĩnh vực khoa học liên ngành nghiên cứu về tất cả các gen thuộc bộ gen của cơ thể sinh vật, trong mối quan hệ của các gen này cũng
phải|Cấu trúc của [[insulin.]] liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Insulincrystals.jpg|nhỏ|Tinh thể [[insulin]] **Công nghệ sinh học** là một lĩnh vực sinh học rộng lớn, liên quan đến việc sử dụng các hệ thống sống và sinh vật để phát
**Năng lượng sinh học kết hợp thu nạp và lưu trữ carbon** (BECCS – Bio-energy with carbon capture and storage) là quá trình khai thác năng lượng sinh học từ sinh khối và đồng thời
**Mục đích luận trong sinh học** (_Teleology in biology_) là việc diễn giải có chủ ý đặt thuyết mục đích luận (Teleology) hướng đến mục tiêu trong những giải thích về sự thích nghi của
nhỏ|Hình 1: Một đàn voi hoang dã là hình ảnh của một quần thể. nhỏ|Hình 2: Các đặc điểm chính của một quần thể sinh vật. Trong sinh học, một **quần thể** là tập hợp
**Hệ sinh dục** hay **hệ sinh sản** (tiếng Latinh: _systemata genitalia_) là một hệ cơ quan bao gồm các cơ quan cùng làm nhiệm vụ sinh sản. Nhiều chất không-sống như hormone và pheromone cũng
nhỏ|250x250px| Nấm mốc màu vàng phát triển trên một thùng giấy ướt **Phân hủy sinh học** là sự phân hủy chất hữu cơ của các vi sinh vật, chẳng hạn như vi khuẩn, nấm. ##
**Cơ sinh học** nghiên cứu về cấu trúc, chức năng, chuyển động trong các khía cạnh cơ học của các hệ thống sinh học, ở mọi cấp độ thế giới sống từ toàn bộ sinh
**Hệ sinh thái nước ngọt** là tập con của hệ sinh thái thủy sinh trên Trái Đất bao gồm hệ sinh thái hồ, ao, hệ sinh thái sông, suối và mạch nước, đất ngập nước.
Một **kỹ sư hệ sinh thái** là bất kỳ sinh vật nào tạo ra, làm thay đổi một cách quan trọng, duy trì hoặc phá hủy một sinh cảnh. Những sinh vật này có thể
phải|nhỏ| Ví dụ về sự đa dạng sinh học đa bào của Trái Đất. **Đa dạng sinh học toàn cầu** là thước đo đa dạng sinh học trên hành tinh Trái Đất và được định
**Diesel sinh học** là một loại nhiên liệu có tính chất tương đương với nhiên liệu dầu diesel nhưng không phải được sản xuất từ dầu mỏ mà từ dầu thực vật hay mỡ động
Hệ thống cấp bậc trong phân loại khoa học Trong phân loại sinh học, một **vực** (_regio_, _domain_, _empire_, _realm_) hay **liên giới** (cũng gọi **siêu giới**, **lãnh giới**, **lĩnh giới**: _superregnum_, _superkingdom_) là một
thumb|right|Hình minh họa một liposome hình thành từ [[phospholipid trong dung dịch nước.]] Trong sinh học tế bào, **túi** (hay **bóng**, **bọng**, **nang**, **thất**; tiếng Anh: _vesicle_) là một cấu trúc nhỏ trong tế bào,
**Hệ sinh thái nhân văn** là các hệ sinh thái do con người quản lý, được xem như là hệ thống điều khiển học phức tạp theo các mô hình khái niệm ngày càng được
**Lò phản ứng quang sinh học** là một lò phản ứng sinh học sử dụng các nguồn ánh sáng để sản xuất năng lượng quang học. Lò phản ứng quang sinh học có thể được
phải|Sự cân đối ở con người - [[Leonardo da Vinci (1492)]] **Nhân sinh học** là ngành khoa học chuyên môn, nghiên cứu về sự sống của con người. ## Vị trí của con người trong
**Sinh học đất** là các hoạt động của vi sinh vật và hệ động vật và sinh thái học trong đất. Sự sống trong đất, sinh vật đất, động vật trong đất, hoặc edaphon là
**An toàn sinh học** có nhiều ý nghĩa và được định nghĩa khác nhau theo các chuyên ngành khác nhau. Định nghĩa ban đầu về an toàn sinh học bắt đầu như một bộ các
**Phòng thủ sinh học** đề cập đến các biện pháp khôi phục an toàn sinh học cho một nhóm các sinh vật đang hoặc có thể bị các mối đe dọa sinh học hoặc các
Trong sinh học tiến hóa, **chức năng** là nguyên nhân một vài đối tượng hoặc quá trình xảy ra ở một hệ thống tiến hóa thông qua chọn lọc tự nhiên. Nguyên nhân ấy thường
**Đạo đức sinh học** là nghiên cứu về các vấn đề đạo đức nổi lên từ những tiến bộ trong sinh học và y học. Đó cũng là sự phân biệt đạo đức vì nó
nhỏ|242x242px|Con [[đom đóm, _Photinus pyralis,_ đang bay và phát sáng]] **Phát quang sinh học** là sự tạo và phát xạ ánh sáng bởi một sinh vật sống. Đây là một dạng ánh sáng hóa học.
thumb|Loài [[Vẹt yến phụng có được màu vàng là từ sắc tố Psittacofulvin, còn màu xanh lục là từ sự kết hợp của cùng loại sắc tố vàng như trên với màu cấu trúc xanh
**Sinh học tính toán** (_computational biology_) là một lĩnh vực đa ngành nhằm ứng dụng các kĩ thuật của khoa học máy tính, toán ứng dụng, và thống kê để giải quyết các bài toán
nhỏ| [[Boris Karloff trong bộ phim _Frankenstein_ năm 1931 của James Whale, dựa trên cuốn tiểu thuyết năm 1818 của Mary Shelley. Con quái vật được tạo ra bởi một thí nghiệm sinh học không
**Hệ sinh thái sông** là hệ sinh thái ở trên các dòng sông trong môi trường tự nhiên bao gồm các sinh vật sống như thực vật, động vật, vi sinh vật và các dạng
**Lý sinh học** (hay _vật lý sinh học_) là môn khoa học liên ngành, ứng dụng lý thuyết và phương pháp của khoa học vật lý vào các vấn đề sinh học. Lý sinh học
thumb|Các bậc phân chia **Phân loại sinh học** là một phương pháp theo đó các nhà sinh học gom nhóm và phân loại các loài sinh vật. Phân loại sinh học cũng có thể được
nhỏ|phải|[[S-Adenosylmethionin, một nguồn cung cấp các nhóm methyl trong nhiều hợp chất arsenic nguồn gốc sinh vật.]] **Hóa sinh học arsenic** là thuật ngữ để nói tới các quá trình hóa sinh học có sử
**Rối loạn giấc ngủ nhịp sinh học** (CRSD) theo (), một rối loạn về giấc ngủ, ảnh hưởng (trong số các quá trình khác của cơ thể) thời gian ngủ. Những người bị rối loạn
**Nghị định thư Cartagena về an toàn sinh học đối với Công ước về đa dạng sinh học** là một thỏa thuận quốc tế về an toàn sinh học bổ sung cho Công ước về