✨Đa Minh Mai Thanh Lương
Đa Minh Mai Thanh Lương (tiếng Anh: Dominic Luong, Dominic Dinh Mai Luong) (20 tháng 12 năm 1940 – 6 tháng 12 năm 2017) là một giám mục Công giáo Rôma người Mỹ gốc Việt. Ông là giám mục gốc Việt đầu tiên tại Hoa Kỳ và toàn bộ khu vực Bắc Mỹ. Ngoài ra, ông còn là vị giám mục gốc châu Á thứ hai tại Hoa Kỳ. Khẩu hiệu Giám mục của ông là Anh chị em không phải người xa lạ.
Giám mục Đa Minh Lương sinh năm 1940 tại Nam Định. Sau quá trình di cư vào miền Nam, gia đình ông sinh sống tại vùng đất thuộc Hạt Đại diện Tông Tòa Đà Nẵng. Năm 1956, chủng sinh Lương được cử đi du học Hoa Kỳ và trở thành linh mục năm 1966. Không thể trở về Việt Nam, ông thi hành các tác vụ linh mục, làm công tác mục vụ tại Hoa Kỳ và tốt nghiệp ba văn bằng về vật lý, sinh học và tâm lý học. Vì hoàn cảnh chiến tranh, linh mục Lương ở lại Hoa Kỳ, trở thành linh mục Tổng giáo phận New Orleans và nhập tịch Hoa Kỳ năm 1977.
Sau chiến tranh Việt Nam, linh mục Mai Thanh Lương đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ mục vụ tôn giáo, giải quyết các xung đột sắc tộc và các vấn đề đời sống thường ngày cho những người gốc Việt nhập cư Hoa Kỳ. Ông xin thành lập và trở thành linh mục chánh xứ tiên khởi giáo xứ Maria Nữ Vương Việt Nam. Linh mục Lương được trao tước vị Đức ông năm 1986, với mục đích ghi nhận những nỗ lực của ông trong công tác hỗ trợ các di dân. Linh mục Mai Thanh Lương đảm nhận các chức vụ khác nhau trong cộng đồng giáo dân gốc Việt tại Hoa Kỳ và là cầu nối giữa Liên đoàn Công giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ với Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ.
Ghi nhận những đóng góp của Mai Thanh Lương, chính quyền thành phố New Orleans, bang New Orleans, Hoa Kỳ đã dùng tên ông để đặt tên một con đường. Năm 2003, Tòa Thánh bổ nhiệm linh mục Mai Thanh Lương làm giám mục phụ tá giáo phận Orange. Với vai trò giám mục, ông nhiều lần bảy tỏ quan điểm về các vấn đề của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ông từ nhiệm vào năm 2015 vì lý do tuổi tác, theo Giáo luật Công giáo và qua đời vào cuối năm 2017.
Thân thế và tu tập
Giám mục Mai Thanh Lương sinh ngày 20 tháng 12 năm 1940 tại xã Trực Phú (nay thuộc thị trấn Ninh Cường), huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, thuộc giáo xứ Ninh Cường, Giáo phận Bùi Chu. Theo Đức ông Phạm Quốc Tuấn, Giám mục Mai Thanh Lương có năm sinh thật vào khoảng năm 1937 gồm tám trai và ba gái của ông bà Đa Minh Mai Ngọc Vỹ và Maria Nguyễn Thị Khướu Thân phụ ông hành nghề công chứng viên bất động sản, trong khi thân mẫu ông là nội trợ. Dòng dõi Công giáo của Giám mục Đa Minh Lương được ghi nhận từ thời cụ nội, với việc nhà của ông này đã được chọn làm nơi phong chức bí mật cho thánh giám mục Valentín de Berriochoa Vinh.
Linh mục, thăng tước Đức ông
Ngày 21 tháng 5 năm 1966, chủng sinh Đa Minh Mai Thanh Lương được thụ phong linh mục tại Vương cung thánh đường Đức Mẹ Mân Côi (Lackawanna, New York), với phần nghi thức được cử hành bởi Giám mục chính tòa Giáo phận Buffalo James Aloysius McNulty. Tân linh mục được truyền chức với tư cách là linh mục của Giáo phận Đà Nẵng, Việt Nam.
Sau khi Mai Thanh Lương được truyền chức linh mục, giám mục giáo phận Đà Nẵng yêu cầu linh mục này ở lại Hoa Kỳ đảm nhạn vai trò linh mục tuyên úy, đồng thời là cố vấn cho sinh viên Việt Nam tại Hoa Kỳ. Ngoài thân mẫu, ông cũng gặp lại anh em của mình trên hòn đảo. Sau đó, linh mục Lương bắt chuyến bay về Hoa Kỳ để tìm cách giúp đỡ người tị nạn Việt Nam đang tạm cư ngụ tại hòn đảo. Sau khi sắp xếp cho gia đình đến định cư tại New York, ông quyết định di chuyển đến làm mục vụ tại Tổng giáo phận New Orleans, nơi tập trung đông đảo người tị nạn gốc Việt Nam. Các giám mục Công giáo Hoa Kỳ đã hỗ trợ 50% người tị nạn Việt Nam, theo ước tính của Mai Thanh Lương. Ông cho biết mình đã hỗ trợ tái định cư cho nhiều gia đình làng chài và với tư cách cá nhân, đã thương thuyết với Đại học Tulane nhằm đảm bảo trẻ em Việt Nam có cơ hội được học tập. Một năm sau đó, ông được bổ nhiệm làm Giám đốc Trung tâm mục vụ cho người tị nạn và giữ chức này đến năm 1983. mời để kế nhiệm ông làm Giám đốc do linh mục Nghị đến Rôma học tiến sĩ. Cùng với các linh mục khác hỗ trợ, ông đã gầy dựng trung tâm Công giáo thành một trong những trung tâm có quy mô nhất nước Mỹ.
Cộng đồng giáo dân gốc Việt Nam gặp nhiều khó khăn về sinh hoạt tôn giáo: các giáo xứ tại Hoa Kỳ chỉ cho phép cộng đồng người Việt sử dụng nhà thờ vào buổi trưa hoặc sáng sớm, hay giới hạn sử dụng nhà thờ một giờ mỗi tuần. Chính vì những khó khăn này, linh mục Mai Thanh Lương quyết định dùng một căn nhà di động làm nhà thờ Các Thánh Tử đạo Việt Nam, nhưng sau đó nơi sinh hoạt này phải dẹp bỏ vì bị chủ đất nơi thuê đậu nhà di động khởi kiện. xin phép thành lập Giáo xứ Maria Nữ Vương Việt Nam và được chấp thuận. Cùng với việc thành lập giáo xứ, linh mục Mai Thanh Lương cũng trở thành linh mục chánh xứ tiên khởi. Đây là nhà thờ Công giáo có ngôn ngữ chính là tiếng Việt đầu tiên của Giáo phận. Thời gian đầu thiết lập, giáo xứ gặp nhiều khó khăn vì giáo dân có xuất thân là ngư dân thiếu trình độ và ngôn ngữ. Giáo xứ cũng gặp khó khăn về tài chính. Sau năm năm đầu tiên, giáo xứ được nhiều giáo xứ có nguồn tài chính hỗ trợ và các khoản quyên góp cho giáo xứ dần tăng lên. Với thời gian, giáo xứ có khả năng tự cung ứng kinh phí, cũng như đối phó với tình trạng người trẻ di cư ra vùng ngoại ô, sửa chữa các nhà thờ và mời gọi giáo dân Hoa Kỳ gốc Tây Ban Nha tham gia cùng.). Trong tình huống ngư dân Mỹ xảy ra ẩu đả với người gốc Việt về vấn đề mâu thuẫn trong đánh bắt cá ở vịnh Mexico, linh mục Mai Thanh Lương đồng hành cùng các quan chức lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ, tổ chức các cuộc họp hàng tháng tại vùng thượng và hạ bờ biển Louisiana để giải thích các quy định đánh bắt và sử dụng thuyền cho ngư dân Việt Nam. Ông quan niệm rằng người Việt Nam nhập cư không phải chỉ tuân theo luật pháp mà còn phải thích nghi với phong tục địa phương. Các người dân này sau đó đã thay đổi hành vi. Giai đoạn năm 1985, có những tin đồn trong cộng đồng người Mỹ da màu về việc người gốc Việt Nam tại New Orleans được chính phủ trợ cấp nhiều, giành được các công việc và vấn nạn mất cắp vật nuôi. Nhận thấy các tin tức trên, linh mục Mai Thanh Lương quyết định tổ chức sự kiện ẩm thực thường niên giữa người gốc Việt và người gốc Phi, với mục đích tạo cơ hội để họ tìm hiểu lẫn nhau. Chính sự kiện này đã chấm dứt các xích mích giữa hai cộng đồng này. Tại giáo phận, ông kiến thiết xây dựng các công trình khác nhau: nhờ sự hỗ trợ của các doanh nhân gốc Việt, biến một đầm lầy thoát nước thành khoảng 1.000 căn hộ và nhà cửa, một nhà thờ và nhà trẻ với tổng diện tích 35 mẫu Anh. Ông cũng là người có vai trò giảm bớt mâu thuẫn giữa những người nhập cư chống Cộng sản và những người có mối liên hệ với Cộng sản trong vùng New Orleans. Trong thời gian này, ông vẫn kiêm nhiệm chức vụ linh mục chánh xứ Giáo xứ Đức Maria Nữ vương Việt Nam.
Năm 1996, Đức ông Mai Thanh Lương lần đầu tiên trở về Việt Nam, trong bối cảnh ông vừa tham dự Đại hội Liên Hội đồng Giám mục Á châu, do không có đại diện là giám mục Việt Nam được tham dự. Sau khi tham dự phiên họp tại Băng Cốc, ông đến Việt Nam bằng đường hàng không đến Thành phố Hồ Chí Minh. Phiên họp do Tòa Thánh chủ trì, với nội dung nói về tệ nạn buôn bán người. Ông đã bày tỏ ấn tượng của mình với các hình thức sống đạo của giáo hữu Việt Nam trong tình trạng khó khăn do bị cản trở từ chính quyền Việt Nam.
Thời gian ngắn từ năm 2002 đến năm 2003, ông là linh mục niên trưởng Đông New Orleans.
Giám mục
Bổ nhiệm và tấn phong
Ngày 25 tháng 4 năm 2003, Giáo hoàng Gioan Phaolô II bổ nhiệm linh mục Đa Minh Mai Thanh Lương làm Giám mục phụ tá Giáo phận Orange, kiêm nhiệm chức danh Giám mục Hiệu tòa Cebarades. Khi nhận được thông báo về bổ nhiệm từ Sứ thần Tòa Thánh, giám mục tân cử yêu cầu thời gian suy nghĩ, nhưng vị Sứ thần khẳng định tiến trình chọn linh mục Lương trở thành Giám mục đã kéo dài đến một thập niên, và sứ thần lo ngại sẽ mất nhiều thời gian hơn nữa mới có giám mục người Mỹ gốc Việt nếu như linh mục Mai Thanh Lương từ chối bổ nhiệm. Bằng việc bổ nhiệm này, Giám mục tân cử Lương là vị giám mục Á châu thứ hai tại Hoa Kỳ và là vị Giám mục gốc Việt Nam đầu tiên tại Hoa Kỳ. Giám mục gốc Á châu đầu tiên tại Hoa Kỳ là Giám mục Ignatiô Uông Trung Chương quê quán tại Bắc Kinh, Trung Quốc, được tấn phong Giám mục tại San Francisco vào tháng 1 năm 2003. Mai Thanh Lương là một trong ba giám mục người Mỹ gốc Á được tấn phong chức giám mục tại các giáo phận thuộc bang California trong năm 2003, cùng với giám mục gốc Trung Quốc Uông Trung Chương và giám mục gốc Phillippines Oscar Solis.
Việc bổ nhiệm giám mục Tân cử Mai Thanh Lương kết thúc tiến trình của giám mục giáo phận Orange Brown hai năm trước đó, đề nghị Tòa Thánh Vatican bổ nhiệm một giám mục phụ tá mới cho giáo phận. Song song với tiến trình trên, các giám mục Hoa Kỳ cũng làm việc với nhau để chọn một ứng viên giám mục gốc Việt. Tin bổ nhiệm giám mục gốc Việt tiên khởi đã được loan báo rộng rãi qua các kênh truyền thông tiếng Việt và lan tỏa qua đường điện thoại, thư điện tử. Những người gốc Việt vui mừng trước tin tức này. Việc bổ nhiệm tân giám mục đến trong bối cảnh cộng đồng người Việt sinh sống ngoài lãnh thổ Việt Nam mất đi tiếng nói quan trọng trên trường quốc tế, sau sự qua đời của hồng y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận.
Tân giám mục được hy vọng sẽ trở thành tiếng nói đại diện cho cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, một cộng đồng đầy chia rẽ về lĩnh vực chính trị. Với cương vị mới, giám mục Lương mục vụ cho giáo phận, nhưng chú trọng đặc biệt đến 32.500 tín hữu công giáo gốc Việt thuộc giáo phận, tương tự vị giám mục phụ tá còn lại là Soto, phục vụ mục vụ cộng đồng nói tiếng Latino (tiếng Tây Ban Nha). Báo The Los Angeles Times nhận định, việc bổ nhiệm giám mục Mai Thanh Lương có ý nghĩa đại diện cho sự phát triển của giáo dân Công giáo gốc Việt Nam tại Hoa Kỳ.
Một trong những tuyên bố đầu tiên, giám mục tân cử Đa Minh Mai Thanh Lương tuyên bố: Qua việc bổ nhiệm tôi, một linh mục Việt Nam đầu tiên lên hàng Giám mục, Đức Thánh Cha nói riêng và Giáo hội Hoa Kỳ nói chung đã công nhận đến sự đóng góp rất nhiều của 400.000 người Công giáo Việt Nam, với hơn 600 linh mục và hơn 500 tu sĩ đã làm phong phú cho Giáo hội Hoa Kỳ.
Trả lời phỏng vấn tờ Việt Báo, giám mục tân cử cho biết ông nhận trách nhiệm mới là này là vì ông là một người Việt Nam hải ngoại. Tân giám mục cho biết cần đồng hành xây dựng tương lai cho Giáo hội Công giáo Việt Nam và quan trọng nhất là khối Công giáo Việt Nam hải ngoại. Ông đánh giá việc bổ nhiệm là cơ hội và cũng là vinh dự cho người Việt trong và ngoài nước. Nhận định về tự do tôn giáo tại Việt Nam, ông cho rằng Việt Nam thực tế chưa có tự do tôn giáo hoàn toàn, riêng về phía Công giáo thì có các vấn đề như vấn đề về bổ nhiệm các giáo sĩ, các cơ quan từ thiện xã hội (trước năm 1975) bị trưng dụng. Nói sự sự giúp đỡ có thể có của người gốc Việt tại hải ngoại cho người sống tại Việt Nam, giám mục tân cử nhận định trong hoàn cảnh lúc này chỉ có thể hỗ trợ những người nghèo khổ. Ông cho biết ông và các linh mục thường hỗ trợ các trại cùi và mong được hỗ trợ các dòng tu xây dựng các lớp học tình thương. với phần nghi thức truyền chức được cử hành bởi chủ phong là giám mục Tod Brown, giám mục giáo phận Orange. Hai vị giáo sĩ phụ phong gồm có Tổng giám mục Alfred Clifton Hughes, Tổng giám mục Tổng giáo phận New Orleans và giám mục Jaime Soto, Giám mục phụ tá Giáo phận Orange. Giám mục Mai Thanh Lương ký tên vào kiến nghị thư của tổ chức Mạng Lưới Tuổi Trẻ Việt Nam Lên Đường. Nội dung thư này là kêu gọi chấm dứt buôn bán phụ nữ và trẻ em làm nô lệ tình dục trong Buổi luận đàm ngày 23 tháng 3 năm 2004 với chủ đề Những vấn đề hôm nay. Nêu lên ý kiến của mình về tệ nạn này tại Việt Nam, Giám mục Lương cho rằng vì chính quyền Việt Nam quản lý rất chặt chẽ dân cư, nên ông cho rằng có sự đồng lõa của nhà cầm quyền trong vấn đề buôn bán người. Ông kêu gọi giáo dân Công giáo đấu tranh cho các nạn nhân nô lệ tình dục và kêu gọi họ cũng ký vào kiến nghị như ông. Giám mục Mai Thanh Lương cho rằng sự đoàn kết của các tôn giáo đấu tranh cho các nạn nhân là cần thiết và loan báo sẽ bàn thảo cùng Hội đồng Liên tôn Việt Nam tại Hoa Kỳ. Vị giám mục gốc Việt cùng kêu gọi giới trẻ gửi thư kiến nghị này đến Giáo hoàng Gioan Phaolô II và Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ để mong họ cùng lên tiếng.
Tháng 1 năm 2005, giám mục Mai Thanh Lương tham dự buổi cầu nguyện cho nạn nhân sóng thần Tsunami. Tham dự còn cò đại diện giới trẻ từ các hội đoàn, các chức sắc tôn giáo khác thuộc Hội đồng Liên Tôn Việt Nam tại Hoa Kỳ. Tổng cộng, họ quyên góp được 50.000 đô la Mỹ cho công việc cứu trợ các nạn nhân. Cuối tháng 8 năm 2005, khi bão Katrina tiến vào New Orleans, nơi Giám mục Mai Thanh Lương thực hiện trách vụ linh mục, ông đã nhận được nhiều cuộc gọi cầu cứu từ các giáo dân từ Tổng giáo phận New Orleans. Lý do họ gọi đến Giám mục Lương là vì các tháp điện thoại địa phương mất tín hiệu và chỉ còn có thể liên lạc điện thoại đường dài. Từ văn phòng giám mục tại giáo phận Orange, ông đã phối hợp giải cứu các giáo dân đang trong tình huống nguy cấp. Ông cũng đảm nhận vai trò Cố vấn Uỷ ban Cứu trợ nạn nhân cuồng phong thiên tai Katrina, do Liên đoàn Công giáo Việt Nam thành lập để liên lạc và phối hợp với các tổ chức đoàn thể Công giáo, xúc tiến chiến dịch cứu trợ của các giáo phận Công giáo Hoa Kỳ. Cuối tháng 9, Giám mục Lương và phái đoàn gồm các thành viên Ủy ban và đại diện báo chí đến thăm các vùng chịu ảnh hưởng bão tại New Orleans, Biloxi và các trại tạm trú tại Baton Rouge. Tháng 10 năm 2005, Giám mục Mai Thanh Lương là một trong bốn đại diện các tôn giáo thuộc Hội đồng Liên Tôn Việt Nam tại Hoa Kỳ lên tiếng kêu gọi mọi người ủng hộ linh mục Phêrô Nguyễn Văn Hùng trong công tác hỗ trợ các công nhân và cô dâu Việt Nam bị ngược đại tại Đài Loan. Nói về việc chính quyền Việt Nam không lên tiếng trước thực trạng trên, Giám mục Lương nhận định Việt Nam chỉ có công dân trên giấy tờ. Cụ thể, ngày 8 tháng 10, Liên Minh Người Việt Chống Tệ Nạn Buôn Người (VietACT) và các giáo sĩ Công giáo là Giám mục Mai Thanh Lương, linh mục Phêrô Nguyễn Văn Hùng và một số người khác lên tiếng kêu gọi Liên Hợp Quốc và truyền thông quan tâm đến nạn buôn người và bóc lột sức lao động. Lời kêu gọi được đưa ra trong bối cảnh nhiều công nhân và phụ nữ Việt Nam bị đối xử tồi tệ như nô lệ tại Đài Loan.
Giám mục Mai Thanh Lương đảm nhận vai trò Cố vấn cho Đại hội Giới Trẻ Việt Nam 2006 tổ chức tại Los Angeles, Hoa Kỳ. Ông từng về Việt Nam lần đầu vào đầu tháng 10 năm 2006 để viếng thăm Tổng giáo phận Huế và dòng Thánh Tâm với tư cách là một giám mục thuộc Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ. Cùng đi với ông còn có một giám mục phụ tá khác của Giáo phận Orange, 1 nữ tu dòng Mến Thánh Giá và 2 giáo dân người Mỹ. Giám mục Lương cũng là vị giảng thuyết trong thánh lễ đón tượng Đức Mẹ La Vang vào đền thánh, tổ chức một ngày sau đó.
Giám mục Mai Thanh Lương nhận trả lời Đài Chân lý Á Châu cuối tháng 1 năm 2007, trong bối cảnh diễn ra cuộc gặp giữa Giáo hoàng Biển Đức XVI và ông Nguyễn Tấn Dũng, thủ tướng Việt Nam. Giám mục Lương nhận định cuộc gặp là cơ hội để Việt Nam đối thoại với Tòa Thánh. Nói về nguyên nhân của cuộc gặp, ông cho rằng có thể do Việt Nam vừa trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO hoặc do mong muốn thiết lập bang giao với Vatican. Giám mục Lương hy vọng đây là một dịp giúp Việt Nam nhận ra tôn giáo không phải là một mối đe dọa mà là yếu tố xây dựng quốc gia. Được hỏi mong muốn về cải thiện tình trạng tình hình tôn giáo tại Việt Nam, ông cho rằng Việt Nam cần bàn giao lại các cơ sở tôn giáo đã tịch thu, không còn kiểm soát nhân sự tôn giáo và cho phép thành lập một tờ báo Công giáo. Giám mục Mai Thanh Lương cho biết ông không hài lòng với các chính sách về tôn giáo của Việt Nam.
Đầu tháng 12 năm 2007, Quốc vụ viện Trung Quốc phê chuẩn việc thành lập thành phố Tam Sa (thuộc tỉnh Hải Nam), quản lý ba quần đảo trên biển Đông, trong đó có hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Cuối năm 2007, Tổng giáo phận Hà Nội và chính quyền Việt Nam xảy ra mâu thuẫn trong vụ tranh chấp Tòa Khâm sứ cũ. Ngày 23 tháng 12 năm 2007, Giám mục Đa Minh Mai Thanh Lương và hàng nghìn giáo dân bày tỏ tình liên đới và đồng thuận với nguyện vọng và tâm tư của giáo dân Tổng giáo phận Hà Nội. Trước tình hình trên, Giám mục Lương cũng kêu gọi các cộng đoàn giáo xứ Việt Nam tại Hoa Kỳ tổ chức cầu nguyện cho Giáo hội và Tổ quốc Việt Nam. Trước hai sự kiện trên, ngày 23 tháng 12, Hội đồng Liên Tôn Việt Nam tại Hoa Kỳ cùng nhiều nhân vật tôn giáo, chính trị gốc Việt đã cùng nhau tổ chức buổi thắp nến để cầu nguyện cho Việt Nam. Phát biểu tại sự kiện, ngoài nhắc đến vấn đề Hoàng Sa và Trường Sa, Giám mục Lương cũng nhắc đến sự việc Tòa Khâm Sứ và đề nghị chính quyền Việt Nam trao trả lại các tài sản của các tôn giáo đã bị trưng dụng. Các vấn đề này một lần nữa được Giám mục Lương nhắc đến trong buổi cầu nguyện của Hội đồng Liên Tôn Việt Nam tại Hoa Kỳ tổ chức ngày 20 tháng 1 năm 2008.
Giáo hoàng Biển Đức XVI có chuyến tông du Hoa Kỳ đầu tiên trên cương vị giáo hoàng và cử hành lễ ngày 17 tháng 4 năm 2008. Giám mục Lương đã từ Giáo phận Orange, Hoa Kỳ đến đồng tế lễ với giáo hoàng. Trên đường tham dự Đại hội Giới trẻ năm 2008, phái đoàn 40 giáo dân trẻ giáo phận Orange do giám mục Brown và hai giám mục phụ tá Soto và Mai Thanh Lương đến thăm Tổng giáo phận Hà Nội. Tại đây, đoàn được Tổng giám mục Giuse Ngô Quang Kiệt đón tiếp. Phái đoàn cũng đến thăm trại phong Quốc Oai. Trong khuôn khổ Đại hội, ông cũng đồng tế với ba giám mục dẫn đầu đoàn giới trẻ Việt Nam là Giuse Vũ Văn Thiên, Phaolô Bùi Văn Đọc và Giuse Đặng Đức Ngân vào ngày đầu tiên của đại hội (ngày 16 tháng 7 năm 2008).
Giữa tháng 10 năm 2008, Giám mục Mai Thanh Lương tham dự ngày hội ngộ giới chức Công Giáo miền Tây Nam Hoa Kỳ, kỳ II tổ chức tại Trung tâm Công giáo Việt Nam, Santa Ana. Phát biểu tại ngày hội, Giám mục Lương nêu quan điểm giáo dân gốc Việt thực hiện được nhiều điều hay, nhưng thiếu tinh thần cộng tác. Ông cho rằng người giáo dân cần thực hiện cùng nhau các công việc mục vụ với Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ, không thụ động chờ đợi các giáo sĩ và tu sĩ. Trong khung cảnh kỳ bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ năm 2008 sắp đến, Giám mục Đa Minh Lương nhắn nhủ giáo dân, khuyến khích họ tham gia chính trị, nhưng là chính trị lành mạnh không đảng phái, phe nhóm. Tình hình vụ tranh chấp tại Giáo xứ Tam Tòa, giáo phận Vinh tháng 10 năm 2008, Giám mục Mai Thanh Lương viết thư bày tỏ tình liên đới với giáo dân giáo phận Vinh.
Tháng 3 năm 2010, Giám mục Mai Thanh Lương bày tỏ quan điểm của mình về vụ linh mục Tađêô Nguyễn Văn Lý được thả ra. Ông cho rằng, với các đơn xin từ thân nhân, các đề nghị của các cơ quan nhân đạo ý kiến về sức khỏe của linh mục Lý và chính quyền Việt Nam nhận định cần cho phép linh mục này dưỡng bệnh đã dẫn đến quyết định trên. Tháng 1 năm 2011, ông tham dự lễ Bế mạc Năm Thánh 350 năm Công giáo tại Việt Nam. Ông nhận định tình hình tự do tôn giáo tại Việt Nam nhiều khía cạnh bị hạn chế: việc phong chức giám mục, các cơ sở tôn giáo và tự do tham gia các công việc từ thiện và dịch vụ xã hội. Giám mục Lương đánh giá động thái Giáo hoàng Biển Đức XVI bổ nhiệm Tổng giám mục Leopoldo Girelli làm Đại diện Tòa Thánh không thường trú tại Việt Nam là một hướng đi đúng. Ông cho rằng khi Giáo hội Công giáo Việt Nam không thể cất lên tiếng nói, vị Đại diện Tòa Thánh có thể làm điều này.
Tháng 3 năm 2013, nhằm ủng hộ lá thư kêu gọi chính quyền Việt Nam thay đổi hiến pháp của Hội đồng Giám mục Việt Nam, giám mục Mai Thanh Lương tham gia cuộc thắp nến tổ chức tại Giáo xứ St. Barbara, Santa Ana. Tâm Thư kêu gọi ủng hộ Bản góp ý sửa đổi Hiến pháp của Hội đồng Giám mục Việt Nam được một số giám mục gốc Việt tại hải ngoại ký tên, trong đó có giám mục Mai Thanh Lương. Tính đến giữa tháng 3, đã có hơn 11.000 người ký tên ủng hộ. Giữa tháng 11 năm 2013, ông là một trong ba vị đồng chủ tọa buổi lễ cầu nguyện cho dự luật cải tổ di trú toàn diện tại Hoa Kỳ.
Trước diễn biến phức tạp của Vụ hạ giàn khoan Hải Dương 981, Trung tâm Công giáo Việt Nam Giáo phận Orange tổ chức đêm thắp nến cầu nguyện vào ngày 3 tháng 5 năm 2014. Tham dự có Giám mục Mai Thanh Lương, giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp, các linh mục Mai Khải Hoàn, Đặng Văn Chính và Phó tế Chu Bình đại diện các phó tế. Không chỉ có các giáo sĩ Công giáo, buổi cầu nguyện còn có sự hiện diện của Hòa thượng Thích Chơn Thành, Phó Thượng thủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam Trên Thế Giới, Viện chủ chùa Liên Hoa. Ngoài ra, buổi lễ còn có sự góp mặt của các dân biểu Hoa Kỳ gốc Việt Nam và hàng nghìn người tham dự. Phát biểu tại buổi lễ, Giám mục Lương kêu gọi cầu nguyện với bà Maria nhằm bảo vệ đất nước khỏi họa diệt vong.
Từ nhiệm và qua đời
Ngày 20 tháng 12 năm 2015, văn phòng Toà Thánh loan tin Giáo hoàng Phanxicô chấp thuận đơn từ chức của Giám mục Mai Thanh Lương vì lý do tuổi tác theo Giáo luật. Giám mục Lương cho biết đây là điều ông mong nhận được trong dịp sinh nhật của mình. Cũng trong khoảng thời gian cuối năm 2015, ông đến Việt Nam thực hiện công việc mục vụ trong vòng một tháng. Ngày 27 tháng 12, ông gặp gỡ Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế Phanxicô Xaviê Lê Văn Hồng. Trong cùng ngày, ông đến viếng Đức Mẹ La Vang vào buổi sáng và ghé thăm và nói chuyện với các linh mục và Tu sĩ Dòng Thánh Tâm, theo lời mời của linh mục Antôn Huỳnh Đầy, Bề trên Tổng quyền của Dòng.
Sau khi chính thức nghỉ hưu, Giám mục Mai Thanh Lương tiếp tục thi hành các nghi lễ mục vụ tại nhà thờ St. Bonaventure, Huntington Beach, California. Giáo xứ này là nơi có đông đảo tín hữu gốc Việt.
Đầu tháng 1 năm 2017, Giám mục Lương cử hành nghi thức thánh hiến Văn phòng Tuyên thánh linh mục Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp tại Little Saigon. Đây là văn phòng chính thức và duy nhất tại Hoa Kỳ, do chính cáo thỉnh viên xúc tiến tiến trình tuyên thánh cho linh mục Diệp là Trần Thế Tuyên sáng lập. Ngày 6 tháng 10 năm 2017, ông tham dự họp báo công bố tân Giám mục Tôma Nguyễn Thái Thành. Giám mục Thành là giám mục gốc Việt thứ hai đảm nhận vai trò giám mục công tác tại giáo phận Orange. Tháng 11 năm 2017, giám mục Mai Thanh Lương yêu cầu linh mục Trần Công Nghị tìm cách tác động Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump khi ông này có chuyến thăm Việt Nam, nhằm mục đích yêu cầu chính quyền Việt Nam cải thiện nhân quyền, tự do tôn giáo. Trước đó, cố giám mục được đưa đến bệnh viện St. Joseph, Orange sau khi đại tiện và ho ra máu. Ông có tiền sử mắc nhiều căn bệnh, trong đó bệnh tiểu đường là bệnh nặng nhất. Trước khi qua đời, ông đã được linh mục Trịnh Minh Thái, phó xứ giáo xứ Saint Thomas More, Irvine cử hành bí thức Xức dầu Bệnh nhân. Nguyên nhân tử vong của cố giám mục được xác nhận là do suy thận.
Lễ tiễn chân được cử hành vào chiều cùng ngày (giờ địa phương), do Giám mục Tân cử Tôma Nguyễn Thái Thành và Giám mục Giáo phận Orange Kevin Vann cùng các linh mục đồng tế. Tham dự lễ có khoảng 1000 giáo dân, dù buổi lễ được thông báo cách đột xuất. Ngày 12 tháng 12, thi hài cố giám mục được đặt tại Trung Tâm Công Giáo Giáo phận Orange và ngày 13 tháng 12 tại nhà thờ chính tòa Chúa Kitô. Tại hai địa điểm thăng viếng này, hàng nghìn giáo dân, linh mục, tu sĩ nam nữ đã cử hành nhiều thánh lễ, thực hiện các nghi thức viếng xác và cầu nguyện. vào sáng ngày 14 tháng 12 và thi hài được an táng tại Nghĩa trang Holy Sepulcher (Mộ Thánh) trên đường Santiago Canyon Rd., Orange. Đồng tế lễ an táng ngoài các giám mục giáo phận Orange còn có Tổng giám mục Tổng giáo phận Los Angeles, Tổng giám mục Tổng giáo phận New Orleans, ba giám mục Việt Nam gồm Lôrensô Chu Văn Minh, Tôma Aquinô Vũ Đình Hiệu và Giuse Trần Văn Toản cùng với trên 200 linh mục. Thi hài cố giám mục được đặt trong một quan tài kiểu Việt Nam, như ước nguyện của ông lúc sinh tiền.
Sau gần hai mươi năm sống ngoài Việt Nam, sau năm 1975, ông đến hỗ trợ mục vụ tại trại tị nạn và gặp khó khăn khi khả năng phát âm tiếng Việt và viết tiếng Việt của ông đã không còn chuẩn xác. Nhờ công tác đặc trách lo việc mục vụ cho giáo dân gốc Việt Nam mà Hội đồng Giám mục trao phó, ông đã cải thiện trong khả năng nói và viết tiếng Việt.
Quan tâm đến những người khó khăn, ông lập Hội Education for the Poor (năm 2005) một tổ chức có mục đích hỗ trợ các học sinh nghèo tại Việt Nam học ngoại ngữ, từ đó có công việc làm để cải thiện đời sống gia đình. Ông cũng là giáo sĩ người Việt đầu tiên là Tổng quản tổ chức từ thiện cho Công giáo Charity Orange County. Giám mục Lương cũng chính là người sáng lập Hội đồng Liên Tôn Việt Nam tại Hoa Kỳ.
Nhận định về Ngô Đình Diệm trong bối cảnh tham gia buổi ra mắt sách The Lost Mandate of Heaven (Thiên Mệnh Bị Đánh Mất) của tác giả Geoffrey Shaw, Giám mục Mai Thanh Lương đánh giá ông Diệm là một người yêu nước và đạo đức, đã bị Mỹ và các tướng lĩnh quân đội Việt Nam Cộng hòa phản bội.
Nhận định
Linh mục Gioan Trần Công Nghị, Giám đốc hãng tin tức Công giáo Viet Catholic nêu nhận định:
Tông truyền
Giám mục Đa Minh Mai Thanh Lương được tấn phong giám mục năm 2003, thời Giáo hoàng Gioan Phaolô II, bởi:
- Giám mục Chủ phong: Giám mục Tod David Brown, giám mục chính tòa giáo phận Orange, California.
- Hai giám mục phụ phong: Tổng Giám mục Alfred Clifton Hughes, Tổng giám mục Tổng giáo phận New Orleans, Louisiana và Giám mục Jaime Soto, Giám mục phụ tá Giáo phận Orange.
Giám mục Đa Minh Mai Thanh Lương đóng vai trò phụ phong trong nghi thức truyền chức giám mục cho:
- Năm 2009, Giám mục Cirilo B. Flores, cố giám mục chính tòa Giáo phận San Diego.