Con chim vành khuyên (tiếng Anh: The passerine bird; tiếng Nga: Синичка) là một bộ phim điện ảnh cách mạng năm 1962 do Xưởng phim truyện Hà Nội sản xuất, Nguyễn Văn Thông viết kịch bản và đạo diễn chính.
Nội dung
Bên dòng sông vắng vùng địch hậu, một túp lều đơn sơ mọc lên giữa bãi dâu xanh mướt. Hai cha con bé Nga nhà chài lưới sinh sống nơi đây và người cha làm nhiệm vụ bí mật đưa đò chở cán bộ qua sông, với tín hiệu an toàn là cánh diều bay lượn trên không trung. Quân địch Pháp từ trước đã nghi vấn hành động của cha con bé Nga. Một hôm, biết tin có đoàn cán bộ sắp qua sông, thám báo Pháp xông vào vườn nhà bé Nga, bắt trói người cha và buộc em phải nhảy dây liên tục để đánh lừa đoàn cán bộ. Khi con đò do thám báo cưỡng đoạt, giả danh sang đón cán bộ sắp tới bến thì Nga đã mưu trí và dũng cảm vượt qua mặt địch, mặc cho đạn bắn đuổi theo, lao ra bờ sông, thét to "đò giặc đừng qua" để đoàn cán bộ thoát hiểm và cũng trong thời khắc đó, em bị trúng đạn. Trước khi nhắm mắt, Nga tìm cách mở túi, thả con chim vành khuyên thân thiết trở về bầu trời sáng láng, tự do của quê hương.
Diễn viên
Tố Uyên vai Bé Nga
Trần Ngọc Tư (Tư Bửu) vai Lái đò Phương
Thúy Vinh vai Chị cán bộ
Ngô Nam vai Lính ngụy
Sản xuất
Nguyễn Văn Thông là đạo diễn chính kiêm tác giả kịch bản phim. Kịch bản ban đầu có tên Bé Nga, là bài thi tốt nghiệp của ông cho khóa đạo diễn đầu tiên Trường Điện ảnh Việt Nam do giáo viên Liên Xô hướng dẫn.
Cùng với Nguyễn Thông, Trần Vũ làm phó đạo diễn tác phẩm, là sản phẩm tốt nghiệp của cả hai đạo diễn. Các thành viên trong đoàn phim gồm: quay phim Nguyễn Đăng Bảy, họa sĩ Nguyễn Như Huấn, nhạc sĩ Hoàng Vân,... Tổng thời lượng cuốn phim dài 43 phút, màu đen trắng, được xem như là một phim ngắn. Kinh phí để thực hiện bộ phim rất thấp, "có lẽ là ít ỏi nhất trong các phim truyện nước ta [Việt Nam Dân chủ Cộng hoà]".
Hai diễn viên chính của bộ phim đều là những người ngoài ngành. Tư Bửu, nghệ sĩ Tuồng nổi tiếng chuyên đóng vai Trương Phi, đã được tuyển vào vai chính của phim. Còn Tố Uyên thì được chọn vào vai chính thông qua lời giới thiệu của quay phim Đăng Bảy khi chỉ mới 13 tuổi, vượt qua hàng chục bạn đồng trang lứa khác đến ứng tuyển. Khi đó, bà đang là thành viên Câu lạc bộ thiếu niên Hà Nội và sinh hoạt tại Nhà văn hóa thành phố. Nữ nghệ sĩ đã gặp khó khăn trong quá trình làm phim khi lần đầu xa gia đình suốt sáu tháng đến quay ở sông Chu huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa – bối cảnh chính của tác phẩm – và được các thành viên đoàn động viên và hỗ trợ vượt qua nỗi nhớ gia đình. Để nhập vai vào nhân vật, bà phải học chèo đò, học bơi, hái dâu – là những thứ vốn không có ở thành thị. Bà cũng tự mình diễn các cảnh quay nguy hiểm như nhảy từ trên cây xuống nước hay lăn dọc triền đê.
Phát hành
Sớm sau khi hoàn thành vào mùa hè năm 1962, tác phẩm được đem đi dự thi tại nhiều liên hoan phim quốc tế, trong số đó có Liên hoan phim Karlovy Vary (Tiệp Khắc). Kết quả, ban giám khảo liên hoan phim đã trao giải Đặc biệt (hạng mục phim ngắn) cho Con chim vành khuyên vào tháng 7 cùng năm. Đây là một trong những bộ phim đầu tiên của điện ảnh cách mạng Việt Nam có giải thưởng lớn tại đấu trường điện ảnh quốc tế, Phim sau đó đã được lồng tiếng thuyết minh dưới ngôn ngữ tiếng Nga và công chiếu tại Liên Xô.
Năm 2010, bộ phim chính thức phát hành dưới định dạng DVD bởi Hãng phim truyện Việt Nam và Hãng phim Phương Nam, ra mắt vào dịp 50 năm điện ảnh cách mạng Việt Nam.
Đón nhận và đánh giá
Tại thời điểm ra mắt, bộ phim đã nhanh chóng gây "chấn động" giới điện ảnh lẫn công chúng miền Bắc Việt Nam. Nhìn chung, số đông các ý kiến đều đồng tình rằng Con chim vành khuyên là một tác phẩm điện ảnh có giá trị lớn. Diễn xuất của hai diễn viên chính Tư Bửu và Tố Uyên đã nhận về nhiều lời khen dù cả hai chưa từng qua đào tạo bài bản ở trường lớp. Một số nhà phê bình điện ảnh ca ngợi phim là "một bản anh hùng ca của đất Việt, ngợi ca những cuộc đời sẵn sàng chiến đấu và hy sinh cho tự do, độc lập và niềm tự hào dân tộc". Tác phẩm cũng có được sự công nhận từ quốc tế. , đạo diễn và biên kịch người Nga, đã ghi nhận "Con chim vành khuyên đánh dấu một bước tiến mới rất đáng tự hào của nền điện ảnh trẻ tuổi Việt Nam" và rằng phim "có trình độ quốc tế". Bài đăng trên nhật báo Liên hoan phim Karlovy Vary ngày 23 tháng 6 năm 1962 có viết:
Cuốn phim _Con chim vành khuyên_ của Nguyễn Văn Thông được dự thi ở Đại hội là một tác phẩm hay. [...] Kịch bản rất đơn giản nhưng đã biểu hiện những phẩm chất nghệ thuật rất lớn. Cuốn phim được kết thúc bằng những tiếng kêu thảm thiết của một con chim non bay lên từ thân em bé nằm dài trên cát. Ngôn ngữ điện ảnh này là một tìm tòi đặc sắc của tác giả.
Tuy vậy, một bộ phận ý kiến lúc bấy giờ cũng có quan điểm trái chiều và gây ra các cuộc tranh luận. Trong bài ý kiến của Một người xem phim đăng trên báo Quân đội nhân dân số 1051 tháng 5 năm 1962, tác giả đã đặt vấn đề về tính hiện thực của bộ phim, cho rằng phim "thiên về tính chất trữ tình mà thiếu tính chất hiện thực"; cuộc đấu tranh của nhân vật liên hệ với bối cảnh chung của đất nước chiến tranh chưa được phản ánh rõ. Ngược lại với ý kiến phê bình này, tại một bài báo của nhà phê bình Hà Xuân Trường, sau này in vào cuốn Con đường chân lý, tác giả lại muốn tính trữ tình của Con chim vành khuyên "đậm hơn nữa, sâu hơn nữa", đồng thời phản bác quan điểm phim "quá nhấn mạnh và gán ghép, gượng gạo các thứ thơ mộng [...] với cuộc chiến đấu sôi sục rộng lớn của dân tộc ta", khuyến khích "nghệ sĩ được tự do lựa chọn những hình ảnh mà họ thích [...] bảo đảm một phạm vi rộng rãi lớn cho sáng kiến cá nhân, cho trí tưởng tượng, cho hình thức và nội dung". Trả lời các quan điểm trái chiều, tại Hội nghị Ban Chấp hành Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam ngày 19 tháng 6 năm 1964, Tố Hữu cũng viết:
Những phim làm được như _Chim vành khuyên_ rất tốt. Hay không phải ở chiều dài, mà ở chiều sâu. Bề rộng của tác phẩm không phải do ở thời gian trên màn ảnh, mà ở vấn đề nêu lên, ở giá trị tư tưởng, nghệ thuật của nó. Nghệ thuật đòi hỏi sự súc tích, cô đọng [...] _Chim vành khuyên_ là một bộ phim hay. Cái chết của em bé Nga chẳng phải là cái chết tiêu cực mà là cái chết gây căm thù; đó là một sự hy sinh cao đẹp cho kháng chiến. Không thể nào vì một vài nhược điểm của bộ phim mà phủ nhận cái hay của nó.
Vào năm 2012, 60 năm sau khi bộ phim ra mắt, tạp chí Thế giới Điện ảnh thuộc Hội Điện ảnh Việt Nam đã đăng một bài viết nhận xét về phim, theo đó ví cuốn phim như một "bài thơ hình ảnh [...] mang đặc chất Việt Nam", nhận định Con chim vành khuyên là một trong số ít các tác phẩm đạt được sự hài hòa giữa tính văn học và tính điện ảnh. Tuy vậy, người viết cũng chỉ ra những hạn chế ở khía cạnh thể hiện, như việc bộ phim tạo dựng bối cảnh "quá thanh bình", không tiêu biểu cho không khí đất nước thời chiến; hay tâm lý nhân vật chưa được khai thác sâu, rõ nét để làm nổi bật hành động diễn ra tại các tình tiết phim và phong cách thơ trong phim "chưa [...] thực sự nhuần nhuyễn", làm hạn chế mạch cảm xúc của người xem. Vai diễn của Tố Uyên khi ấy đã gây ấn tượng mạnh với khán giả và để lại dấu ấn trong người xem suốt hàng chục năm sau đó. Bà được nhà nước cử đi học tại Trường múa Việt Nam và đến năm 1966 thì điều về làm tại Xưởng phim truyện Hà Nội, đảm nhận nhiều vai diễn trong các cuốn phim điện ảnh nổi bật như Cô giáo vùng cao, Nổi gió... Thông qua bộ phim này, đạo diễn Nguyễn Văn Thông cũng trở thành người "có công đặt viên gạch đầu tiên cho phong cách thơ trong phim truyện Việt Nam". Cuốn phim sau này được sử dụng để đem vào giảng dạy tại các trường điện ảnh trên khắp Việt Nam. Năm 2015, Con chim vành khuyên và sáu phim Việt Nam khác được đem đi trình chiếu trong Tuần lễ phim Việt tổ chức trong không gian Nhà Nghệ thuật nghe nhìn, Asunción để kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Paraguay. Năm 2016, tác phẩm công chiếu trên kênh truyền hình quốc gia Ấn Độ ; đây là hoạt động nằm trong chương trình thúc đẩy văn hóa của Đại sứ quán Việt Nam tại Ấn Độ nhân kỷ niệm 71 năm ngày Quốc khánh Việt Nam. Đến 2018, bộ phim tiếp tục chiếu lại tại tuần phim kỷ niệm 65 năm ngày thành lập điện ảnh cách mạng Việt Nam, diễn ra từ ngày 9 đến 15 tháng 3 năm 2018.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**_Con chim vành khuyên_** (tiếng Anh: _The passerine bird_; tiếng Nga: _Синичка_) là một bộ phim điện ảnh cách mạng năm 1962 do Xưởng phim truyện Hà Nội sản xuất, Nguyễn Văn Thông viết kịch
**Họ Vành khuyên** hay **khoen** (danh pháp khoa học: **_Zosteropidae_**) là một họ chim chứa khoảng 140 loài thuộc bộ Sẻ (Passeriformes) có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới châu Phi,
**Vành khuyên họng vàng** (danh pháp hai phần: **_Zosterops palpebrosus_**) là một loài chim thuộc Họ Vành khuyên. Loài chim này sinh đẻ ở rừng ở châu Á nhiệt đới, phía đông từ tiểu lục
**Vành khuyên Nhật Bản** (danh pháp hai phần: **_Zosterops japonicus_**) là một loài chim trong họ Zosteropidae. Phạm vi bản địa của loài này bao gồm phần lớn châu Á, gồm Nhật Bản, Trung Quốc,
Bài Hát Mầm Non Thiếu Nhi Cuốn sáchBài Hát Mầm Non Thiếu Nhi bao gồm 26 bài hát hay tuổi mẫu giáo như - Tam biệt búp bê - Sáng thứ hai - Đêm trung
**Việt Nam** là một trong những quốc gia có sự đa dạng lớn về hệ **chim**. Chim Việt Nam là nhóm động vật được biết đến nhiều nhất, chúng dễ quan sát và nhận biết
thumb|phải|[[Gà lôi hông tía là quốc điểu của Thái Lan.]] **Các loài chim ở Thái Lan** bao gồm 1095 loài tính đến năm 2021. Trong số đó, 7 loài đã được con người du nhập
thumb|right **Nuôi chim** là hoạt động nuôi nhốt, chăm sóc những con chim phục vụ cho các mục đích khác nhau của con người như nuôi các loài chim thuần hóa để lấy thịt, trứng,
**Chim thiên đường lam** (danh pháp khoa học: **_Paradisaea rudolphi_**) là một loài thuộc họ chim thiên đường đen, có kích thước cơ thể trung bình, chỉ dài khoảng 30 cm. Mỏ chim màu trắng ánh
**Họ Chim sâu** (danh pháp khoa học: **_Dicaeidae_**) là một họ trong bộ Sẻ (_Passeriformes_). Họ này bao gồm 2 chi là _Prionochilus_ và _Dicaeum_, với tổng cộng 44-48 loài. Họ này đôi khi cũng
**Nguyễn Văn Thông** (30 tháng 11 năm 1926 – 25 tháng 9 năm 2010) là một đạo diễn, nhà văn và biên kịch điện ảnh người Việt Nam, Đại tá Quân đội nhân dân Việt
**Lê Văn Ngọ**, thường được biết đến với tên gọi **Hoàng Vân** (24 tháng 7 năm 19304 tháng 2 năm 2018), là một nhạc sĩ người Việt Nam. Ông có một sự nghiệp sáng tác
**Tân nhạc**, **nhạc tân thời**, **nhạc cải cách** hay **nhạc nhẹ** là tên gọi thông dụng của dòng nhạc xuất hiện tại Việt Nam vào khoảng năm 1928. Tân nhạc là một phần của **âm
**Tố Uyên** (sinh ngày 19 tháng 7 năm 1948) là một nữ diễn viên điện ảnh người Việt Nam. Bà nổi tiếng với vai Nga trong bộ phim điện ảnh cách mạng năm 1961 _Con
**Vườn quốc gia Tràm Chim** thuộc tỉnh Đồng Tháp là một khu đất ngập nước, được xếp trong hệ thống rừng đặc dụng của Việt Nam. Nơi đây có nhiều loài chim quý, đặc biệt
**Trương Hoàng Xuân Mai** (sinh ngày 5 tháng 1 năm 1995), thường được biết đến với nghệ danh **Xuân Mai**, là một cựu ca sĩ kiêm diễn viên người Việt Nam. Cô bước chân vào
**Sơn ca mũ đỏ** (tên khoa học: _Calandrella cinerea_), là một loài [[chim trong họ Alaudidae. Loài này sinh sản ở vùng cao nguyên phía đông châu Phi từ phía nam của Ethiopia và phía
nhỏ|327x327px|Phụ nữ Việt Nam thời kỳ [[Chiến tranh Việt Nam (miền Bắc, 1954-1959)|chiến tranh (theo học ở Leipzig, Đông Đức).]] **Phụ nữ Việt Nam** là nguồn nhân tố quan trọng đối với sự phát triển
**_Em bé Hà Nội_** (tiếng Anh: _The Little Girl of Hanoi_ ## Sản xuất ### Phát triển Từ ngày 18 tháng 12 đến ngày 30 tháng 12 năm 1972, Hoa Kỳ tiến hành chiến dịch
**Trần Vũ** (10 tháng 11 năm 1925 – 16 tháng 2 năm 2010) là một đạo diễn điện ảnh, nhà biên kịch điện ảnh người Việt Nam. Ông là đạo diễn của nhiều bộ phim
**_Vợ chồng A Phủ_** là bộ phim điện ảnh thể loại chiến tranh của Việt Nam được phát hành năm 1972, dựa theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Tô Hoài. Bộ phim được
**Nguyễn Đăng Bảy** (1 tháng 1 năm 1923 – tháng 6 năm 2007) là nhà quay phim điện ảnh Việt Nam, ông đảm nhận vai trò quay phim cho nhiều bộ phim truyện và phim
**Bạc má lớn** (danh pháp hai phần: **_Parus major_**) là một loài chim trong họ Bạc má. Bạc má lớn là một loài phổ biến ở châu Âu, Trung Đông, Trung Á, phân bố đến
**Hải âu cổ rụt Đại Tây Dương** (danh pháp khoa học: **_Fratercula arctica_**) là một loài chim biển trong họ Alcidae. Đây là loài hải âu cổ rụt bản địa duy nhất của Đại Tây
**_Cleptornis marchei_** là một loài chim trong họ chim Zosteropidae vành khuyên. Đây là loài chim duy nhất thuộc chi **_Cleptornis_**. _Cleptornis marchei_ từng được xem là chim ăn mật trong họ Meliphagidae và dù
**Điện ảnh Việt Nam** hay **phim điện ảnh Việt Nam** (tức **phim lẻ Việt Nam**) là tên gọi ngành công nghiệp sản xuất phim của Việt Nam từ 1923 đến nay. Điện ảnh Việt Nam
**Vẹt Iguaca** (danh pháp hai phần: **_Amazona vittata_**), còn gọi là **vẹt Puerto Rico**, hay chính xác hơn là **vẹt Amazona Puerto Rico**, là loài chim đặc hữu duy nhất ở quần đảo Puerto Rico,
**Hệ động vật của Rumani** bao gồm tất cả các loài động vật sinh sống tại đất nước Rumani và lãnh thổ ven biển của đất nước này ở Biển Đen hợp thành hệ động
Bình Định là quê hương của các loại hình nghệ thuật như tuồng, bài chòi... với bờ biển dài, nhiều vũng vịnh với những bãi tắm đẹp và danh lam thắng cảnh như:Quy Nhơn, Tam
**Uyên ương** (danh pháp hai phần: **_Aix galericulata_**) là một loài vịt đậu cây kích thước trung bình, có quan hệ họ hàng gần gũi với vịt Carolina ở Bắc Mỹ. ## Đặc điểm và
nhỏ|phải|Loài vịt [[Anas querquedula ở quốc đảo Mauritius]] nhỏ|phải|Dơi ăn quả [[Pteropus rodricensis, loài thú đặc hữu ở quốc đảo này]] **Hệ động vật Mauritius** là tổng thể các quần thể động vật, quần xã
**Nathu La** (Devanagari: नाथू ला; , IAST: _Nāthū Lā_, tiếng Trung: 乃堆拉山口) là một đèo trên dãy Himalaya. Nó nối giữa bang Sikkim của Ấn Độ và khu tự trị Tây Tạng của Trung Quốc.
**Michael Gerard "Mike" Tyson** (sinh ngày 30 tháng 6 năm 1966) là một cựu vận động viên quyền Anh người Hoa Kỳ. Ông từng là nhà vô địch tuyệt đối hạng nặng ở môn quyền
**Vụ Lê Nguyễn Quỳnh Anh**,**__** hay **vụ Quỳnh Anh Got Talent**, là một vụ tranh cãi xảy ra năm 2012 giữa gia đình của thí sinh Lê Nguyễn Quỳnh Anh với ban tổ chức cuộc
**Họ Khướu** (danh pháp khoa học: **_Timaliidae_**) là một họ lớn của phần lớn các loài chim dạng sẻ ở Cựu thế giới. Chúng đa dạng về kích thước và màu sắc, nhưng có đặc
**Nhật thực** () xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời trên cùng một đường thẳng và quan sát từ Trái Đất, lúc đó Mặt Trăng che khuất hoàn toàn
**Luân Đôn** (; ) là thủ đô kiêm thành phố lớn nhất của Anh (England) và của cả Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (UK). Luân Đôn được người La Mã lập ra
**Bermuda** (; trong lịch sử được gọi là **Bermudas** hoặc **Quần đảo Somers**) là một Lãnh thổ hải ngoại thuộc Anh ở Bắc Đại Tây Dương. Vùng đất gần nhất với quần đảo là bang
thế=|nhỏ|250x250px|Một con chó Dingo hốc hác cho thấy bàn chân màu trắng thông thường của nó. **Chó Dingo** (_Canis familiaris, Canis dingo,_ _Canis familiaris dingo_ hay _Canis lupus dingo_) là một loài chó hoang trong
**Dương Quý phi** (chữ Hán: 楊貴妃, 719 – 756), còn gọi là **Dương Ngọc Hoàn** (楊玉環) hay **Dương Thái Chân** (楊太真), là một phi tần rất được sủng ái của Đường Huyền Tông Lý Long
thế=A sleeping girl|nhỏ| _Cô Gái Đang Ngủ_, [[Domenico Fetti, năm 1615|300x300px]] **Ngủ** là trạng thái giảm hoạt động tinh thần và thể chất, trong đó ý thức bị thay đổi, hoạt động của các giác
**Nhạc Phi** (24 tháng 3 năm 1103 – 28 tháng 1 năm 1142) là nhà quân sự nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc, danh tướng chống quân Kim thời Nam Tống. Trước sau tổng cộng
**Bộ Sẻ** (**Passeriformes**) là một bộ chim rất đa dạng, bao gồm hơn 2/3 số loài chim trên thế giới. Đôi khi còn được gọi là **chim đậu** hoặc **chim biết hót**, chúng được phân
nhỏ|Máy bay tiêm kích [[Supermarine Spitfire|Spitfire với cánh đặt thấp dạng elip và có góc nhị diện nhỏ hướng lên trên".]] **Cấu hình cánh của máy bay cánh cố định** (bao gồm cả tàu lượn
**Hồng Lĩnh** là một thị xã nằm ở phía bắc tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam. ## Tên gọi Thị xã Hồng Lĩnh có diện tích đất tự nhiên 5.897,3 ha, dân số gần 48.142 người.
Sau cuộc bạo loạn tại Điện Capitol Hoa Kỳ 2021, các cuộc điều tra tội phạm, lo ngại về sức khỏe cộng đồng và các tác động chính trị khác nhau đã xảy ra, đáng
**Hoàng Đạo** (1907-1948), tên thật: **Nguyễn Tường Long**, là một nhà văn Việt Nam, trong nhóm Tự Lực văn đoàn. Ngoài bút danh _Hoàng Đạo_, ông còn có những bút danh khác: **Tứ Ly**, **Tường
**Kính vạn hoa** là một bộ truyện dài nhiều tập của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Bộ truyện gồm 54 tập truyện mang tính hài hước kể về những chuyện vui buồn trong giới học
**Phân thứ bộ Sẻ** (danh pháp khoa học: **_Passerida_**) trong phân loại Sibley-Ahlquist, là một trong hai phân thứ bộ nằm trong phạm vi phân bộ Passeri, theo thực tiễn phân loại học tiêu chuẩn
**Tứ Xuyên** () là một tỉnh nằm ở tây nam của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Tỉnh lị của Tứ Xuyên là Thành Đô, một trung tâm kinh tế trọng yếu của miền Tây