Cao Khai Đạo (, ? - 624), là một thủ lĩnh nổi dậy chống lại sự cai trị của triều Tùy vào cuối thời gian trị vì của Tùy Dạng Đế. Cao Khai Đạo chiếm giữ khu vực tập trung tại Hoài Nhung (懷戎, nay thuộc Trương Gia Khẩu, Hà Bắc) và xưng là Yên Vương, liên minh với Đông Đột Quyết. Năm 620, ông đã quy phục Đường Cao Tổ trong một thời gian ngắn và được ban cho họ Lý của hoàng tộc Đường. Tuy nhiên, năm 621, ông đã nổi dậy chống lại triều Đường và tái xác nhận vị thế độc lập. Năm 624, bộ tướng Trương Kim Thụ (張金樹) đã tiến hành chính biến, Cao Khai Đạo tự sát.
Nổi dậy ban đầu
Cao Khai Đạo xuất thân từ Thương châu (滄州, nay gần tương ứng với Thương Châu, Hà Bắc). Khi còn niên thiếu, ông nuôi sống bản thân bằng việc đun nước biển lấy muối để bán. Ông được mô tả là dũng mãnh và nhanh nhẹn trên lưng ngựa.
Vào năm 616 hay trước đó, Cao Khai Đạo gia nhập vào đội quân nổi dậy của thủ lĩnh Cách Khiêm (格謙). Cách Khiêm sau đó bị tướng Tùy là Dương Nghĩa Thần giết chết vào năm 616, Cao Khai Đạo thu thập tàn quân của Cách Khiêm. Cao Khai Đạo dẫn quân đi cướp bóc khu vực nay là bắc bộ Hà Bắc.
Năm 617, Cao Khai Đạo cho quân bao vây thành Bắc Bình (北平, nay thuộc Tần Hoàng Đảo, Hà Bắc), cuộc bao vây này kéo dài trong hơn một năm. Khoảng tết năm 619, tướng Tùy trấn thủ thành Bắc Bình là Lý Cảnh (李景) thấy không thể giữ thành lâu thêm nữa, vì thế đã bỏ thành khi một tướng Tùy khác là Đặng Cảo (鄧暠) đem quân đến cứu viện. Cao Khai Đạo đã chiếm được Bắc Bình, sau đó tiếp tục chiếm Ngư Dương (漁陽, nay thuộc Kế, Thiên Tân). Cao Khai Đạo xưng là Yên Vương và cải nguyên niên hiệu là Thủy Hưng, định đô tại Ngư Dương.
Trong khi đó, một thủ lĩnh nổi dậy khác ở gần đó là tăng nhân Cao Đàm Thịnh (高曇晟) đã chiếm lấy Hoài Nhung và xưng là Đại Thừa hoàng đế. Cao Đàm Thịnh phái sứ giả đến chiêu hàng Cao Khai Đạo, Cao Khai Đạo chấp thuận. Cao Đàm Thịnh và Cao Khai Đạo kết làm huynh đệ, Cao Đàm Thịnh phong cho Cao Khai Đạo tước "Tề Vương". Tuy nhiên, vài tháng sau đó, Cao Khai Đạo giết chết Cao Đàm Thịnh, đoạt lấy bộ hạ của người này và rời quốc đô đến Hoài Nhung. Cả Cao Khai Đạo và Đậu Kiến Đức (một thủ lĩnh nổi dậy khác) đều cố tiến công U châu (幽州, nay gần tương ứng với Bắc Kinh) do La Nghệ trấn thủ, La Nghệ cự tuyệt quy hàng song thay vào đó lại quy phục triều Đường.
Quy Đường, sau lại chống Đường
Vào mùa hè năm 620, Đậu Kiến Đức bao vây La Nghệ (nay được triều Đường ban cho họ Lý của hoàng tộc) ở U châu. Lý Nghệ cầu viện Cao Khai Đạo, Cao đích thân dẫn 2.000 kị binh đến cứu viện Lý Nghệ, buộc Đậu Kiến Đức phải triệt thoái. Sau đó, Cao Khai Đạo quyết định thông qua Lý Nghệ hàng Đường. Vào mùa đông năm 620, Đường Cao Tổ ban họ Lý cho Cao Khai Đạo, phong tước Bắc Bình quận vương, phong chức tổng quản của Uý châu (蔚州, nay gần tương ứng với Trương Gia Khẩu).
Trong khoảng thời gian này, tính kiên nhẫn cương nghị và tàn ác của Cao Khai Đạo đã bộc lộ, đó là khi một mũi tên chọc vào mặt ông. Khi ông yêu cầu y sư phẫu thuật để lấy nó ra, y sư nói rằng mũi tên đâm quá sâu nên không thể lấy ra được, Cao Khai Đạo do tức giận nên đã xử tử y sư. Sau đó, ông hỏi một y sư khác, người này nói rằng có thể lấy nó ra song sẽ rất đau đớn, Cao Khai Đạo tiếp tục xử tử người này. Đến khi Cao Khai Đảo hỏi một vị y sư thứ ba, người này trả lời rằng "không có vấn đề gì". Y sư sau đó bắt đầu dùng thủ thuật trên khuôn mặt Cao Khai Đạo, khoét vào xương và tách nó ra để lấy đầu mũi tên. Người ta nói rằng trong quá trình phẫu thuật, Cao Khai Đạo vẫn tiếp tục yến tiệc, thưởng ca vũ và tỏ ra vui sướng.
Vào mùa đông năm 621, U châu của Lý Nghệ rơi vào nạn đói, Cao Khai Đạo đồng ý cung cấp lương thực cho U châu. Khi Lý Nghệ phái những người già yếu đến Úy châu để tránh nạn đói, Cao Khai Đạo đã đối đãi tốt với họ. Lý Nghệ hài lòng, và đã phái 300 lính với hàng trăm cỗ xe và trên 1.000 ngựa và lừa đến Uý châu vận chuyển lương thực. Tuy nhiên, Cao Khai Đạo đã quay sang chống Lý Nghệ và đã giữ tất cả lại, từ bỏ quan hệ với Lý Nghệ và triều Đường.
Cao Khai Đạo liên kết với Đông Đột Quyết ở phía bắc và Lưu Hắc Thát ở phía nam. Ông tiến công Dịch châu (易州, một phần của Bảo Định, Hà Bắc hiện nay), song không thể chiếm được. Tuy nhiên, ông tiến hành cướp phá các châu nằm dưới quyền kiểm soát của Lý Nghệ và các tướng Đường khác. Vào mùa xuân năm 623, ông hợp quân với Hiệt Lợi khả hãn của Đông Đột Quyết và bộ tướng Uyển Quân Chương (苑君璋) của Định Dương khả hãn Lưu Vũ Chu, tiến công Nhạn Môn quan (雁門, nay thuộc Hãn Châu, Sơn Tây) của triều Đường song không thể chiếm được. Ông tiếp tục tấn công các châu của Đường trong nhiều năm, thường liên kết với Đột Quyết và Khố Mặc Hề. Năm 623, ông đã bang trợ Hiệt Lợi khả hãn đoạt lấy quận Mã Ấp (馬邑, nay thuộc Sóc Châu, Sơn Tây), song ngay sau đó Hiệt Lợi khả hãn đã trả Mã Ấp cho Đường.
Qua đời
Vào mùa xuân năm 624, Đường đã chiếm lĩnh đại bộ phận Trung Quốc, tiêu diệt toàn bộ các thế lực cát cứ không có Đột Quyết chống lưng. Cao Khai Đạo lo sợ rằng mình sẽ là mục tiêu tiếp theo nên đã dự tính hàng phục triều Đường, song đã quyết định không làm như vậy vì trước đây từng phản lại triều Đường và vì có Đông Đột Quyết hỗ trợ. Tuy nhiên, binh lính của ông phần lớn xuất thân từ các khu vực nay do triều Đường kiểm soát, họ thương nhớ quê hương. Cao Khai Đạo sợ rằng các binh sĩ này sẽ quay lưng với mình nên đã chọn vào trăm dũng sĩ và chính thức xem họ là "nghĩa nhi", cho họ bảo vệ các nội, do Trương Kim Thụ (張金樹) thống lĩnh.
Trong khi đó, Lưu Hắc Thát bại trận và bị quân Đường giết vào năm 623, bộ tướng Trương Quân Lập (張君立) của ông ta chạy đến chỗ Cao Khai Đạo. Trương Quân Lập và Trương Kim Thụ sau đó đã lập mưu chống lại Cao Khai Đạo. Vào một đêm, Trương Kim Thụ lệnh cho đồng đảng bí mật cắt dây cung và giấu gươm giáo của các "nghĩa nhi", sau khi các "nghĩa nhi" đã ngủ, Trương Kim Thụ và đồng đảng tấn công điện các của Cao Khai Đạo. Khi các "nghĩa nhi" nhận thấy vũ khí của họ không sử dụng được hoặc đã mất nên đầu hàng. Cao Khai Đạo nhận ra mình đang ở trong tình thế vô vọng, mặc áo giáp và cầm vũ khí, ngồi trong đường thượng cùng thê thiếp dự tiệc. Đồng đảng của Trương Kim Thụ biết Cao Khai Đạo vốn dũng mãnh nên không dám xông tới giết. Đến lúc bình minh, Cao Khai Đạo tự thắt cổ chết, thế thiếp cùng chư tử của ông cũng đều tự sát. Trương Kim Thụ sau đó giết chết các "nghĩa nhi" và Trương Quân Lập, quy hàng triều Đường.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Cao Khai Đạo** (, ? - 624), là một thủ lĩnh nổi dậy chống lại sự cai trị của triều Tùy vào cuối thời gian trị vì của Tùy Dạng Đế. Cao Khai Đạo chiếm
**Lịch sử đạo Cao Đài** phản ánh sự hình thành và phát triển của đạo Cao Đài hoặc **Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ**, được các tín đồ Cao Đài gọi là **đạo Thầy** để
**Cao** là một họ của người thuộc vùng Văn hóa Đông Á. Họ này có mặt ở Việt Nam, Triều Tiên (Hangul: 고, Romaja quốc ngữ: _Go_), Trung Quốc (chữ Hán: 高, bính âm: _Gao_).
**Hoàng Cao Khải** (chữ Hán: 黃高啟; 1850–1933), là nhà văn, nhà sử học và là đại thần thân Pháp dưới triều vua Thành Thái trong lịch sử Việt Nam. Ông được xem là cộng sự
nhỏ|phải|Tòa Thánh Tây Ninh, Trung ương Hội Thánh Cao Đài Tòa Thánh Tây Ninh. **Hội Thánh Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ Tòa Thánh Tây Ninh**, còn được gọi tắt là **Hội Thánh Cao Đài
Các chức sắc và tín đồ ăn mặc lễ phục theo giáo lý của tôn giáo **Giáo lý Cao Đài** là những lý thuyết của đạo Cao Đài ## Mục đích Mục đích của đạo
**Hộ pháp** là một trong những phẩm Chức sắc cao cấp nhất của đạo Cao Đài, đứng đầu và nắm quyền Chưởng quản Hiệp Thiên Đài. Chức phẩm Hộ pháp được xem là đối phẩm
Theo quan niệm của tín đồ Tòa Thánh Tây Ninh, **Cửu Trùng Đài** tượng trưng cho thân xác con người, về phần đạo chính là cơ quan hành pháp. Hội Thánh Cửu Trùng Đài là
**Cao Quỳnh Cư** (1888–1929) là Thượng phẩm chủ Chi Đạo chức sắc Hiệp Thiên Đài của đạo Cao Đài. Theo niềm tin đạo Cao Đài, tiền kiếp của ông là Hán Chung Li . Ông
**Cao Đài** là một tôn hiệu trong đạo Cao Đài dùng để chỉ ngôi vị tối cao, tức Thượng đế. Vì vậy, tôn giáo tôn thờ Cao Đài thường được gọi là đạo Cao Đài
Tên lửa đạn đạo liên lục địa MX Peacekeeper của Hoa Kỳ đang được phóng thử nghiệm **Tên lửa đạn đạo** là loại tên lửa có phần lớn quỹ đạo sau khi phóng tuân theo
**Cao Hoài Sang** (1901-1971) là Thượng Sanh chủ chi Thế Hiệp Thiên Đài của đạo Cao Đài, lãnh đạo tôn giáo Cao Đài từ năm 1957 đến khi quy thiên năm 1971. Ông sinh ngày
**Đặc khu trưởng Ma Cao**, với tên gọi là **Trưởng quan Hành chính Khu hành chính đặc biệt Áo Môn** (Chữ Hán phồn thể: 中華人民共和國澳門特別行政區行政長官, Bính âm Hán ngữ: _Zhōnghuá Rénmín Cònghéguó Àomén Tèbié Xíngzhèngqū
**Thông công** trong tôn giáo Cao Đài là những cách thức nhằm giao tiếp với thế giới siêu tự nhiên như xây bàn, cầu cơ, chấp bút (gọi tắt là cơ bút)... Các phương tiện
nhỏ|Quỹ đạo địa tĩnh. Trong hình, chấm tròn nhỏ màu xanh chuyển động trên đường tròn quỹ đạo quanh Trái Đất là một vệ tinh địa tĩnh, chấm tròn màu nâu trên bề mặt Trái
**Cao Quý Hưng** () (858. Khi còn nhỏ, ông là nô bộc cho một phú nhân tại Biện châu. Theo _Cựu Ngũ Đại sử_ và _Tư trị thông giám_, ông là nô bộc của Lý
**Đạo giáo** (tiếng Trung: 道教) (_Đạo_ nghĩa là con đường, đường đi, _giáo_ là sự dạy dỗ) hay gọi là _Tiên Đạo_, là một nhánh triết học và tôn giáo của Trung Quốc, được xem
**Cao Câu Ly** (; tiếng Hàn trung đại: 고ᇢ롕〮 Gowoyeliᴇ), (năm thành lập theo truyền thống là năm 37 trước Công nguyên, có lẽ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên – 668) là một
**Cộng hòa Guinea Xích Đạo** (phiên âm tiếng Việt: **Ghi-nê Xích Đạo**; tiếng Tây Ban Nha: _República de Guinea Ecuatorial_) là một quốc gia nằm ở bờ biển phía tây của Trung Phi, với diện
**Đạo** là một khái niệm cốt lõi trong tư tưởng triết học và tôn giáo Đông Á, là con đường tự nhiên của vũ trụ, là cơ chế vận hành và biến hóa của trời
phải|Tiền đạo (số 10, áo đỏ) vượt qua hậu vệ (số 16, áo trắng) và chuẩn bị thực hiện sút vào khung thành. [[thủ môn (bóng đá)|thủ môn sẽ cố gắng ngăn tiền đạo ghi
nhỏ|Bức Tranh _Die Tafelrunde_ của họa sĩ [[Adolph von Menzel. Bữa ăn của Voltaire, cùng vua Phổ Friedrich II Đại Đế và các viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Berlin.]] **Phong trào Khai sáng**,
nhỏ|Cáo buộc với bức chân dung của một thượng nghị sĩ Venice (Allegory về đạo đức của những thứ trên trần gian) do [[Tintoretto vẽ năm 1585.]] **Đạo đức** là một từ Hán-Việt, được dùng
**Tống Cao Tông** (chữ Hán: 宋高宗, 12 tháng 6 năm 1107 - 9 tháng 11 năm 1187), tên húy là **Triệu Cấu** (chữ Hán: 趙構), tên tự là **Đức Cơ** (德基), là vị Hoàng đế
**Ban Chỉ đạo Cải cách Tư pháp Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam** là cơ quan tham mưu, giúp Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ đạo
**Cao Ly** (), tên đầy đủ là **Vương quốc Cao Ly**, là một vương quốc có chủ quyền ở bán đảo Triều Tiên được thành lập vào năm 918 bởi vua Thái Tổ sau khi
Trương Đạo Lăng, người sáng lập tông phái **Thiên sư Đạo** (chữ Hán: 天师道), còn gọi là **Ngũ Đấu Mễ Đạo** (五斗米道, nghĩa là "đạo Năm Đấu Gạo"), **Chính Nhất Đạo** (正一道), **Chính Nhất Minh
**Trần Khải Ca** (tiếng Trung: _陳凱歌_, tiếng Anh: _Chen Kaige_, sinh ngày 12 tháng 8 năm 1952) là một nam diễn viên, nhà biên kịch, đạo diễn kiêm nhà sản xuất điện ảnh người Trung
**Cao Ngao Tào** (chữ Hán: 高敖曹; 491-538), vốn tên húy là **Cao Ngang** (chữ Hán: 高昂), tên tự là **Ngao Tào**, nhưng thường được gọi bằng tên chữ, dân tộc Hán, người huyện Tu, Bột
**Tòa án tối cao nước Cộng hòa Singapore** là một trong hai bậc của hệ thống tòa án Singapore, bậc kia là Tòa án sơ thẩm. Tòa án tối cao, bao gồm Tòa án thượng
thumb|upright=1.35| – chiếc dẫn đầu của lớp tàu ngầm SSBN đầu tiên của [[Hải quân Hoa Kỳ. _George Washington_ cũng là tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên có khả năng răn
nhỏ|500x500px|Các pha của quỹ đạo trượt **Non-ballistic atmospheric entry hay hồi quyển phi đạn đạo** là một loại quỹ đạo thâm nhập khí quyển phi đạn đạo nhờ sử dụng cánh khí động học ở
nhỏ|phải|Tranh vẽ về hai con Quái thú khải huyền **Quái thú** (tiếng Hy Lạp: Θηρίον, _Thērion_) có thể ám chỉ một trong hai con thú được mô tả trong Sách Khải Huyền. Con thú đầu
**Văn Cao** (tên khai sinh là **Nguyễn Văn Cao**, 15 tháng 11 năm 1923 – 10 tháng 7 năm 1995) là một nhạc sĩ, họa sĩ, nhà thơ, chiến sĩ biệt động ái quốc người
**Cơ quan Đạo đức Chính phủ Mỹ** (_US Office Of Government Ethics, OGE_) là một cơ quan độc lập trong bộ máy Chính phủ Mỹ nhưng lại lập thành tích nổi bật trong cuộc đấu
**Cao Đài mười hai chi phái** là một thuật ngữ thường dùng trong các tín đồ đạo Cao Đài thuộc các chi phái trừ Tòa Thánh Tây Ninh, được dùng để chỉ toàn thể đạo
**Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai** (Tên cũ: **Trường nữ Gia Long**, **Trường nữ sinh Áo Tím**; tên khác: **Miki**) là một trường trung học phổ thông công lập ở Thành phố
**Việt Tú** (tên đầy đủ **Nguyễn Việt Tú**, sinh ngày 17 tháng 2 năm 1977) là một nam đạo diễn, nhà biên kịch, nhà tổ chức sự kiện kiêm nhà sản xuất sân khấu người
nhỏ|Vệ tinh địa đồng bộ quay quanh Trái Đất. **Quỹ đạo địa đồng bộ** (tiếng Anh: **geosynchronous orbit**, viết tắt là **GSO**) là quỹ đạo lấy Trái Đất làm tâm với chu kỳ quỹ đạo
nhỏ|Cao Triều Phát **Cao Triều Phát** (高朝發, 1889-1956), tự **Thuận Đạt**, là một nhân sĩ trí thức Việt Nam thời cận đại. Ông cũng là một tín đồ cao cấp của Cao Đài Minh Chơn
**Hướng đạo** là một phong trào lớn toàn cầu nên đôi khi không tránh được việc bị vướng mắc vào các vấn đề xã hội gây tranh cãi, thí dụ như phong trào đòi dân
**Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ** là cơ quan chịu trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn và giám sát các tỉnh thuộc khu vực phía Tây Nam Bộ của Đảng Cộng sản Việt Nam, và
**Nhân cách người lãnh đạo** là tổ hợp những đặc điểm, phẩm chất tâm lý của cá nhân người lãnh đạo, quy định hành vi xã hội, giá trị xã hội và bản sắc của
**Kỹ năng lãnh đạo** là khả năng của người lãnh đạo vận dụng những kiến thức lý thuyết, phương thức hành động, kinh nghiệm đã có để thực hiện các hoạt động lãnh đạo phù
**Hướng đạo** (tiếng Anh: _Scouting_), hay còn được biết với tên là **Phong trào Hướng đạo** (tiếng Anh: _Scout Movement)_, là một phong trào thanh thiếu niên có phạm vi toàn cầu với mục đích
**_Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối_** (), hay còn gọi ngắn là **_Địa đạo_**, là một bộ phim điện ảnh Việt Nam thuộc thể loại lịch sử – chiến tranh – chính kịch ra
**Địa đạo Phú Thọ Hòa** là một công trình quân sự dưới lòng đất đặt tại phường Phú Thọ Hòa cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh chưa đầy 10km về hướng Tây. Hệ
Ở động vật có vú, **âm đạo** (tiếng Latinh: _vagina_, tiếng Hy Lạp: _kolpos_) là phần ống cơ, đàn hồi của đường sinh dục nữ. Ở người, âm đạo kéo dài từ tiền đình đến
Phù hiệu dành cho Lễ kỷ niệm một trăm năm [[Hướng đạo - đã được các Hướng đạo sinh khắp thế giới mang]] **Lễ một trăm năm Hướng đạo năm 2007** (_Scouting 2007 Centenary_) gồm
**_Nền đạo đức Tin Lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản_** (_Die protestantische Ethik und der 'Geist' des Kapitalismus_) là tác phẩm nổi tiếng nhất và hay được bàn đến của nhà kinh