Cao Các là một vị tướng nhà Đinh, có công giúp Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp loạn 12 sứ quân, lập ra nhà nước Đại Cồ Việt trong lịch sử Việt Nam. Khi làm quan trong triều đình Hoa Lư, Cao Các tiếp tục lập công đánh dẹp Chiêm Thành và giúp nhân dân những vùng đất đi qua ổn định cuộc sống nên ông được nhiều nơi ở các tỉnh Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình,... lập đền thờ phụng. Việc tôn thờ Cao Các ở nhiều nơi có sự hòa nhập cùng tín ngưỡng thờ thần núi, trở thành hiện tượng phổ biến ở các tỉnh Bắc Trung Bộ, Việt Nam.
Xuất thân
Theo Ngọc Phả Đại Vương tôn vị trung thần triều Đinh; Cao Các và Cao Sơn là hai anh em sinh đôi, sinh ngày 6 tháng 1 năm 938 ở làng Cao Xá, huyện Thọ Xuân, châu Ái (nay thuộc Thanh Hóa). Cha là ông Cao Trạch, mẹ là bà Lê Thị Điểm, quê ở xã Ninh Phúc, thành phố Hoa Lư ngày nay. Từ nhỏ, Cao Các đã học giỏi, thông minh tài trí hơn người; Cao Sơn võ nghệ tinh thông. Cao Các vốn thông minh, có sức khỏe phi thường, dung mạo hơn người, được nhân dân gọi là "thần đồng".
Khi hai anh em Cao Các, Cao Sơn lên hai mươi tuổi, đất nước rơi vào thời loạn mười hai sứ quân, hai ông bỏ làng đi tìm minh chúa.
Sự nghiệp
Đinh Bộ Lĩnh phong Cao Các làm Giám Nghị đại phu, giao cho 5 vạn binh lính để đánh dẹp loạn 12 sứ quân. Cao Các, Cao Sơn đã cùng các tướng sỹ lần lượt đánh bại và thu phục các sứ quân: Lã Xử Bình, Dương Huy, Phạm Bạch Hổ, Đỗ Cảnh Thạc, Ngô Xương Xí,...
Ngày 6 tháng 6 năm Đinh Mão (tức 15 tháng 7 năm 967), Đinh Bộ Lĩnh điều một đạo quân do tướng Nguyễn Bồ chỉ huy tiến đánh sứ quân Nguyễn Siêu. Trong trận quyết liệt này Đinh Bộ Lĩnh bị mất 4 tướng là Nguyễn Bồ, Nguyễn Phục, Đinh Thiết và Cao Sơn cùng rất nhiều binh lính đều tử trận.
Khi Đinh Bộ Lĩnh trở về quê hương Hoa Lư xây dựng kinh đô, xưng Đại Thắng Minh Hoàng Đế. Vua ban cho Cao Các thực ấp ở huyện An Ninh. Cao Các lo khuyến khích nghề nông, làm việc nghĩa, luyện tập võ nghệ phòng khi nước nhà có biến cố, giúp triều đình bảo vệ quê hương và đánh giặc cứu nước.
Khi Vua Chiêm Thành đem quân uy hiếp Đại Cồ Việt, tấn công vào vùng Nghệ Tĩnh, vua Đinh Tiên Hoàng triệu Cao Các về triều, giao cho 5 vạn binh lính, ấn kiếm đi đánh giặc. Cao Các cầm quân xông pha nhiều trận đánh dẹp tại Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình liên tiếp giành thắng lợi, quân Chiêm đại bại phải trốn về nước. Vùng đất nào phía nam Đại Cồ Việt bấy giờ cũng để lại dấu ấn của Cao Các trong việc đánh dẹp và giúp dân ổn định cuộc sống. Dẹp xong giặc Chiêm, vua Đinh Tiên Hoàng ban thưởng công Cao Các rất hậu, muốn lưu ông lại triều đình nhưng Cao Các xin về sống ở An Ninh quê ngoại (tức huyện Yên Khánh, Ninh Bình ngày nay).
Cao Các đại vương
Khi về già Cao Các thường ngao du ở vùng đất Hoan Châu, một hôm ông đến núi Bằng Trình, huyện Thanh Nguyên, Nghệ An thì lâm bệnh mất đột ngột. Nhận được tin báo, Triều đình Hoa Lư thương tiếc cho lập miếu thờ. Đến thời vua Lý Thái Tổ, thấy đền miếu thiêng, biết ông là trung thần nhà Đinh đã phong tặng mỹ tự "Cao Các Đại Vương thượng đẳng thần". Các triều vua về sau phong sắc cho Ngài là Thượng Thượng đẳng tối linh Tôn thần. Các triều đại phong kiến Việt Nam đã ban nhiều sắc phong, hiện tại đền vẵn còn lưu giữ 11 sắc phong do vua triều Lê và triều Nguyễn ban cho thần chủ của đền.
Tôn vinh
Do lập nhiều công lao, hai anh em Cao Sơn và Cao Các được nhiều nơi lập đền thờ như:
Đền Phúc Trung, xã Ninh Phúc, thành phố Ninh Bình;
Đền thôn Đồng, xã Khánh Lợi, Yên Khánh, Ninh Bình;
Đền Xuân Hòa, xã Hưng Long, Hưng Nguyên, Nghệ An;
Đền Ngọc Điền, Thị trấn Hưng Nguyên, Nghệ An;
Đình Trụ Thạch, xã Lý Thành, Yên Thành, Nghệ An),...
Đình Mõ, xã Hậu Thành, Yên Thành, Nghệ An;
Đền Kim Lung, phường Mai Hùng, thị xã Hoàng Mai, Nghệ An;
Đền Rú Lá, Nam Nghĩa, Nam Đàn Nghệ An.
Đền Giáp Cả, Xuân Lâm, Nam Đàn Nghệ An.
Miếu thờ Cao Các Đại vương trong tổ hợp đình Bích La, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.
Đền thờ Cao Các Đại Vương ở xã Hoằng Thành, Hoằng Hóa, Thanh Hóa.
Đình Phú Vinh và Nghè Phú Vinh, xã Hà Bình, Hà Trung, Thanh Hóa.
*Đền thờ Cao Các Khu phố Định Thọ II, thị trấn Phú Hòa, Phú Yên.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Cao Các** là một vị tướng nhà Đinh, có công giúp Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp loạn 12 sứ quân, lập ra nhà nước Đại Cồ Việt trong lịch sử Việt Nam. Khi làm quan
ERUM LÀ GÌ?Serum hay còn gọi là huyết thanh là một sản phẩm chăm sóc da với nồng độ cao các chất dưỡng. Một loại serum có thể chứa đến 70% dưỡng chất, gấp 10
**Văn Cao** (tên khai sinh là **Nguyễn Văn Cao**, 15 tháng 11 năm 1923 – 10 tháng 7 năm 1995) là một nhạc sĩ, họa sĩ, nhà thơ, chiến sĩ biệt động ái quốc người
**Ma Cao** hay **Macau** (, ), tên chính thức là **Đặc khu hành chính Ma Cao thuộc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa**, là một trong hai đặc khu hành chính của nước Cộng hoà
**Quảng cáo trực tuyến**, còn được gọi là **tiếp thị trực tuyến**, quảng cáo Internet, **quảng cáo** **kỹ thuật số** hoặc **quảng cáo web**, là một hình thức tiếp thị và quảng cáo sử dụng
**Tòa án liên bang tối cao Đức** (, ****) là cơ quan xét xử luật dân sự và luật hình sự cấp cao nhất của Đức, có nhiệm vụ phúc thẩm bản án, quyết định
**Tòa án Nhân dân Tối cao Cuba** () là cơ quan thực thi quyền tư pháp cao nhất tại Cuba, các phán quyết của Tòa án Nhân dân Tối cao là phán quyết cuối cùng.
**Quảng cáo nhắm đối tượng** (Tiếng Anh: _Targeted Advertising_) là một hình thức quảng cáo trực tuyến (online marketing), hướng đến một đối tượng khán giả có các đặc điểm cụ thể. Các đặc điểm
**Quảng cáo lập trình** () là một quy trình tự động trong việc mua và bán các vị trí quảng cáo theo thời gian thực trên nền tảng kỹ thuật số và là một phần
**Hình tượng con cáo trong văn hóa** xuất hiện trong nhiều nền văn minh nhân loại. Sự đa dạng của các loài dạng cáo đã làm cho hình tượng của chúng hiện diện trong nhiều
**Tòa án Nhân dân Tối cao Lào** (, _San Pasason Sungsud Lao_) là cơ quan tối cao trong ngành tư pháp tại Lào, đồng thời là cơ quan xét xử tối cao tại Lào. ##
Cho đến giữa thế kỉ 20, danh sách những **công trình và kết cấu cao nhất thế giới** được xác định tương đối rõ ràng. Tuy nhiên, kể từ đó, đã có nhiều cuộc tranh
**Cáo** hay **hồ ly** là tên gọi để chỉ một nhóm động vật, gồm có khoảng 27 loài (trong đó 12 loài thuộc về chi _Vulpes_ hay _cáo thật sự_) với kích thước từ nhỏ
right|thumb|Sinh viên Trường Đại học Cộng đồng Monroe, ở [[Rochester, New York, Hoa Kỳ.]] **Trường đại học cộng đồng** hay **trường cao đẳng cộng đồng** (tiếng Anh: _community college_) là một loại hình cơ sở
nhỏ|Cổng chào Khu công nghệ cao Hòa Lạc **Khu Công nghệ cao Hòa Lạc** (tiếng Anh: _Hoa Lac Hi-Tech Park_, **HHTP**) là một khu công nghệ cao đã và đang được xây dựng trên địa
Chi **Hươu cao cổ** (tên khoa học **Giraffa**) là một chi các động vật có vú thuộc bộ Guốc chẵn, là động vật cao nhất trên cạn và động vật nhai lại lớn nhất. Nó
**Tòa án nhân dân tối cao** là cơ quan xét xử cao nhất của Việt Nam. ## Nhiệm vụ và quyền hạn Tòa án nhân dân tối cao có những nhiệm vụ và quyền hạn
Một ghi chép về chiều cao của các Tổng thống Hoa Kỳ và các ứng cử viên tổng thống hữu ích trong việc đánh giá vai trò của chiều cao trong các cuộc tranh cử
**Vượn cáo** là một nhánh động vật linh trưởng mũi ướt đặc hữu của Madagascar. Tổng cộng có 100 loài còn tồn tại. Các loài vượn cáo có trọng lượng từ 30 g (1,1 oz) đến 9 kg
**Cao Diên Tông** (, ?- 577), thường được biết đến với tước hiệu **An Đức vương** (安德王), là một hoàng thân của triều đại Bắc Tề trong lịch sử Trung Quốc. Ông đã xưng đế
**Khu công nghệ cao Đà Nẵng** (tên tiếng Anh: _Danang Hi-Tech Park_) được thành lập theo Quyết định số 1979/QĐ-TTg ngày 28/10/2010 của Thủ tướng Chính phủ. Sau hai Khu công nghệ cao ở Hà
nhỏ|phải|Những nền tảng quảng cáo trên mạng **Quảng cáo trên mạng xã hội** (_Social network advertising_) là thuật ngữ được sử dụng để mô tả các hình thức quảng cáo trực tuyến và tiếp thị
**Đường sắt tốc độ cao hơn** (, **HrSR**) là biệt ngữ dùng để chỉ các dịch vụ đường sắt chở khách liên tỉnh có tốc độ tốc đa lớn hơn đường sắt thông thường, nhưng
thumb|Tòa nhà Tòa án tối cao Pakistan năm 2004. **Tòa án Tối cao Pakistan** (; _Adālat-e-Uzma Pākistān_) là tòa án cao nhất trong hệ thống phân cấp tư pháp của Pakistan. Pakistan. Được thành lập
**Chặn quảng cáo** hay **lọc quảng cáo** là một loại phần mềm có thể loại bỏ hoặc thay đổi nội dung quảng cáo từ một trang web, website, hoặc ứng dụng di động. Trình chặn
Canxi – nanoPhát triển chiều cao, tầm vóc thể lực của trẻ là một vấn đề được rất nhiều các bậc cha mẹ quan tâm. Ngoài chế độ dinh dưỡng, luyện tập bổ sung thực
**Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Việt Nam** là chức vụ đứng đầu Tòa án nhân dân Tối cao do Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm theo đề nghị của Chủ tịch
**Tòa án Tối cao Liên Xô** (), là tòa án tối cao của Liên Xô, tồn tại từ ngày 23/11/1923 - 2/1/1992. Sau khi Liên Xô sụp đổ, Tòa án Tối cao Liên Xô cùng
**Tòa án tối cao nước Cộng hòa Singapore** là một trong hai bậc của hệ thống tòa án Singapore, bậc kia là Tòa án sơ thẩm. Tòa án tối cao, bao gồm Tòa án thượng
**Đặc khu trưởng Ma Cao**, với tên gọi là **Trưởng quan Hành chính Khu hành chính đặc biệt Áo Môn** (Chữ Hán phồn thể: 中華人民共和國澳門特別行政區行政長官, Bính âm Hán ngữ: _Zhōnghuá Rénmín Cònghéguó Àomén Tèbié Xíngzhèngqū
Canxi Aquamin từ tảo biển đỏ tự nhiênKết hợp Vitamin D3 và Vitamin K2: Hấp thu nhiều hơn, phân bố chính xác Canxi vào các tổ chức cần thiết như xương, máuAn toàn, dễ hấp
nhỏ|Một khu ổ chuột nhiều dãy nhà thẳng đứng ở Hong Kong. Với 56 tầng, cao nhất thế giới trước khi bị phá dỡ vào năm 2021 **Nhà cao tầng** là thể loại công trình
**Tòa án nhân dân cấp cao** (còn gọi là tòa thượng thẩm) là cơ quan xét xử cấp cao thuộc hệ thống tư pháp của Tòa án nhân dân Việt Nam. Tòa án nhân dân
nhỏ|phải|Dàn mẫu nữ quảng cáo cho một trò chơi điện tử **Quảng cáo khiêu dâm** (_Sex in advertising_) là một chiến thuật phổ biến được sử dụng để quảng bá sản phẩm và dịch vụ
nhỏ|phải|Biểu đồ (bằng tiếng Anh) cho thấy vai trò của doanh thu quảng cáo trên nền tảng kỹ thuật số **Doanh thu quảng cáo** (_Advertising revenue_) là thu nhập bằng tiền mà các cá nhân
♥♥♥ Cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp phá hủy lớp vôi hóa, các độc tố tích tụ trên xương khớp,
♥♥♥ Cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp phá hủy lớp vôi hóa, các độc tố tích tụ trên xương khớp,
MÔ TẢ SẢN PHẨM♥♥♥ Cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp phá hủy lớp vôi hóa, các độc tố tích tụ
♥♥♥ Cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp phá hủy lớp vôi hóa, các độc tố tích tụ trên xương khớp,
♥♥♥ Cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp phá hủy lớp vôi hóa, các độc tố tích tụ trên xương khớp,
Bộ 7 món dưỡng da chống lão hóa cao cấp WHOO bản Limited THE HISTORY OF WHOO CHEONYULDAN ULTIMATE REJUVENATING____________________MADE IN KOREABộ 7 món dưỡng da chống lão hóa cao cấp WHOO bản Limited THE
CHI TIẾT SẢN PHẨM Sản phẩm cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc 20 miếngCao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp
♥♥♥ Cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp phá hủy lớp vôi hóa, các độc tố tích tụ trên xương khớp,
CHI TIẾT SẢN PHẨMSản phẩm cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc 20 miếngCao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp phá
♥♥♥ Cao dán hồng sâm Ginseng Hàn Quốc là sản phẩm được sản xuất theo công nghệ tiên tiến Hàn Quốc giúp phá hủy lớp vôi hóa, các độc tố tích tụ trên xương khớp,
**Cao** là một họ của người thuộc vùng Văn hóa Đông Á. Họ này có mặt ở Việt Nam, Triều Tiên (Hangul: 고, Romaja quốc ngữ: _Go_), Trung Quốc (chữ Hán: 高, bính âm: _Gao_).
**Hội đồng Tối cao Liên bang** () là cơ quan thẩm quyền lập hiến tối cao của Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, là cơ quan lập pháp và hành pháp cao nhất.
Bộ dưỡng trắng da Huxley cao cấp Hàn QuốcBộ dưỡng trắng da HuxleyXuất xứ:Nhà sản xuất: Quy cách: + Nước hoa hồng Huxleygiúp cân bằng độ ẩm cho da với PH=5,5 dịu nhẹ, làm sáng
Công dụng dầu Argan cao cấpKhông phải vô cớ mà dầu Argan từ lâu đã được biết đến như là một trong những loại dầu nền thuộc hàng đắt đỏ nhất trên thế giới. Được
Huxley là thương hiệu mỹ phẩm cao cấp tại Hàn Quốc nổi tiếng với các dòng sản phẩm chăm sóc da được chiết xuất từ hạt cây xương rồng hữu cơ. Với quy trình chiết