✨Ái Tân Giác La

Ái Tân Giác La (phiên âm: Aisin Gioro; ) là một gia tộc Mãn Châu cai trị các triều đại Hậu Kim (1616–1636), triều đại nhà Thanh (1636–1912) và Mãn Châu Quốc (1932–1945).

Dưới triều đại nhà Minh, các thành viên của gia tộc Ái Tân Giác La từng là tù trưởng của Kiến Châu Nữ Chân, một trong ba bộ tộc Người Nữ Chân lớn vào thời điểm này. Các chiến binh nhà Thanh vượt qua Vạn Lý Trường Thành vào năm 1644, đánh bại triều đình Đại Thuận tồn tại trong thời gian ngắn và triều đại Nam Minh, và giành quyền kiểm soát toàn bộ Trung Quốc. Triều đại đạt đến đỉnh cao dưới thời Hoàng đế Càn Long, người trị vì từ năm 1735 đến năm 1796. Triều đại này suy tàn dần dần trong một thế kỷ tiếp theo, rồi bị mất quyền lực vào năm 1912 sau cuộc Cách mạng Tân Hợi. Phổ Nghi, Hoàng đế Ái Tân Giác La cuối cùng, tiếp tục trị vì trong Tử Cấm Thành cho đến khi các Điều kiện ưu đãi của Hoàng đế nhà Thanh bị thu hồi vào năm 1924. Nhà Thanh là triều đại phong kiến chính thống cuối cùng của Trung Quốc.

Từ nguyên

Từ Ái Tân (aisin) có nghĩa là vàng trong tiếng Mãn (điều này lý giải việc một số hậu duệ nhà Thanh sau này đã đổi thành họ Kim), và từ Giác La (gioro) là tên của một địa danh mà nay là Y Lan thuộc Hắc Long Giang. Theo phong tục Mãn Châu, các dòng họ được nhận biết đầu tiên là bởi Hala (哈拉, cáp lạp), tức là tên họ tộc hay bộ tộc của họ, và sau đó là Mukūn (穆昆, mục côn), một sự phân loại mang đặc trưng của các gia đình, dòng tộc. Trong trường hợp của Ái Tân Giác La, Ái Tân là Mukūn, và Giác La là Hala. Các dòng họ khác của bộ tộc Giác La bao gồm Y Nhĩ Căn Giác La (伊爾根覺羅, Irgen Gioro), Thư Thư Giác La (舒舒覺羅, Susu Gioro) và Tây Lâm Giác La (西林覺羅, Sirin Gioro) và một số dòng họ khác.

Vào thời nhà Kim (1115 - 1234), người Nữ Chân, tổ tiên của người Mãn đã được gọi là Aisin Gurun. Trong những năm đầu dưới triều nhà Thanh, dòng họ này được gọi là (Hình:amaga aisin gurun1.png) amaga aisin gurun,. Từ khi nhà Thanh sụp đổ, một số thành viên của dòng họ đã chuyển họ của mình sang Kim (). Đáng chú ý, em trai của Hoàng đế Phổ Nghi đã chuyển họ tên của mình từ Ái Tân Giác La Phổ Nhậm (愛新覺羅溥任, phiên âm Mãn: Aisin-Gioro Puren) thành Kim Hữu Chi (金友之) và các con của ông cũng mang họ Kim.

Nguồn gốc

Gia tộc Ái Tân Giác La có nguồn gốc từ Bố Khố Lý Ung Thuận, một chiến binh huyền thoại ở thế kỷ 13. Hoàng đế Hoàng Thái Cực tuyên bố rằng mẹ của Bố Khố Lý Ung Thuận được thụ thai từ khi còn là một trinh nữ. Theo truyền thuyết, ba thiên nữ là Ân Cổ Luân(, 恩古倫), Chính Cố Luân(, 正古倫) và Phất Khố Luân(, 佛庫倫), đang tắm tại một hồ nước tên là Bulhūri Omo gần dãy Trường Bạch. Một con chim ác là đã đánh rơi một miếng trái cây màu đỏ gần Phất Khố Luân, người đã ăn nó. Sau đó cô có thai Bố Khố Lý Ung Thuận.

Nỗ Nhĩ Cáp Xích (Nurhaci) tạo ra gia tộc Ái Tân Giác La như một phần của quá trình tái tổ chức xã hội Nữ Chân do ông khởi xướng vào năm 1601. Những người ủng hộ ông đã được ghi danh vào các kỳ và quân sự hóa dân cư. Gia tộc Giác La đã được phân chia. Những người hậu duệ của Tháp Khắc Thế, cha của Nỗ Nhĩ Cáp Xích, được chỉ định là Ái Tân Giác La. Nỗ Nhĩ Cáp Xích giao các Gác La khác cho các gia tộc khác, bao gồm bao gồm Y Nhĩ Căn Giác La (伊爾根覺羅, Irgen Gioro), Thư Thư Giác La (舒舒覺羅, Susu Gioro) và Tây Lâm Giác La (西林覺羅, Sirin Gioro) và một số dòng họ khác.

Khi người Nữ Chân được Nỗ Nhĩ Cáp Xích tổ chức lại thành Bát Kỳ, nhiều gia tộc được tạo ra gồm một nhóm những người vốn không liên quan về huyết thống (mukun) bằng cách sử dụng tên nguồn gốc địa lý, chẳng hạn như các địa danh cho hala (tên gia tộc) của họ

Thuật ngữ "người Mãn Châu" có cách định danh tương tự. Mặc dù những người sống tại vùng Mãn Châu do dòng họ Ai Tân Giác La cai trị có sự pha trộn về sắc tộc (gồm cả gốc Hán, Nữ Chân, Triều Tiên...), nhưng toàn bộ dân số đó đã được chỉ định là "người Mãn Châu" vào năm 1635.

Sự bành trướng của Nỗ Nhĩ Cáp Xích và Hoàng Thái Cực

Dưới sự lãnh đạo của Nỗ Nhĩ Cáp Xích và con trai là Hoàng Thái Cực, bộ tộc Ái Tân Giác La đã giành được quyền lãnh đạo các bộ tộc Nữ Chân ở vùng đông, và sau đó thông qua chiến tranh hay liên minh đã mở rộng phạm vi lãnh đạo đến tận khu vực Nội Mông ngày nay. Nỗ Nhĩ Cáp Xích đã thành lập các đội quân lớn và thường trực được gọi là "kỳ" để thay thế các nhóm lính nhỏ mà vốn trước đó chỉ là các thợ săn. Một kỳ bao gồm các nhóm nhỏ hơn; và có khoảng 7.500 chiến binh cùng gia đình của họ, gồm cả lao nô, và nằm dưới quyền chỉ huy của thủ lĩnh. Mỗi kỳ được nhận biết bởi một lá cờ với các màu sắc khác nhau như vàng, trắng, lam hay đỏ; chỉ có màu trơn hoặc thể hiện ranh giới. Ban đầu chỉ có bốn kỳ, về sau con số này tăng lên tám và được gọi là Bát Kỳ; các kỳ mới được thành lập khi người Mãn chiếm được một vùng đất mới, và cuối cùng có tổng cộng 24 kỳ chia đều cho 3 tộc là Mãn, Mông và Hán. Năm 1648, chỉ có dưới một phần sáu binh lính các kỳ thật sự có nguồn gốc Mãn. Các cuộc chinh phục của người Mãn được thực hiện với một đội quân đa sắc tộc do các quý tộc Mãn và tướng người Hán lãnh đạo.

Việc đổi tên từ Nữ Chân sang Mãn Châu được thực hiện để che giấu sự thật rằng tổ tiên của người Mãn Châu, người Kiến Châu Nữ Chân, bị cai trị bởi người Trung Quốc. Nhà Thanh đã cẩn thận cất giấu 2 ấn bản gốc của bộ sách "Thanh Thái Tổ Vũ Hoàng đế Thật lục" và "Mãn Châu Thật lục Từ" (Thái Tổ Thật lục Từ) trong cung điện nhà Thanh, cấm công chúng xem vì cho thấy dòng họ Mãn Châu Ái Tân Giác La đã được cai trị bởi triều đại nhà Minh. Vào thời nhà Minh, người Triều Tiên thời Joseon gọi các vùng đất sinh sống của người Nữ Chân ở phía Bắc bán đảo Triều Tiên, phía trên sông Yalu và Tumen là một phần của nhà Minh Trung Quốc, là "Quốc gia thượng đẳng" (sangguk) mà họ gọi là nhà Minh Trung Quốc. Nhà Thanh cố tình loại trừ các tài liệu tham khảo và thông tin cho thấy người Nữ Chân (Mãn Châu) là phụ thuộc vào triều đại nhà Minh, khỏi Minh Sử để che giấu mối quan hệ chư hầu cũ của mình với nhà Minh. Minh thực lục không được sử dụng để làm nguồn nội dung về Nữ Chân trong thời kỳ cai trị của nhà Minh trong Minh sử vì điều này. Chủ nghĩa xét lại lịch sử này đã giúp loại bỏ cáo buộc nổi loạn từ gia đình thống trị nhà Thanh từ chối đề cập trong Minh sử thực tế rằng những người sáng lập nhà Thanh là thần dân của nhà Minh Trung Quốc. Hoàng đế Ung Chính nhà Thanh đã cố gắng viết lại hồ sơ lịch sử và tuyên bố rằng Ái Tân Giác La không bao giờ là thần dân của các triều đại và đế chế trong quá khứ khi cố gắng ép Nỗ Nhĩ Cáp Xích chấp nhận các danh hiệu nhà Minh như Long Hổ Tướng quân (longhu jiangjun 龍虎 將軍) bằng cách tuyên bố rằng ông chấp nhận để "please Heaven".

Lãnh đạo gia tộc

Gia tộc Ái Tân Giác La không có hệ thống kế thừa tự động như quyền con trưởng hay luật thừa kế. Thay vào đó, Hoàng đế sẽ chỉ định một người thừa kế trong một di chúc bí mật. Di chúc sẽ được đọc trước các thành viên cao cấp của gia tộc sau cái chết của Hoàng đế. Một Hoàng đế có thể có nhiều con trai bởi những phụ nữ thuộc nhiều cấp bậc khác nhau. Năm 1912, triều đại nhà Thanh bị lật đổ và Trung Quốc được tuyên bố là một nước Cộng hòa. Phổ Nghi, Hoàng đế cuối cùng, được quyền duy trì vương hiệu của mình trong Tử Cấm Thành cho đến năm 1924, khi Điều kiện ưu đãi của Hoàng đế nhà Thanh bị bãi bỏ. Ông đi đến Trường Xuân ở đông bắc Trung Quốc để làm Quốc trưởng (1932–1934) và sau đó là Hoàng đế (1934–1945) của Mãn Châu Quốc, một nhà nước bù nhìn của Nhật Bản.

Những người đứng đầu gia tộc gần đây hơn được đưa ra theo luật kế vị được Phổ Nghi phê duyệt vào năm 1937. Điều này tuân theo thông lệ của các báo cáo tin tức và các tác phẩm tham khảo có liên quan. Tuy nhiên, do Phổ Kiệt chỉ có 2 người con gái, vì vậy, sau khi ông qua đời năm 1994, quyền tông chủ đã được chuyển sang cho Kim Hữu Chi rồi truyền đến con trai ông là Kim Dục Chướng.

Cây phả hệ

Hình:Simple silver crown.svg Miên Ninh, Đạo Quang Đế (1782-1850) Hình:Simple silver crown.svg Dịch Trữ, Hàm Phong Đế (1831-1861)'' Hình:Simple silver crown.svg Tải Thuần, Đồng Trị Đế (1856-1875)
Dịch Hoàn (1840-1891) **Hình:Simple silver crown.svg Tải Điềm, Quang Tự Đế (1871-1908)''
Tái Phong (1883-1951) Hình:Simple silver crown.svg Phổ Nghi, (1906-1967) Tuyên Thống Đế của Trung Quốc và Mãn Châu Quốc Phổ Kiệt, trưởng tộc Ái Tân Giác La (1907-1994) Phổ Nhậm, trưởng tộc Ái Tân Giác La (1918-2015) ****Kim Dục Chướng, trưởng tộc Ái Tân Giác La (sinh 1942) (2) Kim Dục Lam (金毓嵐, sinh 1948)